Yüzde Yetmiş

Geçenlerde bir araştırma okudum, gençlerin yüzde yetmişi“hayata dair öğrendiklerinin kaynağı” olarak ailelerini gösteriyormuş. Algıdaseçicilik midir, yaralarımdan mıdır bilmiyorum, bu tür beyanlar beni oldumolası “hoplatır”. Çünküöğrenme dediğimiz şey tek biçimli,doğrusal ve steril olamaz.

Her insan altı yedi yaşından itibaren evinden çıkar, okula gider; saçma sınavlara,lüzumsuz rekabetlere girer, ödül ve ceza ile sınanır. Televizyon izler,şarkılarla karşılaşır, sinema ve tiyatroda kendini görür ya da kaybeder. Popüler kültürün tam ortasında bulur kendini.Aşık olmak ister, olur ya da olamaz. Güzel ya da yakışıklı olmadığınıfark eder. Ailesinin biricik evladı olmadığını öğrenir. Ergenlik nasıl zordur,nasıl… Sonra işegirer, sabah sekiz akşam altı mesaileri, amirler, memurlar…

Şimdi soralım: Ne öğrendiysek ailemizden mi öğrendik?Ailenin öğretemeyeceği şeyler yok mu mesela… Öğrenmemizi istemeyeceği şeyler? Veya korktuğu, bastırdığı,üstünü örttüğü?

Geçimini yazarak sağlayan biriyim… Benim bir tane bileiyi edebiyat öğretmenim olmadı. Onlara kalsaydım, roman okumazdım. Ailem desen,yazı çizi işleriyle uğraşmamı hiç istemedi. Aç kalırım diye şiddetle karşıçıktılar. Demem o ki insan bazen “öğretmenlerine rağmen” öğrenir. Ailesine rağmenhisseder. Direnerek öğrenmek diye bir şey vardır.

O araştırmadakiyüzde yetmiş oranını “muhafazakârlık göstergesi” olarak yorumlamışlar. Doğru bileolsa birazcık farklı düşünüyorum.İnanarak değil,poz verereksöylendiğini sanıyorum.Aksini düşünmek,yani “aileden öğrenmedim” demek, insanlara ayıp ve itibarsız geliyor. Köksüz ve dejenere… O yüzden o cevabasığınıyorlar. Oysa insana bir şeyler öğreten ya da öğrendiğini unutturan o kadar çok aktör vemecra var ki… Esaslıdersleri sokakta, otobüste, filmde, maçta, bir tartışmada, bir hayal kırıklığında,bir bakışta, bir reddedişte öğrenebiliyoruz.

Bugün internetten, sosyal medyadan bu kadar şikâyetedilmesinin sebebi de biraz buradayatıyor. Çünkü kontrolartık devlette değil, ebeveynde değil, hatta öğretmende bile değil.Ekranda kim varsa, o öğretiyor. Kim en çok izleniyorsa, o “eğitiyor.” Ve iştebu yüzden, bu kontrolsüzlük hali korkutuyor.

Tamam,korkalım, endişeli olalım.Ama şunu da unutmayalım:“Tek bir yerden” öğrenmek de korkulması gereken bir şeydi. Her şeyiaileden öğrenmek zaten imkânsız;ama ihtimal dahilinde olsaydı bile,bu başlı başına dehşet verici olurdu.