Αρχές Παιδείας: ένα ριζοσπαστικό όραμα για την εκπαίδευση, του Mikhail Bakunin

 

Ο Μιχαήλ Μπακούνιν (Mikhail Bakunin, 1814-1876), ο κορυφαίοςαναρχικός θεωρητικός, στο έργο του "Αρχές Παιδείας" παρουσιάζει μιαριζοσπαστική προσέγγιση στην εκπαίδευση, που αποσκοπεί στην καλλιέργειαελεύθερων, κριτικών και δημιουργικών ατόμων.

Υποστηρίζει την αποδόμηση των κεντρικών, αυταρχικών σχολείωνκαι την αντικατάστασή τους από μικρότερες, αυτόνομες ομάδες μάθησης. Αυτή ηπροσέγγιση ενθαρρύνει την άμεση συμμετοχή των μαθητών στη διαμόρφωση τουεκπαιδευτικού τους περιεχομένου και των μεθόδων διδασκαλίας.

Η εκπαίδευση, σύμφωνα με τον Μπακούνιν, δεν πρέπει ναπεριορίζεται στην απομνημόνευση γνώσεων, αλλά να στοχεύει στην ολόπλευρηανάπτυξη της προσωπικότητας. Οι μαθητές πρέπει να ενθαρρύνονται να εξερευνήσουντα ενδιαφέροντά τους, να αναπτύξουν τις κριτικές τους σκέψεις και νακαλλιεργήσουν την δημιουργικότητά τους.

Ο Μπακούνιν υποστηρίζει ότι η μάθηση πρέπει να είναισυνδεδεμένη με την πραγματική ζωή. Οι μαθητές πρέπει να έχουν την ευκαιρία ναεφαρμόσουν τις γνώσεις τους στην πράξη, μέσω της συμμετοχής σε παραγωγικέςδραστηριότητες και κοινωνικές πρωτοβουλίες.

Το βιβλίο «Αρχές Παιδείας» του Μιχαήλ Μπακούνιν κυκλοφόρησετον Δεκέμβριο του 2024 από τις Εκδόσεις Gutenberg. Η έκδοση αυτή περιλαμβάνειπρόλογο και επιμέλεια από τον Ήρκο Αποστολίδη, ενώ την εισαγωγή, μετάφραση καιτα σχόλια έχει επιμεληθεί ο Γιάννης Μπαρτσώκας.

 

Περιγραφή βιβλίου

Ακούσια λοιπόν και μοιραία υποταγή σ’ όλους τους νόμους που,ανεξάρτητοι από κάθε ανθρώπινη θέληση, συνιστούν την καθαυτό ζωή της φύσης καιτης κοινωνίας· αλλά, επίσης, κατά το δυνατόν αυτονόμηση απόλυτη απέναντι σεκάθε διαταγή, απέναντι σε κάθε θέληση – συλλογική και ατομική - που θ’ αξίωνενα επιβληθεί όχι φυσικά, παρά με το νόμο και το δεσποτισμό.

Κήρυγμα απευθύνει κ’ εδώ ο Μπακούνιν – κήρυγμα φλογερό, μ’ένα σκοπό στο βάθος: την παιδεία, το πλάσιμο ελεύθερων συνειδήσεων,επαναστατημένων, που δεν θα υπακούουν παρά στους νόμους, καθώς λέει, της φύσης,κι όχι στους απ’ έξω, τους από πάνω, τους κρατικούς. Γυρεύει το σμίλεμαανθρώπων νέων, που θα κάνουν πέρα τον παλιό κόσμο, θα τον γκρεμίσουν συθέμελα,να στήσουν έναν καινούργιο.

Παρακολουθήστε μια παρουσίαση του βιβλίου από τον ΉρκοΑποστολίδη, η οποία προσφέρει βαθύτερη κατανόηση του έργου και των ιδεών τουΜπακούνιν:

Μιχαήλ Μπακούνιν (Mikhail Bakunin, 1814-1876)

Ο Μιχαήλ Αλεξάντροβιτς Μπακούνιν υπήρξε ένας από τουςσημαντικότερους θεωρητικούς του αναρχισμού, αφήνοντας ανεξίτηλο το σημάδι τουστην ιστορία των ιδεών και των κοινωνικών κινημάτων του 19ου αιώνα. Γεννημένοςστη Ρωσία το 1814, ο Μπακούνιν αφιέρωσε τη ζωή του στον αγώνα για την απελευθέρωσητου ανθρώπου από κάθε μορφή καταπίεσης και εξουσίας.

Γεννημένος σε μια αριστοκρατική οικογένεια, ο Μπακούνιναρχικά ακολούθησε μια στρατιωτική καριέρα. Ωστόσο, οι φιλελεύθερες ιδέες πουκυκλοφορούσαν στην εποχή εκείνη, καθώς και η επαφή του με τα φιλοσοφικά ρεύματατης εποχής, τον οδήγησαν σε μια ριζική αλλαγή πορείας. Επηρεασμένος από τιςιδέες του Γεωργίου Χέγκελ και του Λούντβιγκ Φουέρχμπαχ, ο Μπακούνιν άρχισε ναασκεί κριτική στην υπάρχουσα κοινωνική τάξη και να αναζητά εναλλακτικές μορφέςοργάνωσης. Συμμετείχε ενεργά σε επαναστατικά κινήματα στην Ευρώπη, όπως ηεπανάσταση της Δρέσδης το 1849, για την οποία καταδικάστηκε σε θάνατο ερήμην.Ακολούθησαν χρόνια εξορίας και φυλάκισης, κατά τη διάρκεια των οποίωνδιαμόρφωσε τις βασικές αρχές του αναρχισμού.

Οι ιδέες του Μπακούνιν

Αποκέντρωση της εξουσίας: Ο Μπακούνιν ήταν ένθερμος υποστηρικτής της κατάργησης κάθε μορφής κράτους και της δημιουργίας αυτόνομων κοινωνιών, όπου οι αποφάσεις θα λαμβάνονται από τους ίδιους τους πολίτες.

Ατομική ελευθερία: Πίστευε στην απόλυτη ελευθερία του ατόμου και στην ανάγκη να απελευθερωθεί από κάθε εξωτερική επιβολή.

Σοσιαλισμός χωρίς κράτος: Οραματιζόταν μια σοσιαλιστική κοινωνία χωρίς την ανάγκη για ένα κεντρικό κράτος, όπου τα μέσα παραγωγής θα ανήκαν στην κοινότητα.

Διεθνισμός: Ήταν ένας ένθερμος διεθνιστής, πιστεύοντας στην αλληλεγγύη των εργαζομένων όλου του κόσμου.