Ο Κώστας Τσόκλης, σε μια ιστορία ελληνικής πολιτιστικής τρέλας!
Το απόσπασμα γράφτηκε σαν ρεπορτάζ του επινοημένου δημοσιογράφου, Νίκου Μιχαηλίδη (βασικού ήρωα στα δύο μου μυθιστορήματα, που έχω δημοσιεύσει) αλλά βασίζεται σε απολύτως αληθινά γεγονότα. Για λόγους που έχουν σχέση κυρίως με νομικές φοβίες, δεν αναφέρω τα πραγματικά ονόματα των εμπλεκόμενων πολιτικών προσώπων, αλλά όποιος ανατρέξει στην ημερομηνία των γεγονότων και τα ρεπορτάζ της εποχής για την έκθεση αυτή του Κώστα Τσόκλη στο νησί της Σπιναλόγκας, γρήγορα θα βρει όσες πληροφορίες θέλει.
Tsoclis,εσύ ο τελευταίος λεπρός.
20Αυγούστου 2013
Τατουριστικά κάθε πρωί γεμίζουν με τουςτελευταίους επισκέπτες του καλοκαιριού.Αυτοί αποδεχόμενοι την ευκαιριακή ομάδαστην οποία τους όρισε η εκπρόσωπος τουπρακτορείου του ταξιδιών της χώραςτους, αν και στοιβαγμένοι στην κουβέρτατου τουριστικού πλοιαρίου, χαίρονταιτον ήλιο και τον δροσερό πρωινό αγέρατης θάλασσας. Κι αφού ο καπετάνιος λύσειτου κάβους και βγάλει το πλεούμενο απότο ασφαλές αραξοβόλι του, εκείνοι στηζάλη των αλλεπάλληλων κυμάτων έχουν τοκουράγιο να απολαύσουν τις αποχρώσειςτου μπλε μαζί με το καφέ-γκρι του τοπίου,ως που να οδηγηθούν στον τόπο τουμαρτυρίου εκατοντάδων ανθρώπων. Οεγκαταλειμμένος από το 1957 και λεηλατημένοςοικισμός των Λεπρών, δεν εντυπωσιάζειπλέον για τα Ενετικά ή Οθωμανικά τουαπομεινάρια αλλά για τη νεότερη ιστορίατου. Ήταν ο τόπος εγκλεισμού των θυμάτωντης μέχρι τότε ανίατης ασθένειας. Σελίγο το πολύβουα και πολύχρωμα καραβάνια των τουριστών, που αποβιβάζονται το έναμετά το άλλο, θα πατούν την κάθε πλάκατων καλντεριμιών, θα ακουμπούν τον κάθεορθοστάτη των μισογκρεμισμένων κατοικιών,θα δροσίζονται στην ελάχιστη σκιά τωνντουβαριών, αδυνατώντας να αντιληφθούντο δράμα των ανθρώπων που εξορίστηκανεδώ, αδυνατώντας να νιώσουν την απελπισίατου εγκλεισμού τους.
Στηνείσοδο του λιμανιού, μένουν σαβανωμέναμε λινάτσες τα συντρίμμια του μεγαλειώδους,επενδυμένου με καθρέπτες, μεταλλικούσταυρού του Κώστα Τσόκλη, που δέσποζε εκείγια έναν χρόνο, προτού οι αρμόδιεςκρατικές υπηρεσίες διατάξουν τηναποκαθήλωση του. Δεν ταίριαζε με τοπεριβάλλον, δεν συμβάδιζε με τηνπολιτιστική κληρονομιά των ερειπίων,ενοχλούσε τα απέναντι ξενοδοχεία.Προφάσεις εν αμαρτία…
Είχε γίνει μεγάλοπανηγύρι πέρσι εδώ. Ο σπουδαίος μας εικαστικός ΚώσταςΤσόκλης είχε στήσει την έκθεση μετίτλο «Tsoclis, εσύ ο τελευταίος λεπρός».Στην άλλοτε εξορκισμένη Σπιναλόγκα,εκείνη την ημέρα αποβιβάστηκε όλη ηυψηλή κοινωνία της Αθήνας για να θαυμάσειτην έκθεση του καλλιτέχνη. Γλυπτά μικράκαι μεγάλα, σε ξάφνιαζαν παντούσυνοδευόμενα από τη μουσική του ΝίκουΞυδάκη, που έγραψε ειδικά για τηνπερίσταση. Με το κλείσιμο της έκθεσηςάγνωστοι κλέβουν δέκα από τα εντοιχισμέναέργα τα οποία θα έμεναν στο νησί ωςανάμνηση της εκδήλωσης. Ο σταυρός είχεσυμφωνηθεί με τον ίδιο τον τότε υφυπουργόΠολιτισμού να παραμείνει εκεί, στηΣπιναλόγκα, για να θυμίζει ότι ο τόποςδεν αποτελεί μια απλή τουριστική ατραξιόναλλά μνημείο προσκύνησης. Το ΚεντρικόΑρχαιολογικό Συμβούλιο όμως είχε άλληάποψη. Όλοι, στο στήσιμο της εμπνευσμένηςέκθεσης δήλωναν ενθουσιασμένοι, φρόντιζαννα σημειώνουν την παρουσία τους δίπλαστον καλλιτέχνη και τώρα έχουν χαθεί,κρύβοντας επιμελώς την τότε συνύπαρξητους.
Καιοι τουρίστες περιδιαβαίνουν μέσα σταστενά της ερειπωμένης πόλης, φωτογραφίζουντα ντουβάρια, τα παράθυρα, τη θάλασσα,φωτογραφίζονται πίσω από τις σιδεριέςγελώντας ανυποψίαστοι, μέχρι που φτάνουνστο νεκροταφείο με τους λευκούς πέτρινουςτάφους. Οι πιο τολμηροί περνούν ανάμεσατους και τότε αντιλαμβάνονται ότιλείπουν όλα εκείνα τα στοιχεία που θαδήλωναν την ταυτότητα του κάθε χανσενικούπου άφησε την τελευταία του πνοή στονξερόβραχο αυτό. Δεν υπήρξαν ποτέ τέτοιαστοιχειά, δεν επιτρεπόταν ποτέ κανείςνα χαράξει πάνω στο τάφο κανένα ίχνος,που να δηλώνει ποιος ήταν από κάτω.Έπρεπε να ονόματά τους να περάσουν στηλήθη για πάντα, έπρεπε να ξεχαστούν ότιυπήρξαν κάποτε άνθρωποι υγιείς,χαρούμενοι, με όνειρα που στη συνέχειαβαθιά παραμορφωμένοι εξορίστηκαν σεεκείνον τον τόπο. Όφειλαν να προστατέψουντη φήμη των οικογενειών τους, που μόνηεπιλογή είχαν να συνεχίσουν τη ζωή τους,στον πολιτισμένο κόσμο, μακριά από τουςκαταραμένους που αγάπησαν κάποτε.
Ασφαλείςπληροφορίες αναφέρουν ότι ο μεγάλοςκαλλιτέχνης, ετοιμάζει την απάντηση του,με τον τρόπο που αυτός γνωρίζει καλύτερα, με μια νέα έκθεση στην Αθήνα αυτή τη φορά.
ΝίκοςΜιχαηλίδης
