20.11.2023

Mensen weten niet waarom ze een schilderij mooi vinden. Als ze over mogelijke redenen nadenken, gebruiken ze een bewuste, analyserende manier van denken. Ze richten zich op opvallende kenmerken die ze kunnen bedenken en verwoorden, bijvoorbeeld: dit werk is met groot geduld gemaakt, eerder dan vlot geschilderd, het ademt zachtmoedigheid, en is daarom aangenaam mooi. De werkelijke, onbewuste processen achter hun gevoelens kunnen over iets heel anders gaan en zijn vaak moeilijk onder woorden te brengen, want het onbewuste denken is niet zo verbaal. Je richt je aandacht dan op criteria die makkelijk te verwoorden zijn en plausibel lijken, maar in feite niet van belang zijn. Als je nadenkt over waarom je een schilderij mooi vindt, bedenk je een lijstje positieve kenmerken, en vervolgens kan dat lijstje je gevoel voor dat schilderij beïnvloeden.

Hierboven parafraseer ik Roos Vonk, hoogleraar sociale psychologie, en Rudi Fuchs, kunstcriticus.

Fuchs spreekt zich in het ‘bijvoorbeeld’ uit over enkele monochrome panel paintings van Brit Alan Charlton.

Op onderstaande afbeelding zien we zo’n ‘zachtmoedig’ schilderij van Charlton, die op Wikipedia als ‘conceptueel kunstenaar’ door het leven gaat.

In het museum blijft de een korter en de ander langer voor dit schilderij stilstaan.