Gerrit Kouwenaar | niet ver van de weg

Gerrit Kouwenaars bundel een geur van verbrande veren, die in 1992 verscheen, opent met de cyclus ‘niet ver van de weg’, dat op zijn beurt opent met het gelijknamige gedicht:

niet ver van de wegOntdek het moment, het is leeg, het ligtniet ver van de weg, de heg er omheenstaat voor niets, dus weiger zijn rijm, breek botweg de volgzame reis af, kraak leegstand, bezetleg steen in het uitzicht, maak kunstlicht, verteerhoe men vroeger zich uitvrat, besta het bederfonteigen het eten, bezit het vergeten, herinner geen uitweg, wees binnen, weeg nietsdan het lood dat men nabootst, terwijl menzijn vleugels openvouwt dichtvouwt terwijl men – *

Gebiedende wijs. Dit gedicht gebiedt (de lezer/lezers/men) om tot handelen over te gaan: ontdek, weiger, breek af, kraak, bezet, leg, maak, verteer, besta, onteigen, bezit, her inner, wees, weeg.

‘terwijl men / zijn vleugels openvouwt dichtvouwt’ : waarin ik de uitdrukking ‘de vleugels uitslaan’ hoor doorklinken, ‘zichzelf ontplooien, ontwikkelen, nieuwe dingen ondernemen’.

Doe dit en dat, terwijl men zichzelf ontplooit, ontwikkelt.

Wat ligt niet ver van de weg en is leeg? Het moment? Een huis? Een denkbeeldig huis? Het gedicht?

‘uitvreten’ = ‘uitspoken, uithalen’, ‘op kosten leven van’, ‘uitbijten’ : zich uitbijten.

‘bestaan’ betekent ook ‘wagen te doen, de moed hebben om’.

Word de lezer geacht om een (denkbeeldig) leegstaand huis te betreden en zich een voorstelling te maken van zijn geschiedenis, de bewoners die het hebben bewoond, hun sores?

Draait dit gedicht om verbeelding, de? Ik zou het gvd niet weten.

En toch bevalt het ding me, zijn ritme, klankkleuren, de vloeiende wijze waarop hij mijn gedachten stuurt. Ik kan de neiging om er een woordenboek bij te pakken niet weerstaan, zoek na, probeer te verklaren.

Ik heb de rest van de cyclus nog niet gelezen, wellicht vind ik daar nog aanknopingspunten in. Maar of er een sluitende interpretatie mogelijk is, weet ik niet. Ik geloof niet dat Kouwenaar in zijn gedichten uit was op onverbiddelijk logische redeneringen.

(Wie dit hele bericht heeft gelezen is net zo gek als ik.)