Ανακρίνοντας τον φιλόλογο - συγγραφέα Κώστα Λυμπουρή
Θα θέλαμε αρχικά να συστηθείτε στους αναγνώστες του Βιβλιολογικού Ιστολογίου @Ανδρέας Καπανδρέου.
Γεννήθηκα το 1950 στη Λευκωσία και μεγάλωσα στο κατεχόμενοΚάτω Δίκωμο. Υπηρέτησα ως φιλόλογος στη Μέση Εκπαίδευση, φτάνοντας στον βαθμότου Λυκειάρχη. Στη συνέχεια, με απόσπαση, διετέλεσα Μορφωτικός Σύμβουλος τηςΚυπριακής Πρεσβείας στην Αθήνα.
Ήμουν μέλος της ομάδας έκδοσης του λογοτεχνικού περιοδικούΎλαντρον.
Εξέδωσα τις συλλογές διηγημάτων: Προσωρινά κλειστό,Πλανόδιον 2006, Για μια μικρή παύλα, Κέδρος 2011, Των ημετέρων άλλων,Παράκεντρο 2014 (Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας Κυπριακής Δημοκρατίας).
Εξέδωσα επίσης το μυθιστόρημα Επιβάτες Φορτηγών, Πάπυρος2017. Το βιβλίο μεταφράστηκε στα τουρκικά, με επιχορήγηση του ΦιλανθρωπικούΙδρύματος «Στέλιος Χατζηιωάννου».
Την ίδια χρονιάκυκλοφόρησε η Ανθολογία Διηγημάτων της Εισβολής, Πάπυρος 2017 (Εισαγωγή –ανθολόγηση- επιμέλεια).
Ακολούθησε η συλλογή διηγημάτων Βοτσαλωτή, Το Ροδακιό 2019.
Όλες οι συλλογέςπροκρίθηκαν στη βραχεία λίστα των Κρατικών Βραβείων της Κύπρου.
Το τελευταίο μου μυθιστόρημα με τίτλο Αθαλάσσα (Το Ροδακιό2021) συμπεριελήφθηκε στη βραχεία λίστα του Αθηναϊκού περιοδικού Κλεψύδρα και κέρδισε επίσης το Κρατικό ΒραβείοΜυθιστορήματος (Κύπρος, 2022).
Διηγήματά μου έχουν δημοσιευτεί στα σημαντικότεραλογοτεχνικά περιοδικά και ιστοσελίδες της Κύπρου και της Ελλάδας. Κάποια απόαυτά μεταφράστηκαν στα αλβανικά, βουλγάρικα και τουρκικά.
Πείτε μας λίγα λόγιαγια τα βιβλία σας που έχετε εκδώσει μέχρι σήμερα καθώς και ποιο είναι τοκυριότερο χαρακτηριστικό τους.
Η πρώτη μου συλλογή, «Προσωρινά κλειστό», που οφείλω νασημειώσω ότι μου προέκυψε σε μια κάπως ώριμη ηλικία, έχει έναν χαρακτήραεμφανώς κυπροκεντρικό. Ήταν, φαίνεται, η ανάγκη μέσα μου να καταγράψω «τονάνθρωπο και τον τόπο», προπάντων στις κρίσιμες ιστορικές περιόδους μετά τηδεκαετία του ’50. Στα διηγήματά μου αναζητώ την αυθεντικότητα αυτής της σχέσης.Αυτό είναι, ίσως, και το κυριότερο χαρακτηριστικό της λογοτεχνικής μουδουλειάς.
Στη δεύτερη συλλογή Για μια μικρή παύλα η θεματική μουεμπλουτίζεται και με βάση τα βιώματά μου στην Αθήνα. Είναι πια πιο «σύγχρονη».
Ακολουθεί η συλλογή Των ημετέρων άλλων, με την οποία έχωεπιδιώξει να δω το μείζον κοινωνικό φαινόμενο της εποχής μας, αυτό τηςσυμβίωσής μας με ξένους – όχι μόνο μετανάστες ή και λαθρομετανάστες- που είναι«άλλοι», αλλά ταυτόχρονα και «ημέτεροι». Οι άνθρωποι αυτοί είναι καλοί ή κακοί,όπως είμαστε και όλοι εμείς, ή, όπως θα ήμασταν κάτω από ανάλογες περιστάσεις.Είμαι περήφανος με τη διαπίστωση που έχει γίνει ότι το βιβλίο μου είναι από ταελάχιστα στην ελληνική λογοτεχνία που έχει ασχοληθεί συστηματικά μ’ αυτό τοθέμα, τουλάχιστον στη διηγηματογραφία.
Στο πρώτο μου μυθιστόρημα «Επιβάτες φορτηγών», ο ήρωάς μου –η προσωπική περσόνα -σαράντα περίπου χρόνια μετά την Εισβολή πάει στοκατεχόμενο σπίτι του. Στέκεται απ’ έξω και στα λίγα λεπτά που μένεικατακλύζεται από τις σκέψεις, τα βιώματα και συναισθήματα των όσων έζησε εκεί.Συνειδητοποιεί ότι το σπίτι είναι ο κατεχόμενος εαυτός του. Ακολουθούν οιεμπειρίες των τραγικών γεγονότων του ’74, με ιδιαίτερη αναφορά στους φίλους πουχάθηκαν για πάντα, ως αποτέλεσμα εγκληματικών πολιτικών.
Στην ανθολογία Διηγήματα της Εισβολής θέλησα να δω πώςη τραγωδία απασχόλησε το συγκεκριμένοαυτό πεζογραφικό είδος από το 1975 μέχρι και το 2017. Καταγράφονται προσεγγίσειςτων Κυπρίων συγγραφέων με ποικίλες μορφές – ημερολογιακά, αυτοβιογραφικά ή καικαθαρά μυθοπλαστικά- που δίνουν κυρίως το φορτίο της προσφυγιάς, αυτό πουκουβαλούν οι εκτοπισθέντες συμπατριώτες μας, είτε ζουν στην Κύπρο είτε στοεξωτερικό.
Στην επόμενη συλλογή μου, τη Βοτσαλωτή αποπειρώμαι να δω τοδιήγημα σύμφωνα με τις νέες «εκδοχές» του. Είναι η μετεξέλιξη του είδους,σύμφωνα με τις ανάγκες της εποχής μας – μπονζάι, ένα φωτο-διήγημα, έναπαραμύθι-διήγημα, ένα που προήλθε από το facebook και, φυσικά, διηγήματα με τοκλασικό τυπικό.
Τέλος, στο πρόσφατο μυθιστόρημά μου, την Αθαλάσσα, τολμώ ν’ασχοληθώ με ένα πολύ ευαίσθητο θέμα, αυτό των ψυχικά ασθενών. Εννοείται, με όλοτον σεβασμό σε όσους συνανθρώπους μας πάσχουν. Ο ήρωάς μου «μπαίνει» εθελοντικά ως ασθενής στοψυχιατρικό ίδρυμα, για να αποδείξει την αγάπη του στη μόνη γυναίκα πουερωτεύτηκε και η οποία είχε εγκλειστεί για έναν ασήμαντο λόγο. Πέρα από τηνερωτική ιστορία περνούν μέσα από το έργο τα ιστορικο-πολιτικά γεγονότα τηςπεριόδου 1964-1974, όταν, κατά την Εισβολή το ίδρυμα βομβαρδίστηκε από τηντουρκική αεροπορία. Βασική παράμετρος στο μυθιστόρημα είναι και η πορεία τηςψυχικής νόσου στην Κύπρο αυτή την περίοδο, οι βαθιές κοινωνικές προκαταλήψειςκ.λπ.
Υπογραμμίστηκε και για το βιβλίο αυτό ότι είναι το πρώτοστην Κύπρο, τουλάχιστον που ασχολείται λογοτεχνικά μ’ αυτή τη θεματική.
Ετοιμάζετε κάποια καινούργια δουλειά αυτό τονκαιρό;
Γράφω διηγήματα, όποτε προκύψουν. Και στόχος, βέβαια, είναιαν αθροιστεί ένα αξιόλογο σύνολο, να εκδοθεί ως μια νέα συλλογή.
Ποιος είναι οαγαπημένος σας συγγραφέας, ποιο βιβλίο του θα συστήνατε για ανάγνωση και γιατί;
Δεν θα ξεχωρίσω κάποιον. Πάντως, διαβάζω κυρίως ελληνική καικυπριακή λογοτεχνία. Και πρέπει να ομολογήσω τη μεγάλη μου ικανοποίηση ότι οισυμπατριώτες μας λογοτέχνες δεν έχουν τίποτε να ζηλέψουν από τους Ελλαδίτεςσυγγραφείς. Όπως το έχω ξαναγράψει, κατά τη γνώμη μου, προπάντων η πεζογραφίαμας διάγει μια από τις σημαντικότερες της φάσεις.
Ποιος συγγραφέας /βιβλίο θεωρείτε ότι σας έχει επηρεάσει περισσότερο στον τρόπο σκέψης /έκφρασης / θεματολογίας σας και γιατί;
Και πάλι δεν θα διακρίνω κάποιον. Άλλωστε, θεωρώ πως οκαθένας μας επηρεάζεται γενικά από τα διαβάσματά του. Από την άλλη αναγνώστεςτων βιβλίων μου έχουν γράψει πως, προπάντων στα διηγήματά μου, έχουν επισημάνειομοιότητες με τον Γιώργο Ιωάννου και τον Σαμαράκη, σ’ ότι αφορά τον ελληνικόχώρο, αλλά και με τον μεγάλο Τσέχωφ σ’ ένα πολύ ευρύτερο πλαίσιο.
Επιλέξτε ένααγαπημένο σας τραγούδι που θα θέλατε να αφιερώσετε στους αναγνώστες αυτής τηςσυνέντευξης.
Τους αφιερώνω με πολλή εκτίμηση το γνωστό «Της αγάπηςαίματα» των Ελύτη-Θεοδωράκη. Είναι νομίζω ένα αριστούργημα (ποίηση, μουσική,ερμηνείες) που συμπυκνώνει όλα τα γνωρίσματα της ελληνικής ταυτότητας. Αυτός είναικαι ο λόγος που δεν το αγγίζει ο χρόνος και που αρέσει σε κάθε γενιά.
