23.10.2022

Las een artikel op kunstplatform Mister Motley over een tentoonstelling in Fotomuseum Den Haag, Donkere Duinen getiteld. Je kunt er zwart-witfoto’s bezichtigen, die tussen 1938 en 1946 door een onbekende fotograaf in de Haagse duinen werden geschoten.

Een aantal dingen viel me op. Waarom wordt de onbekende fotograaf stelselmatig amateurfotograaf genoemd? Wat betekent het woord ‘amateur’ tegenwoordig in kunstkringen? Heb je dan geen erkende kunstopleiding gevolgd? Of voldoet je werk niet aan bepaalde kwaliteitseisen? Of leef je dan van andere inkomsten dan uit de verkoop van je kunstwerken? Iemand van wie je niets weet een amateur noemen heeft iets hooghartigs.

Wat me ook frappeerde was het verwijt van escapisme. Omdat de foto’s kennelijk idyllisch en verstild zijn en niets van de Tweede Wereldoorlog laten zien wordt de onbekende fotograaf escapistisch gedrag voor de voeten geworpen. Asjemenou, alsof het een verplichting is om altijd en overal misstanden aan de kaak te stellen. En ik maar denken dat kunst vooreerst om vrijheid draait.

Ronduit idioot vond ik de suggestie dat de onbekende weleens fout zou kunnen zijn geweest in de oorlog. Van natuurfotograaf tot collaborateur: ‘Iemand die zich zo stelselmatig afwendt van de dood, verderf en deportatie lijkt door dit wegkijken met de vijand te collaboreren.’

Mijn hemel, dit kán toch niet!