Bovenmeer (7)

In 1941 verscheen de reisgids Wisconsin: A Guide to the Badger State, geschreven door Aldo Leopold, maar waarvan Lorine Niedecker de onderzoeksredacteur was geweest. Om reisgidsen hanteerbaar te maken wordt informatie gecomprimeerd, beperkt tot de essentie. Die trek heeft ook Bovenmeer gekregen.

///

JollietBevoer de MississippiTrof er een lepelsteur in aanuit het tijdperk van de vissenAan de Hudsonbaai sprak hij latijnsmet een EngelsmanNaar Labrador en terug om te verdwijnenZijn begrafenis gratis – hij had zó veel wintersop het orgel van de kathedraal van Quebecgespeeld

///

In tegenstelling tot zijn compagnon Jacques Marquet (zie vorig bericht) overleefde Louis Jolliet wél de exploratie van het noordelijke deel van de Mississippi. Gedurende die tocht werd een lepelsteur gespot, de oudste vissoort ter wereld, die alleen in de VS voorkomt. In het vervolg worden nog twee reizen van Jolliet aangeroerd, heel kort. Het doel van de eerste reis was de Hudsonbaai, waar de Frans-Canadees werd verwelkomd door de Britse overzeese gouverneur van de Hudson's Bay Company, Charles Bayly. Tijdens de tweede tocht, naar de oostkust van Canada, verdween Jolliet spoorloos, voorgoed. We schrijven dan mei 1700. Ter nagedachtenis werd enkele maanden later een mis gehouden in de Cathedral-Basilica of Notre-Dame de Québec, niet ver van zijn geboorteplaats. Omdat Jolliet als geschoolde organist regelmatig het orgel van de kathedraal had bespeeld hoefde niet, volgens Niedecker, voor de mis te worden betaald.

De meeste lezers zullen geen parate kennis bezitten van het aardse geologische verleden of de lotgevallen van de ontdekkingsreizigers die in Bovenmeer de revue passeren. Niedecker heeft dit ongetwijfeld geweten, maar toch schreef ze een gedicht met een grote informatiedichtheid dat zonder kennis van zaken maar gedeeltelijk te vatten is. Als lezer betreed je onbekend terrein, vraag je je meer dan eens af waar je in hemelsnaam aanbeland bent. Als je meer te weten wil komen, zul je zelf onderzoek moeten doen, op ontdekking uitgaan, gelijk Niedeckers ontdekkingsreizigers. Bovenmeer fungeert dan als reiswijzer in zakboekformaat.

Wat ook opvalt is dat Niedecker nergens kritische noten heeft geplaatst bij de ontsluiting van de Noord-Amerikaanse gebieden, die toch vooral het gevolg was van agressieve Europese expansiepolitiek. Ook in 1966, toen Bovenmeer verscheen, wist men hoe deze vork aan de steel zit. Niedecker heeft hier om welke reden dan ook bewust van afgezien.

Educatief zou ik Bovenmeer dan ook niet willen noemen, wel een aansporing, tot vorsing, uitdieping, analyse. Ieder leven, kraait het gedicht, is telkens weer een tocht waarbij van alles te ontdekken valt.