LYRE PLAYER SEALS

 Î— ΟΜΑΔΑ  ΣΦΡΑΓΙΔΩΝ ΤΟΥ ΛΥΡΑΡΗ

Ο Franklin σε σχετική εργασία του παρέχει μιαν ολοκληρωμένη ανάγνωση ενός πολύ γνωστού αρχαιολογικού υλικού, της λεγομένης Ομάδας Σφραγίδων του Λυράρη.[1] Το άρθρο συγκεντρώνει πενήντα πέντε διαφορετικά δείγματα που δείχνουν τον Λυράρη σε δεκαεπτά διαφορετικές σκηνές και υποστηρίζει ότι αποτελούν ένα ενιαίο συνεκτικό εικονογραφικό υποσύστημα, με κάθε τύπο να παίρνει την σημασία του από τους άλλους. Προτείνεται ότι αυτό το υλικό, του οποίου η προέλευση μπορεί τώρα να τοποθετηθεί με σιγουριά στην Κιλικία του ογδόου αι. π.Χ., προσφέρει τα μέγιστα για ενδελεχείς εικονογραφικές μαρτυρίες αναφορικά με την ύπαρξη μιάς θείας λύρας, μορφής που είναι γνωστή τόσον από τον Kinnaru, ήτοι την θεοποιημένη λύρα της Ουγκαρίτ της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, όσον και από τον Κινύρα της Κύπρου, τους οποίους ένα σύνολο παραδόσεων συνδέει με την Κιλικία και την Συρία.
Ομοίωμα ιερού με χορευτές & λυράρη[2]
Την σχετική σύλληψη ο ίδιος συγγραφέας εντάσσει στην λεγομένη Μουσική Κοινή, συνιστώσα υπαρκτή ήδη από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού, θεωρεί δε ως Ελληνικά αντίστοιχα του 'ήρωος λύρας' και μάλιστα όψιμα (?!) πρόσωπα όπως οι Ορφεύς, Αμφίων, Κάδμος και Λίνος, τους οποίους θεωρεί ως αρχαϊκές επιβιώσεις της Μυκηναϊκής τελετουργίας-ποιητικής.[3] Άλλωστε αναφορά στον Κινύρα φαίνεται ότι πιστοποιείται και σε πινακίδες της Γραμμικής Β από την Πύλο (PY Qa 1301, PY Vn 865)![4] παρέχοντας στην ίδια σύλληψη μεγάλο ιστορικό βάθος και στον Ελλαδικό χώρο.Οι σφραγίδες της ομάδος εκτιμάται ότι αποτελούν έργα ενός και του αυτού εργαστηρίου του ογδόου αι. π.Χ.,[5] ανευρίσκονται δε στην Ρόδο (περί τα 45 τεμάχια στην Ιαλυσό, Κάμειρο & Λίνδο),[6] την Ταρσό & εν γένει την Κιλικία, την Συρία, Φοινίκη, Κύπρο και την ηπειρωτική Ελλάδα,[7] τις Πιθηκούσες (περίπου 100),[8] ενώ το πλέον ακραίο γεωγραφικώς δείγμα προέρχεται από την Huelva![9]
Θέσεις ευρέσεως τεκμηρίων της Ομάδος του Λυράρη[10a] Θέσεις ευρέσεως τεκμηρίων της ÎŸÎ¼Î¬Î´Î¿Ï‚ του Λυράρη[10b]
Αξιοσημείωτο είναι ότι, όπως ανεφέρθη, από σειρά ερευνητών το εργαστήριο τοποθετείται στην Κιλικική 'Αχαΐα’ - Que/Hiyawa και μάλιστα επί βασιλείας του Urikki - Ρακίου,[11] ενώ σε κάποιες σφραγίδες αναγνωρίζονται πιθανώς Ελληνικά θέματα,[12] ή Ελληνικά ονόματα.[13] Μάλιστα η λύρα η παριστώμενη στην ομάδα σφραγίδων είναι συχνά του Αιγαιακού τύπου,[14] γεγονός όχι μοναδικό και για την ευρύτερη εικονογραφία της περιοχής περί το Karatepe. Η υπόθεση για την ύπαρξη του εργαστηρίου στην Κιλικική Αχαΐα ενισχύεται από το γεγονός ότι πλείστες σφραγίδες της ομάδας είναι κατασκευασμένες από σκούρο κόκκινο ή πρασινωπό σερπεντίνη, πέτρωμα το οποίο αφθονεί στην περιοχή.[15] Κρατικές οντότητες κατά τον όγδοο αι. π.Χ. στην Κιλικία, Σύρο - Παλαιστίνη[16]
Αναφορικά με Ï„α Ορφικά κείμενα σημειώνουμε ότι κατά την Μαραβέγια[17]: Î¿Î¹ ιδέες τους προέρχονται από αρχαιότερο παρελθόν (περ. 14ος αι. π.Χ.) από την πρώτη ταξινόμηση και επίσημη ομαδοποίηση τους (6ος αι. π.Χ.).
Τήν χρονολόγηση τοῦ Κ. Χασάπη ότι ο Ορφεύς έδρασε τουλάχιστον κατα τα μέσα της δευτέρας χιλιετίας π.Χ. ἀναφέρει ἡ ἀρχαιολόγος Ἔφη Πουλάκη-Παντερμαλῆ, σημειώνοντας μάλιστα ὅτι 'καί τό Πάριο Χρονικό χρονολογεῖ τόν Ὀρφέα γύρω στό 1400 (π.Χ.)'.[18]  Εγχάρακτος σκαραβαίος της Ομάδος του Λυράρη[18a]
Αξιοσημείωτο είναι εν προκειμένω ότι η πολιτική οντότης της Que/Hiyawa μαρτυρεί την ιδιαίτερη σχέση του Αιγαίου με την Κιλικία όπως επιβεβαιώθηκε με την ανακάλυψη και ανάγνωση των δύο δίγλωσσων πινακίδων του Cinekoy και Karatepe. Οι παραπάνω λίθινες επιγραφές αναφέρονται στην ύπαρξη στην Κιλικία του 9ου-8ου αιώνος π.Χ. κρατιδίου το οποίο οι Ασσύριοι αποκαλούσαν Quwê ή Que στην δε Λουβιανή ιερογλυφική αποδιδόταν ως Hiyawa,[19] με αμφότερες τις ονοματικές εκδοχές να συσχετίζονται σαφώς με τον όρο Ahhiyawa, χρησιμοποιούμενο από τους Χετταίους για τους Αχαιούς![20]Στις λίθινες αυτές στήλες ο ηγεμών αποκαλείται βασιλεύς των Δαναών[21] (στην Φοινικική: DNNYM), ενώ η βασιλική δυναστεία του κρατιδίου διακηρύσσεται ότι έλκει την καταγωγή της από τον Μόψο (M-p-Å¡ στα Φοινικικά και MukÅ¡uÅ¡ στα Λουβιανά), παρέχοντας έτσι πρόσθετο έδαφος για συσχετίσεις με το Αιγαίο,[22] του οποίου η επιρροή αναγνωρίζεται ως εξέχουσα επί του κρατιδίου τουλάχιστον κατά την πρώιμη Εποχή του Σιδήρου.[23] Η επικράτεια της ανωτέρω πολιτικής οντότητος φαίνεται χονδρικά να ταυτίζεται με της Kizzuwatna,[24] αυτή δε η χώρα των Αδάνων αποκαλούμενη και *Hwa (ή Kawa, Qawe, Quwe, Que, Hiyawa ή Hume) αναφέρεται ήδη στην συνθήκη  του Å unaÅ¡Å¡ura με τον Tuthaliya I/II (CTH 41), με την οποία η χώρα κατέστη και πάλι υποτελής των Χετταίων.[25]  Διακοσμημένο Φιλισταϊικό αγγείο πόσεως με λυράρη[26]
Όμως ο Κινύρας εμφανίζεταιστην Κύπρο της πρώτης χιλιετίας να αναλαμβάνει συχνά και άλλες εξωμουσικές ιδιότητες, ενώ σχετικοί υπαινιγμοί παρέχονται και από τις πινακίδες της Πύλου.[27] Πράγματι από τον J. P. Brown και άλλους έχει υποστηριχθεί η εμπλοκή του θεού της λύρας με τον Kothar, θεό των τεχνών.[28]  Î£Îµ ιερατικά κείμενα της Ευαγορίτιδος (Ugarit) ο θεός Kothar, με τις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά του Ηφαίστου, εμφανίζεται ως διαθέτων την έδρα του στην Κάτω Αίγυπτο (Μέμφιδα) και τον θρόνο του στην Caphtor (Κρήτη ή Κάτω Αίγυπτο;),[29] χωρίς να είναι σαφές εάν πρόκειται για το ίδιο μέρος ή, απλώς, για διαφορετικά μεν αλλά με έντονη και στενή συσχέτιση. Επί του θέματος άλλοι μελετητές ομιλούν για ασάφεια της Ευαγοριτικής φιλολογίας,[30] άλλοι ερμηνεύουν ελεύθερα ότι ο θεός ευρίσκεται στην έδρα του τόσον στην Κρήτη όσον και στην Αίγυπτο, ήτοι στα δύο σημαντικότερα κέντρα της τέχνης και τεχνολογίας της εποχής,[31] ενώ άλλη άποψη αποδίδει την διπλή κατοικία του θεού στο γεγονός ότι το εμπόριο μετάλλου και τεχνολογικών προϊόντων εν γένει πρός την Ugarit είχε προέλευση τόσον από την Κρήτη όσον και από την Αίγυπτο (!).[32] Î£Î·Î¼ÎµÎ¹ÏŽÎ½ÎµÏ„αι εδώ ότι ο μυθικός κύκλος του Βάαλ, από όπου οι αναφορές στον Kothar, χρονολογείται περί τις αρχές του 14ου αιώνος, περίοδο κατά την οποία στην Ευαγορίτιδα (Ugarit) εβασίλευε ο Έλλην Niqmaddu II ή Νικομήδης.[33] Άλλωστε ο Αιγύπτιος θεός Ptah αναγνωρίζεται ως ανάλογος του Ηφαίστου (ή και του Δαιδάλου) και βεβαίως του Kothar.[34]

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1]. Franklin 2015.
[2]. Franklin, Heimpel, Fawkes 2015, fig. 18. Louvre AO 22.221.
[3]. Franklin 2006, p. 39.
[4]. ÎšÎ¿Î½Î¹Î´Î¬ÏÎ·Ï‚ 2020, σελ. 318, σημ. 1352; Franklin, Heimpel, Fawkes 2015, pp. 47, 274, 429, 431, 432, n. 42 .
[5]. Franklin 2015, p. 406, n. 10.
[6]. Dominguez 2017, p. 222, n. 80.
[7]. Franklin 2015, pp. 406-407.
[8]. Dominguez 2017, p. 222, n. 79.
[9]. Dominguez 2017, p. 221, n. 76.
[10a]. Scardina 2010, fig. 1.
[10b]. Serrano et al. 2012, fig. 1.

[11]. Poncy et al. 2001, p. 11; Franklin 2015, p. 408, n. 21; Κονιδάρης 2016, σελ. 78, σημ. 48; Κονιδάρης 2020, σελ. 56, σημ. 138. Όμως ο Mikrakis αποδίδει τα τεκμήρια σε Φοινικικό εργασήριο εγκατεσημένο στην Κύπρο (Mikrakis 2015, p. 849).[12]. Poncy et al. 2001, p. 16, cat. nr. 51.
[13]. Poncy et al. 2001, pp. 18-19, cat. nr. 79.
[14]. Franklin 2015, p. 408. Πάντως στο Karatepe, όπου ως γνωστόν πιστοποιείται το όνομα του Μόψου, μάντη της ελληνικής μυθολογίας, παρουσιάζεται μουσική σκηνή στην οποία Αιγαιοπελαγίτικα και δυτικοσημιτικά υποδείγματα παρίστανται δίπλα-δίπλα στο ίδιο ανάγλυφο .. (Franklin 2006, p. 45).
[15]. Poncy et al. 2001, p. 11.
[16]. ASOR, MID000032 – Download Image, <https://www.asor.org/resources/photo-....
[17]. Maravelia 2019, p. 35, 42, n. 14.
[18]. Πουλάκη Παντερμαλή 2022.
[18a]. Εγχάρακτος σκαραβαίος της Ομάδος του Λυράρη του δευτέρου ημίσεως του ογδόου αι. π.Χ. (Getty Museum Collection 85.AN.370.3).
[19]. Κονιδάρης 2020, σελ. 52-53, σημ. 124.
[20]. Κονιδάρης 2020, σελ. 52-53, σημ. 125.
[21]. Κονιδάρης 2020, σελ. 52-53, σημ. 126.
[22]. Κονιδάρης 2020, σελ. 52-53, σημ. 127.
[23]. Κονιδάρης 2020, σελ. 52-53, σημ. 128.
[24]. Κονιδάρης 2020, σελ. 52-53, σημ. 129.
[25]. Κονιδάρης 2020, σελ. 52-53, σημ. 130.
[26]. Keel 1994, p. 32. Body Beer Jug Philistine, Painted, Iron I, Megiddo, Procession of animals and a bearded man holding a lyre "Orpheus Jug", <https://www.antiquities.org.il/t/item....
[27]. Franklin, Heimpel, Fawkes 2015, p. 443.
[28], Franklin, Heimpel, Fawkes 2015, p. 443.
[29]. Κονιδάρης 2022, σελ. 6, σημ. 2_6.
[30]. Κονιδάρης 2022, σελ. 6, σημ. 2_7.
[31]. Κονιδάρης 2022, σελ. 6, σημ. 2_8
[32]. Κονιδάρης 2022, σελ. 6, σημ. 2_6.
[33]. Κονιδάρης 2022, σελ. 13, σημ. 2_37.
[34]. Κονιδάρης 2022, σελ. 13, σημ. 2_38.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

https://www.academia.edu/7860988/_Lyr...
Franklin J. C. 2006. “Lyre Gods of the Bronze Age Musical Koine”, Journal of Ancient Near Eastern Religions 6 (2), 2006, pp. 39–70.

https://www.persee.fr/doc/gaia_1287-3...
Franklin, J. C. 2015. "THEIOS AOIDOS. A New Reading of the Lyre-Player Group of Seals," Gaia : revue interdisciplinaire sur la Grèce Archaïque 18, pp. 405-418.

Franklin, J. C. 2016. Kinyras: The Divine Lyre (Hellenic Studies Series 70), Washington, DC: Center for Hellenic Studies. http://nrs.harvard.edu/urn-3:hul.

https://www.academia.edu/12968837/Kin...
Franklin, J. C., W. Heimpel, G. Fawkes. 2015. Kinyras: The Divine Lyre (Hellenic Studies 70), Washington.

https://www.academia.edu/38803499/Eck...
Siemer, E. 2019. Der hethitisch-mykenische Zinnhandel in Europa und der Untergang ihrer Reiche (1430 - 1130 BC), Oldenburg.

https://bora.uib.no/bora-xmlui/bitstr..., A. J. 2017. "Euboeans in the Far West? New data and interpretations," in Papers and Monographs from the Norwegian Institute at Athens 6. An Island between two Worlds. The  Archaeology of Euboea from Prehistoric to Byzantine Times, ed. Ž. Tankosić, F. Mavridis, and M. Kosma, pp. 216-234.
https://www.academia.edu/4777525/I_si..., P. 2010. "I sigilli del Lyre Player Group. Tracce di archeologia musicale tra l’Etruria e il Mediterraneo orientale,"  La Musica in Etruria, ed. E. Li Castro, Tarquinia, pp. 67-78.
https://www.persee.fr/docAsPDF/anata_..., H., O. Casabonne, J. De Vos, M. Egetmeyer, R. Lebrun, A. Lemaire. 2001. "Sceaux du muséed'Adana. Groupe du "Joueur de lyre" (VIIIe siècle av. J.-C) - Sceaux en verre et cachets anépigraphes d'époque achéménide - Scaraboïdes inscrits - Scarabées et sceaux égyptisants," Anatolia Antiqua 9, pp. 9-37.
Κονιδάρης, Δ. 2020. Οι Χετταίοι και ο κόσμος του Αιγαίου, Αθήνα.
Κονιδάρης, Δ. 2022. Ο πρώιμος Αιγυπτιακός πολιτισμός και οι αλληλεπιδράσεις με το Αιγαίο (β' έκδ.), Αθήνα.
https://cdf05b7c-944f-4b1c-8ea3-e8ad7..., A. 2019. "The Conception of the Cosmic Egg (Swḥt) in the ancient Egyptian and in the Orphic cosmovision," Shodoznavstvo 83, pp. 25–52. 
https://www.leivithrapark.gr/%CE%BB%C... Î¿Ï…λάκη Παντερμαλή, Ε. . "Μύθος Λειβήθρων," Ἰστότοπος: Πάρκο Λειβήθρων, <https://www.leivithrapark.gr/%CE%BB%C... (5 Μαίου 2022).
https://www.academia.edu/4669096/SCAR..., L., F. Gonzalez de Canales, J. Llompart and A. Montano. 2012. "Scaraboid seal of the “Lyre-Player Group” at the Huelva Museum," Actas do V Encontro de Arqueologia do Sudoeste Peninsular,  Almodôvar: Digital Edition, pp. 279-288. 

https://www.jstor.org/stable/27926332
Keel, O. 1994. "Philistine 'Anchor' Seals," Israel Exploration Journal 44 (1/2), pp. 21-35. 
https://www.academia.edu/1785302/Cros..., M. 2015. "Cross-cultural interaction in the Eastern Mediterranean during the Early Iron Age: A View from Seal Engraving, with Special Reference to the Lyre-Player Group," in Nostoi, ed. N. Stambolidis, C. Maner, K. Kopanias, pp. 849-871.



ΠΛΕΟΝ ΠΡΟΣΦΑΤΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ - ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ: 060522