Dân vận 4.0

Nhân đọc cựu tuyên giáo Ngọc Hoàng bị ngáo đất do overdose A5152 và muốn đi khai hóa dân tộc, nhớ ra là còn bài viết này, viết hơn 4 năm rồi mà chưa post.

Mới gần đây, trong các poll khác nhau, tháng Sáu và tháng Bảy vừa qua ông Biden đều dẫn điểm trước ông Trump, và khoảng cách xa dần. Ví dụ như survey của WSJ cho thấy tháng Sáu ông Biden dẫn trước 7 điểm phần trăm, đến tháng Bảy ông dẫn 11 điểm phần trăm.

Nhưng lịch sử gần nhất cho thấy, việc dẫn trước không đảm bảo một thắng lợi chắc chắn nào cả. Ngày 4 tháng Tám năm 2016, bà Clinton dẫn trước ông Trump 7 điểm phần trăm trong một poll ở quy mô toàn quốc (RealClearPolitics); với cùng một phương pháp đo này thì Biden dẫn Trump 7.4 điểm phần trăm.

Lần bầu cử trước, trong vòng chưa đến 3 tháng trước ngày bỏ phiếu, Trump tung ra một chiến dịch “dân vận 4.0” cực kỳ đặc sắc với các chiến thuật vốn được Việt Cộng (Mặt trận dân tộc giải phóng Miền nam) sử dụng cực kỳ hiệu quả ở Nam Việt Nam: binh vận, địch vận, trí thức vận, tôn giáo vận. VC dùng mồm và dùng súng, và mất đúng 10 năm (1965 đến 1975) để thành công. Trump dùng mồm và internet mất vài tháng.

Bài viết dưới đây được viết sau khi Trump trúng cử, nay mới lôi ra đăng, sau khi xóa đi vài đoạn lúc đó bốc phét giờ sai toét.

*

Kellyanne Fitzpatrick là một cô gái “ngoại ô”. Cha bỏ nhà đi khi cô chừng 3 tuổi. Từ đó, cô lớn lên trong một gia đình có mẹ, bà ngoại và hai người dì. Những người phụ nữ nuôi nấng Kellyanne lớn lên ở New Jersey đều là những người mộ đạo.

Kellyanne đi làm thêm để kiếm tiền từ lúc còn là thiếu nữ. Vào mùa hè, cô đi hái dâu tây. Cô nhận ra rằng, hái càng nhanh, càng có tiền. Có năm cô còn đạt danh hiệu Hoa khôi hái dâu tây.

Kellyanne sau này vào đời với nghề polling (thăm dò dư luận). Cô làm việc cho các hãng polling uy tín, chuyên phục vụ các chính trị gia gạo cội của Đảng Cộng Hòa. Cô nhanh chóng nhận ra đây là một lĩnh vực toàn đàn ông, và rất thượng lưu. Sau khi đủ lông đủ cánh, cô lập một công ty polling riêng của mình.

*

Donald Trump quen Kellyanne, lúc này đã lấy chồng và mang họ Conway, khi cô sống trong một căn hộ thuộc tòa nhà của Trump. Cô Conway, khi được biết Trump đang có ý định tranh cử chức thị trưởng New York và sẵn sàng chi hàng trăm triệu cho chiến dịch tranh cử, đã tự làm một bản thăm dò dư luận và gửi cho Trump, như một bảng chào hàng dịch vụ của công ty cô.

Báo cáo của Conway giấu đi những tín hiệu tiêu cực, và chỉ khoe ra những tín hiệu tích cực cho Trump. Đọc báo cáo xong, các cố vấn của Trump nói : Nếu ông tính tranh cử chức thị trưởng, thì sao không tranh cử luôn chức tổng thống Mỹ.

Trump đã thể hiện phẩm chất khởi nghiệp ngay lập tức, ông quyết định chạy đua vào chức tổng thống Hoa Kỳ.

*

Tại sao ta có thể nhìn quyết định ấy như là một quyết định khởi nghiệp. Bởi tranh cử tổng thống Mỹ là một chiến dịch dài, cực kỳ gian nan và tốn kém. Nếu thắng cuộc, người thắng không được nghỉ ngơi, mà đấy mới là sự khởi đầu, sau đấy là 4 năm gánh vác sơn hà trên vai.

Ở tuổi 70, thành đạt, Trump quyết định tham gia một cuộc chơi như thế. Gọi là cuộc chơi, vì tinh thần và ý chí của ông có thể gói gọn trong một câu đầy tính khởi nghiệp: tôi yêu việc tôi làm. [Đến nay có thể thấy Trump đã chơi Kim Un, Tập Cận Bình các kiểu như chong chóng, chơi cả truyền thông chính thống, chơi người tiền nhiệm, chơi láng tất cả; và bị chơi cũng chóng hết cả mặt, cánh hẩu của Trump còn đi cả vào nhà tù.]

Tất cả các doanh nhân khởi nghiệp thành đạt họ đều rất yêu (hoặc mê, hoặc đắm say mù quáng) với công việc họ làm, dù việc ấy gian nan và rủi ro đến mấy. Họ không chỉ làm cái họ yêu, mà họ yêu cả cái việc mà họ sẽ quyết tâm phải làm ấy.

*

Khởi động chiến dịch tranh cử, với tinh thần start-up chính trị, Donald Trump vốn có sẵn trong máu của mình năng lực lãnh đạo (leadership) của một doanh chủ (entreupreneur) ít nhiều đã có thành tựu. Trong cuốn Crippled America (Nước Mỹ Nhìn Từ Bên Trong, Nhã Nam) tác giả Donald Trump rất nhấn mạnh đến năng lực lãnh đạo.

Năng lực lãnh đạo có rất nhiều khía cạnh. Một trong những khía cạnh ấy là đưa cái tôi vào các quyết định của mình, biến hóa trong chiến thuật, khôn ngoan và lọc lõi trong dùng người và thay người. [Và tàn nhẫn nữa, hãy xem phiên bản gốc của Lê Lai chết vì Lê Lợi. Và thực dụng, như cách Trung Hoa ve vuốt cả Mạc lẫn Lê của An Nam.]

Trong Bố Già (Mario Puzzo viết kịch bản), có phân tích kỹ năng lãnh đạo của các ông trùm, bất kể là trùm chính trị hay trùm băng đảng, mọi cuộc chiến dù là băng nhóm đánh nhau, hay chiến tranh giữa các quốc gia, những lãnh đạo nổi bật nhất luôn đặt cá nhân mình vào trong trận chiến.

Donald Trump quyết định tham gia “cuộc chiến” khi cá nhân bị sỉ nhục công khai trong bữa tiệc ở Nhà Trắng. Trump đưa “cá nhân” vào các quyết định quan trọng, nhưng không phải đưa một cách cảm tính, bản năng [mù quáng], mà còn dựa vào các báo cáo như báo cáo của Kellyanne.

Ở khía cạnh dùng người, Trump dựa vào [một số ít] consigliere mà ông tin cậy nhất, anh con rể Jared Kushner. Nhưng Trump không cho phép anh này công khai và chính thức vận hành chiến dịch. Thay vào đó, Trump và quân sư của mình liên tục chọn những người phù hợp nhất cho từng giai đoạn cụ thể.

Mike Pence và Kellyanne Conway đã được chọn như thế.

*

Kellyanne Conway được tuyển dụng vào vị trí quản lý chiến dịch khá muộn. Lúc đó Clinton đã vượt khá xa Trump. Nhưng cô đã làm được việc mà cô giỏi nhất: lôi kéo người tiêu dùng và phụ nữ đi bỏ phiếu cho Trump.

Doanh chủ thành đạt, kiêm tài năng khởi nghiệp chính trị mới nổi, Donald Trump, đã rất sáng suốt trong việc mang về đội của mình một nhân vật không chỉ có tài “bán hàng” mà còn phù hợp với tình hình thực tế và liên tục thay đổi các chiến thuật “dân vận” phục vụ tranh cử.

[Jared được cho là người đứng sau việc tìm ra và chia nhỏ các nhóm cử tri theo đặc tính và địa lý. Việc đầu tiên anh này thực hiện là lên máy bay đi gặp bạn bè cũ, tìm ra và tập hợp các thiên tài internet trong bóng tối, gom thành một đội phân tích dự liệu, phân tích đặc tính hành vi và thói quen của từng nhóm cử tri cũng như định vị ra họ ở từng khu vực địa lý với văn hóa, đời sống, sắc tộc khác nhau. Từ đó Kellyanne chỉ việc tung các chiến dịch “dân vận 4.0” của mình vào; chủ yếu qua các kênh online, rất tiết kiệm chi phí mà hiệu quả cao.]

Kellyanne Conway, một người mẹ của bốn đứa con nhỏ, đã làm được nhiều hơn Trump kỳ vọng. Cô không chỉ “dân vận”, lôi kéo thêm cử tri bên phe Cộng Hòa, vốn đang còn lưỡng lự, đi ra ngoài và bỏ phiếu cho Trump. Mà cô còn “địch vận”, xúi được cử tri bên phe Dân Chủ, chán nản về Clinton mà ở nhà không đi bỏ phiếu. Hơn thế nữa, cô còn làm việc ấy một cách có phương pháp, tấn công trúng đích vào các “thị trường” ngách hoặc chiến lược, mà không để nguồn lực bị phân tán lan man.

*

Nhưng cũng như ở Việt Nam, công cụ tuyên truyền, dù là 0.4 như VC hay 4.0 như Trump chỉ có tác dụng trong ngắn hạn. Ngắn hạn ở đây có tính tương đối. Với xã hội đóng, bưng bít thông tin, vùi dập tự do biểu đạt thì tuyên truyền có thể có tác dụng một hai chục năm; với xã hội dân chủ, mở và dày đặc thông tin trên internet thì tuyên truyền có tác dụng một hai năm. Một trong những lý do tuyên truyền không có tác dụng bền vững, bởi từ bản chất nó đã là một cơ chế ngụy biện sớm muộn gì tự nó cũng tạo ra các các hồng vệ binh bò đỏ, fakenews, hatespeech, thậm chí pseudoscience. Theo dòng thời gian, chính những thứ này sẽ quay trở về tàn phá cơ chế sinh ra nó.