Πώς ο Διόνυσος έγινε ο Άγιος Βασίλης
[image error]
Πριν ξεκινήσω την αφήγησή μου, θα ήθελα να σας πω ότι κι εγώ σαν ήμουν παιδί γνώρισα τον Άη Βασίλη όπως συνηθίζουμε να τον βλέπουμε εδώ και πολλά χρόνια: έναν χαρούμενο γεράκο, κεφάτο και στρουμπουλό, ντυμένο στα κόκκινα. Μεγαλώνοντας, άρχισα να ακούω από δω κι από κει ότι ο αληθινός Άγιος Βασίλης δεν είχε καμία σχέση με αυτό τον τύπο, που στα αγγλικά τον λέγαμε Σάντα Κλάους. Κάποιοι είπαν, κι ακόμα λένε, ότι ο αληθινός Άγιος ήταν ένας αδύνατος ηλικιωμένος άντρας, αυστηρός, με σκούρα γένια και καταγωγή από την Καισάρεια της Καππαδοκίας. Μάλιστα, ο παππούς μου, όντας Καππαδόκης, με πείραζε λέγοντάς μου ότι τον είχε συναντήσει όταν ήταν παιδί, πριν έρθει στην Ελλάδα ως πρόσφυγας.
Πολύ αργότερα, κι ενώ το Διαδίκτυο μας έκανε όλους πιο σοφούς με την ανεξάντλητη γνώση που προσφέρει, διάβασα ότι ο Σάντα Κλάους δεν είναι ο Άγιος Βασίλης αλλά ο Άγιος Νικόλαος. Στην αρχή, μου ήταν λίγο δύσκολο να το πιστέψω. Έτσι άρχισα να ερευνώ σε βάθος την ιστορία του. Πράγματι, έπειτα από μεγάλη έρευνα, ανακάλυψα πως ο υποτιθέμενος Άγιος Βασίλης ήταν ο Σίντεκλας των Ολλανδών και ο Σεντ Νίκολας των Αμερικανών. Μα πριν ήταν ο Πατέρας των Χριστουγέννων των Άγγλων και των Γάλλων. Και πιο πριν ακόμα ήταν κάποιος άλλος που άλλαζε ονόματα και συνήθειες από τόπο σε τόπο.
Η μαγική μορφή που μοίραζε τα δώρα στο χειμερινό ηλιοστάσιο, φτάνει ακόμα πιο πίσω, βαθιά μέσα στον χρόνο, πολύ πριν από τη γέννηση του Χριστού. Και κάπου εκεί συναντάει μια δική μας αρχαία γιορτή, που είχε ως κύριο γνώρισμα τη χαρά, το τραγούδι και το ξεφάντωμα μες στη μέση του καταχείμωνου. Εκεί που –προς μεγάλη μας έκπληξη– οι αρχαίοι Αθηναίοι γιόρταζαν τη γέννηση του θεού Διονύσου. Του θεού του κρασιού, του κεφιού και της χαράς. Του εορταστικού Βάκχου, τον οποίο αναβίωσε ο Κάρολος Ντίκενς στην ιστορία του Ο Ύμνος των Χριστουγέννων, χρησιμοποιώντας το πορτρέτο του για να δημιουργήσει το πνεύμα των σημερινών Χριστουγέννων. Ένα πνεύμα χαρούμενο, που σκορπά την ευλογία και την αφθονία στις καρδιές των ανθρώπων γελώντας τρανταχτά από καλοσύνη και ευγένεια, όπως ο πάντοτε ειρηνικός Διόνυσος, ο θεός για τον οποίο λένε πως κάποτε κατέκτησε την Ανατολή χωρίς στρατό και όπλα. Και αν δεν είναι αυτός ο αληθινός Άη Βασίλης που έρχεται κάθε Χριστούγεννα για να μας κάνει χαρούμενους, τότε πραγματικά δεν έχω ιδέα ποιος είναι. Άλλωστε, ο Διόνυσος ξέρει να μεταμφιέζεται καλύτερα από όλους!
Φτάνοντας, λοιπόν, τόσο πίσω, στους αρχαίους χρόνους, άρχισα να συλλέγω όλες τις πληροφορίες σχετικά με τη διαμόρφωση της μορφής του Άη Βασίλη, ώστε να μπορέσω να επιστρέψω στο σήμερα.
Και ναι, υπήρξαν πολλές αλλαγές από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα: λαογραφικές, θρησκευτικές, συγγραφικές, καλλιτεχνικές και φυσικά εμπορικές, συλλέγοντας στοιχεία από διάφορες χώρες και έθιμα. Στην ουσία είναι ένα συναρπαστικό ταξίδι στον χρόνο και στη Δύση, που σίγουρα χρειάζονται πολλές σελίδες για να καταγραφεί.
Αλλά πώς μπορείς να μιλήσεις στα παιδιά, μικρά και μεγάλα, για όλες τις ρίζες και την εξέλιξη του Άη Βασίλη ανά τους αιώνες χωρίς να τα κάνεις να βαρεθούν; Φυσικά με μια ιστορία. Ένα παραμύθι. Γιατί πίσω από κάθε παραμύθι κρύβεται και μια σπουδαία αλήθεια.
Τούτο το παραμύθι, λοιπόν, το έγραψα τον Δεκέμβριο του 2016. Έναν χρόνο αργότερα δημοσιεύτηκε στο Will o Wisps σε δύο μέρη με τίτλο «Πώς ο θεός Διόνυσος έγινε ο Άγιος Βασίλης». Την επιλογή των εικόνων την έκανε η φίλη μου και χρόνια συνεργάτης Μαριλένα Μέξη. Μερικούς μήνες αργότερα ο εκδότης μου, Χρήστος Μωραίτης, πίστεψε στο βιβλίο και δέχτηκε να προχωρήσουμε στην έκδοση του. Από εικονογράφηση προτιμήσαμε να συμπεριλάβουμε παλιές εικόνες στις οποίες απεικονίζονται όλα τα στάδια της μεταμόρφωσης του Σάντα Κλάους.
Και έτσι προέκυψε αυτό το όμορφο βιβλιαράκι.
Ιδού λοιπόν το Γελαστό Πνεύμα των Γιορτών. Μια ιστορία για τα παιδιά, μεγάλα και μικρά, που πιστεύουν στον Άη Βασίλη.
Εύχομαι οι αναγνώστες να εκτιμήσουν τη συγκεκριμένη ιστορία και κάθε φορά που βλέπουν τον Άη Βασίλη να θυμούνται με χαμόγελο την αληθινή καταγωγή του.
Γιώργος Χατζηκυριάκος
Από τον πρόλογο του βιβλίου.
Το βιβλίο Το Γελαστό Πνεύμα των Γιορτών κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μωραίτη.
[image error]
