Thư gởi bạn xa xôi (10/2017)

“Đời đầy kinh ngạc…” Tùy Hỷ: “món tình khó nhất !’’

Thư gởi bạn xa xôi (10/2017)

Chuyện năm học mới ở trường Y

Có gì mới không hả? Nhiều chớ. Nhưng làm biếng quá rồi. Nói chuyện gẫu bên tách café với bạn bè thì khoái hơn viết lách. Nhưng thôi, để mình kể bạn nghe vài chuyện hay hay vậy.

Năm học mới ở Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch đã bắt đầu. Ngày thứ Hai, 2/10, như thông lệ các năm trước đây, mình có một buổi ”trò chuyện” với các em sinh viên Y khoa năm thứ nhất (Y1).

Bài giảng của mình là Tổng quan về Y đức và về Khoa học hành vi & Giáo dục sức khỏe, vốn là Bộ môn mình phụ trách trước kia, nay là Cố vấn, nhưng sau buổi giảng này, đã không còn tiếp tục Hợp đồng với nhà trường do tuổi đã cao.

Một thầy thuốc già nói chuyện gì với các em sinh viên Y1, mới 18 tuổi bước vào trường Y trong buổi gặp gỡ đầu tiên này ư? Mình nói rằng hơn nửa thế kỷ trước, năm 1962, thầy cũng bước vào trường Y như các em hôm nay, lúc đó hẳn các em còn… bay bay trên trời! Rằng không có ai chọn học ngành Y với mong ước làm giàu cả, rằng thời của thầy thi vào Y phải trả lời 20 câu hỏi về ”kiến thức tổng quát” như về Hippocrates, Hải Thượng Lãn Ông, Biển Thước, về âm nhạc, hội họa, điạ lý… đặc biệt có hai câu hỏi rất hay: “Giá gạo trên thị trường bao nhiêu một ký?” và “Giá than trên thị trường bao nhiêu một ký?”… Một số nước còn có cuộc phỏng vấn, coi giò coi cẳng người sinh viên muốn học ngành Y, có nước có tới 4 người trong Ban phỏng vấn gồm một giáo sư, một bác sĩ, một điều dưỡng và một… bệnh nhân! Vậy đó. Vì y khoa là làm việc với con người. Và y khoa là phải học suốt đời.

Rồi mình kể những vui buồn trong những năm học ngành y dài đăng đẵng (xưa 7 năm, nay 6 năm). Năm thứ nhất, học cơ thể học, em nào nắm tay người yêu thì thường không phải âu yếm chi đâu mà chẳng qua mò mò mấy đốt xương lẩm bẩm học, rồi những ngày mổ xác chết, với lòng biết ơn vô hạn những người hiến xác cho khoa học, rồi những ngày đi lâm sàng, học ”nhìn, sờ, gõ, nghe” tuyệt vời đến thế nào, không để quá lệ thuộc vào xét nghiêm máy móc như bây giờ…

Biết bao nhiêu chuyện học, chuyện hành, chuyện đời, chuyện nghề, chuyện nghiệp… Rằng ”bác sĩ” nghĩa là người học rộng, đa văn hóa, trước hết phải giỏi… tiếng Việt, rằng các Nguyên lý căn bản (giá trị) của Y đức phải được tôn trọng thế nào: Primum non nocere (Trước hết không làm hại, First do no harm); Giữ bí mật nghề nghiệp, Tôn trong nhân phẩm, tôn trọng quyền tự quyết (autonomy)… Rồi khuyến khích các em duy trì và phát triển các năng khiếu về nghệ thuật, đừng để thui chột chỉ vì mải học Y: văn thơ nhạc họa, ca hát nhảy múa, thể dục thể thao… rằng phải biết giải stress, cân bằng cuộc sống…

Về Khoa học hành vi thì cần hiểu tại sao con người có hành vi này hay hành vi khác, đặc biệt các ”hành vi sức khỏe” và việc giáo dục sức khỏe là nhằm thay đổi hành vi thế nào… Dĩ nhiên, sau này các erm sẽ được học những bài học chi tiết hơn, với cả phần thực hành với Bộ môn. Cảm ơn thầy Trương Trọng Hoàng, Bs Mai Ngọc Thanh Ngân, Bs Nguyên Hùng, Bs Kim Chi đã hỗ trợ tích cực cho thầy Ngọc buổi hôm đó.

Buổi ”trò chuyện” của một thầy thuốc già và các bạn trẻ ”đồng nghiệp tương lai” chỉ có vậy, nhưng theo mình, đó thực sự quan trọng, dù thời gian chỉ có 2 tiết học. Mình vẫn nhớ mãi buổi học đầu tiên với Thầy Phạm Biểu Tâm ngày xưa khi thầy nói “Nghề Y là một nghề cao đẹp nếu mình muốn cao đẹp nhưng cũng là nghề thấp hèn nếu mình muốn… thấp hèn…v.v…”.

Đáng tiếc là lớp Y1 năm nay quá đông, cả ngàn em, nên chỉ có vài trăm em ở Giảng đường 508 là được tiếp xúc trực tiếp, còn các giảng đường khác, các em chỉ nghe tiếng và xem slides trên màn hình, thậm chí chẳng biết mặt thầy! Lớp quá đông thì khó mà có chất lượng đào tạo như mục tiêu đề ra được!

Hẹn thư sau,

ĐHN