Tự tánh

mặt trăng

Chào các bạn,

Tự tánh là danh từ nhà Phật gọi bản tánh thật của mỗi người chúng ta, còn được gọi là tánh, chân tâm, tâm nguyên thủy, bản lai diện mục, Phật tánh…

Thiền tông Lục tổ Huệ Năng nói trong Pháp Bảo Đàn Kinh:

Tự tánh vốn thanh tịnh

Tự tánh vốn chẳng sanh chẳng diệt

Tự tánh vốn tự đầy đủ

Tự tánh vốn chẳng lay động

Tự tánh có thể sanh vạn pháp

(Phẩm tựa, thứ Nhất)

Huệ Năng nói: “Chỉ cần kiến [tự] tánh, không cần thiền định giải thoái.” Tức là nếu ta thấy được tự tánh của ta, thì ta thành Phật, mà không cần gì khác.

Phật tánh là tánh bất nhị, tánh không có hai, vượt lên trên mọi cặp đối đãi tốt xấu, thiện ác, lành dữ… Đó là rất giống “tâm không phân biệt”, còn gọi là tâm xả (Upekka), trong Phật giáo Nguyên thủy. Huệ Năng nói:

Như trong Kinh Niết Bàn nói: Cao Quý Đức Vương Bồ Tát bạch Phật rằng: Phạm tứ trọng cấm (bốn giới trọng nhất trong giới Tỳ kheo, giống như người thế gian phạm tội tử hình), làm tội ngũ nghịch và nhất xiển đề, phải bị đoạn dứt thiện căn Phật tánh không? Phật nói: Thiện căn có hai, một là thường, hai là vô thường, Phật tánh phi thường phi vô thường, nên chẳng đoạn dứt, gọi là bất nhị. Một là thiện, hai là bất thiện, Phật tánh phi thiện, phi bất thiện, gọi là bất nhị. Uẩn và Giới, phàm phu thấy cho là nhị, người trí liễu đạt thì biết tánh ấy bất nhị, tánh bất nhị tức là Phật tánh vậy.

Thấy được tự tánh không chỉ có nghĩa là nói ngoài miệng, mà cần hành động thích đáng trong tâm: “Cần phải tâm hành, chẳng ở miệng niệm, miệng niệm tâm chẳng hành thì cũng như huyễn hoá. Miệng niệm tâm hành, thì tâm và miệng tương ưng. Bản tánh là Phật, lià tánh chẳng có Phật.” (Phẩm Bát Nhã, thứ hai)

Cho nên các bạn, chúng ta phải thấy rõ được tự tánh của mình: Luôn thanh tịnh, không lay động, vượt lên trên các cặp đối đãi, và trong tâm hành động tương ứng với các hiểu biết này. Đó chính là kiến tánh thành Phật.

Nếu chúng ta thường xuyên quán (nhìn) tánh và kiến (thấy) tánh, hành động trong tâm tương ứng với điều ta thấy đó, thì pháp môn đốn ngộ này của Lục tổ sẽ cho ta thấy Như Lai.

Nam mô bổn sư Thích Ca Mâu Ni Phật.

Mến,

Hoành