Vài nét tiểu sử Ngu Í NGUYỄN – HỮU – NGƯ

Ghi chú: Gần đây nhiều bạn đọc quan tâm đến các bài viết về Nhà văn, nhà báo Nguiễn Ngu Í, đặc biệt với tập “…QÊ HƯƠNG…” qua lời Giới thiệu của Nguyễn Hiến Lê (Ông Lê gọi là một “kỳ thư”- www.dohongngoc.com) nên nay xin ghi vài nét Tiểu sử Nguyễn Hữu Ngư, do chính ông cho in trên trang bìa 2 và 3 của cuốn QÊ HƯƠNG (1969) để giúp thêm tự liệu cho bạn đọc gần xa quý mến nhà văn, nhà báo Nguiễn Ngu Í.

Do lối viết của ông khá đặc biệt, nên tôi đã chỉnh sửa cho dễ đọc: thí dụ ông viết Nam cì tuần báo, thư cí, diễn cịch, cêu gọi, cí giả… tất cả các chữ “k” ông đều thay bằng chữ “c”, và một số chữ khác nữa, như chữ “p” thành “b” (Tân Fong Hiệb)… sẽ có dịp đề cập sau.

Ngay cả tác phẩm “Sống và viết với…” nổi tiếng của ông, phỏng vấn các văn nghệ sĩ cũng bị viết nhầm thành “Sống vô vi…” (một bài báo) hay “Sống và chết…” (Wikipedia).

Đỗ Hồng Ngọc.

(Saigon 8.2016)

 

Vài nét tiểu sử Ngu Í NGUYỄN – HỮU – NGƯ

bút hiệu Nguiễn-Ngu-Í – Ngê-Bá-Lí – Tân-Fong-Hiệb

 Sanh ngày 20-4-1921 tại làng Tam-tân huyện Hàm-tân tỉnh Bình Thuận, cha là Nguyễn Hữu Hoàn, vốn người Hà-tĩnh. Thất bại trong phong trào chống sưu thuế ở Nam-Ngãi, vô Nam-Trung lập gia đình ở một làng chậm tiến, dạy học và gieo mầm dân chủ dân tộc và mở mang dân trí. Mẹ là Nghê thị Mỹ người Tam-Tân, thuộc một gia đình trung lưu thấm nhuần Nho giáo.

Học trường Trung học Trương Vĩnh Ký (Pétrus Ký), được thầy Việt văn là Phạm Thiều khuyến khích và nâng đỡ, sau đó được người đàn anh là Trúc Hà chỉ dẫn thêm. Lúc học, kết thân với Trần văn Khê và sau đó với Nguyễn Mỹ Ca, Lưu Hữu Phước, Huỳnh văn Tiểng, Mai văn Bộ, Nguyễn văn Trung (Yã Hạc).

Phụ với các bạn sinh viên trong việc truyền bá những bài hát lịch sử và thanh niên của Lưu Hữu Phước, phong trào truyền bá vệ sinh và tân y học, phong trào học sinh và phong trào thanh niên (1941-1945):

Cộng tác với Nam kỳ tuần báo của cụ Hồ Biểu Chánh (1942) rồi làm phụ tá thư kýí tòa soạn kiêm thầy cò tuần báo “Thanh niên” do Huỳnh Tấn Phát rồi Mai văn Bộ điều khiển (1943-1944).

Dự vào cuộc thành lập hội truyền bá quốc ngữ Nam kỳ (phó thư ký) và thời chớm nở của Thanh niên tiền phong.

Tháng tám năm 1945, làm tổng thư ký đầu tiên của Ủy ban Nhân dân cách mạng xã nhà, bị cách chức và an trí.

Năm 1946, ở trong Ủy ban ủng hộ kháng chiến Phú-Yên, dẫn dắt tiểu đội thiếu sinh diễn kịch và hô hào cêu gọi đồng bào ủng hộ kháng chiến ở vùng La-hai. Rồi ra Hà-nội, giúp việc ở phòng Thiếu nhi toàn quốc, do Lưu Hữu Phước phụ trách.

Cuối năm 1946, giúp việc ở đài phát thanh Tiếng nói miền Nam nước Việt nam, tại chiến khu Tây sơn ở Quảng Ngãi do Nguyễn văn Nguyễn và Huỳnh văn Tiểng điều khiển.

Ở trong bạn soạn sách nhi đồng (với Phan Huỳnh Điểu) của nhà xuất bản và nhà sách Hoa-niên, do Nguyễn Biên sáng lập với Trần Hoàng, Vũ Bão, Bùi Đặng Hà Phan…

Bị an trí 2 lần vì tội “hành động, nói năng có phương hại đến cuộc Kháng chiến (1947-1950).

1952, cùng vợ hồi cư về Sài-gòn, dạy học tư ở các trường LÊ BÁ CANG, TÂN DÂN, LÊ VĂN HAI, CẤP TIẾN, TÂN THỊNH (Sài-gòn), TÂN PHƯƠNG (Gia-Định), TRƯƠNG VĂN TRÁNG (Cần Đước), MINH ĐỨC (Trảng Bàng), J.J ROUSSEAU, SAINT – EXUPÉRY, rồi MINH HƯNG, NGUYỄN CÔNG TRỨ, phụ trách các môn Việt, Hán, Sử-Địa, Pháp-văn và Công-dân.

Biên tập viên nhật báo Phương Đông (Hồ Hữu Tường: chủ nhiệm, Lê văn Siêu: chủ bút), phụ trách mục “gia đình văn nghệ”.

Bị bắt cuối năm 1955 cùng một số anh chị em, và bị an trí ở trại cải huấn Tân Hiệp, Biên Hòa.

Viết báo chuyên về các nhân vật phi thường của dân tộc, như Hồ Qúy Lý, Nguyễn Huệ, Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh… và về phỏng vấn giáo dục thanh niên, nhất là về văn nghệ (văn, học, nhạc) cho tạp chí BÁCH KHOA từ ngày thành lập (1957) cho đến nay (1969). (lúc in tập sách QÊ HƯƠNG).

Đã xuất bản ba quyển sách đề cao tình nghĩa vợ chồng, tình dân tộc: “KHI NGƯỜI CHẾT CÓ MẶT” (tiểu thuyết, 1962), “SỐNG VÀ VIẾT VỚI…” (đàm luận và phỏng vấn, 1966), “HỒ THƠM, NGUYỄN HUỆ – QUANG TRUNG” hay “GIẤC MỘNG LỚN CHƯA THÀNH” (biên khảo, 1967). Sách giáo khoa: “LỊCH SỬ VIỆT NAM LỚP ĐỆ THẤT” ký Phạm Hoàn Mĩ, Le français par la radio (với Pierre Vieillard).

Ở trong các hội KHUYẾN HỌC NAM VIỆT, HỘI TRUNG-VIỆT ÁI HỮU, HỘI CỰU HỌC SINH TRƯỜNG TRƯƠNG VĨNH KÝ, TRUNG TÂM VĂN BÚT VIỆT-NAM, HỘI THÂN HỮU QUẢNG-NGÃI, HỘI KÝ GIẢ ÁI HỮU VN, HỘI BẠN NHỮNG NGƯỜI BỊNH TÂM TRÍ.

Sáng lập và chủ trương bốn nhà xuất bản:

NGÈI XANH (Nguiễn Ngu Í)

VỀ NGUỒN (Fạm Hoàn Mĩ)

NÚI CÚ HÒN BÀ ( Ngê Bá Lí)

KI-GOB-JÓ-CÌ… (Tân-Fong-Hiệb)

 

(Theo “…QÊ HƯƠNG…”, 1969)