ANLAM VE ANLAMI AŞMAK

Anlam baştan beri bir bela oldu bende. Anlama her şeydir gözüyle bakmayı anlamıyorum. Türk şiirinin böyle bir yazgısı baştan beri vardır. Anlam (çağdaş anlamda) ilk kez Ahmet Haşim'le kırılmıştır.Asıl tokadı ondan yemiştir. Sezgi, duyum, cinas onunla kısa da olsa yaşanır olmuştur. Böndür anlam. Her şeyi onun yarattığı sanılır. Akılcıdır anlam. Akılsa zehirdir. Bizim anlamla ilgimiz dolaylıdır, tek erk değildir. Büyük bir şiir hiç mi hiç anlam kokmaz, yoksa da dolaylı kokar. Şiiri us yürütmez çünkü. Şiirde us hiç mi işe yaramaz: yarar: aksak bir us olarak ancak.Anlam Türk şiirinin hastalığıdır.Francis Ponge: İnciri biliyorum, ama şiiri bilmiyorum, der. Şiir gizli bir tarih kor, o gizliliktir yeri, orda boy atar, yaşar. Ele gelen bir şey değildir şiir. Yalnız ele gelmez de değildir: Görülmezdir de. Ele alındığında her seferinde değişir.Daha önce de söyledim: Şiir minareden düşen bir taşın düşmeyip asılı kalmasıdır. Anlamı aşmak, her iyi şiirin nerdeyse asıl sorunu olmuştur. Bu da disiplinler zincirini kırmakla başlar. En başta da sözcüklerin verili söz düzeninin bozmak, yıkmak; yeni bir dilbilgisinin diline de ulaşmakla da yetinilmez. Şeylerin varolşularına da uzanıp, noların düzenini de bozmak gerekir. Şeylerin yapılarının da böyle bir sarsıntıya uğraması kaçınılmazdır. Böylece onları da ortya çıkarırız. Sonuçta anlamın sarsıntıya uğraması ancak böyle sağlanır. Aksi halde dondurulmuş olarak kalır anlam. Başka türlü özneyi de ortaya çıkaramayız (anlamı aşan özneyi). Söz düzeninin toptan üstüne gitmeli: Yeni bir dilbilgisi yazmak için. Kısaca, anlam dört yönden ateş altına alınmalı. Öte yandan her şey sarsıntıya uğratılarak yeni bir dile kavuşulur. Yeni bir dil dediğimiz de: Sözün sıfıra indiği, yaratının konuşmaya başladığıdır. Bu da verili her şeyin silindiğini içerir: Gösterir. Her iyi şiir parçalana parçalana kurulur. Sadede gelelim: Anlam aşıldığında nereye mi gelinir?Gerçek şiir dediğimiz şiire. Böylece şiir dua katındadır artık. Resullerin sözleriyle kakışır. İlhan Berk