David David

“მეფისტოფელმა რომ ეს და მრავალიამგვარი საშინელება ნახა, შეძრწუნებულმა - ადამიანები ჯოჯოხეთსაც წაგვიბილწავენო, შემზარავი ხმით იკივლა:
- სამოთხეში, სამოთხეში ეგ არამზადები!...

...Homo sapiens კი ისევ საკონცენტრაციო ბანაკში იჯდა და უცდიდაა თავისი არსებობის დღის გაგრძელებას.”
― მიხეილ კვესელავა, ას ერგასის დღე წიგნი I

“...პირველი შემთხვევა როდი იყო, უიარაღოდ დარჩენილი მძიმედ დაჭრილი რომ სამადლო ტყვიას ითხოვდა. ეს უნდოდა ყველას, ვისაც უკვე ძალა ან საშუალება არა ჰქონდა თვითონ მოეკლა თავი. მე ბევრჯერ გამიგონია, ძმაო, მესროლეო, რომ გვემუდარებოდა გატაჯული მებრძოლი... ამაზე საშინელი არაფერი სმენია ჩემს ყურებს... და არა ერთხელ, აქაც, იქაც...
მეგობარო, მესროლე, მეგობარო, გამათავე, გთხოვ... აღარ შემიძლია... მესროლე, გამათავე...
ახლაც ჟრუანტელი მივლის, ეს უცნაური პარადოქსი რომ მახსენდება. იქნებ ამიტომ მოახდინა ჩემზე ასეთი შემაძრწუნებელი შთაბეჭდილება, როცა ჟან პოლ სარტრის "ეშმაკი და კეთილი ღმერთის" ის ადგილი წავიკითხე, სადაც გოც ფონ ბერლიჰინგენი მოწყალებასავით არიგებს სიკვდილს. ის კლავს თავის გულითად მეგობარს და ეუბნება:
- ჩაძაღლდი, ჩემო ძმაო!
სელინის გმირი ნისიადაც არიგებს სიკვდილს, მაგრამ მეგობარი რომ მართლაც სიკვდილს გთხოვს, ამაზე ძნელი რა არის!.. ან რა მოსაგონარია, თუ ზოგჯერ... თუმცა არ ღირს ამის მოყოლა. ეს მხოლოდ ბატალიონის მეთაურს შეეძლო, იმ რკინისნერვებიან კაცს, სხვას არავის... რამდენიმე შემთხვევის შემდეგ კი ისიც გატყდა, მეტი აღარ შემიძლიაო, გამოაცხადა.
აღარ მეგონა, იმ წუთს თუ არ შეიშლებოდა, ისეთი სახე ჰქონდა...”
― მიხეილ კვესელავა, ას ერგასის დღე წიგნი I

“რა თქქმა უნდა, ყველაფერი: ავიცა და კარგიც, ვთქვათ: ვარდების ხეივანიც ოსვენციმის საკონცენტრაციო ბანაკში და გაზკამერებიც, მუსიკაცა და დახვრეტაც, თანაც... "ფსიქოლოგიურად უვნებელი"... კომფორტაბელური სამგზავრო თვითმფრინავებიცა და რეაქტიული ყუმბარმშენებიც... ატომური ელექტროსადგურიცა და ატომისვე მასობრივი ჟლეტის იარაღებიც... ყველაფერი ადამიანისთვისაა: სიყვარულიცა და სიძულვილიც... მეგობრობაცა და მტრობაც... თვითონ ადამიანები ქმნიან ადამიანებისათვის თავის მოსაკვეთ ნაჯახებსაც და სტრადივარიუსის ვიოლინოებსაც, თაიგულებსაც და ჯოჯოხეთის მანქანებსაც... ყველაფერს, რაც სიამოვნებას გვგვრის და რაც შიშის ზარსა გვცემს, სიცოცხლეს გვანიჭებს, თუ სიკვდილით გვანადგურებს...”
― მიხეილ კვესელავა, ას ერგასის დღე წიგნი I

“...და აქ მოხდა საოცრება, რომლის გამო ვყვები ამ ამბავს. მე როგორღაც უნგრული რევოლვერი მომხვდა ხელთ, უშველებელი რაღაც იყო, ჩვენებურ ძველ დამბაჩას ჰგავდა, მსხვილყალიბიანს... ავწიე თუ არა ეს ჩემი "მზადყოფნაში მოყვანილი" დამბაჩა... გვერდით მდგომ მაიორს უცებ სიცილი წასკდა. ეს ისე მოულოდნელი იყო და ისე იმოქმედა ჩემზე, თითქოს სადღაც უფსკრულის პირას ჩამავლო ვიღაცამ ხელი და შემაჩერა. მგონი ცალი ფეხი უკვე გადადგმულიც მქონდა იქით, მაგრამ ამ უეცარმა სიცილმა ადგილზე გამაშეშა...
მე არასოდეს არ დამავიწყდება ეს სიცილი. ალბათ, რამდენი კაციცაა ამ ქვეყნად, სიცილიც იმდენნაირია. ყველა თავისებურად იცინის. ადამიანის სულიერი სამყარო სიცილშიც მჟღავნდება. ზოგი ისე გაიცინებს, რომ შეგზარავს, ზოგის ღიმილი კი ცის კარებს გაგიხსნის. გესლიანი სიცილი გულს გიკლავს, დამცინავი - გაღიზიანებს. ადამიანი სიხარულის გამო იცინის, მაგრამ ზოგჯერ დიდი მწუხარებაც იწვევს ნერვიულ სიცილს.
ახლა ისიც ვიცი, თომას მანი რომ წერს "შემაძრწუნებელი სიცილის" შესახებ. ადრიან ლევერკიუნმა ისეთი სიცილი იცოდა, რომ შიშის ზარს სცემდაო თავის მეგობრებს. "ჯოჯოხეთური სიცილიც" გამიგონია. ისიც მინახავს, შეშლილი რომ სიცილით გამოხატავს თავის უბედურებას.
იმ მაიორის სიცილი კი სულ სხვა იყო, ძლიერი, ნერვიულიც, მაგრამ მაინც ხალისიანი; გულიანი სიცილიო, რომ იტყვიან, სწორედ ისეთი, თუმცა იმ სიტუაციაში ისეთი მოულოდნელი და უცნაური, რომ შეშფოთებულმა შევხედე, ხომ არ გაგიჟდა-მეთქი. სხვებმაც მოიხედეს. ალბათ, იმათაც ასე იფიქრეს. ის კი ისევ მხიარულად იცინოდა. მერეც ტუჩებზე ღიმილი არ მოშორებია, ისე მითხრა:
- შე იდიოტო, სად ნახე ეგ ზარბაზანი! თუ თავის მოკვლაა, რაღა ამ უსაშველო ტყვიით იხეთქავ თავს, აგერ მოიცადე ცოტა და...
უცებ ხმას დაუწია, სახეზეც ღრუბელმა გადაურბინა და ერთბაშად ჩამოხსნა ღიმილი მის ტუჩებს. სული რომ მოითქვა, ისევ წყნარი, მაგრამ უკვე გაჟეჟილი ხმით თქვა:
- მერე ამ ჩემს "ბრაუნინგს" აიღებ და ის იქნება...
ამაზე სხვებსაც გაეცინათ. შეიძლება ეს ძნელი წარმოსადგენია, მაგრამ ასე კი იყო. ალბათ, ამ უეცრად მოვარდნილმა სიცილმა წალეკა ტრაგიკულობის შეგრძნება და ერთი წუთით მაინც მისცა გზა ხალისიან განწყობილებას. იმას კი ვინ იტყვის, თვითონ სიცილი საიდან მოვარდა ასე უეცრად, ან იმ ღობემძვრალმა იუმორმა სად მოძებნა ხვრელი, რომ სიკვდილის ამ სამეფშიც შემომძვრალიყო!
ამაზეც ახლა ვფიქრობ, თორემ ამაშინ არც არაფერი მიფიქრია. ისე, ერთი წუთით ამიტაცა ცაში ამ უცნაურმა სიცილმა და... კიდევაც გადამარინა "თვითლიკვიდაციას"...”
― მიხეილ კვესელავა, ას ერგასის დღე წიგნი I