Mens Search For Meaning (Gujarati)

by Viktor E. Frankl

મને આત્મહત્યાના બે સંભવિત કિસ્સા યાદ છે. બંને લગભગ સરખા હતા. બંને માણસો કહેતા હતા, ‘હું આત્મહત્યા કરી લઈશ.’ ‘શું કામ કરવી છે આત્મહત્યા?’ એને સવાલ પુછાય તો એ જવાબ આપતો, ‘જીવનમાં હવે શું રહ્યું છે કે હું જીવું?’ આ બંનેને કઈ રીતે સમજાવવા કે જીવનની એમની પાસે કશી અપેક્ષા છે. ભવિષ્યમાં એમની પાસે કશી અપેક્ષા છે. આ મુદ્દો ખૂબ મહત્ત્વનો હતો. અમને ખબર પડી કે એમની પાસે જીવનમાં અપેક્ષા રાખવા જેવું કંઈક હતું તો ખરું જ. એક જણને એક બાળક હતું જે વિદેશમાં પિતાના આવવાની રાહ જોતું ઊછરી રહ્યું હતું. બીજો કેદી વૈજ્ઞાનિક હતો. એણે પોતાના જ્ઞાનના વિષયના ઘણાં પુસ્તકો લખ્યાં હતાં, પણ એ હજી અધૂરાં હતાં. એ પૂરાં કરવાનાં હતાં. એનું કામ એવું વિશિષ્ટ-અનોખું હતું કે એના સિવાય બીજું કોઈ જ એ ન કરી શકે. જેમ બાળકનો પિતા જ એનો પિતા બની શકે, બીજું કોઈ જ નહીં. એ જ રીતે બૌદ્ધિક સર્જન પણ એક જ વ્યક્તિનું અનોખું-આગવું જ હોય! આવું અનોખાપણું, એક અને અદ્વિતીયપણું જ પ્રત્યેક વ્યક્તિને બીજાથી જુદી પાડે છે અને ભલે પછી એ સર્જનાત્મક કામ હોય કે માનવસહજ પ્રેમ. જ્યારે વ્યક્તિને સમજાય કે એનું સ્થાન ક્યારેય બીજું કોઈ ન જ લઈ શકે ત્યારે એનામાં વ્યક્તિ તરીકેની પોતાના અસ્તિત્વની જવાબદારીની સમજ આવે છે. પોતે જીવતા રહેવાનું છે એ સમજ પૂર્ણ રીતે એને સભાન બનાવે છે.