Sambhaji (Marathi) (Marathi Edition)

by Vishwas Patil

ज्या कष्टानं, मेहनतीनं आणि लगावानं ही अश्वलक्ष्मी तू वाढवलीस, तिचा अपमान करायचा आमचा इरादा नाही!’’ राजांनी तो पुरा तबेला खरेदी केला. आपल्या तळावर परतल्यावर ते खंडो बल्लाळांना हळूच म्हणाले, ‘‘खंडोबाऽ ह्या सौदागराच्या पदरामध्ये आपल्या खजिन्यातलंच द्रव्य टाका. बुऱ्हाणपूरच्या लुटीमधले नको —’’ राजांच्या उद्गारावर खंडो बल्लाळ आणि हंबीरमामा मनमुराद हसले. तिसऱ्या दिवशी सकाळी औरंगाबादच्या दिशेने हरकारे धावत आले. शंभूराजांना सांगू

मामंजीसाहेबांच्या – शिवाजीराजांच्या ध्येयस्वप्नांपुढं सधवेपणाची काय तमा? नाही तरी राजेऽ गेल्या दहाबारा वर्षांत वैधव्यात राहायची सवय जडलीच आहे या शरीराला. उरलं आयुष्य कसंही काढू.’’ ‘‘खरं आहे, शंभूबाळ! आमचे प्राण वाचोत वा जावोत, पण आमच्या प्राणांच्या मोहापायी आबासाहेबांच्या इभ्रतीला धक्का पोचेल असा कोणताही कौलकरार करू नका.’’ राणूबाईंनी निक्षून सांगितले. तितक्यात त्या मोडक्या दरवाजावरचे पहारेकरी बाहेरच्या चौकटीवर लाकडाचे ठोसे मारू लागले. वेळ संपल्याचे इशारे देऊ लागले. ताटातुटीच्या केवळ कल्पनेनेच सर्वांचे काळीज चरकले. राणूआक्का, शंभूराजे, दुर्गाबाई, कमळजा अशा चौघांनीही कडे करून एकमेकांना मिठीत घेतले. आवेगाने एकमेकांचे मुके घेतले. “बाबाऽ बाबाऽ” करून आकान्त करणाऱ्या कमळजाच्या डोळ्यांतून घळघळ वाहणारे अश्रू शंभूराजांनी बघितले. प्रीतीसाठी तहानलेल्या त्या चार जिवांनी एकमेकांच्या मुक्यांबरोबर एकमेकांचे अश्रूही पिऊन टाकले. त्या तिघीही शंभूराजांकडे अश्रुभरल्या डोळ्यांनी पाहत हळू हळू मागे सरकू लागल्या. तितक्यात बाजूच्या कोपऱ्यातून कलशांची हाक आली, “राणूआक्काऽ” त्या हाकेसरशी राणूबाई चमकल्या. कविराजांच्या दिशेनं झप झप पावले टाकत पुढे गेल्या. कलशांना प्रेमाने जवळ करत गहिवरून बोलल्या, “कविबुवाऽ सुखात, दु:खात, बदनामीमध्ये आणि आता मरणाच्या दारात सुद्धा तुम्ही आमच्या शंभूबाळांची संगतसोबत केलीत. पुढच्या जन्मी आमच्या शंभूबाळांचे मित्र म्हणून नव्हे तर आमचेच सख्खे बंधू म्हणून जन्माला या.’’ दुर्गाबाई आणि कमळजाने कवी कलशांच्या पावलांचे दर्शन घेतले. कविराजांचा कंठ दाटून आला. ते बोलले, “दुर्गाभाभीऽ राणूआक्काऽ सह्यपर्वताच्या दऱ्याखोऱ्यांत अजून औरंग्या विरोधी जंग करणाऱ्या आमच्या साथीदारांना ह्या कलशाचा ...