Çocukluğun Sonu in Kayıp Rıhtım

Mar 07, 2017 bengü rated it really liked it · review of another edition

Jorge Luis Borges, Morel’in Buluşu romanının önsözünde “serüven romanı” ve “karakter romanı” olarak sınıflandırdığı iki türden şöyle bahsediyor;

"José Ortega y Gasset -Sanatın İnsansızlaştırılması, 1925 - “bugün yüksek duyarlılığımızı ilgilendirebilecek bir serüven bulmanın çok güç olduğunu” ve böyle bir buluşun “uygulamada olanaksız olduğunu” kabul eder. Diğer sayfalarda, aşağı yukarı diğer bütün sayfalarda, “psikolojik” romanı savunur ve serüvenlerin verdiği zevkin var olmadığını ya da çocukça Jorge Luis Borges, Morel’in Buluşu romanının önsözünde “serüven romanı” ve “karakter romanı” olarak sınıflandırdığı iki türden şöyle bahsediyor;

"José Ortega y Gasset -Sanatın İnsansızlaştırılması, 1925 - “bugün yüksek duyarlılığımızı ilgilendirebilecek bir serüven bulmanın çok güç olduğunu” ve böyle bir buluşun “uygulamada olanaksız olduğunu” kabul eder. Diğer sayfalarda, aşağı yukarı diğer bütün sayfalarda, “psikolojik” romanı savunur ve serüvenlerin verdiği zevkin var olmadığını ya da çocukça olduğunu iddia eder.”
…
“Karakter romanı” ya da “psikolojik” roman şekilsizliğe yönelir. Ruslar ve Rusları izleyenler, hiçbir karakterin olanaksız olmadığını bıkkınlık verecek ölçüde gösterdiler: Aşırı mutluluk nedeniyle intihar, merhamet nedeniyle cinayet, sonsuza dek ayrılmayı göze alacak kadar birbirine âşık kişiler, aşktan ya da alçakgönüllülükten dolayı ihanet edenler... Bu mutlak özgürlük, sonuçta, mutlak düzensizlikte son bulur. Öte yandan “psikolojik” roman aynı zamanda “gerçekçi” roman olmak da ister. Söz ustalığına dayalı özelliğini unutmamızı yeğler ve her gereksiz kesinlikten (ya da güçlü olmayan her belirsizlikten) bir gerçeğe uygunluk görünüşü yaratır. Marcel Proust’ta buluş olarak kabul edilemeyecek bir sürü sayfa ve bölüm var ve biz bunlara, boş ve tatsız gündelik hayata katlandığımız gibi, bilmeden katlanıyoruz.
Buna karşılık serüven romanı, gerçeğin bir kopyası olarak ileri sürmez kendini. Hiçbir bölümünün kanıtlanamaz olmasından rahatsızlık duymayan yapay bir yapıttır o.”

Son Nesil, çok hafif, çocuksu, eğlenceli ve akıcı bir serüven romanı.

Bundan bir önce okuduğum bilim-kurgu eseri Bradbury’nin Mars Yıllıkları romanında, marsa dünyadan on binlerce roketle odun gönderip ahşap evler inşa ediyorlardı ki buradan Bradbury’nin sayı saymak, seyahat etmek ve odun taşımak konularında hiç fikri olmadığı sonuçlarına varabiliriz. Clarke ise özellikle bilimsel gelişimle ilgili birçok konuyu gizem perdesi arkasında bırakarak, geri kalanı da kendi içinde tutarlı ve uyumlu bir mantığa dayandırarak yetişkinlerin de ilgisini çekebilecek bir gelecek fantezisi düşleyebilmiş.

Ama tabii hemen her bilim-kurgu romanında olduğu gibi, kahramanları tamamen kişiliksiz ve ruhsuz, olayların birbiriyle bağlantıları ya hiç yok ya da gerçekçilikten uzak, suni bağlar var. Bütün olarak bakıldığında yetişkinlikte okunacak şeyler değil aslında. 12-17 yaş döneminde büyük zevkle ve heyecanla okunabilir. ...more

14 likes · Like · see review

Jun 14, 2016 aysu rated it really liked it

This review has been hidden because it contains spoilers. To view it, click here. Aslında beş yıldız vermeyi çok isterdim ama beni hem tatmin etmeyen hem de benim gibi bilimkurgu klasiklerine yeni başlayanlar için iyi olabileceğini düşündüğüm bir unsurdan dolayı puan kırdım: Yazım dili. Yazarın yazım dilinin basit olması sizi kitabın içine kolayca çekiyor ve kitaptan kopmamanızı sağlıyor. Bunun yanı sıra kitap ilerledikçe daha karmaşık, daha ağır bir dil beklediğimi itiraf etmeliyim.

"Gezegenlere bir gün hükmedebilirsiniz. Ama yıldızlar insanlara göre değil"

Kitapta bazı olay ...more

12 likes · Like · see review

Apr 01, 2019 Onur Uslu rated it it was amazing · review of another edition

Shelves: favorites, science-fiction, ithaki-bilimkurgu

Bilimkurgu ile ilişkili her eserin neden ortaya çıktığını, ne için yazıldığını, neden önemli olduğunu veya bununla ilişkili herhangi bir soruyu, gündemi, konuyu benden daha güzel açıklayacak yazarlar, eleştirmenler ya da usta kalemler vardır. Ben sadece kendi dünyamda bu eserlerin öneminden bahsedebilirim.

Kendi dünyamın altyapısında sayılar var. İstatistiğe olan merakımın beni matematik dünyasına yönlendirmesiyle günümüz biliminin ve teknolojinin uygulamalı mimarları olan mühendislik ile o sayı Bilimkurgu ile ilişkili her eserin neden ortaya çıktığını, ne için yazıldığını, neden önemli olduğunu veya bununla ilişkili herhangi bir soruyu, gündemi, konuyu benden daha güzel açıklayacak yazarlar, eleştirmenler ya da usta kalemler vardır. Ben sadece kendi dünyamda bu eserlerin öneminden bahsedebilirim.

Kendi dünyamın altyapısında sayılar var. İstatistiğe olan merakımın beni matematik dünyasına yönlendirmesiyle günümüz biliminin ve teknolojinin uygulamalı mimarları olan mühendislik ile o sayıları başka türlü şekillendirmeye başladım. Altyapısı bu şekilde inşa edilen bir dünyada elbette hayaller fazla olmalı ki yeni kurulacak sayısal binaların temelleri atılabilsin. Meslek kitapları teknik olarak bu binaları oluşturdu ve kendi dünyamla gerçek dünya arasında köprüler kurmamı sağladı. Fakat o hayaller olmasaydı, atılan bu köprülerin hiçbir sağlamlığı kalmaz; aklımın en küçük olayda çelinmesiyle yerle bir olurdu. Hayallerimi zenginleştiren ve hayallerimi gerçekleştirmeme ilham kaynağı olan o tutku ise bilimkurgu ve fantastik edebiyattan geçiyor.

Peki belki kompleks olabilecek bu açıklamadan sonra (işin teorisi diyebiliriz belki) bu açıklamaları pratiğe nasıl dökebilirim? Arthur C. Clarke'nin eşsiz zekasıyla yazdığı bu kitabı kullanacağım elbette! Nasıl başlayabilirim? Uzayın bir köşesinde var olduğuna inandığım uzaylıların hayali (I want to believe!), insanların hayatlarını en verimli şekilde kullanacağı teknolojik araçların elinin altında bulunması hayali, bu verimlilik sayesinde kimsenin aç kalmadığı ve herkesin kendine bir meşgale bulabilmesi (sanal hayatlar, huzurlu ve barış dolu gerçek bir hayat) hayali, sanat ve bilim el ele olduğu bir dünya hayali... Hepsi bu kitabın içinde var. Anlattığım şey elbette bir ütopya, gerçekleşmesi epey zor ama bilimkurgu elementlerinin harmanlandığı bir ütopya neden insanlığın gelişmesine olan tutkuma sağlam bir destek olmasın? Bundan sonrası belki spoiler içerebilir o yüzden bu yazıyı okuyan okurlarımı ne olur ne olmaz uyarayım.

Kitabın başında Amerika ve Sovyetlerin uzaya ilk çıkan ülke olmak için kapışırken uzaylıların bir anda ortaya çıkarak her hayali yerle bir etmesiyle başlıyor oysaki kitap. Bu kitabın içerisinde olsaydım, benim de diğer insanlar gibi hayallerim yıkılacaktı. İşte kitabın isminin ağırlığı size. Ne zaman hayal etmeye başlarız? Çocukken değil mi? Çocukluğumuzun sonunun geldiğini aslında daha ilk darbede vuruyor Arthur C. Clarke. Hayalleri yıkılan her çocuk gibi insanlar bu hayalleri yıkan ve kendisinden her şekilde üstün ırka ilk başta kafa tutuyor. Yine çocukluğumuzu aklımıza getirelim. Bizden zeki olan ve her daim göz üstünde tutulan insanları hatırlıyor musunuz? Onlara karşı içinizde uyunan kıskançlık ve onu alaşağı etme hissini. Bu çocukluğu hala koruyabilen yetişkin insanlar mevcut. Halbuki Arthur C. Clarke'in buna karşı şöyle bir sözü var: "Kaçınılmaz olana karşı hiçbir zeki varlık öfke duymaz.". Bill Gates, Albert Einstein, Isaac Newton gibi dehalar bizden daha üstün diye onlara öfke duymamıza gerek var mı? Onlara duymadığımız öfke sayesinde belki dünyamızı şu anki haline getirebildik. Bizden zeki olan bir ırkın bize barış ve huzur vadetceğini bilsek zeki olan her varlığın vereceği karar gibi (sanırım?) buna razı olurduk. Ama derinlerde bir yerde bizi kemiren merak ve şüphe hep kalırdı değil mi?

Çocukluğun Sonu'nun kişiliğime olan etkisi ise o sorunun şu cevabında yer alıyor: Meraklarımız, şüphelerimiz, kıskançlıklarımız, öfkemiz, duygularımız belki yaşadığımız yer için çok büyükken bir şehir için ufak, bir dünya için daha ufak, bir evren içinse... Hiçbir şey ki. Defalarca kez evrenin büyüklüğünün bizi yok ettiğiyle alakalı yazılar okuyoruz, belgeseller seyrediyoruz ama hiçbiri bu kitaptaki kadar derinden sarsmamıştır sanırım beni. Yarın yine aynı şekilde kaygılarım, endişelerim, üzüntülerim olacak ama biliyorum ki hiçbirisi hiçbir şekilde dünyayı etkileyecek kadar büyük ölçekte olmamalı. Hayatlarımıza biraz uzaktan bakabilirsek eğer ne kadar çocuksu şekilde kavga, dövüş ve hırsla ilerlediğinin farkına varabiliriz. Fakat bizi tehdit eden bir evren olmadığı müddetçe herhalde bu bakış açısını hiç seçmeyeceğiz ve her daim çocuksuluğumuzla kalacağız.

İşte tam bu noktada çocukluğunu öldüren insanların olgunluğu aklıma geliyor. Hayata olan bakış açılarının derinliği öylesine fazla ki "çocuksu yaşamanın zararı nedir ki?" sorusunu bu kitapla beraber rahatlıkla suratıma çarpabilirler. Acaba hepimiz çocukluğumuzu geride bırakıp bireysel olmak yerine bir bütünün parçası olabilir miyiz? Paragrafımın başında bahsettiğim o köprüler var ya. İşte bu hayallerle sağlam kalıyorlar. Her farklı eserde, her farklı şekilde. Çocukluğun Sonu'nun benim dünyama etkisi böyle işte...

Acaba ölümlerimiz büyük bir sanat eserinin parçası mı olacak? Acaba bu hayatta bir şeye hizmet ediyor muyuz? Bu zamana kadar yaptıklarımızın gelecek hayatlarda evren için bir önemi olacak mı? Bu sorunun cevabını hiçbirimiz bilemiyoruz. Sonuçta "yıldızlar insana göre değil.". Velakin eğer kendi içimizdeki yıldızları yanımızdaki insanların yıldızlarıyla birleştirirsek evrene bir sanat eseri sunmuş olmaz mıyız? ...more

11 likes · Like · see review