Palagummi Sainath's Blog, page 2

February 1, 2010

P Sainath in Bangalore

Photos: Sudhakar Jain / Karnataka Photo News






 •  0 comments  •  flag
Share on Twitter
Published on February 01, 2010 06:30

January 23, 2010

EC notice on Paid News

NEW DELHI: The Election Commission has issued notice to Maharashtra chief minister Ashok Chavan on allegations of placing advertisements that were passed off as news items during the elections. Chavan has been asked to reply by February 1.


In its notice, EC has also sent to Chavan copies of allegations including several CDs and press clippings that the BJP had given in its complaint to the commission. BJP had alleged that Chavan had overspent in his election campaign and misrepresented facts about expenditure. Under the EC rules a candidate can be disqualified for overspending and undervaluing election expenditure.


Meanwhile, on Friday a four-member delegation of the Editors Guild of India met Chief Election Commissioner Navin Chawla and election commissioners SY Qureishi and BS Sampath on the rising phenomenon of "paid news" in the media. Guild president Rajdeep Sardesai said, "We expressed concern at the phenomenon of paid news. We also impressed upon EC that during an election, the expenditure observers should pay attention to paid news also. EC has sufficient powers to act and creat deterrent." The Guild, he said, can only put moral pressure.


EC sources said, "The Editors Guild delegation expressed its concern on paid news. It said election or no election paid news should be discouraged." The delegation also said that it plans to raise awareness about paid news throughout the country. Press Clubs in many states will take up the issue and hold talks and seminars. In March, the Guild plans to hold a symposium on the issue and EC officials will also be invited.


 •  0 comments  •  flag
Share on Twitter
Published on January 23, 2010 04:59

Asmita award to P Sainath


P. Sainath, Rural Affairs Editor of The Hindu, has been selected for this year's Bharat Asmita national award set up by the Maharashtra Institute of Technology (MIT) group of institutions here.


He will receive the Bharat Asmita Jana Jagaran Shreshta award for public awakening on February 3.


In a press note, the MIT said his writings initiated important changes in drought alleviation programmes in various States including Tamil Nadu, Orissa and Madhya Pradesh. "Almost single-handedly he focussed the nation's attention on the farmers' suicide problem. He is one of the most recognised international journalists having received a number of awards and honours for his unflinching and dedicated reportage."


Mr. Sainath is the co-recipient of the award along with film director and theatre personality Jabbar Patel, who has made the landmark films in Marathi, Saamna, Sinhasan, Umbartha, and Dr. Babasaheb Ambedkar.


The Bharat Asmita Jeevan Gaurav Puraskar has gone to Infosys founder and chief mentor Narayana Murthy and to his wife, Sudha Murthy. She is the chairperson of the Infosys Foundation, a philanthropic organisation working in social service areas.


 •  0 comments  •  flag
Share on Twitter
Published on January 23, 2010 03:04

January 20, 2010

������������������ ������������������������������ ��������������������������������������� `������������������ ���������������������

- ������.������������������������


��������������������������� : ��������������� ������������������������


���������������������������, ������ ���������������



`��������� ��������������������������� ���������������������- ������������������������ ������������������ ��������� ��������������� ��������������� `��������������������� ������������������������ 10, 2009 ��� ��������������������������������� ������������������������ ������������������ ��������������������������������� ������������������������.�� ������������������������������ ������������������������������ ��� ������������������ ������������ ��������������������������� ������������ 72 ������������������ ��������������� ��������� ���������������������������������. ������������������������ `��������������� ������������������������ ��� ��������� ��������������� ������������ ��������������������������������������� ������������������������������������������. ��������������� ������������������ ������������������ ������������ ���������������������������������������������������������. ������������������������ ������������������������ ������������������������ ��������������������������� ������������������������ ��������������� ��������������� ��������������������������������� ������������������������������������ ������������ ������������������������������ ������������������������������������������������ ��� ������������������. ������������������������ ������������������ ��������������� ������������������������������������ ������������������������������ `������������������������������ ��������������������� ��������������� ��������� ��������� ��������� ��������� ������������������ ������������������: ���������: ���������������������������������. ���������������, ������������ ��������������������������� -������������ ������������������? ������������ ������������������������ ������������ ������������.


��������� ������������������ `��������������������� ��������� ��������������� ������������������������������ ������������ ��������������� ��������������� ��������������� ������������������������ 7 ������������ ���������������������������������������. ��������� ���������������, ��������� ������������������������. ������������ ������������������������ ��������������� ���������������������������������������. ������������������ ��� ��������������������� ��������������������������� ������������������������ ��������������� (������������������) ���������������������������������. ������������������������������ ��������������������������������� ������������������ ������������������; ������������ ������������������ ������������������������ ���������������������������������������. ������������ ��������������� ��������������������������������� ������������ ��������������������������� ������������ ������������������������������ ��������� ��� ��������������������� ��������� ��������� ������������������������ ������������ `��������������������������� ������������������ ������������ ��������������������� ��������� ���������������������������������������. `������������������������������������ ��������������� ������������������������ ��������������������������� `������������������������������ ��������������� ��������������������� ������������������ ������������ `������������������������������ ��������������������� ������ ������������ ��������������������������������� (������������������ ���������������) ������������ ��������� ������������������: ������������ ������������������������������������ ��������������������������������������� ��������������������������������������� ������������������������ ���������������������������. ������������ ��������� ������������������������ ������������ ������������������������ ���������������������. ��������� ������������. `������������������������ ��������������������������� ������������ `������������������ ������������������������������ ������������ ������ ��������������������������� ��� ��������������������������������������� ������������ ��������������� ������������ ��������� ��������������������� ���������������������������.


`���������������������


������ ��������������� ������������������ ��������������� ������������������ ������������������������ 47 ��������������� ��������������� `��������������������� (��������������������������� ��������������� ��������������������������� ������������������ ���������) ��������������� ��������������� ��������� ��������������� ��������������������� ��������������� ��������������� ������������������������������ ������������������������ ��������������������� ������������������. ��������������������������� ������������������������������ ������������������������ 1 ������������ 12 ��� ��������������� ��������������������������� ������������������ ��������������������������������������� ��������������������������� ������������������ ��������� ��������������������������������������� ���������������������������������. ( 47 ������������������ ��� ��������������������������� ��������������������� ������������������������������������ ������������ ������������ ��������������� ������������������������ ��������������������� ���������������).


`������������ ��������������� ��������� ������������������ ��������������� ��������������������������� ��������������� ��������������������������������� ��������������������� ������������ ������������������������������ 12 ������������ ��� ��������������������������������� ��������������� ��������������������������� ������������ ��������������������������� ��������������� ��� ������������ ��������������������������������������� ������������������ ������������������ ������������������������ 13������������������ ������������������ ������������������������������ `������������������������������ ��������������������������� ��������������� ��������������������������� ���������������������������������������.�� `������������������������������ ������������������ ��������� ������������ ��������������� ��������������� ��������������������������� ��������������������������� ������������������������������������ ��������������������������������� ��������������������������� ��������������������� ��������������������� ���������������������������������������������������.


��� `��������������������� ������������������ ������������ ��������������� ������������������������������ ��������������������������������� ������������������������. ������������ ������������������ ��������������������� ��������������� ������������������������ ��������������������������������� ��������������������� ������������������������ ������������������������ ��������������������������������������������� ������������ ������������������������ ������������ ��������������������� ������������������ ������������������������������. ������������������������ ������������������ ��������������� ������������ 13,346. ��������������� ��������������������������� 1,20,849 ���������������.


������������������ ������������������ ���������������������������������, ��������������������� ��������������������� ��������������������������� ��������������������������������������� ��������������������� ��������������������������� ������������������ ��������������� ������������������������ ������������ ���������������������������. ��� ������������ ������������������������ ������������������ ������������������������ ������������������������ ������������ ������������������������������������������. ������������������ ��������� `��������������������� ��������������������� ������������������ ������������������������������������, ��������� ������������������������������������ ��������������� ��������� ��������������������������������� ���������������������������������������������������������. ��������������������� ��������������������� ������������������������ 30 ��������������������������� ��������������� ������������������������ ������������ ��������������������� ��������������������� ������������������������������ ������������������ ������������������ ������������������ ��������������������������������������������� ������������������������������.


������������������ ��������������� ������������������ (���������.������.���.) ��������������� `������ ������������������ ��������������������� ������������������������������������ ������������������ ������������������ ������������ ��������������� ��������������������� ������������������������������ ������������������������������������ ��������������� ��������������� ������������ 11, 379 ������������������ ! (���������.������.���. ��������������������� ��������������������������� ������������������������������ ��������������������������� ������������������������ ������������������������ ������). ������������ ������������������ ������������������������������ ������������������������������ ������������ ��������� ��������������������������������� ������������ ��������� ��������������� 5379 ������������������ ���������������! ������������ ��������������������� ��������������� ������������������������������ ��������������� ������.������.������ ������������������������������. ��������������� ������������������ ��������������������������������� ������������ ��������������� ��������������������������������� ������������������������������ `��������������������������� ��������� ������������ ������������ ���������������������������. ��������� ��������������������� ��������������������� ������������ ������������ ������������������������������.


��������������������� ������������������������������ ������������������ ��������������������� ��������������� ��������������������������� ��������������� ���������������������������������. ������������������ ��������� ������������������������ ������������������������ ��������������� ��������������� ��������������������������� ������������������������������������������������������������.�� ��� `������������������������������ ������������������������ ��������������������������������������� ��������������������������������� ��������� ��������������� ���������������������������������������������.�� `������������������ ��������� ��������������������� ��������������� ���������������. ��������� ��������������� ��������������������� ��������� ������������������ ������������������ ��������������������������������� ��������������������������������������������� ��������������� ��������������������������� ������������������ ��������������������������� ���������������������( ������������������ ��� ��������� 2006) `������������������������������ ��������������������������� ��������� ��������������������������� ������������������������������ ������������ ��������������� ��������������������� ��������������������������������� ������������������������. (������������ ������������������������������������ ��������������� ������������ ��������� ��������������������������������� ��������� ��� ��������������� `������������������������������ ���������������������������������. ��������������� ��������������������������� ������������������������ 1 ������������ 12��������������������� ������������������ ������������������������������������ ������������ ���������������������������������������, ��������������� 18 ��������������������������� ������������ ������������������������������������ ������������������������������������������������? ������������������ ������������ ������������������������������ ��������� ��������������������� `��������������������������������������� ������������������������������������������������������������ ��������������������� ������������ ������������������������������ ������������������ ��� ��������������������������������� ��������������� ������������������ ������������������������ ��������������� ������������������������������.


��������������������� ��� ������������ ������������


������������������ ������������������������������������ ��������������� ������������������ ������������������������, ��������������������������� ��������������������� `��������������������������� ������������������������ ��������������� 13 ��������������������������������������� ������������������ ��������������� ������������������������ ��������������������������������� ��������������������������������������������� ��������������������������������������� ������������������������������������ ��������������������������������� ������������ ������������ ������������������ ������������������������������������������.

������������ ��������������������� ��������������� ������������. ��������� ��������� ������������������������������������ ������������������������. ��������������������������������� ������������ ���������������������������, ��������������������������� ������������������������������������������ ��������������� ��������������� ������������������������. ������������������������������������������ ��� ������������������������������������ ������������ ��������������������� ������������ ���������������������������������������. ������������������������������������ (������������������) ��������������������������� ���������������������������. `������������������������������ ��������������������������� ��������������������������� ������������������ ��������������������������� ��������������� ������������������������������������ ������������ ���������������������������������. (������������������������ 1 ������������ 12 ������������������ ������������������������ ��������� 35 ������������������ ������������ ���������������������)


��������� ������������������������������ ������������������������ ������������������������ ������������������ ��������������������� ������������������������������ ��������������������� ��������������������� ������������������ ��������������������������� ��������������� ��������������������������������� ���������������������������. ��������� ��������������������������������������� ��������������������������������������������� ��������������������������� ��������������������������������������� ��������������� ������������������������ ��������������� ��������������� ������������������������ ���������������������������. (`������������������ ��������������������������� ��������������������� ������������������������������������������������ ��������������������������� ������������ ������������������������ ��������������� ������������������������������ ��������������� ��������������������������������������������� ������������ ��������������� ������������ ������������������������������ ������������������������������. ������������ ������������������ ������������������������������ ��������������� ������������������ ���������������������������������������. ������������������������ ��������������� `��������������������� ��������������������������� ������������ ������������ ��������������� ������������������������ ������������������������ ��������� ������������������������ ���������������������������. ��������������� 35 ��������������������������� ������������������ ��������������������� ��������������������������� ��������� ��������������� ������������ ��������� ��� ������������������������ ������������������������������������.


������������ ������������������������ ������������������������ `��������������� ������������������������������������ (������������������ ������������������) ������������ ��������������������������� ������������������������������. ������������������������������ `��������������������������������������� ������������������������ ��������������������������������� ��������������������������������� ��������� ������������������. ��� ������������������������ ������������ ������ ������������������������������������������������ ������������ ������������������ ��������������������� ��������������������������������� ������������������������. ������������������������������������, ��������������������� ������������������������������������������ ��� ��������������� `��������������������������� ��������� ������������������������ ��������� ��������������������� ������������������������������. ��������������������������������� ������������������������������ ��������������� ������������ `������������������ ��������������������� ������������������ ��������������� ��������������� ������������������������������. ��� ������������ ������������������ ������������������������ ��������������������������������� ��������������������������������� ������������������������������������ ������������������������������������������ ��������������� ������������������ ������������������ ������������ ��������� ���������������������������������. ��� ������������������������, ��������������� ��������������������������� ������������������ ������������������ ��������������������� ������������ ������������������ ��������������� ������������������������ ������������������ ������������������������ ������������������ ������������������������������������������������.


��������������� ��������������������� ���������������


������ ������������������������������������������, ��������������� ������������������������������������ ������������ ������������ ������������������������ ������������������ ��������������������������� ��� ������������������������������������ ��������������� ���������������������������������������������. `��������� ��������������� ��������������������� ������������������������ ������������ ������������������ ������������������������������������.. ������������ ��������������� ������������������ ��������������������������� ��������������������������������� ������������������������ ������������������������������������ ������������ ������������������ ������������������������ ������������������������������������ ������������ ��������������������������������� ������������ ������������������������������ `������ ������������������������ ������������ ��������������������������������������� ��������������������������� ��������������� ������������������������������ ���������������������������������������������������������. ������������ 50 ������������������������ ������������������ ��������� ��������������������� ��������������������������������� ���������������������������������������������. ��� ������������ 27 ������������������������������ ������������������������ `�������������������������������� ��������������������� ������������������������ ������������������������������ ������������ ������������������������������������.


��������������� ��������������������� ������������ ������������������������������������������������������. `��������� ������������������ ��������������������������� ������������������ ��� ������������������������ ������������������������������?��� ������������������ ������������������������������������ ���������������������. `������������������������ ������������ ������������������������ ��������������� ������������������������������ ������������������������ ��������������������� ������������ ��������������� ��������������������������� ��������������������������� ��������������������� ��������������������������� 30������������ 40 ������������ ������������������������ ������������������������������������? ��������� ������������������������ ��������������� ��������������������������������� ��������������������� ��������� ��������������������������� ������������ ���������������������������������������? ��������������������������������� ������������ ������������ ��������������� ��������������������������� ��������������������������� ��� ��������������������� ��������� `������������������ ������������������ ��������������������� ������������������������ ��������� ������������������������������. ��������������������� ��������������������������� ������������ ������������������������������������ ��������� ������������������ ������������������, ��������������������������� ��������������� ������������������������������������ ��� ��������������� ��������������������� ������������������������������.


������������ ���������������������������������������������?


��������������������� ������������������ ������������ ������������������������������ ������������������ ��������������������� ��� ��������� ��������������������������� ��������������� ��������� ���������������������������? ������������������������������ ������������ ��������������������������� ��������������������������������������������� ��������������������� ��������������� ������������������������������ ������������������������ ��������������������������� `������������������������������������, ������������������������ ������������ ������������������������������������ ������������������������������������ ������������������������������ ������������������������ ��������������������������� ������������������������������������ ��������� ��������������������� ��������������� ��������� ��������������� ��������������������� ������������������������ ���������������������������������������. ������������������������, ��������������������� ������������������������������ ������������ ��������������� ������������������������ ������������������������������ ������������������������������������������ ��������������� ��������������� ������������������������������. ������������������ ������������ ������������������ ������������������ ��������������������������� ��������� ��������������� ��������������������������� ������������������ ��������������� ��������� ������������������ ������������ ��������������� ���������������������������������������. ���������������������, ������������������������ ������������������ ��������������� ��������������������������������� ��������������������������� ������������������ ��������������� ��������� ��������������������������������������������������������������� ������������������������ ��� ������������������������ ��������� ��������������������� ��������������������������������� ������������������������. ������������������������������������ ������������������ ��������������������� ������������������������������������ ������������������ ������������������ ������������ ������������������������������ ������������������������ ������������������ ��������������������� ������������������������ ������������������.


2009 ��� ������������������ ��������������������� ��������������� ������������������������ ��������������������������� ������������ ��������������������� ������������������������ ������ ��������������� ��������������������� ������������ ������������������ ��������������������������� ������������ ��������������������������� ���������������������������. ������������������ ��������������������� ��������������� ��������� ��� ������������������������������ �������������������������������

 •  0 comments  •  flag
Share on Twitter
Published on January 20, 2010 08:50

ಮಾಧ್ಯಮ ಪದಕೋಶದಲ್ಲಿ ಗಟ್ಟಿಗೊಂಡಿರುವ `ಪೇಯ್ಡ್ ನ್ಯೂಸ್’

- ಪಿ.ಸಾಯಿನಾಥ್


ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ : ವಿಶ್ವ ಕುಂದಾಪುರ


ವರದಿಗಾರರು, ದಿ ಹಿಂದು



`ಯುವ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ನಾಯಕತ್ವ- ಅಶೋಕರಾವ್ ಚವಾಣ್’ ಇದು ಮರಾಠಿ ದೈನಿಕ `ಲೋಕಮತ’ದ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 10, 2009 ರ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಪ್ರಮುಖ ಸುದ್ದಿಯೊಂದರ ಶೀರ್ಷಿಕೆ.  ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ವಿಧಾನಸಭೆಗೆ ಆ ತಿಂಗಳು ನಡೆದ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಕೇವಲ 72 ಗಂಟೆಗಳ ಮುಂಚೆ ಇದು ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು. ಪತ್ರಿಕೆಯ `ವಿಶೇಷ ವರದಿಗಾರ’ ಈ ಐಟಂ ಅನ್ನು ಫೈಲ್ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆಂದು ನಮೂದಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಅಂದರೆ ಇದೊಂದು ಸುದ್ದಿ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದಂತಾಯಿತು. ಇಂತಿಷ್ಟು ಜನರಿಗಾಗಿ ಇಂತಿಷ್ಟು ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಇಂತಿಷ್ಟು ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯ ಮೇಲೆ ಅಭಿನಂದನೆಗಳ ಸುರಿಮಳೆಗರೆದಿತ್ತು ಆ ಸುದ್ದಿ. ಇನ್ನೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಮರಾಠಿ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ ಪತ್ರಿಕೆಯಾದ `ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಟೈಮ್ಸ್’ ನಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಅದೇ ದಿನ ಅದೇ ಸ್ಟೋರಿ ಅಕ್ಷರಶ: ಪದಶ: ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು. ಅಬ್ಬಾ, ಎರಡು ಮಿದುಳುಗಳು -ಒಂದೇ ಆಲೋಚನೆ? ಎರಡು ಹೃದಯಗಳದು ಒಂದೇ ಬಡಿತ.


ಇದೇ ಸ್ಟೋರಿ `ಪುಢಾರಿ’ ಎಂಬ ಮರಾಠಿ ದೈನಿಕದಲ್ಲಿ ಮೂರು ದಿನಗಳ ಮುನ್ನ ಅಂದರೆ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 7 ರಂದು ಪ್ರಕಟವಾಗಿತ್ತು. ಅದೇ ಪದಗಳು, ಅದೇ ವಾಕ್ಯಗಳು. ಆದರೆ ಶೀರ್ಷಿಕೆ ಮಾತ್ರ ಭಿನ್ನವಾಗಿತ್ತು. ಅಲ್ಲದೆ ಈ ಸ್ಟೋರಿಯ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ವರದಿಗಾರನ ಹೆಸರು (ಬೈಲೈನ್) ಹಾಕಲಾಗಿತ್ತು. ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಟೈಮ್ಸ್ನಲ್ಲಿ ಬೈಲೈನ್ ಇಲ್ಲದೆ; ಆದರೆ ಸುದ್ದಿ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ಮೂರು ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಪೈಕಿ ಯಾವುದರಲ್ಲೂ ಕೂಡ ಈ ಸುದ್ದಿಯ ಜತೆ ಇದು ಜಾಹೀರಾತು ಅಥವಾ `ಪ್ರಾಯೋಜಿತ ಫೀಚರ್’ ಎಂದು ಎಲ್ಲಿಯೂ ಕೂಡ ನಮೂದಿಸಿರಲಿಲ್ಲ. `ಪುಡಾರಿ’ಯಲ್ಲಿ ಹೆಸರು ಹಾಕಿಕೊಂಡ ವರದಿಗಾರನೇ `ಲೋಕಮತ’ಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷ ವರದಿಗಾರ ಆಗದೆಯೇ ಹಾಗೂ `ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಟೈಮ್ಸ್’ ಗೂ ಛಾಯಾ ಬರಹಗಾರನಾಗದೇ (ಪೋಸ್ಟ್ ರೈಟರ್) ಒಂದೇ ಬರಹ ಅಕ್ಷರಶ: ಮೂರು ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗುವುದು ಅಸಹಜವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಅಥವಾ ಅದು ಅಷ್ಟೊಂದು ಅಸಹಜ ಅಲ್ಲದೆಯೂ ಇದ್ದೀತು. ಏನೇ ಇರಲಿ. `ಪ್ಯಾಕೇಜ್ ಜರ್ನಲಿಸಂ’ ಅಥವಾ `ಕವರೇಜ್ ಪ್ಯಾಕೇಜಸ್’ ಎಂದು ಈಗ ಕರೆಯಲಾಗುವ ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಅಶೋಕ ಚವಾಣ್ ಬಾರೀ ಲಾಭ ಪಡೆದಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ.


`ಗುಣಗಾನ’


ದಿ ಹಿಂದೂ ನಡೆಸಿದ ಸೀಮಿತ ತನಿಖೆಯ ಪ್ರಕಾರವೇ 47 ಪೂರ್ಣ ಪುಟಗಳ `ಸುದ್ದಿ’ (ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ವರ್ಣರಂಜಿತ ಪುಟಗಳೂ ಇವೆ) ಚವಾಣ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಉತ್ತಮ ನಾಯಕತ್ವ ಗುಣಗಳ ಸುತ್ತ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ವಾಗಿದ್ದು ಬೆಳಕಿಗೆ ಬಂದಿದೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕವಾಗಿ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1 ರಿಂದ 12 ರ ನಡುವೆ ಒಂದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಲೋಕಮತದ ಬಹು ಆವೃತ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿವೆ. ( 47 ಪುಟಗಳು ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಿಜವಾಗಿ ಪ್ರಕಟವಾದವುಗಳ ಪೈಕಿ ಕೇವಲ ಮೂರನೇ ಒಂದರಷ್ಟು ಮಾತ್ರವೇ ಆಗಿದೆ).


`ಅಶೋಕ ಪರ್ವ’ ಎಂಬ ನಾಲ್ಕು ಪುಟಗಳ ಬಹುವರ್ಣಗಳ ವಿಶೇಷ ಸಂಚಿಕೆಯೊಂದರ ಬಿಡುಗಡೆ ಮೂಲಕ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 12 ರಂದು ಈ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗೆ ನಾಂದಿ ಹಾಡಲಾಯಿತು ಎಂದು ಕಾಣುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆ ನಂತರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ನಲ್ಲಿ ಮತದಾನದ ದಿನವಾದ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 13ರವರೆಗೂ ಬಹುತೇಕ ಪ್ರತಿದಿನವೂ `ವಿಕಾಸಪರ್ವ’ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಪೂರ್ಣ ಪುಟಗಳನ್ನು ಮುದ್ರಿಸಲಾಯಿತು.  `ವಿಕಾಸಪರ್ವ’ ಪುಟಗಳು ಕೂಡ ಅಶೋಕ ಚವಾಣ್ ಮತ್ತು ಸಹಜವಾಗಿಯೇ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಾಧನೆಗಳ ಸುತ್ತವೇ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿದ್ದವು.


ಈ `ಸುದ್ದಿ’ ಪ್ರವಾಹ ಅಶೋಕ ಚವಾಣ್ ಭವಿಷ್ಯಕ್ಕೆ ಹಾನಿಯನ್ನೇನು ಮಾಡಲಿಲ್ಲ. ಅವರು ನಾಂದೇಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭೋಕಾರ ವಿಧಾನಸಭೆ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಪಕ್ಷೇತರ ಅಭ್ಯಥರ್ಿ ಮಾಧವರಾವ್ ಕಿನ್ಹಲ್ಕರ್ರನ್ನು ಒಂದು ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಅಧಿಕ ಮತಗಳಿಂದ ಸೋಲಿಸಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಮಾಧವರಾವ್ ಗಳಿಸಿದ ಮತಗಳು ಕೇವಲ 13,346. ಚವಾಣ್ ಗಳಿಸಿದ್ದು 1,20,849 ಮತಗಳು.


ನಿಯಮಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಚುನಾವಣೆ ಪ್ರಚಾರದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗೆ ಸಿಕ್ಕಿದ ಅಭೂತಪೂರ್ವ ಕವರೇಜ್ ಅನ್ನು ಜಾಹೀರಾತು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗದು. ಆ ರೀತಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಯಾವುದೇ ಪುಟದಲ್ಲೂ ಜಾಹೀರಾತು ಎಂದು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಲದೆ ಅವರ `ದೈನಂದಿನ ಚುನಾವಣಾ ವೆಚ್ಚದ ಲೆಕ್ಕಪತ್ರಗಳು, ಕೂಡ ಜಾಹೀರಾತಿಗಾಗಿ ಮಾಡಿದ ನೈಜ ವೆಚ್ಚಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಚುನಾವಣೆ ಫಲಿತಾಂಶ ಪ್ರಕಟವಾದ 30 ದಿನಗಳೊಳಗೆ ಪ್ರತಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿ ತಮ್ಮ ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಚಾರದ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಕಾನೂನು ಪ್ರಕಾರ ಜಿಲ್ಲಾ ಚುನಾವಣಾಧಿಕಾರಿಗೆ ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕು.


ಮಾಹಿತಿ ಹಕ್ಕು ಕಾಯಿದೆ (ಆರ್.ಟಿ.ಐ.) ಯನ್ವಯ `ದಿ ಹಿಂದೂ’ ಪತ್ರಿಕೆ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿರುವ ಮಾಹಿತಿ ಪ್ರಕಾರ ಅಶೋಕ ಚವಾಣ್ ಚುನಾವಣಾ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ಜಾಹಿರಾತಿಗಾಗಿ ಮಾಡಿದ ಖರ್ಚು ಕೇವಲ 11, 379 ರೂಪಾಯಿ ! (ಆರ್.ಟಿ.ಐ. ಅರ್ಜಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಸ್ಪಂದಿಸಿದ ರೀತಿಯಂತೂ ಅದ್ಭುತವೇ ಸೈ). ಅವರು ಮುದ್ರಣ ಮಾಧ್ಯಮಕ್ಕೆ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದು ಕೇವಲ ಆರು ಜಾಹೀರಾತುಗಳು ಹಾಗೂ ಅದರ ವೆಚ್ಚ 5379 ರೂಪಾಯಿ ಮಾತ್ರ! ಉಳಿದ ಹಣವನ್ನು ಖರ್ಚು ಮಾಡಿರುವುದು ಕೇಬಲ್ ಟಿ.ವಿ.ಗಳ ಜಾಹಿರಾತಿಗೆ. ಇನ್ನೂ ತಮಾಷೆಯ ಸಂಗತಿಯೆಂದರೆ ಅವರು ಎಲ್ಲಾ ಜಾಹೀರಾತನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿದ್ದು `ಸತ್ಯಪ್ರಭ’ ಎಂಬ ಒಂದೇ ಒಂದು ಪತ್ರಿಕೆಗೆ. ಅದು ನಾಂದೇಡ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ದಿನಪತ್ರಿಕೆ.


ಆದಾಗ್ಯೂ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ದೈನಿಕಗಳ ಪೂರ್ಣ ಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ಚವಾಣ್ ರಾರಾಜಿಸಿದರು. ಅವುಗಳು ಕೂಡ ಜಾಹೀರಾತು ಆಗಿದ್ದರೆ ಅವುಗಳ ವೆಚ್ಚ ಕೋಟ್ಯಾಂತರ ರೂಪಾಯಿಗಳಾಗುತ್ತಿದ್ದವು.  ಈ `ಸುದ್ದಿ’ಗಳು ಪ್ರಕಟವಾದ ಪತ್ರಿಕೆಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರಂತೂ ಇದು ತುಂಬಾ ನಿಚ್ಚಳವಾಗುತ್ತದೆ.  `ಲೋಕಮತ’ ಅತಿ ಜನಪ್ರಿಯ ಮರಾಠಿ ದೈನಿಕ. ಅದು ಭಾರತದ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಸಾರ ಸಂಖ್ಯೆಯಿರುವ ಪತ್ರಿಕೆಯಾಗಿದ್ದು ಹತ್ತು ಮಿಲಿಯಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಓದುಗರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ( ಎನ್ಆರ್ ಎ ಎಸ್ 2006) `ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಟೈಮ್ಸ್’ಗೆ ಕೂಡ ಮಿಲಿಯಾಂತರ ಓದುಗರಿದ್ದು ದೇಶದ ದೊಡ್ಡ ಪತ್ರಿಕಾ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. (ನಮ್ಮ ಪರಿಶೀಲನೆಯಂತೆ ಇನ್ನೂ ಅನೇಕ ಇತರ ದೈನಿಕಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಈ ರೀತಿಯ `ಸುದ್ದಿ’ಗಳು ಪ್ರಕಟವಾಗಿವೆ. ಕೆಲವು ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1 ರಿಂದ 12ರವರೆಗಿನ ಬಹುತೇಕ ಸಂಚಿಕೆಗಳನ್ನು ನಾವು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದ್ದು, ಇನ್ನೂ 18 ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ರಾಶಿ ಪರಿಶೀಲನೆಗಾಗಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದೇವೆ? ಭಾರತೀಯ ಭಾಷಾ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಇಂಥ ಬಹಳಷ್ಟು `ಸುದ್ದಿ’ಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತಿವೆಯೆಂದರೆ ಚುನಾವಣೆ ವೇಳೆ ಮತದಾರರನ್ನು ತಲುಪಲು ಈ ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ಬಳಸಲು ಆದ್ಯತೆ ನೀಡುವುದೇ ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.


ಒಂದೂವರೆ – ಎರಡು ಕೋಟಿ


ಮುದ್ರಣ ಮಾಧ್ಯಮೋದ್ಯಮದ ಒಳಗಿನ ಮೂಲಗಳೇ ಹೇಳುವಂತೆ, ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ದರದನ್ವಯ `ಲೋಕಮತ’ದಂಥ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಎಲ್ಲಾ 13 ಆವೃತ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಪುಟಗಳ ಬಹುವರ್ಣದ ಪುರವಣಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಬೇಕೆಂದರೆ ಜಾಹೀರಾತುದಾರರು ಕನಿಷ್ಟವೆಂದರೂ ಒಂದುವರೆಯಿಂದ ಎರಡು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.

“ಇದು ಚುನಾವಣೆ ಸಮಯವೂ ಹೌದು. ಇದು ಐದು ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಡಿಸ್ಕೌಂಟ್ಗಳ ವಿಷಯ ಮರೆತುಬಿಡಿ, ಮಾರಾಟಗಾರರ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ದರಗಳು ಇನ್ನೂ ಏರುತ್ತವೆ. ಹೀಗೆನ್ನುತ್ತಾರೆ ಈ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿರುವ ಒಬ್ಬ ಎಕ್ಸಿಕ್ಯೂಟಿವ್. ಸಪ್ಲಿಮೆಂಟ್ಗಳ (ಪುರವಣಿ) ಬಗ್ಗೆಯಂತೂ ಹೇಳಲೇಬೇಡಿ. `ವಿಕಾಸಪರ್ವ’ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಪುರವಣಿಗಳು ಮತದಾನದ ದಿನದವರೆಗೂ ಲೋಕಮತ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಆಗಾಗ ಪ್ರಕಟವಾಗಿವೆ. (ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1 ರಿಂದ 12 ರವರೆಗೆ ಪ್ರಕಟವಾದ ಇಂಥ 35 ಪುಟಗಳು ನಮ್ಮ ಬಳಿಯಿವೆ)


ಇವು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಜಾಹೀರಾತು ಆಗಿದ್ದರೆ ಅದೊಂದರ ವೆಚ್ಚವೇ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ವಿಧಿಸುವ ಚುನಾವಣಾ ವೆಚ್ಚದ ಮಿತಿಯನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಮೀರುತ್ತದೆ. ಇದೇ ಎಕ್ಸಿಕ್ಯುಟಿವ್ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಜಾಹೀರಾತುದಾರರು ಮತ್ತು ಪತ್ರಿಕೆಯ ನಡುವೆ ವಿಶೇಷ ಒಡಂಬಡಿಕೆ ನಡೆಯಬಹುದು. (`ಲೋಕಮತ’ ಮಾಲಿಕತ್ವದ ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯರಲ್ಲೊಬ್ಬರಾದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಶಾಸಕ ರಾಜೇಂದ್ರ ದರ್ದಾ ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ದರ್ಜೆ ಸ್ಥಾನಮಾನದೊಂದಿಗೆ ಅಶೋಕ ಚವಾಣ್ ಸಚಿವ ಸಂಪುಟವನ್ನು ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಹಿಂದಿನ ಸರಕಾರದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯ ದರ್ಜೆಯ ಸಚಿವರಾಗಿದ್ದರು. ರಾಜೇಂದ್ರ ದರ್ದಾ `ಲೋಕಮತ’ದ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷ ಹಾಗೂ ಜಂಟಿ ಆಡಳಿತ ನಿರ್ದೇಶಕ ಎಂಬುದಾಗಿ ಅವರ ವೆಬ್ಸೈಟ್ ವಿವರಿಸಿದೆ. “ಕಳೆದ 35 ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಲೋಕಮತದ ಯಶಸ್ಸಿನ ಸ್ಪೂರ್ತಿಯ ಮೂಲ ಅವರೇ” ಎಂದು ಕೂಡ ಈ ವೆಬ್ಸೈಟ್ ವರ್ಣಿಸುತ್ತದೆ.


ಎರಡೂ ಉದ್ಯಮಶೀಲ ದೈನಿಕಗಳು `ಖರೀದಿ ಸುದ್ದಿ’ಯನ್ನು (ಪೇಯ್ಡ್ ನ್ಯೂಸ್) ತೀರಾ ಭಿನ್ನವಾಗಿ ನಿಭಾಯಿಸಿವೆ. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ `ಜಾಹೀರಾತುದಾರರೂ ಸಾವಿರಾರು ಪ್ರತಿಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸುವಂತೆ ಅವು ಮಾಡಿವೆ. ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ಅವರು ಹಣ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ ಪ್ರಸಾರ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಹೆಚ್ಚಳವನ್ನೂ ತೋರಿಸಿವೆ. ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿ, ಯಾವೊಂದು ವೃತ್ತಪತ್ರಿಕೆಯೂ ಈ ರೀತಿಯ `ಸುದ್ದಿ’ಗಳ ಜತೆ ಜಾಹಿರಾತು ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ನಮೂದಿಸಿಲ್ಲ. ಚುನಾವಣೋತ್ತರ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ದಲ್ಲಿ ಇದೀಗ `ಪೇಯ್ಡ್ ನ್ಯೂಸ್’ ಉದ್ಯಮದ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚೆ ಆರಂಭವಾಗಿದೆ. ಈ ಬಾರಿ ಸುದ್ದಿ ಮಾಧ್ಯಮವು ಜಾಹಿರಾತನ್ನು ಸುದ್ದಿಯೆಂದು ಬಿಂಬಿಸುವಲ್ಲಿ ಹಿಂದೆಂದಿಗಿಂತಲೂ ಮುಂದೆ ಸಾಗಿದೆ ಎಂಬುದು ಅನೇಕ ಜನರ ಅಭಿಮತವಾಗಿದೆ. ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ, ಕೆಲವು ಪತ್ರಕರ್ತರ ಜುಜುಬಿ ಭ್ರಷ್ಟ ವ್ಯವಹಾರ ಇದೀಗ ನೂರಾರು ಮಿಲಿಯ ರೂಪಾಯಿಗಳ ಮಾಧ್ಯಮ ಪ್ರಯೋಜಿತ ಆಟವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿತಗೊಂಡಿದೆ.


ಸಿಬಿಐ ತನಿಖೆಗೆ ಯೋಗ್ಯ


ಈಗ ನಿವೃತ್ತರಾಗಿರುವ, ಮರಾಠಿ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮದ ಒಬ್ಬ ಗಣ್ಯ ಮುಖಂಡರಾದ ಗೋವಿಂದ ತಲವಾಲ್ಕರ್ ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಿಂದ ತೀವ್ರ ಕಳವಳಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. `ಇದು ಸಿಬಿಐ ತನಿಖೆಗೆ ಯೋಗ್ಯವಾದ ಒಂದು ಸ್ಪಷ್ಟ ಪ್ರಕರಣವಾಗಿದೆ.. ನನ್ನ ದೀರ್ಘ ವೃತ್ತಿ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮ ಇಷ್ಟೊಂದು ಕೀಳುಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಹಾಗೂ ಖಂಡನೀಯ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಇಳಿದಿದ್ದನ್ನು ನಾನು ಕಂಡಿರಲಿಲ್ಲ” ಎಂದು ಅಮೇರಿಕದಿಂದ `ದಿ ಹಿಂದೂ’ಗೆ ಬರೆದ ಪತ್ರವೊಂದರಲ್ಲಿ ತಲವಾಲ್ಕರ್ ತೀವ್ರ ಆಕ್ರೋಶದಿಂದ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು 50 ವರ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಪತ್ರಿಕಾ ವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯರಾಗಿದ್ದರು. ಆ ಪೈಕಿ 27 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ದೀರ್ಘಕಾಲ `ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ  ಟೈಮ್ಸ್’ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಸಂಪಾದಕರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು.


ಇನ್ನೂ ಬಹಳಷ್ಟು ಮಂದಿ ವ್ಯಾಕುಲಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. `ಹೊಸ ಉದ್ಯಮ’ ನಡೆಸುವವರು ಅದಕ್ಕೆ ಆ ರೀತಿಯಾಗಿ ಹೆಸರಿಡುವರೇ?’ ಎಂಬುದು ಸಂಪಾದಕರೊಬ್ಬರ ಪ್ರಶ್ನೆ. `ಜಾಹಿರಾತು ಎಂದು ನಮೂದಿಸಿದ ವಿಷಯದ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಜಾಹೀರಾತು ದರದಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕುವುದು’ ಎನ್ನುವುದರ ಪ್ರಶ್ನೆ ಚುನಾವಣೆಗೆ 30ರಿಂದ 40 ಶೇಕಡ ಪ್ರೀಮಿಯಂ ಕಟ್ಟಲಾಗಿದೆಯೇ? ನೈಜ ಸುದ್ದಿಗಳ ಜತೆಗೇ ಲೆಕ್ಕವಿಲ್ಲದ ಅದೆಷ್ಟು ಇಂಥ ಸುದ್ದಿಗಳು ಆಗಾಗ ಪ್ರಕಟವಾಗಿವೆಯೋ? ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಭಾಗಗಳ ಪತ್ರಕರ್ತರ ನೆರವಿನಿಂದ ಈ ವರದಿಗಾರ ಇಂಥ `ಸುದ್ದಿ ಐಟಂ’ಗಳ ಮಾಹಿತಿಯ ಕಣಜವನ್ನೇ ಕಲೆ ಹಾಕಿದ್ದಾರೆ. ಚುನಾವಣೆ ಸಮಯವಲ್ಲದೆ ಬೇರೆ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಮುದ್ರಣ ಮಾಧ್ಯಮ, ಟೆಲಿವಿಷನ್ ಮತ್ತು ಆನ್ಲೈನ್ನಲ್ಲಿ ಈ ರೀತಿಯ ವ್ಯವಹಾರ ನಡೆಸಲಾಗಿದೆ.


ಆಯೋಗ ಮಾಡಬಹುದಾದದ್ದೇನು?


ಚುನಾವಣೆ ಪ್ರಚಾರ ಹಾಗೂ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮಿಡಿಯಾ ಕವರೇಜ್ನ ಈ ಹೊಸ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಬಗ್ಗೆ ಏನು ಮಾಡಲಾದೀತು? ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳ ಅನೇಕ ತೀರ್ಪುಗಳೇ ವಿಷದಪಡಿಸಿರುವಂತೆ ಚುನಾವಣೆ ಆಯೋಗದ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಚುನಾವಣೆಗಳ `ಮೇಲುಸ್ತುವಾರಿ, ನಿರ್ದೇಶನ ಹಾಗೂ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿದೆ’ ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ಪ್ರಕಟವಾದ ಬೆನ್ನಲ್ಲೇ ಚುನಾವಣೆಯೊಂದರ ಸರಿ ತಪ್ಪುಗಳ ಮೇಲಿನ ನೇರ ಹತೋಟಿ ಚುನಾವಣೆ ಆಯೋಗಕ್ಕೆ ಇಲ್ಲವಾಗುತ್ತದೆ. ಏನಿದ್ದರೂ, ಚುನಾವಣೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ವೇಳೆ ಈಗೇನೂ ಮಾಡಿದೆಯೋ ಅದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನದ್ದನ್ನು ಮಾಡುವ ಅವಕಾಶ ಆಯೋಗಕ್ಕಿದೆ. ಕನಿಷ್ಠ ಪಕ್ಷ ವೆಚ್ಚದ ಕಾನೂನು ಮಿತಿಯನ್ನು ಅಣಕ ಮಾಡುವ ಮಿತಿಮೀರಿದ ವೆಚ್ಚದ ಬಗ್ಗೆ ಅದು ಹೆಚ್ಚು ಕಠಿಣ ಧೋರಣೆ ತಳೆಯಬಹುದಾಗಿದೆ. ಗೋಡೆಬರಹ, ಜಾಹಿರಾತು ಫಲಕಗಳು ಮತ್ತು ಕರಪತ್ರಗಳಂತಹ ಸಣ್ಣಪುಟ್ಟ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಗಮನ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಈ ವಿಷಯದತ್ತ ಅದು ಹೆಚ್ಚಿನ ಗಮನಹರಿಸಿದರೆ ಒಳ್ಳೆಯದು. ಸಲ್ಲಿಕೆಯಾಗುವ ಬಹುತೇಕ ಚುನಾವಣೆ ಲೆಕ್ಕಪತ್ರಗಳು ಸುಳ್ಳು ಎಂಬುದು ಬೇರೆ ಯಾರಿಗಿಂತಲೂ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಭಾರತೀಯ ಚುನಾವಣೆ ಆಯೋಗಕ್ಕೆ ಗೊತ್ತು.


2009 ರ ಲೋಕಸಭೆ ಚುನಾವಣೆ ಮತ್ತು ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ಚುನಾವಣೆಗಳ ವೇಳೆ ಮಾಧ್ಯಮದ ದುರ್ಬಳಕೆ ಆದ ಬಗ್ಗೆ ಚುನಾವಣೆ ಆಯೋಗ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಸಬಹುದು ಅಥವಾ ಕಾರ್ಯಾಗಾರ ನಡೆಸಬಹುದು. ಭಾರತೀಯ ಪತ್ರಿಕಾ ಮಂಡಳಿ ಕೂಡ ಈ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಆದರೆ ಚುನಾವಣೆ ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರಕಾರ, ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯೊಬ್ಬರ ಆಯ್ಕೆಯಾದ 45 ದಿನಗಳ ಒಳಗೆ ಯಾರಾದರೂ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾಗಲೀ ಮತದಾರರಾಗಲೀ ಚುನಾವಣಾ ತಕರಾರು ಅರ್ಜಿಯೊಂದರ ಮೂಲಕವೇ ಆ ಚುನಾವಣೆಯನ್ನು ಹೈಕೋರ್ಟ್ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಶ್ನಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ.  ಸೆಕ್ಷನ್ 77 ನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿ `ಖರ್ಚು ಮಾಡುವುದು ಅಥವಾ ವೆಚ್ಚಕ್ಕೆ ಅನುಮೋದನೆ ನೀಡುವುದು’ ಭ್ರಷ್ಟ ಕಾರ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಚುನಾವಣಾ ತಕರಾರು ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಅರ್ಹ ಪ್ರಕರಣವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು 1951 ರ ಜನತಾ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯ ಕಾನೂನಿನ ಸೆಕ್ಷನ್ 123 (6) ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ.

ಅಂಥ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಆ ಭ್ರಷ್ಟ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರಗಳಿದ್ದರೆ ಅಂಥ ಕೃತ್ಯವೆಸಗಿದವರು ಖಂಡಿತಕ್ಕೂ ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ಸಿಲುಕಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಚವಾಣ್ ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಹಾಗೂ ಟೆಲಿವಿಷನ್ ಗುಂಪುಗಳು ನಿಸ್ಸಂದಿಗ್ಧವಾಗಿ ಇಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿವೆ.


ಅದೊಂದು ಜಾಹಿರಾತು ಆಗಿದ್ದರೆ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ನಿಸ್ಸಂಶಯವಾಗಿಯೂ ಸಂಕಷ್ಟಕ್ಕೆ ಸಿಲುಕುತ್ತಾರೆ. `ಹಿತಚಿಂತಕರು’ ತಮ್ಮ ಹಿರೋ ಪರವಾಗಿ ಮುದ್ರಣಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಅಭಿನಂದಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬ ವಾದ ಅಂಗೀಕಾರಾರ್ಹವಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿ 10 ಲಕ್ಷ ವೆಚ್ಚದ ಮಿತಿಯ ಉಲ್ಲಂಘನೆ ಆಗಿಯೇ ಆಗುತ್ತದೆ. ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯ ಪರವಾಗಿ ಪಕ್ಷವೇ ಖರ್ಚು ಮಾಡಿದೆ ಎಂಬ ಸಮರ್ಥನೆ ಮಾಡಲು ಹೊರಟಿದೆ. ಮತದಾರರನ್ನು ತಪ್ಪು ದಾರಿಗೆಳೆಯಲು ಜಾಹೀರಾತನ್ನೇ ಸುದ್ದಿ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಕೊಟ್ಟು ವಂಚಿಸಿದ ಹೊಣೆಯನ್ನು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷ ವಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂದಾಗುತ್ತದೆ. `ಕವರೇಜ್ ಪ್ಯಾಕೇಜ್’ಗಳು ಪ್ರಯೋಜಿತ ಎಂದಾದಲ್ಲಿ ಯಾರು ಯಾರಿಗೆ ಎಷ್ಟು ಕೊಟ್ಟಿರು ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಉದ್ಭವವಾಗುತ್ತವೆ.


ಹಾಗಾದಲ್ಲಿ ಅದು `ಸುದ್ದಿಯೇ’ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಯೂ ಎದುರಾಗುತ್ತದೆ. ಅದು `ಸುದ್ದಿಯೇ ಆದಲ್ಲಿ, ನಾವು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿರುವ ವರದಿಗಳು ಸಾರ್ವಕಾಲಿಕ ಅತಿ ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಸುದ್ದಿಗಳು ಎಂದು ತೀರ್ಪು ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಒಂದೇ ಹೂರಣವುಳ್ಳ ಸುದ್ದಿಯನ್ನು ವಿವಿಧ ಬೈಲೈನ್ಗಳಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ ಸಾಧನೆ ಇದಾಗುತ್ತದೆ. ಅವು ಬಹುಪರಾಕು ಹೇಳುವ ಹೂರಣವನ್ನೊಳಗೊಂಡಿದೆ.


ಒಂದು ವೇಳೆ ಇದು ಜಾಹಿರಾತು ಆಗಿದ್ದಲ್ಲಿ ಚವಾಣ್ ಮಾತ್ರವೇ ಅಲ್ಲದೆ ಅನೇಕ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಚುನಾವಣೆ ವೆಚ್ಚದ ಮಿತಿಯನ್ನು ಮೀರಿದ ಅಪರಾಧಕ್ಕೆ ಒಳಪಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಅದು ಜಾಹೀರಾತು ಅಲ್ಲದಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಇದೀಗ ಮಾಧ್ಯಮ ಪದಕೋಶದಲ್ಲಿ ಗಟ್ಟಿಗೊಂಡಿರುವ `ಪೇಯ್ಡ್ ನ್ಯೂಸ್’ ಆಗಬೇಕು.  ಇವು ಜಾಹೀರಾತೇ ಆಗಿದ್ದಲ್ಲಿ ಹಾಗೆಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಯಾಕೆ ನಮೂದಿಸಿಲ್ಲ. ಮಾಧ್ಯಮದ ಮಾಲಿಕರು ಮತ್ತು ಪತ್ರಕರ್ತರು ಉತ್ತರಿಸಬೇಕಾದ ಪ್ರಶ್ನೆಯಿದು. ಅದನ್ನು ಸುದ್ದಿಯೆಂದು ಕರೆದರೆ ಅದು ಮತದಾರರ ಮೇಲೆ ತಪ್ಪು ಹಾಗೂ ಅನಪೇಕ್ಷಿತ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಬೀರಲು ಯತ್ನಿಸಿದ್ದಕ್ಕೆ ಸಮನಾಗುತ್ತದೆ. ಅದು ಜಾಹೀರಾತು ಆದಲ್ಲಿ ಜಾಹಿರಾತುದಾರರಿಗೆ ಸೂಕ್ತ ಜಾಹಿರಾತು ಬಿಲ್ಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆಯೇ? ಇಲ್ಲವೆಂದಾದಲ್ಲಿ, ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ ನಗದು ವ್ಯವಹಾರ ನಡೆದಿದೆ ಹಾಗೂ ಮಿಲಿಯಾಂತರ ರೂಪಾಯಿಗಳ ತೆರಿಗೆ ವಂಚನೆ ಆಗಿದೆ ಎಂದು ನಾವು ಅರ್ಥೈಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಅದು `ಪೇಯ್ಡ್ ನ್ಯೂಸ್’ ಆಗಿದ್ದಲ್ಲಿ ಮಾಧ್ಯಮ ರಂಗದವರೂ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳೂ ಅನೇಕ ಆರ್ಥಿಕ ಅವ್ಯವಹಾರಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಪರಾಧ ಎಸಗಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಜಾಸತ್ತಾತ್ಮಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ ಅಪಾರ ಹಾನಿಯುಂಟು ಮಾಡಿದ್ದಕ್ಕೆ ಅವರು ಉತ್ತರ ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ



 •  0 comments  •  flag
Share on Twitter
Published on January 20, 2010 08:50

ಮಾಧ್ಯಮ ಪದಕೋಶದಲ್ಲಿ ಗಟ್ಟಿಗೊಂಡಿರುವ `ಪೇಯ್ಡ್ ನ್ಯೂಸ್'

- ಪಿ.ಸಾಯಿನಾಥ್


ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ : ವಿಶ್ವ ಕುಂದಾಪುರ


ವರದಿಗಾರರು, ದಿ ಹಿಂದು



`ಯುವ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ನಾಯಕತ್ವ- ಅಶೋಕರಾವ್ ಚವಾಣ್' ಇದು ಮರಾಠಿ ದೈನಿಕ `ಲೋಕಮತ'ದ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 10, 2009 ರ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಪ್ರಮುಖ ಸುದ್ದಿಯೊಂದರ ಶೀರ್ಷಿಕೆ.  ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ವಿಧಾನಸಭೆಗೆ ಆ ತಿಂಗಳು ನಡೆದ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಕೇವಲ 72 ಗಂಟೆಗಳ ಮುಂಚೆ ಇದು ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು. ಪತ್ರಿಕೆಯ `ವಿಶೇಷ ವರದಿಗಾರ' ಈ ಐಟಂ ಅನ್ನು ಫೈಲ್ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆಂದು ನಮೂದಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಅಂದರೆ ಇದೊಂದು ಸುದ್ದಿ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದಂತಾಯಿತು. ಇಂತಿಷ್ಟು ಜನರಿಗಾಗಿ ಇಂತಿಷ್ಟು ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಇಂತಿಷ್ಟು ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯ ಮೇಲೆ ಅಭಿನಂದನೆಗಳ ಸುರಿಮಳೆಗರೆದಿತ್ತು ಆ ಸುದ್ದಿ. ಇನ್ನೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಮರಾಠಿ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ ಪತ್ರಿಕೆಯಾದ `ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಟೈಮ್ಸ್' ನಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಅದೇ ದಿನ ಅದೇ ಸ್ಟೋರಿ ಅಕ್ಷರಶ: ಪದಶ: ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು. ಅಬ್ಬಾ, ಎರಡು ಮಿದುಳುಗಳು -ಒಂದೇ ಆಲೋಚನೆ? ಎರಡು ಹೃದಯಗಳದು ಒಂದೇ ಬಡಿತ.


ಇದೇ ಸ್ಟೋರಿ `ಪುಢಾರಿ' ಎಂಬ ಮರಾಠಿ ದೈನಿಕದಲ್ಲಿ ಮೂರು ದಿನಗಳ ಮುನ್ನ ಅಂದರೆ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 7 ರಂದು ಪ್ರಕಟವಾಗಿತ್ತು. ಅದೇ ಪದಗಳು, ಅದೇ ವಾಕ್ಯಗಳು. ಆದರೆ ಶೀರ್ಷಿಕೆ ಮಾತ್ರ ಭಿನ್ನವಾಗಿತ್ತು. ಅಲ್ಲದೆ ಈ ಸ್ಟೋರಿಯ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ವರದಿಗಾರನ ಹೆಸರು (ಬೈಲೈನ್) ಹಾಕಲಾಗಿತ್ತು. ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಟೈಮ್ಸ್ನಲ್ಲಿ ಬೈಲೈನ್ ಇಲ್ಲದೆ; ಆದರೆ ಸುದ್ದಿ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ಮೂರು ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಪೈಕಿ ಯಾವುದರಲ್ಲೂ ಕೂಡ ಈ ಸುದ್ದಿಯ ಜತೆ ಇದು ಜಾಹೀರಾತು ಅಥವಾ `ಪ್ರಾಯೋಜಿತ ಫೀಚರ್' ಎಂದು ಎಲ್ಲಿಯೂ ಕೂಡ ನಮೂದಿಸಿರಲಿಲ್ಲ. `ಪುಡಾರಿ'ಯಲ್ಲಿ ಹೆಸರು ಹಾಕಿಕೊಂಡ ವರದಿಗಾರನೇ `ಲೋಕಮತ'ಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷ ವರದಿಗಾರ ಆಗದೆಯೇ ಹಾಗೂ `ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಟೈಮ್ಸ್' ಗೂ ಛಾಯಾ ಬರಹಗಾರನಾಗದೇ (ಪೋಸ್ಟ್ ರೈಟರ್) ಒಂದೇ ಬರಹ ಅಕ್ಷರಶ: ಮೂರು ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗುವುದು ಅಸಹಜವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಅಥವಾ ಅದು ಅಷ್ಟೊಂದು ಅಸಹಜ ಅಲ್ಲದೆಯೂ ಇದ್ದೀತು. ಏನೇ ಇರಲಿ. `ಪ್ಯಾಕೇಜ್ ಜರ್ನಲಿಸಂ' ಅಥವಾ `ಕವರೇಜ್ ಪ್ಯಾಕೇಜಸ್' ಎಂದು ಈಗ ಕರೆಯಲಾಗುವ ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಅಶೋಕ ಚವಾಣ್ ಬಾರೀ ಲಾಭ ಪಡೆದಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ.


`ಗುಣಗಾನ'


ದಿ ಹಿಂದೂ ನಡೆಸಿದ ಸೀಮಿತ ತನಿಖೆಯ ಪ್ರಕಾರವೇ 47 ಪೂರ್ಣ ಪುಟಗಳ `ಸುದ್ದಿ' (ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ವರ್ಣರಂಜಿತ ಪುಟಗಳೂ ಇವೆ) ಚವಾಣ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಉತ್ತಮ ನಾಯಕತ್ವ ಗುಣಗಳ ಸುತ್ತ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ವಾಗಿದ್ದು ಬೆಳಕಿಗೆ ಬಂದಿದೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕವಾಗಿ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1 ರಿಂದ 12 ರ ನಡುವೆ ಒಂದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಲೋಕಮತದ ಬಹು ಆವೃತ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿವೆ. ( 47 ಪುಟಗಳು ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಿಜವಾಗಿ ಪ್ರಕಟವಾದವುಗಳ ಪೈಕಿ ಕೇವಲ ಮೂರನೇ ಒಂದರಷ್ಟು ಮಾತ್ರವೇ ಆಗಿದೆ).


`ಅಶೋಕ ಪರ್ವ' ಎಂಬ ನಾಲ್ಕು ಪುಟಗಳ ಬಹುವರ್ಣಗಳ ವಿಶೇಷ ಸಂಚಿಕೆಯೊಂದರ ಬಿಡುಗಡೆ ಮೂಲಕ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 12 ರಂದು ಈ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗೆ ನಾಂದಿ ಹಾಡಲಾಯಿತು ಎಂದು ಕಾಣುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆ ನಂತರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ನಲ್ಲಿ ಮತದಾನದ ದಿನವಾದ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 13ರವರೆಗೂ ಬಹುತೇಕ ಪ್ರತಿದಿನವೂ `ವಿಕಾಸಪರ್ವ' ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಪೂರ್ಣ ಪುಟಗಳನ್ನು ಮುದ್ರಿಸಲಾಯಿತು.  `ವಿಕಾಸಪರ್ವ' ಪುಟಗಳು ಕೂಡ ಅಶೋಕ ಚವಾಣ್ ಮತ್ತು ಸಹಜವಾಗಿಯೇ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಾಧನೆಗಳ ಸುತ್ತವೇ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿದ್ದವು.


ಈ `ಸುದ್ದಿ' ಪ್ರವಾಹ ಅಶೋಕ ಚವಾಣ್ ಭವಿಷ್ಯಕ್ಕೆ ಹಾನಿಯನ್ನೇನು ಮಾಡಲಿಲ್ಲ. ಅವರು ನಾಂದೇಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭೋಕಾರ ವಿಧಾನಸಭೆ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಪಕ್ಷೇತರ ಅಭ್ಯಥರ್ಿ ಮಾಧವರಾವ್ ಕಿನ್ಹಲ್ಕರ್ರನ್ನು ಒಂದು ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಅಧಿಕ ಮತಗಳಿಂದ ಸೋಲಿಸಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಮಾಧವರಾವ್ ಗಳಿಸಿದ ಮತಗಳು ಕೇವಲ 13,346. ಚವಾಣ್ ಗಳಿಸಿದ್ದು 1,20,849 ಮತಗಳು.


ನಿಯಮಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಚುನಾವಣೆ ಪ್ರಚಾರದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗೆ ಸಿಕ್ಕಿದ ಅಭೂತಪೂರ್ವ ಕವರೇಜ್ ಅನ್ನು ಜಾಹೀರಾತು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗದು. ಆ ರೀತಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಯಾವುದೇ ಪುಟದಲ್ಲೂ ಜಾಹೀರಾತು ಎಂದು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಲದೆ ಅವರ `ದೈನಂದಿನ ಚುನಾವಣಾ ವೆಚ್ಚದ ಲೆಕ್ಕಪತ್ರಗಳು, ಕೂಡ ಜಾಹೀರಾತಿಗಾಗಿ ಮಾಡಿದ ನೈಜ ವೆಚ್ಚಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಚುನಾವಣೆ ಫಲಿತಾಂಶ ಪ್ರಕಟವಾದ 30 ದಿನಗಳೊಳಗೆ ಪ್ರತಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿ ತಮ್ಮ ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಚಾರದ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಕಾನೂನು ಪ್ರಕಾರ ಜಿಲ್ಲಾ ಚುನಾವಣಾಧಿಕಾರಿಗೆ ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕು.


ಮಾಹಿತಿ ಹಕ್ಕು ಕಾಯಿದೆ (ಆರ್.ಟಿ.ಐ.) ಯನ್ವಯ `ದಿ ಹಿಂದೂ' ಪತ್ರಿಕೆ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿರುವ ಮಾಹಿತಿ ಪ್ರಕಾರ ಅಶೋಕ ಚವಾಣ್ ಚುನಾವಣಾ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ಜಾಹಿರಾತಿಗಾಗಿ ಮಾಡಿದ ಖರ್ಚು ಕೇವಲ 11, 379 ರೂಪಾಯಿ ! (ಆರ್.ಟಿ.ಐ. ಅರ್ಜಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಸ್ಪಂದಿಸಿದ ರೀತಿಯಂತೂ ಅದ್ಭುತವೇ ಸೈ). ಅವರು ಮುದ್ರಣ ಮಾಧ್ಯಮಕ್ಕೆ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದು ಕೇವಲ ಆರು ಜಾಹೀರಾತುಗಳು ಹಾಗೂ ಅದರ ವೆಚ್ಚ 5379 ರೂಪಾಯಿ ಮಾತ್ರ! ಉಳಿದ ಹಣವನ್ನು ಖರ್ಚು ಮಾಡಿರುವುದು ಕೇಬಲ್ ಟಿ.ವಿ.ಗಳ ಜಾಹಿರಾತಿಗೆ. ಇನ್ನೂ ತಮಾಷೆಯ ಸಂಗತಿಯೆಂದರೆ ಅವರು ಎಲ್ಲಾ ಜಾಹೀರಾತನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿದ್ದು `ಸತ್ಯಪ್ರಭ' ಎಂಬ ಒಂದೇ ಒಂದು ಪತ್ರಿಕೆಗೆ. ಅದು ನಾಂದೇಡ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ದಿನಪತ್ರಿಕೆ.


ಆದಾಗ್ಯೂ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ದೈನಿಕಗಳ ಪೂರ್ಣ ಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ಚವಾಣ್ ರಾರಾಜಿಸಿದರು. ಅವುಗಳು ಕೂಡ ಜಾಹೀರಾತು ಆಗಿದ್ದರೆ ಅವುಗಳ ವೆಚ್ಚ ಕೋಟ್ಯಾಂತರ ರೂಪಾಯಿಗಳಾಗುತ್ತಿದ್ದವು.  ಈ `ಸುದ್ದಿ'ಗಳು ಪ್ರಕಟವಾದ ಪತ್ರಿಕೆಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರಂತೂ ಇದು ತುಂಬಾ ನಿಚ್ಚಳವಾಗುತ್ತದೆ.  `ಲೋಕಮತ' ಅತಿ ಜನಪ್ರಿಯ ಮರಾಠಿ ದೈನಿಕ. ಅದು ಭಾರತದ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಸಾರ ಸಂಖ್ಯೆಯಿರುವ ಪತ್ರಿಕೆಯಾಗಿದ್ದು ಹತ್ತು ಮಿಲಿಯಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಓದುಗರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ( ಎನ್ಆರ್ ಎ ಎಸ್ 2006) `ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಟೈಮ್ಸ್'ಗೆ ಕೂಡ ಮಿಲಿಯಾಂತರ ಓದುಗರಿದ್ದು ದೇಶದ ದೊಡ್ಡ ಪತ್ರಿಕಾ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. (ನಮ್ಮ ಪರಿಶೀಲನೆಯಂತೆ ಇನ್ನೂ ಅನೇಕ ಇತರ ದೈನಿಕಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಈ ರೀತಿಯ `ಸುದ್ದಿ'ಗಳು ಪ್ರಕಟವಾಗಿವೆ. ಕೆಲವು ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1 ರಿಂದ 12ರವರೆಗಿನ ಬಹುತೇಕ ಸಂಚಿಕೆಗಳನ್ನು ನಾವು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದ್ದು, ಇನ್ನೂ 18 ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ರಾಶಿ ಪರಿಶೀಲನೆಗಾಗಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದೇವೆ? ಭಾರತೀಯ ಭಾಷಾ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಇಂಥ ಬಹಳಷ್ಟು `ಸುದ್ದಿ'ಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತಿವೆಯೆಂದರೆ ಚುನಾವಣೆ ವೇಳೆ ಮತದಾರರನ್ನು ತಲುಪಲು ಈ ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ಬಳಸಲು ಆದ್ಯತೆ ನೀಡುವುದೇ ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.


ಒಂದೂವರೆ – ಎರಡು ಕೋಟಿ


ಮುದ್ರಣ ಮಾಧ್ಯಮೋದ್ಯಮದ ಒಳಗಿನ ಮೂಲಗಳೇ ಹೇಳುವಂತೆ, ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ದರದನ್ವಯ `ಲೋಕಮತ'ದಂಥ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಎಲ್ಲಾ 13 ಆವೃತ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಪುಟಗಳ ಬಹುವರ್ಣದ ಪುರವಣಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಬೇಕೆಂದರೆ ಜಾಹೀರಾತುದಾರರು ಕನಿಷ್ಟವೆಂದರೂ ಒಂದುವರೆಯಿಂದ ಎರಡು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.

"ಇದು ಚುನಾವಣೆ ಸಮಯವೂ ಹೌದು. ಇದು ಐದು ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಡಿಸ್ಕೌಂಟ್ಗಳ ವಿಷಯ ಮರೆತುಬಿಡಿ, ಮಾರಾಟಗಾರರ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ದರಗಳು ಇನ್ನೂ ಏರುತ್ತವೆ. ಹೀಗೆನ್ನುತ್ತಾರೆ ಈ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿರುವ ಒಬ್ಬ ಎಕ್ಸಿಕ್ಯೂಟಿವ್. ಸಪ್ಲಿಮೆಂಟ್ಗಳ (ಪುರವಣಿ) ಬಗ್ಗೆಯಂತೂ ಹೇಳಲೇಬೇಡಿ. `ವಿಕಾಸಪರ್ವ' ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಪುರವಣಿಗಳು ಮತದಾನದ ದಿನದವರೆಗೂ ಲೋಕಮತ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಆಗಾಗ ಪ್ರಕಟವಾಗಿವೆ. (ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1 ರಿಂದ 12 ರವರೆಗೆ ಪ್ರಕಟವಾದ ಇಂಥ 35 ಪುಟಗಳು ನಮ್ಮ ಬಳಿಯಿವೆ)


ಇವು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಜಾಹೀರಾತು ಆಗಿದ್ದರೆ ಅದೊಂದರ ವೆಚ್ಚವೇ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ವಿಧಿಸುವ ಚುನಾವಣಾ ವೆಚ್ಚದ ಮಿತಿಯನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಮೀರುತ್ತದೆ. ಇದೇ ಎಕ್ಸಿಕ್ಯುಟಿವ್ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಜಾಹೀರಾತುದಾರರು ಮತ್ತು ಪತ್ರಿಕೆಯ ನಡುವೆ ವಿಶೇಷ ಒಡಂಬಡಿಕೆ ನಡೆಯಬಹುದು. (`ಲೋಕಮತ' ಮಾಲಿಕತ್ವದ ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯರಲ್ಲೊಬ್ಬರಾದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಶಾಸಕ ರಾಜೇಂದ್ರ ದರ್ದಾ ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ದರ್ಜೆ ಸ್ಥಾನಮಾನದೊಂದಿಗೆ ಅಶೋಕ ಚವಾಣ್ ಸಚಿವ ಸಂಪುಟವನ್ನು ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಹಿಂದಿನ ಸರಕಾರದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯ ದರ್ಜೆಯ ಸಚಿವರಾಗಿದ್ದರು. ರಾಜೇಂದ್ರ ದರ್ದಾ `ಲೋಕಮತ'ದ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷ ಹಾಗೂ ಜಂಟಿ ಆಡಳಿತ ನಿರ್ದೇಶಕ ಎಂಬುದಾಗಿ ಅವರ ವೆಬ್ಸೈಟ್ ವಿವರಿಸಿದೆ. "ಕಳೆದ 35 ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಲೋಕಮತದ ಯಶಸ್ಸಿನ ಸ್ಪೂರ್ತಿಯ ಮೂಲ ಅವರೇ" ಎಂದು ಕೂಡ ಈ ವೆಬ್ಸೈಟ್ ವರ್ಣಿಸುತ್ತದೆ.


ಎರಡೂ ಉದ್ಯಮಶೀಲ ದೈನಿಕಗಳು `ಖರೀದಿ ಸುದ್ದಿ'ಯನ್ನು (ಪೇಯ್ಡ್ ನ್ಯೂಸ್) ತೀರಾ ಭಿನ್ನವಾಗಿ ನಿಭಾಯಿಸಿವೆ. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ `ಜಾಹೀರಾತುದಾರರೂ ಸಾವಿರಾರು ಪ್ರತಿಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸುವಂತೆ ಅವು ಮಾಡಿವೆ. ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ಅವರು ಹಣ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ ಪ್ರಸಾರ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಹೆಚ್ಚಳವನ್ನೂ ತೋರಿಸಿವೆ. ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿ, ಯಾವೊಂದು ವೃತ್ತಪತ್ರಿಕೆಯೂ ಈ ರೀತಿಯ `ಸುದ್ದಿ'ಗಳ ಜತೆ ಜಾಹಿರಾತು ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ನಮೂದಿಸಿಲ್ಲ. ಚುನಾವಣೋತ್ತರ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ದಲ್ಲಿ ಇದೀಗ `ಪೇಯ್ಡ್ ನ್ಯೂಸ್' ಉದ್ಯಮದ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚೆ ಆರಂಭವಾಗಿದೆ. ಈ ಬಾರಿ ಸುದ್ದಿ ಮಾಧ್ಯಮವು ಜಾಹಿರಾತನ್ನು ಸುದ್ದಿಯೆಂದು ಬಿಂಬಿಸುವಲ್ಲಿ ಹಿಂದೆಂದಿಗಿಂತಲೂ ಮುಂದೆ ಸಾಗಿದೆ ಎಂಬುದು ಅನೇಕ ಜನರ ಅಭಿಮತವಾಗಿದೆ. ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ, ಕೆಲವು ಪತ್ರಕರ್ತರ ಜುಜುಬಿ ಭ್ರಷ್ಟ ವ್ಯವಹಾರ ಇದೀಗ ನೂರಾರು ಮಿಲಿಯ ರೂಪಾಯಿಗಳ ಮಾಧ್ಯಮ ಪ್ರಯೋಜಿತ ಆಟವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿತಗೊಂಡಿದೆ.


ಸಿಬಿಐ ತನಿಖೆಗೆ ಯೋಗ್ಯ


ಈಗ ನಿವೃತ್ತರಾಗಿರುವ, ಮರಾಠಿ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮದ ಒಬ್ಬ ಗಣ್ಯ ಮುಖಂಡರಾದ ಗೋವಿಂದ ತಲವಾಲ್ಕರ್ ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಿಂದ ತೀವ್ರ ಕಳವಳಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. `ಇದು ಸಿಬಿಐ ತನಿಖೆಗೆ ಯೋಗ್ಯವಾದ ಒಂದು ಸ್ಪಷ್ಟ ಪ್ರಕರಣವಾಗಿದೆ.. ನನ್ನ ದೀರ್ಘ ವೃತ್ತಿ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮ ಇಷ್ಟೊಂದು ಕೀಳುಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಹಾಗೂ ಖಂಡನೀಯ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಇಳಿದಿದ್ದನ್ನು ನಾನು ಕಂಡಿರಲಿಲ್ಲ" ಎಂದು ಅಮೇರಿಕದಿಂದ `ದಿ ಹಿಂದೂ'ಗೆ ಬರೆದ ಪತ್ರವೊಂದರಲ್ಲಿ ತಲವಾಲ್ಕರ್ ತೀವ್ರ ಆಕ್ರೋಶದಿಂದ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು 50 ವರ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಪತ್ರಿಕಾ ವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯರಾಗಿದ್ದರು. ಆ ಪೈಕಿ 27 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ದೀರ್ಘಕಾಲ `ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ  ಟೈಮ್ಸ್' ಪತ್ರಿಕೆಯ ಸಂಪಾದಕರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು.


ಇನ್ನೂ ಬಹಳಷ್ಟು ಮಂದಿ ವ್ಯಾಕುಲಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. `ಹೊಸ ಉದ್ಯಮ' ನಡೆಸುವವರು ಅದಕ್ಕೆ ಆ ರೀತಿಯಾಗಿ ಹೆಸರಿಡುವರೇ?' ಎಂಬುದು ಸಂಪಾದಕರೊಬ್ಬರ ಪ್ರಶ್ನೆ. `ಜಾಹಿರಾತು ಎಂದು ನಮೂದಿಸಿದ ವಿಷಯದ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಜಾಹೀರಾತು ದರದಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕುವುದು' ಎನ್ನುವುದರ ಪ್ರಶ್ನೆ ಚುನಾವಣೆಗೆ 30ರಿಂದ 40 ಶೇಕಡ ಪ್ರೀಮಿಯಂ ಕಟ್ಟಲಾಗಿದೆಯೇ? ನೈಜ ಸುದ್ದಿಗಳ ಜತೆಗೇ ಲೆಕ್ಕವಿಲ್ಲದ ಅದೆಷ್ಟು ಇಂಥ ಸುದ್ದಿಗಳು ಆಗಾಗ ಪ್ರಕಟವಾಗಿವೆಯೋ? ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಭಾಗಗಳ ಪತ್ರಕರ್ತರ ನೆರವಿನಿಂದ ಈ ವರದಿಗಾರ ಇಂಥ `ಸುದ್ದಿ ಐಟಂ'ಗಳ ಮಾಹಿತಿಯ ಕಣಜವನ್ನೇ ಕಲೆ ಹಾಕಿದ್ದಾರೆ. ಚುನಾವಣೆ ಸಮಯವಲ್ಲದೆ ಬೇರೆ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಮುದ್ರಣ ಮಾಧ್ಯಮ, ಟೆಲಿವಿಷನ್ ಮತ್ತು ಆನ್ಲೈನ್ನಲ್ಲಿ ಈ ರೀತಿಯ ವ್ಯವಹಾರ ನಡೆಸಲಾಗಿದೆ.


ಆಯೋಗ ಮಾಡಬಹುದಾದದ್ದೇನು?


ಚುನಾವಣೆ ಪ್ರಚಾರ ಹಾಗೂ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮಿಡಿಯಾ ಕವರೇಜ್ನ ಈ ಹೊಸ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಬಗ್ಗೆ ಏನು ಮಾಡಲಾದೀತು? ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳ ಅನೇಕ ತೀರ್ಪುಗಳೇ ವಿಷದಪಡಿಸಿರುವಂತೆ ಚುನಾವಣೆ ಆಯೋಗದ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಚುನಾವಣೆಗಳ `ಮೇಲುಸ್ತುವಾರಿ, ನಿರ್ದೇಶನ ಹಾಗೂ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿದೆ' ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ಪ್ರಕಟವಾದ ಬೆನ್ನಲ್ಲೇ ಚುನಾವಣೆಯೊಂದರ ಸರಿ ತಪ್ಪುಗಳ ಮೇಲಿನ ನೇರ ಹತೋಟಿ ಚುನಾವಣೆ ಆಯೋಗಕ್ಕೆ ಇಲ್ಲವಾಗುತ್ತದೆ. ಏನಿದ್ದರೂ, ಚುನಾವಣೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ವೇಳೆ ಈಗೇನೂ ಮಾಡಿದೆಯೋ ಅದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನದ್ದನ್ನು ಮಾಡುವ ಅವಕಾಶ ಆಯೋಗಕ್ಕಿದೆ. ಕನಿಷ್ಠ ಪಕ್ಷ ವೆಚ್ಚದ ಕಾನೂನು ಮಿತಿಯನ್ನು ಅಣಕ ಮಾಡುವ ಮಿತಿಮೀರಿದ ವೆಚ್ಚದ ಬಗ್ಗೆ ಅದು ಹೆಚ್ಚು ಕಠಿಣ ಧೋರಣೆ ತಳೆಯಬಹುದಾಗಿದೆ. ಗೋಡೆಬರಹ, ಜಾಹಿರಾತು ಫಲಕಗಳು ಮತ್ತು ಕರಪತ್ರಗಳಂತಹ ಸಣ್ಣಪುಟ್ಟ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಗಮನ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಈ ವಿಷಯದತ್ತ ಅದು ಹೆಚ್ಚಿನ ಗಮನಹರಿಸಿದರೆ ಒಳ್ಳೆಯದು. ಸಲ್ಲಿಕೆಯಾಗುವ ಬಹುತೇಕ ಚುನಾವಣೆ ಲೆಕ್ಕಪತ್ರಗಳು ಸುಳ್ಳು ಎಂಬುದು ಬೇರೆ ಯಾರಿಗಿಂತಲೂ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಭಾರತೀಯ ಚುನಾವಣೆ ಆಯೋಗಕ್ಕೆ ಗೊತ್ತು.


2009 ರ ಲೋಕಸಭೆ ಚುನಾವಣೆ ಮತ್ತು ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ಚುನಾವಣೆಗಳ ವೇಳೆ ಮಾಧ್ಯಮದ ದುರ್ಬಳಕೆ ಆದ ಬಗ್ಗೆ ಚುನಾವಣೆ ಆಯೋಗ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಸಬಹುದು ಅಥವಾ ಕಾರ್ಯಾಗಾರ ನಡೆಸಬಹುದು. ಭಾರತೀಯ ಪತ್ರಿಕಾ ಮಂಡಳಿ ಕೂಡ ಈ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಆದರೆ ಚುನಾವಣೆ ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರಕಾರ, ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯೊಬ್ಬರ ಆಯ್ಕೆಯಾದ 45 ದಿನಗಳ ಒಳಗೆ ಯಾರಾದರೂ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾಗಲೀ ಮತದಾರರಾಗಲೀ ಚುನಾವಣಾ ತಕರಾರು ಅರ್ಜಿಯೊಂದರ ಮೂಲಕವೇ ಆ ಚುನಾವಣೆಯನ್ನು ಹೈಕೋರ್ಟ್ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಶ್ನಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ.  ಸೆಕ್ಷನ್ 77 ನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿ `ಖರ್ಚು ಮಾಡುವುದು ಅಥವಾ ವೆಚ್ಚಕ್ಕೆ ಅನುಮೋದನೆ ನೀಡುವುದು' ಭ್ರಷ್ಟ ಕಾರ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಚುನಾವಣಾ ತಕರಾರು ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಅರ್ಹ ಪ್ರಕರಣವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು 1951 ರ ಜನತಾ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯ ಕಾನೂನಿನ ಸೆಕ್ಷನ್ 123 (6) ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ.

ಅಂಥ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಆ ಭ್ರಷ್ಟ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರಗಳಿದ್ದರೆ ಅಂಥ ಕೃತ್ಯವೆಸಗಿದವರು ಖಂಡಿತಕ್ಕೂ ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ಸಿಲುಕಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಚವಾಣ್ ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಹಾಗೂ ಟೆಲಿವಿಷನ್ ಗುಂಪುಗಳು ನಿಸ್ಸಂದಿಗ್ಧವಾಗಿ ಇಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿವೆ.


ಅದೊಂದು ಜಾಹಿರಾತು ಆಗಿದ್ದರೆ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ನಿಸ್ಸಂಶಯವಾಗಿಯೂ ಸಂಕಷ್ಟಕ್ಕೆ ಸಿಲುಕುತ್ತಾರೆ. `ಹಿತಚಿಂತಕರು' ತಮ್ಮ ಹಿರೋ ಪರವಾಗಿ ಮುದ್ರಣಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಅಭಿನಂದಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬ ವಾದ ಅಂಗೀಕಾರಾರ್ಹವಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿ 10 ಲಕ್ಷ ವೆಚ್ಚದ ಮಿತಿಯ ಉಲ್ಲಂಘನೆ ಆಗಿಯೇ ಆಗುತ್ತದೆ. ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯ ಪರವಾಗಿ ಪಕ್ಷವೇ ಖರ್ಚು ಮಾಡಿದೆ ಎಂಬ ಸಮರ್ಥನೆ ಮಾಡಲು ಹೊರಟಿದೆ. ಮತದಾರರನ್ನು ತಪ್ಪು ದಾರಿಗೆಳೆಯಲು ಜಾಹೀರಾತನ್ನೇ ಸುದ್ದಿ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಕೊಟ್ಟು ವಂಚಿಸಿದ ಹೊಣೆಯನ್ನು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷ ವಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂದಾಗುತ್ತದೆ. `ಕವರೇಜ್ ಪ್ಯಾಕೇಜ್'ಗಳು ಪ್ರಯೋಜಿತ ಎಂದಾದಲ್ಲಿ ಯಾರು ಯಾರಿಗೆ ಎಷ್ಟು ಕೊಟ್ಟಿರು ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಉದ್ಭವವಾಗುತ್ತವೆ.


ಹಾಗಾದಲ್ಲಿ ಅದು `ಸುದ್ದಿಯೇ' ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಯೂ ಎದುರಾಗುತ್ತದೆ. ಅದು `ಸುದ್ದಿಯೇ ಆದಲ್ಲಿ, ನಾವು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿರುವ ವರದಿಗಳು ಸಾರ್ವಕಾಲಿಕ ಅತಿ ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಸುದ್ದಿಗಳು ಎಂದು ತೀರ್ಪು ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಒಂದೇ ಹೂರಣವುಳ್ಳ ಸುದ್ದಿಯನ್ನು ವಿವಿಧ ಬೈಲೈನ್ಗಳಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ ಸಾಧನೆ ಇದಾಗುತ್ತದೆ. ಅವು ಬಹುಪರಾಕು ಹೇಳುವ ಹೂರಣವನ್ನೊಳಗೊಂಡಿದೆ.


ಒಂದು ವೇಳೆ ಇದು ಜಾಹಿರಾತು ಆಗಿದ್ದಲ್ಲಿ ಚವಾಣ್ ಮಾತ್ರವೇ ಅಲ್ಲದೆ ಅನೇಕ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಚುನಾವಣೆ ವೆಚ್ಚದ ಮಿತಿಯನ್ನು ಮೀರಿದ ಅಪರಾಧಕ್ಕೆ ಒಳಪಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಅದು ಜಾಹೀರಾತು ಅಲ್ಲದಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಇದೀಗ ಮಾಧ್ಯಮ ಪದಕೋಶದಲ್ಲಿ ಗಟ್ಟಿಗೊಂಡಿರುವ `ಪೇಯ್ಡ್ ನ್ಯೂಸ್' ಆಗಬೇಕು.  ಇವು ಜಾಹೀರಾತೇ ಆಗಿದ್ದಲ್ಲಿ ಹಾಗೆಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಯಾಕೆ ನಮೂದಿಸಿಲ್ಲ. ಮಾಧ್ಯಮದ ಮಾಲಿಕರು ಮತ್ತು ಪತ್ರಕರ್ತರು ಉತ್ತರಿಸಬೇಕಾದ ಪ್ರಶ್ನೆಯಿದು. ಅದನ್ನು ಸುದ್ದಿಯೆಂದು ಕರೆದರೆ ಅದು ಮತದಾರರ ಮೇಲೆ ತಪ್ಪು ಹಾಗೂ ಅನಪೇಕ್ಷಿತ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಬೀರಲು ಯತ್ನಿಸಿದ್ದಕ್ಕೆ ಸಮನಾಗುತ್ತದೆ. ಅದು ಜಾಹೀರಾತು ಆದಲ್ಲಿ ಜಾಹಿರಾತುದಾರರಿಗೆ ಸೂಕ್ತ ಜಾಹಿರಾತು ಬಿಲ್ಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆಯೇ? ಇಲ್ಲವೆಂದಾದಲ್ಲಿ, ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ ನಗದು ವ್ಯವಹಾರ ನಡೆದಿದೆ ಹಾಗೂ ಮಿಲಿಯಾಂತರ ರೂಪಾಯಿಗಳ ತೆರಿಗೆ ವಂಚನೆ ಆಗಿದೆ ಎಂದು ನಾವು ಅರ್ಥೈಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಅದು `ಪೇಯ್ಡ್ ನ್ಯೂಸ್' ಆಗಿದ್ದಲ್ಲಿ ಮಾಧ್ಯಮ ರಂಗದವರೂ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳೂ ಅನೇಕ ಆರ್ಥಿಕ ಅವ್ಯವಹಾರಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಪರಾಧ ಎಸಗಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಜಾಸತ್ತಾತ್ಮಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ ಅಪಾರ ಹಾನಿಯುಂಟು ಮಾಡಿದ್ದಕ್ಕೆ ಅವರು ಉತ್ತರ ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ


 •  0 comments  •  flag
Share on Twitter
Published on January 20, 2010 08:50

Palagummi Sainath's Blog

Palagummi Sainath
Palagummi Sainath isn't a Goodreads Author (yet), but they do have a blog, so here are some recent posts imported from their feed.
Follow Palagummi Sainath's blog with rss.