What do you think?
Rate this book
Kivi ja vari
Türgi ja Süüria piiri lähedal asuvas Mardini linnas leiab orvuks jäänud ja kodutu Avdo oma elule uue eesmärgi, kui kohalik vana hauakivivalmistaja ta õpipoisiks võtab. Meister Josefi käe all adub Avdo üha enam selle iidse kunsti olulisust. Väärikaid mälestusmärke luues hoolitsevad nad lahkunute eest ja trööstivad nende lähedasi. Hingelt rändur, läheb Avdo seejärel Türgit avastama. Oma teekonnal kohtab ta naist, kellesse kogu südamest armub, ent traagiline kuritegu lahutab nad. Murtud südamega Avdo peidab end maailma eest taas kalmistu töökotta, kuid elu mured, rõõmud, ebaõiglus ja annid leiavad ta ka sealt ning juhivad meest ootamatutesse suundadesse. „Kivi ja vari“ on imekaunis, poeetiline ja kummitama jääv lugu, mis ühendab killukesi Türgi kahekümnenda sajandi ajaloost, Osmanite impeeriumist, Lähis-Ida värvikirevast kultuurikaleidoskoobist ja ka Euroopa mandri mitmepalgelisusest. Moodustub mosaiikpilt keerulisest, ent lummavalt rikkalikust ühiskonnast, kus otsivad oma kohta kristlased, sunniidid, alaviidid, türklased, kurdid ja armeenlased. „See on loo jutustamine luuletuse täpsusega ja eepose mastaabiga. „Kivi ja vari" on romaan, mis on sama mitmekülgne kui Türgi, sama avar ja sügav kui elu ise.“ Ayşe Papatya Bucak, raamatu „The Trojan War Museum and Other Stories“ autor
448 pages, Paperback
First published February 26, 2021
31 people are currently reading
958 people want to read
About the author
Burhan Sönmez
17 books192 followersBurhan Sönmez was born in Haymana in central Turkey. He completed his primary and secondary education in Polatlı. He graduated from the Faculty of Law at the University of Istanbul and worked for a time as a lawyer. He wrote for various newspapers and magazines on literature, culture and politics.
He is member of Turkish PEN and English PEN. He lectures in Literature and Novel at the METU.
He has spent several years in the UK, and now lives in Cambridge and Istanbul.
His first novel, North, published in 2009.
His second novel, Sins and Innocents, published in 2011 and received the Sedat Simavi Literature Award that is the most prominent literature award in Turkey. It has been translated into English, Italian and Serbian.
He wrote a short story of "Prehistoric Dogs" for A Story of Dersim (Bir Dersim Hikâyesi) a book that edited by Murathan Mungan.
He is member of Turkish PEN and English PEN. He lectures in Literature and Novel at the METU.
He has spent several years in the UK, and now lives in Cambridge and Istanbul.
His first novel, North, published in 2009.
His second novel, Sins and Innocents, published in 2011 and received the Sedat Simavi Literature Award that is the most prominent literature award in Turkey. It has been translated into English, Italian and Serbian.
He wrote a short story of "Prehistoric Dogs" for A Story of Dersim (Bir Dersim Hikâyesi) a book that edited by Murathan Mungan.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 110 reviews
November 6, 2023
Un roman minunat și bine scris. Burhan Sönmez este un povestitor foarte bun, te pune pe gânduri cu frazele lui scurte, dar izbitoare. Limbajul este perfect, la fel ca și construcția romanului.
Cartea te poartă din anii 1930 până în anii 2000, de la Câmpia Haymana la Istanbul, de la Mardin la Roma. O sărbătoare literară despre viață, memorie, destin, viață și moarte. Generații intregi de fii și fiice, pierderi, lovituri de stat, masacre, iar pe fundal istoria politică și actuală a Turciei.
Mesterul Avdo, încearcă să adauge pe pietrele funerare pe care le face o bucată din sufletele morților, și își spune poveștile în coliba sa de lângă Cimitirul Merkez Efendi, fără să-și dea seama că viața lui este împletită cu sufletul Turciei. Un roman ca o frescă a Mesopotamiei din anii 30 până în zilele noastre. De citit și recitit.
Cartea te poartă din anii 1930 până în anii 2000, de la Câmpia Haymana la Istanbul, de la Mardin la Roma. O sărbătoare literară despre viață, memorie, destin, viață și moarte. Generații intregi de fii și fiice, pierderi, lovituri de stat, masacre, iar pe fundal istoria politică și actuală a Turciei.
Mesterul Avdo, încearcă să adauge pe pietrele funerare pe care le face o bucată din sufletele morților, și își spune poveștile în coliba sa de lângă Cimitirul Merkez Efendi, fără să-și dea seama că viața lui este împletită cu sufletul Turciei. Un roman ca o frescă a Mesopotamiei din anii 30 până în zilele noastre. De citit și recitit.
October 5, 2024
Quando aqui cheguei, passeava de noite por entre as sepulturas, abraçava as lápides seculares e perguntava-lhes: “És a minha testemunha?” Os velhos mestres chamavam assim às lápides, porque todas elas estão ali a testemunhar a nossa existência.
É curioso que deteste autores que explicam demasiado e não nos deixam ler nas entrelinhas, mas em “Pedra e Sombra” tenha sentido falta das cenas que ficaram por escrever, pois se não há justiça divina e o karma nem sempre funciona, seria uma catarse ver realmente o que aconteceu aos vilões deste romance em vez de ter de usar a minha imaginação. Burhan Sönmez abre esta obra com uma perseguição aterradora, em que a polícia vai no encalço de uma jovem até um cemitério, onde só encontra o velho Avdo, escultor de lápides tumulares que lá vive, interação essa que termina terrivelmente mal para o idoso e o seu cão devido ao carácter vingativo do chefe, Cobra. Está-se na década de 80 em Istambul, numa época de grande perturbação política e social na Turquia, depois do golpe militar de 1980, mais precisamente em 1984, ano não só de protestos universitários fortemente reprimidos mas também aquele que marca o início da última fase do conflito com os separatistas curdos.
Com este frio, os prisioneiros apertam-se, agacham-se e dormem uns por cima dos outros como ovelhas no curral. Cheiram a pus e a urina. Quem se aproximasse na escuridão não os distinguiria de um rebanho de animais. No entanto, como um diamante que brota luzindo do carvão, no meio deste rebanho apareceu uma rapariga muito bonita. Os homens da unidade que há pouco se juntou a nós agarraram nela, levaram-na até ao rio e uma dezena deles violou-a. (Genocídio de Dersim, 1938)
Burhan Sönmez é um autor turco de ascendência curda que também foi detido em 1984, quando era estudante, e foi alvo de uma tentativa de assassinato pela polícia turca quando já era advogado de direitos humanos, situação que o levou a exilar-se no Reino Unido, sendo hoje o presidente do PEN International, organismo que defende a liberdade de expressão e a cooperação entre escritores do mundo inteiro.
Neste épico moderno, Sönmez revela uma escrita clássica, o que torna a leitura fluida, também bastante sensível, que me enlevou de imediato, mas consegue elevar “Pedra e Sombra” através de um formato narrativo desafiante que me manteve sempre na expectativa em relação aos saltos temporais. Se a trama protagonizada por Avdo se inicia em 1984 no cemitério de Merkez Efendi e termina em 2002 no mesmo exacto local, viaja por toda a Turquia e outros locais do Mediterrâneo, podendo no mesmo capítulo o friso cronológico passar de 1940, para mil novecentos e cinco anos antes e acabar numa referência como “Hoje, de noite”.
A existência é provação, e os sufis sabiam-no: a cela, a cidade lá fora, a prisão são todas elas uma só coisa. O mundo é uno; o resto são apenas distâncias.
A pedra basilar desta obra é a identidade, seja ela pessoal, nacional, cultural ou religiosa. Avdo perdeu-se da mãe em criança, desconhece quem seja, mas devido à sua bela voz, que usa para ganhar a vida, chama a atenção de outro artista de rua que o encaminha para Josef Usta, o canteiro do cemitério que moldará o seu destino.
Isa sorriu e, fitando o rapazinho dos pés descalços, pronunciou a palavra “mãe”.
- Repete – volveu o miúdo, com a felicidade espelhada no rosto – Repete-a em todas as línguas: Anne, Dayê, Emo, Umm, Mayrig, Mama.
Isa pronunciou a palavra em turco, curdo, siríaco, árabe, arménio e grego.
Em 1965, depois de 26 anos de errância e de muitas provações, por razões do coração, Avdo decide instalar-se e exercer o seu mester no cemitério de Merkez Efendi.
Avdo compreendeu o motivo da serenidade que sentia invadi-lo. Tinha encontrado o sítio onde morreria. Percebeu que enquanto deambulara a vida inteira à procura do lugar onde viver, o que na realidade procurava era o lugar onde morrer.
É também por razões sentimentais que acaba por conhecer o seu único amigo, o Marinheiro Loiro, que chega ao cemitério para encomendar uma lápide para o pai que quisera ser ali enterrado para ficar junto à sua primeira noiva, uma jovem arménia que tivera de deixar ao partir para a Primeira Guerra Mundial. Como “Pedra e Sombra” tem um carácter cíclico, repetem-se também as histórias de amores desencontrados, havendo apenas uma com um desfecho feliz que, no entanto, me pareceu algo forçado. Quando conhecemos Avdo, ele tem em mãos a lápide de Isa, o Homem dos Sete Nomes, um homem sem memória, que encarna a ideia da unidade na diversidade.
Ao longo de 40 anos deambulou entre Jerusalém, o Cairo, Creta, Atenas, Roma e Istambul, e em cada lugar adoptou uma nova religião e um novo nome. Quando nesse dia o levaram para o cemitério, o caixão ia coberto com um lenço amarelado e um papel com sete nomes: Ali, Haydar, Isa – como Jesus, Moisés, Maomé, Jonas, Adão.
É ele que deixa a Avdo um diário escrito entre 1938 e 1966, dirigido a uma Miskal, que serve para ligar a narrativa interna à narrativa maior, num enquadramento que não me parece tão bem conseguido como o resto desta esplêndida obra.
Também eu sou uma sombra, e só me apercebi disso com o avançar da idade. Feita de coração, aprisionada no vórtice da nostalgia e da dor. A Lua ilumina agora a pedra que tenho diante de mim. A minha sombra cai sobre a pedra. Isto é um sonho, a pedra não existe, eu não existo, só existe a sombra.
É curioso que deteste autores que explicam demasiado e não nos deixam ler nas entrelinhas, mas em “Pedra e Sombra” tenha sentido falta das cenas que ficaram por escrever, pois se não há justiça divina e o karma nem sempre funciona, seria uma catarse ver realmente o que aconteceu aos vilões deste romance em vez de ter de usar a minha imaginação. Burhan Sönmez abre esta obra com uma perseguição aterradora, em que a polícia vai no encalço de uma jovem até um cemitério, onde só encontra o velho Avdo, escultor de lápides tumulares que lá vive, interação essa que termina terrivelmente mal para o idoso e o seu cão devido ao carácter vingativo do chefe, Cobra. Está-se na década de 80 em Istambul, numa época de grande perturbação política e social na Turquia, depois do golpe militar de 1980, mais precisamente em 1984, ano não só de protestos universitários fortemente reprimidos mas também aquele que marca o início da última fase do conflito com os separatistas curdos.
Com este frio, os prisioneiros apertam-se, agacham-se e dormem uns por cima dos outros como ovelhas no curral. Cheiram a pus e a urina. Quem se aproximasse na escuridão não os distinguiria de um rebanho de animais. No entanto, como um diamante que brota luzindo do carvão, no meio deste rebanho apareceu uma rapariga muito bonita. Os homens da unidade que há pouco se juntou a nós agarraram nela, levaram-na até ao rio e uma dezena deles violou-a. (Genocídio de Dersim, 1938)
Burhan Sönmez é um autor turco de ascendência curda que também foi detido em 1984, quando era estudante, e foi alvo de uma tentativa de assassinato pela polícia turca quando já era advogado de direitos humanos, situação que o levou a exilar-se no Reino Unido, sendo hoje o presidente do PEN International, organismo que defende a liberdade de expressão e a cooperação entre escritores do mundo inteiro.
Neste épico moderno, Sönmez revela uma escrita clássica, o que torna a leitura fluida, também bastante sensível, que me enlevou de imediato, mas consegue elevar “Pedra e Sombra” através de um formato narrativo desafiante que me manteve sempre na expectativa em relação aos saltos temporais. Se a trama protagonizada por Avdo se inicia em 1984 no cemitério de Merkez Efendi e termina em 2002 no mesmo exacto local, viaja por toda a Turquia e outros locais do Mediterrâneo, podendo no mesmo capítulo o friso cronológico passar de 1940, para mil novecentos e cinco anos antes e acabar numa referência como “Hoje, de noite”.
A existência é provação, e os sufis sabiam-no: a cela, a cidade lá fora, a prisão são todas elas uma só coisa. O mundo é uno; o resto são apenas distâncias.
A pedra basilar desta obra é a identidade, seja ela pessoal, nacional, cultural ou religiosa. Avdo perdeu-se da mãe em criança, desconhece quem seja, mas devido à sua bela voz, que usa para ganhar a vida, chama a atenção de outro artista de rua que o encaminha para Josef Usta, o canteiro do cemitério que moldará o seu destino.
Isa sorriu e, fitando o rapazinho dos pés descalços, pronunciou a palavra “mãe”.
- Repete – volveu o miúdo, com a felicidade espelhada no rosto – Repete-a em todas as línguas: Anne, Dayê, Emo, Umm, Mayrig, Mama.
Isa pronunciou a palavra em turco, curdo, siríaco, árabe, arménio e grego.
Em 1965, depois de 26 anos de errância e de muitas provações, por razões do coração, Avdo decide instalar-se e exercer o seu mester no cemitério de Merkez Efendi.
Avdo compreendeu o motivo da serenidade que sentia invadi-lo. Tinha encontrado o sítio onde morreria. Percebeu que enquanto deambulara a vida inteira à procura do lugar onde viver, o que na realidade procurava era o lugar onde morrer.
É também por razões sentimentais que acaba por conhecer o seu único amigo, o Marinheiro Loiro, que chega ao cemitério para encomendar uma lápide para o pai que quisera ser ali enterrado para ficar junto à sua primeira noiva, uma jovem arménia que tivera de deixar ao partir para a Primeira Guerra Mundial. Como “Pedra e Sombra” tem um carácter cíclico, repetem-se também as histórias de amores desencontrados, havendo apenas uma com um desfecho feliz que, no entanto, me pareceu algo forçado. Quando conhecemos Avdo, ele tem em mãos a lápide de Isa, o Homem dos Sete Nomes, um homem sem memória, que encarna a ideia da unidade na diversidade.
Ao longo de 40 anos deambulou entre Jerusalém, o Cairo, Creta, Atenas, Roma e Istambul, e em cada lugar adoptou uma nova religião e um novo nome. Quando nesse dia o levaram para o cemitério, o caixão ia coberto com um lenço amarelado e um papel com sete nomes: Ali, Haydar, Isa – como Jesus, Moisés, Maomé, Jonas, Adão.
É ele que deixa a Avdo um diário escrito entre 1938 e 1966, dirigido a uma Miskal, que serve para ligar a narrativa interna à narrativa maior, num enquadramento que não me parece tão bem conseguido como o resto desta esplêndida obra.
Também eu sou uma sombra, e só me apercebi disso com o avançar da idade. Feita de coração, aprisionada no vórtice da nostalgia e da dor. A Lua ilumina agora a pedra que tenho diante de mim. A minha sombra cai sobre a pedra. Isto é um sonho, a pedra não existe, eu não existo, só existe a sombra.
April 26, 2023
burhan sönmez'le istanbul istanbul romanıyla tanışmıştım. dolayısıyla, o kitabına da bayıldığım için, maalesef okuyacağım her romanını bu kitabıyla karşılaştıracağım. böyle sığ huylarım var, elimden bir şey gelmiyor.
öte yandan, bu kitapla ilgili sevmediğim şeyleri halihazırda istanbul istanbul'u okumamış olsam da sevmezdim; bundan eminim. sevmediğim şeyler.... yani burhan bey'i ve kaleminden size geçen nezaketini ve naifliğini o kadar seviyorum ki bunları söylerken bile utanıyorum, ama söylemezsem de istanbul istanbul'a hakaret olur gibi. o kitap benim için öyle bir yerde. neyse. birincisi, bence biraz dağılmış konu. çok fazla tarihi konuya değiniliyor, türbülanslı bir uçak yolculuğu yapmış gibi yordu beni bu anlamda kitap. bu kadar konuya değinen ve zamanda yolculuk yapan bir kitabın şöyle kapkalın, kallavi bir roman olması lazım ki hacmine yakışsın. bu hız ve akıcılıkta biraz daldan dala geziyor gibi hissettirdi. diğer sevmediğim şey ise maalesef yine erkek yazar ve kadın karakter mevzusu. özellikle iki kadın karakterin birbiriyle konuştuğu her bölüm, bilhassa reyhan ve süreyya, çok tek boyutlu ve yeşilçamvari kalmış. avdo'nun diyaloglarındaki derinliği aradım hep. erkekler, siz niye böylesiniz yahu? hjhdkgfh (pen international başkanıyla konuşma şeklimdeki derinlik...)
gelgelelim tamamına bakınca da bu kitabı sevmemek pek mümkün değil. bir kere avdo çok sevilesi bir karakter. başını okşama isteğiniz bir an bile geçmiyor. toteve... canımsın. üstelik tarihi olaylar kadar karakterler de kalabalık sanıyorsunuz ama bir anda öyle bir bağlıyor ve toparlıyor ki zevkten dört köşe oluyorsunuz. ve yukarıda da yazdığım gibi, burhan sönmez'in ne kadar iyi bir insan olduğunu hissediyorum satırlarını okurken. çok az yazarla yaşadığım bir his bu. salinger'ın "keşke arkadaşım olsa" yazarlarından biri burhan bey. boğaz manzaralı bir balkonda karşılıklı rakı içmeyi çok isterdim.
öte yandan, bu kitapla ilgili sevmediğim şeyleri halihazırda istanbul istanbul'u okumamış olsam da sevmezdim; bundan eminim. sevmediğim şeyler.... yani burhan bey'i ve kaleminden size geçen nezaketini ve naifliğini o kadar seviyorum ki bunları söylerken bile utanıyorum, ama söylemezsem de istanbul istanbul'a hakaret olur gibi. o kitap benim için öyle bir yerde. neyse. birincisi, bence biraz dağılmış konu. çok fazla tarihi konuya değiniliyor, türbülanslı bir uçak yolculuğu yapmış gibi yordu beni bu anlamda kitap. bu kadar konuya değinen ve zamanda yolculuk yapan bir kitabın şöyle kapkalın, kallavi bir roman olması lazım ki hacmine yakışsın. bu hız ve akıcılıkta biraz daldan dala geziyor gibi hissettirdi. diğer sevmediğim şey ise maalesef yine erkek yazar ve kadın karakter mevzusu. özellikle iki kadın karakterin birbiriyle konuştuğu her bölüm, bilhassa reyhan ve süreyya, çok tek boyutlu ve yeşilçamvari kalmış. avdo'nun diyaloglarındaki derinliği aradım hep. erkekler, siz niye böylesiniz yahu? hjhdkgfh (pen international başkanıyla konuşma şeklimdeki derinlik...)
gelgelelim tamamına bakınca da bu kitabı sevmemek pek mümkün değil. bir kere avdo çok sevilesi bir karakter. başını okşama isteğiniz bir an bile geçmiyor. toteve... canımsın. üstelik tarihi olaylar kadar karakterler de kalabalık sanıyorsunuz ama bir anda öyle bir bağlıyor ve toparlıyor ki zevkten dört köşe oluyorsunuz. ve yukarıda da yazdığım gibi, burhan sönmez'in ne kadar iyi bir insan olduğunu hissediyorum satırlarını okurken. çok az yazarla yaşadığım bir his bu. salinger'ın "keşke arkadaşım olsa" yazarlarından biri burhan bey. boğaz manzaralı bir balkonda karşılıklı rakı içmeyi çok isterdim.
March 18, 2021
İki senden uzun süredir gözüm yollarda beklediğim şahane bir kitaba kavuştum, bu şahane kitapla merhabalar.
Burhan Sönmez okumadıysanız çok şeyler kaçırdığınız, çağdaş edebiyatımızın gün geçtikçe daha değeri farkedilen hazinelerinden.
Taş ve Gölge'den önce okuduğum kitaplarını öyle canını çıkarırcasına altını çizerek, durup düşünüp, not alarak okudum ki bu kitabına yapmıycam diye kendime verdiğim sözü tutamadım. Yine çizerek helak ettim. Yine azı satırlar boyumu aştı, kapağını kapatıp bi nefeslendim. Çok dertlendim, çok düşündüm, iyi ki okudum!
Yazarı ve kitaplarını o kadar çok seviyorum ki kitaplarının konusu hakkında hiç bir şey söylemek istemiyorum,birinden birini çok seversiniz, yeter ki bi şans verin.
Israrla tavsiye ediyorum.
Keyifli okumalar 🌼
#readingismycardio #aslihanneokudu #okudumbitti #2021okumalarım #okuryorumu #kitaptavsiyesi #neokudum #iletişimyayınları #burhansönmez #taşvegölge #çağdaştürkedebiyatı
Burhan Sönmez okumadıysanız çok şeyler kaçırdığınız, çağdaş edebiyatımızın gün geçtikçe daha değeri farkedilen hazinelerinden.
Taş ve Gölge'den önce okuduğum kitaplarını öyle canını çıkarırcasına altını çizerek, durup düşünüp, not alarak okudum ki bu kitabına yapmıycam diye kendime verdiğim sözü tutamadım. Yine çizerek helak ettim. Yine azı satırlar boyumu aştı, kapağını kapatıp bi nefeslendim. Çok dertlendim, çok düşündüm, iyi ki okudum!
Yazarı ve kitaplarını o kadar çok seviyorum ki kitaplarının konusu hakkında hiç bir şey söylemek istemiyorum,birinden birini çok seversiniz, yeter ki bi şans verin.
Israrla tavsiye ediyorum.
Keyifli okumalar 🌼
#readingismycardio #aslihanneokudu #okudumbitti #2021okumalarım #okuryorumu #kitaptavsiyesi #neokudum #iletişimyayınları #burhansönmez #taşvegölge #çağdaştürkedebiyatı
March 11, 2021
Burhan Sönmez'in kitabını Goodreads'e ilk ekleyen olmanın haklı gururu...
March 14, 2021
Muhteşem. 1930 lardan 2000 lere, Haymana Ovası'ndan Istanbul'a, Mardin'den Romaya bir serüven. Hayat, bellek, kader, yaşam ve ölüm hakkında Burhan Sönmez ustaliginda bir edebiyat ziyafeti. Kuşaklar, oğullar, kızlar, kayıplar ve fonda usul usul Türkiye siyasi ve güncel tarihi.
May 20, 2025
99 Elif
“Difficile dire cosa fosse in terra e cosa nel cielo; nelle notti come quella tutto cambiava di posto. Aveva l'impressione di avanzare tra gli astri, di avere la loro polvere sulla mano, quando toccava le lapidi. Si fermò quando un suono gli giunse all'orecchio. Si voltò, guardò alle sue spalle. Anche se non vedeva nessuno, udiva un suono di passi leggeri. Era la sua infanzia, quella: era chiaro da come il suo piede premeva sull'erba; lo seguiva con un incedere lento, leggero. Trattenne il respiro, nell'attesa che quei piedi nudi gli si avvicinassero nel buio. Mentre attendeva, il tempo trascorse, la notte si fece più fonda, la voce della fontana girò per sette volte attorno al cimitero. Eppure, la sua infanzia non riusciva a raggiungerlo; il suono dei suoi passi manteneva sempre la stessa distanza. Era questo ciò che chiamavano passato? Qualcosa di lontano, eppure tanto vicino da poterlo sentire.
Avdo si voltò verso le tenebre. Quel buio era un sacro vuoto. Non aveva inizio né fine. Si allargava sempre più. Nelle tenebre il nord era sud, l'est era ovest, ogni direzione era un unico punto. Ovunque ci si fermasse, quello era il centro dell'oscurità. Tutte le verità diventavano un mistero, incantato e spaventoso da far perdere la ragione. L'oscurità divenne più profonda, i suoni cupi lentamente si moltiplicarono. Soffiò un vento dalle grandi ali, fece scricchiolare i rami dei cipressi. Una civetta cantò da chissà dove. Dal punto in cui scorreva l'acqua della fontana tornò il suono di quei passi. Chi seguiva chi? Era l'infanzia a seguire Avdo, oppure era Avdo che seguiva la propria infanzia da tutta una vita?”
Avdo Usta è un gavsono, un nomade, un migrante, ha la sorte segnata: è un mastro scalpellino intagliatore di lapidi, è stato un orfano perso dalla madre in un mercato, si è innamorato della donna impossibile, Elif, come la prima lettera dell'alfabeto arabo, ha vissuto accanto a sé la guerra, la diserzione, la ribellione e la persecuzione politica, e nell'innocenza del dolore cerca di dimenticare ogni male, vivendo accanto alla tomba dell'amata vicino a un albero di Giuda, senza lasciare mai il luogo, il cimitero di Merkez Efendi.
“Non avrebbe creato soltanto una pietra tombale, avrebbe creato un'anima, e aspettava che quell'anima gli comparisse davanti agli occhi. Sapeva pazientare. E mostrando pazienza verso il tempo, contemplava le stelle. Contava gli astri che cadevano senza sosta tra i quattro punti cardinali. Ancora una volta cadde una stella. Gli ultimi gabbiani della notte sorvolarono il cimitero stridendo”.
Le anime intorno a lui dormono e si risvegliano per ricordare ai vivi che sono vivi e che il tempo è prezioso, nutrendosi di lacrime pure come l'acqua della magica fonte. Avdo voleva fuggire dal paese con Elif, che era promessa al figlio dell'aga del villaggio, ma nel mandorleto il loro piccolo aiutante Baki ha trovato la morte e Avdo la condanna per assassinio alla pena capitale e il carcere. Avdo è stato amico dell'Uomo dai Sette nomi, privo di memoria, privo di identità, dentro tante persone, tanti ruoli immaginari, tante scritture e lingue, molte religioni e etnie, infinite possibilità in un dedalo di ipotesi e incognite, in un'esistenza disperata che si batte contro ingiustizia e violenza, che fugge da marginalità e odio, da follia e fallimento, e trova ogni volta nell'altro un preciso e fluido punto di contatto, centrato con sensibilità e sapienza.
���E sai cosa facevano? Foravano un enorme masso e ci infilavano una piantina di pioppo. Poi aspettavano, con la santa pazienza. Il pioppo metteva radici e man mano che le estremità delle radici si espandevano, creavano delle crepe nella pietra e la facevano a pezzi. Josef Usta la chiamava la legge della vita, ecco: la massa più dura veniva ridotta in pezzi da quella più morbida”.
Avdo bambino cantava canzoni verso il cielo sconfinato, e la gente intorno si fermava, interrompendo le proprie attività, incantevole sguardo su così colorato e flessuoso talento; è la terra dell'Eufrate, tra turchi, siriaci, armeni, assiri e curdi, nella culla della civiltà, negli altopiani che affrancano lo spirito oppresso, e tra gli alberi che rivendicano la libertà del singolo, con un'interiorità politica, che respinge i demoni-guardiani, le morali dogmatiche, l'idea di poter separare ciò che è inesorabilmente designato a unirsi.
C'è il mistero dei nomi nelle pagine di Sönmez, e della parola che prende forma attraverso il contatto con altre parole, come il marmo levigato con un'altra lastra di marmo, fino a che non diviene specchio, a mostrare il volto di chi sta lavorando la pietra. E così in sottofondo le vicende dell'autore, l'esilio e la lotta, la nostalgia e la passione desiderante e devota, piena di speranza, ricca di immaginazione.
Cosa significa quindi perdere la terra quando la terra è tutto ciò che ti resta?
Quale è la fine del vivere, dal momento che si ha coscienza, secondo Avdo, che il vivere è contemplare la fine?
“Papà,” disse Reyhan, “a volte anch'io penso che siamo morti. Viviamo da anni in questo cimitero. E se fossimo morti mentre ci crediamo ancora vivi? Se fossimo proprio come queste anime?”
La vicenda di Avdo ha una tonalità realistica mescolata a cadenze favolose, lo spazio del sogno si insinua a contenere le durezze del reale, il lettore viene costantemente ingannato in una specie di altalena tra armonia e disarmonia; i suoi personaggi cercano la verità e dialogano con i dormienti e si accorgono di non essere nulla, di non esistere, al termine delle loro ricerche rimane soltanto l'essenza, resta solo silenziosa l'ombra, inumana la pietra. Nei sogni di Sönmez le foglie sono azzurre e egli quindi scrive: Anch'io sono un'ombra, me sono reso conto solo con l'avanzare dell'età. Fatta di cuore, catturata nel vortice di nostalgia e dolore, sono un'ombra, ecco. La luna ora illumina la pietra che ho davanti. La mia ombra ricade sulla pietra. Questo è un sogno, non esiste la pietra, non esisto io, esiste soltanto l'ombra.
I luoghi hanno emozioni, gli animali richiamano i simboli della mitologia. La vita nelle pagine si sovverte nel suo opposto, l'unica rivelazione possibile ha natura mistica, possiede una durata effimera, e invece di portare a risposte non fa che dare origine a nuovi enigmi e nuove domande.
“Si stese per terra e chiuse gli occhi. Il giorno era lungo. La primavera era calda. Mentre tutti gli altri visitatori piangevano i loro morti, lui dormì con una calma che non sapeva nemmeno da dove venisse, come se avesse atteso per tutta la vita di riposare lì. Il respiro divenne più morbido, il corpo si rilassò. Il peso che gli era piombato sul petto un mese prima si dissolse lentamente, sciogliendosi e scorrendo sulla pelle fino a cadere sul terreno. Quando riaprì gli occhi, mentre scendeva il buio, si sentì leggero come un'ombra. Il sole stava tramontando, la terra era sempre più fresca. Le stelle avvolgevano la volta celeste come fari notturni. E non appena dal lato del mare cominciò a spirare la brezza primaverile, Avdo comprese il motivo della serenità che sentiva in sé. Aveva trovato il luogo dove sarebbe morto. Capì che mentre per tutta la vita aveva vagato alla ricerca del luogo in cui vivere, in realtà aveva cercato il luogo dove morire. Non ci aveva mai pensato prima, ma adesso, dopo aver dormito accanto a quella tomba, lo sapeva, ne era certo. Era quello il posto dove voleva morire, era lì che avrebbe trascorso quello che gli restava da vivere”.
“Difficile dire cosa fosse in terra e cosa nel cielo; nelle notti come quella tutto cambiava di posto. Aveva l'impressione di avanzare tra gli astri, di avere la loro polvere sulla mano, quando toccava le lapidi. Si fermò quando un suono gli giunse all'orecchio. Si voltò, guardò alle sue spalle. Anche se non vedeva nessuno, udiva un suono di passi leggeri. Era la sua infanzia, quella: era chiaro da come il suo piede premeva sull'erba; lo seguiva con un incedere lento, leggero. Trattenne il respiro, nell'attesa che quei piedi nudi gli si avvicinassero nel buio. Mentre attendeva, il tempo trascorse, la notte si fece più fonda, la voce della fontana girò per sette volte attorno al cimitero. Eppure, la sua infanzia non riusciva a raggiungerlo; il suono dei suoi passi manteneva sempre la stessa distanza. Era questo ciò che chiamavano passato? Qualcosa di lontano, eppure tanto vicino da poterlo sentire.
Avdo si voltò verso le tenebre. Quel buio era un sacro vuoto. Non aveva inizio né fine. Si allargava sempre più. Nelle tenebre il nord era sud, l'est era ovest, ogni direzione era un unico punto. Ovunque ci si fermasse, quello era il centro dell'oscurità. Tutte le verità diventavano un mistero, incantato e spaventoso da far perdere la ragione. L'oscurità divenne più profonda, i suoni cupi lentamente si moltiplicarono. Soffiò un vento dalle grandi ali, fece scricchiolare i rami dei cipressi. Una civetta cantò da chissà dove. Dal punto in cui scorreva l'acqua della fontana tornò il suono di quei passi. Chi seguiva chi? Era l'infanzia a seguire Avdo, oppure era Avdo che seguiva la propria infanzia da tutta una vita?”
Avdo Usta è un gavsono, un nomade, un migrante, ha la sorte segnata: è un mastro scalpellino intagliatore di lapidi, è stato un orfano perso dalla madre in un mercato, si è innamorato della donna impossibile, Elif, come la prima lettera dell'alfabeto arabo, ha vissuto accanto a sé la guerra, la diserzione, la ribellione e la persecuzione politica, e nell'innocenza del dolore cerca di dimenticare ogni male, vivendo accanto alla tomba dell'amata vicino a un albero di Giuda, senza lasciare mai il luogo, il cimitero di Merkez Efendi.
“Non avrebbe creato soltanto una pietra tombale, avrebbe creato un'anima, e aspettava che quell'anima gli comparisse davanti agli occhi. Sapeva pazientare. E mostrando pazienza verso il tempo, contemplava le stelle. Contava gli astri che cadevano senza sosta tra i quattro punti cardinali. Ancora una volta cadde una stella. Gli ultimi gabbiani della notte sorvolarono il cimitero stridendo”.
Le anime intorno a lui dormono e si risvegliano per ricordare ai vivi che sono vivi e che il tempo è prezioso, nutrendosi di lacrime pure come l'acqua della magica fonte. Avdo voleva fuggire dal paese con Elif, che era promessa al figlio dell'aga del villaggio, ma nel mandorleto il loro piccolo aiutante Baki ha trovato la morte e Avdo la condanna per assassinio alla pena capitale e il carcere. Avdo è stato amico dell'Uomo dai Sette nomi, privo di memoria, privo di identità, dentro tante persone, tanti ruoli immaginari, tante scritture e lingue, molte religioni e etnie, infinite possibilità in un dedalo di ipotesi e incognite, in un'esistenza disperata che si batte contro ingiustizia e violenza, che fugge da marginalità e odio, da follia e fallimento, e trova ogni volta nell'altro un preciso e fluido punto di contatto, centrato con sensibilità e sapienza.
���E sai cosa facevano? Foravano un enorme masso e ci infilavano una piantina di pioppo. Poi aspettavano, con la santa pazienza. Il pioppo metteva radici e man mano che le estremità delle radici si espandevano, creavano delle crepe nella pietra e la facevano a pezzi. Josef Usta la chiamava la legge della vita, ecco: la massa più dura veniva ridotta in pezzi da quella più morbida”.
Avdo bambino cantava canzoni verso il cielo sconfinato, e la gente intorno si fermava, interrompendo le proprie attività, incantevole sguardo su così colorato e flessuoso talento; è la terra dell'Eufrate, tra turchi, siriaci, armeni, assiri e curdi, nella culla della civiltà, negli altopiani che affrancano lo spirito oppresso, e tra gli alberi che rivendicano la libertà del singolo, con un'interiorità politica, che respinge i demoni-guardiani, le morali dogmatiche, l'idea di poter separare ciò che è inesorabilmente designato a unirsi.
C'è il mistero dei nomi nelle pagine di Sönmez, e della parola che prende forma attraverso il contatto con altre parole, come il marmo levigato con un'altra lastra di marmo, fino a che non diviene specchio, a mostrare il volto di chi sta lavorando la pietra. E così in sottofondo le vicende dell'autore, l'esilio e la lotta, la nostalgia e la passione desiderante e devota, piena di speranza, ricca di immaginazione.
Cosa significa quindi perdere la terra quando la terra è tutto ciò che ti resta?
Quale è la fine del vivere, dal momento che si ha coscienza, secondo Avdo, che il vivere è contemplare la fine?
“Papà,” disse Reyhan, “a volte anch'io penso che siamo morti. Viviamo da anni in questo cimitero. E se fossimo morti mentre ci crediamo ancora vivi? Se fossimo proprio come queste anime?”
La vicenda di Avdo ha una tonalità realistica mescolata a cadenze favolose, lo spazio del sogno si insinua a contenere le durezze del reale, il lettore viene costantemente ingannato in una specie di altalena tra armonia e disarmonia; i suoi personaggi cercano la verità e dialogano con i dormienti e si accorgono di non essere nulla, di non esistere, al termine delle loro ricerche rimane soltanto l'essenza, resta solo silenziosa l'ombra, inumana la pietra. Nei sogni di Sönmez le foglie sono azzurre e egli quindi scrive: Anch'io sono un'ombra, me sono reso conto solo con l'avanzare dell'età. Fatta di cuore, catturata nel vortice di nostalgia e dolore, sono un'ombra, ecco. La luna ora illumina la pietra che ho davanti. La mia ombra ricade sulla pietra. Questo è un sogno, non esiste la pietra, non esisto io, esiste soltanto l'ombra.
I luoghi hanno emozioni, gli animali richiamano i simboli della mitologia. La vita nelle pagine si sovverte nel suo opposto, l'unica rivelazione possibile ha natura mistica, possiede una durata effimera, e invece di portare a risposte non fa che dare origine a nuovi enigmi e nuove domande.
“Si stese per terra e chiuse gli occhi. Il giorno era lungo. La primavera era calda. Mentre tutti gli altri visitatori piangevano i loro morti, lui dormì con una calma che non sapeva nemmeno da dove venisse, come se avesse atteso per tutta la vita di riposare lì. Il respiro divenne più morbido, il corpo si rilassò. Il peso che gli era piombato sul petto un mese prima si dissolse lentamente, sciogliendosi e scorrendo sulla pelle fino a cadere sul terreno. Quando riaprì gli occhi, mentre scendeva il buio, si sentì leggero come un'ombra. Il sole stava tramontando, la terra era sempre più fresca. Le stelle avvolgevano la volta celeste come fari notturni. E non appena dal lato del mare cominciò a spirare la brezza primaverile, Avdo comprese il motivo della serenità che sentiva in sé. Aveva trovato il luogo dove sarebbe morto. Capì che mentre per tutta la vita aveva vagato alla ricerca del luogo in cui vivere, in realtà aveva cercato il luogo dove morire. Non ci aveva mai pensato prima, ma adesso, dopo aver dormito accanto a quella tomba, lo sapeva, ne era certo. Era quello il posto dove voleva morire, era lì che avrebbe trascorso quello che gli restava da vivere”.
June 24, 2022
Avdo Usta mezar taşı yapan bir ustadır, işinde gerçek anlamda ustadır. Mermerlere dokunuşuyla onlara anlamlar kazandırır. Avdo Usta’nın gölgesi çalışırken işlediği taşların üzerine düşer. Bu gölgede kadim Anadolu’nun renkleri, ülkemizin yakın tarihi, askeri darbeler, idamlar, Dersim’de kızıla boyanan Fırat nehri, gazinolar, yeraltı dünyası, hapishane hayatı, feodalite, kan davası, savaşlar, işkence ve zulümler vardır. Mardin çarşısı, Haymana Ovası, Merkez Efendi Mezarlığı var. Ama gölgenin koyuluğu öyküde anlatılan aşktadır.
Bırhan Sönmez çok iyi bir anlatıcı, kısa ama vurucu cümleleri ile uzun uzun düşündürtüyor. Dili mükemmel aynı şekilde hikaye kurgulaması da. En beğendiğim yanlarından birisi de hikayesinin kahramanlarını günümüzdeki konuşma veya yazı diliyle konuşturması, yani laz, kürt, rum ya da Denizli’li, Konya’lı veya Siirt’li de aynı şekilde konuşuyorlar, onları yerel dil veya lehçeleriyle konuşturmaya öykünmüyor, bundan özellikle kaçınıyor, çok da iyi yapıyor komik durumlara düşme riskini ortadan kaldırıyor.
Bu romanın öyküsü pek kuvvetli sayılmaz, beylik bir hikaye diyebiliriz, hatta yer yer Yeşilçam melodramlarına benzeyen bölümler var. Ancak tanımlamaları, eğretilemeleri, roman kahramanlarına giydirdiği karakterler çok başarılı. Okurken keyif alıyorum bu sene keşfettiğim bu yazarı. Öneririm.
Bırhan Sönmez çok iyi bir anlatıcı, kısa ama vurucu cümleleri ile uzun uzun düşündürtüyor. Dili mükemmel aynı şekilde hikaye kurgulaması da. En beğendiğim yanlarından birisi de hikayesinin kahramanlarını günümüzdeki konuşma veya yazı diliyle konuşturması, yani laz, kürt, rum ya da Denizli’li, Konya’lı veya Siirt’li de aynı şekilde konuşuyorlar, onları yerel dil veya lehçeleriyle konuşturmaya öykünmüyor, bundan özellikle kaçınıyor, çok da iyi yapıyor komik durumlara düşme riskini ortadan kaldırıyor.
Bu romanın öyküsü pek kuvvetli sayılmaz, beylik bir hikaye diyebiliriz, hatta yer yer Yeşilçam melodramlarına benzeyen bölümler var. Ancak tanımlamaları, eğretilemeleri, roman kahramanlarına giydirdiği karakterler çok başarılı. Okurken keyif alıyorum bu sene keşfettiğim bu yazarı. Öneririm.
June 26, 2025
ho amato il protagonista Avdo dall'inizio alla fine, uno scalpellino che scolpisce lapidi in un cimitero di Istanbul in cui vive. Ruotano intorno a lui alcuni personaggi per lui importanti e con loro o attraverso loro, accenna alla storia della Turchia tra gli anni '40 e il 2002 in particolare e facendo molti rimandi storici e religiosi.
March 13, 2022
çok akıcı ve keyifle okuduğum bir kitap oldu tartışmasız ama zaman zaman akışta nasıl ifade edeceğimi bilemediğim sanki zoraki anlatımlar ve mesajlar vardı. Yine de Burhan Sönmez'in usta bir yazar olduğu gerçeğini değiştirmiyor. Bunca konuyu bu kadar ustalıkla birbirine bağlamak saygı duyulası. Avdo Usta'yı da unutmayacağım.
March 28, 2021
“Gavsono, mülteci demek. Kendi toprağından kopan, başka toprağa savrulan kişiye denir. Rüzgârın önündeki yaprak gibi. Toprağını yitirmek belleğini yitirmektir.”
syf.87
Mezar taşlarına ölülerin ruhlarından bir parça katmaya çalışan mezar taşı ustası Avdo, hayatının Türkiye'nin ruhuna dolandığını fark etmeden, Merkezefendi Mezarlığı'nın yanı başındaki kulübesinde hikâyelerini anlatıyor. Bu hikâyelerin ucu Dersim'e de gidiyor Haymana'ya da, darbeler de görüyor katliamlar da ve tabii aşklar da yerini alıyor bitimsiz acılar da. 30'lu yıllardan günümüze Mezopotamya tablosu gibi bir roman ve müthiş bir kurgu. Gönülden tavsiyemdir.
Burhan Sönmez'in en sevdiğim romanı İstanbul İstanbul'u tahtından etti, artık en sevdiğim romanı Taş ve Gölge.
İkinci bir nobelistimiz olacaksa bu ünvanın en çok Burhan Sönmez'e yakışacağını düşünüyorum.
syf.87
Mezar taşlarına ölülerin ruhlarından bir parça katmaya çalışan mezar taşı ustası Avdo, hayatının Türkiye'nin ruhuna dolandığını fark etmeden, Merkezefendi Mezarlığı'nın yanı başındaki kulübesinde hikâyelerini anlatıyor. Bu hikâyelerin ucu Dersim'e de gidiyor Haymana'ya da, darbeler de görüyor katliamlar da ve tabii aşklar da yerini alıyor bitimsiz acılar da. 30'lu yıllardan günümüze Mezopotamya tablosu gibi bir roman ve müthiş bir kurgu. Gönülden tavsiyemdir.
Burhan Sönmez'in en sevdiğim romanı İstanbul İstanbul'u tahtından etti, artık en sevdiğim romanı Taş ve Gölge.
İkinci bir nobelistimiz olacaksa bu ünvanın en çok Burhan Sönmez'e yakışacağını düşünüyorum.
October 4, 2025
Šiuolaikinis kurdų kilmės Turkijos rašytojas Burhan Sönmez moka pasakoti. Viskas man čia buvo sustiguota.
Rekomenduoju tiems, kam įdomi 20 a. Turkija.
Rekomenduoju tiems, kam įdomi 20 a. Turkija.
October 29, 2022
Orhan Kemal’in ailesi ve Everest Yayınları’nın birlikte düzenlediği Orhan Kemal Roman Armağanı’nı 2022 yılında “Taş ve Gölge” adlı romanıyla Burhan Sönmez aldı.
Yazarın okuduğum ilk kitabı ve çok etkilendim. Destansı anlatımı ve yerel hikayeleri ile derinleşen, iyi insanların hüzünlü hikayelerini, zaman zaman ağlayarak, zaman zaman gülerek, fakat daima sıcak bir duyguyla okudum.
Çok etkilendim, çok beğendim.
Yazarın okuduğum ilk kitabı ve çok etkilendim. Destansı anlatımı ve yerel hikayeleri ile derinleşen, iyi insanların hüzünlü hikayelerini, zaman zaman ağlayarak, zaman zaman gülerek, fakat daima sıcak bir duyguyla okudum.
Çok etkilendim, çok beğendim.
August 3, 2023
Carving gravestones is a job that has to do much more with life than with death. Or, rather, the two are endlessly interwined.
Just like his job, Avdo's life is filled with joys and sorrows, people meeting and leaving him, fulfilled hopes and broken dreams. All of this coexists in the same moment, but also: past joys become present sorrows, and the seeds today's happiness accidentally fell on a war field decades ago.
Burhan Sönmez carves Avdo's life story slowly, not following a chronological path, but still laying down exacly what you need to know at every turn
I can never get enough of life stories, especially those that end up telling me something that I didn't know about myself. Especially those that reconnect me with my, our humanity.
Just like his job, Avdo's life is filled with joys and sorrows, people meeting and leaving him, fulfilled hopes and broken dreams. All of this coexists in the same moment, but also: past joys become present sorrows, and the seeds today's happiness accidentally fell on a war field decades ago.
Burhan Sönmez carves Avdo's life story slowly, not following a chronological path, but still laying down exacly what you need to know at every turn
I can never get enough of life stories, especially those that end up telling me something that I didn't know about myself. Especially those that reconnect me with my, our humanity.
July 14, 2024
O book about identity and personality. Love and courage. Simply called life with joy and sorrow. A beauty.
August 10, 2024
Um livro maravilhoso sobre o amor, tendo como pano de fundo a história de um dos países culturalmente mais ricos da Europa. Aprendi imenso sobre a Turquia e fiquei ainda com mais curiosidade de ver o Bósforo ao vivo
June 29, 2021
Burhan Sönmez'in ustalıkla anlattığı muhteşem bir hikaye.
Bana göre roman her katmanda aynı taş ve gölge gibi ikilikle ilerleyen ve bu arada anı genişleterek geçmiş ve gelecekle örülü bir parçalanma yaratan olay örgüsüyle kurulmuş.
Tohumun taşı parçalaması, insanın varlığını bulamadığında gölgeye dönüşmesi gibi romandaki kişiler de hep taş ve gölge olmak arasında gidip geliyorlar.
Elbette, Burhan Sönmez romanlarının özelliklerinden biri olarak isimler hikayeye büyük bir gizem katıyor. Yedi adlı adam, Avdo, Miskal, Reyhan, Elif...
Usul usul, dikkatle ve keyifle okunmalı.
Bana göre roman her katmanda aynı taş ve gölge gibi ikilikle ilerleyen ve bu arada anı genişleterek geçmiş ve gelecekle örülü bir parçalanma yaratan olay örgüsüyle kurulmuş.
Tohumun taşı parçalaması, insanın varlığını bulamadığında gölgeye dönüşmesi gibi romandaki kişiler de hep taş ve gölge olmak arasında gidip geliyorlar.
Elbette, Burhan Sönmez romanlarının özelliklerinden biri olarak isimler hikayeye büyük bir gizem katıyor. Yedi adlı adam, Avdo, Miskal, Reyhan, Elif...
Usul usul, dikkatle ve keyifle okunmalı.
December 20, 2023
This is the story of Avdo, and modern Turkey. It is a story of love and loss, that unfolds and folds before our eyes. Some things are said, others are implied, while others are merely guessed.
The book is divided into chapters, from 1930s until 2002, from Avdo’s childhood until his grandson ‘s youth, but it begins with some of the events from 1984. Sometimes the pages go chronologically, and sometimes they skip ten or twenty, and the novel recounts different events. What surprised me most was that, despite all losses, and tragedies, the book is full of hope and calmness.
The book is divided into chapters, from 1930s until 2002, from Avdo’s childhood until his grandson ‘s youth, but it begins with some of the events from 1984. Sometimes the pages go chronologically, and sometimes they skip ten or twenty, and the novel recounts different events. What surprised me most was that, despite all losses, and tragedies, the book is full of hope and calmness.
October 13, 2022
Yuregime dokundu bu kitap ince ince. Hic bitmesin istedim okurken. Icimi hem isitti hem acitti. Harika bir yazarla tanistim. Muhtesem kurgusuna bayildim okurken. Yuregimde birbirinden degisik tatlar birakti.
November 27, 2023
O carte care va dăinui în inima mea.
August 2, 2021
Taş Ve Gölge uzun uzun zamandan beri okuduğum en özgün ,en etkileyici kitaplardan biri oldu benim için.Burhan Sönmez ‘i bu kadar geç tanımış olduğuma kitaba başlar başlamaz pişman oldum .Roman daha ilk sayfalarında beni sarıp sarmaladı.Bir roman okuru olarak her zaman kafamı kurcalayan yazarın ne anlattığı mı ,nasıl anlattığı mı benim için daha değerli sorusu yerini derin bir hayranlığa bıraktı .Her sayfasında yazarın kitapta yarattığı hikayenin içinde kayboldum gittim .Burhan Sönmez ‘in yıllara yayılacak ,muhteşem bir yazar olduğunu düşünüyorum.Okuyun ve hayran kalın 🖤
January 9, 2022
Çok etkileyici bir kitap. Tüm kitaplarını okudum Burhan Sönmez'in. En çok beğendiğim bu kitabı oldu. Kitabı okuduktan sonra editörlüğünü Tanıl Bora'nın yaptığını fark ettim. Bu da beni çok mutlu etti.
May 3, 2023
Che capolavoro, ragazzi miei
July 1, 2024
Lyrical,brutal,gentle, spanning centuries,whimsical.Brilliant.
January 5, 2024
Exceptionala! De citit si recitit!
December 3, 2023
O poveste care se întâmplă într-un cimitir, între piatră și umbră... Povestea lui Avdo, un meșter făuritor de pietre de mormânt. Până aici, poate, nimic spectaculos, spectaculosul însă vine din modul în care, prin viețile personajelor, Burhan Sonmez vorbește despre trecutul și prezentul Turciei... Și mai vine din blândețea scrierii, din umanul pe care îl simți la fiecare pagină, din asumarea vieții și a morții pe care o citim la Avdo: "După o viață de rătăcit de colo-colo, în care căutase un loc de trăit, acum înțelegea că el de fapt căutase un loc de murit". Deși o poveste tristă, la final rămâi cu lumina de dincolo de umbră, lumină pe care ai simțit-o pe tot parcursul cărții. Este chiar așa cum zicea Radu Vancu la Filit, la întâlnirea cu Burhan Sonmez: "Omul străbate un infern pentru a ieși de acolo mai bun". Burhan Sonmez a străbătut infernul regimului turc, iar acum dă în scris din bunătatea lui...Sunt atâtea bucăți frumoase în carte, mi-a fost greu să aleg una, dar... "- O să ajungi la vorbele mele, puștiule, și într-o bună zi o să crezi și tu în frumusețea numelor. Când o să-ți găsești mama, numele ei o să-ți pară cel mai frumos cuvânt din lume. Înțelegi? Astea-s cuvintele unui înțelept.- Încerc să înțeleg.- Odată cu mama, vei găsi și cel mai frumos cuvânt din lume.- Dar eu îl știu deja...İsa s-a uitat la fața băiatului care îi vorbea cu atâta încredere.- Și care-i acela? a întrebat cu un aer ușor condescendent.- Mama."O carte de citit, în traducerea atât de sensibilă a Veronicăi D. Niculescu.
March 17, 2022
Taş ve Gölge, bir mezar taşı ustası olan Avdo'nun hikayesi. İnsanlara kişiliklerine ya da daha doğrusu hikayelerine göre mezar taşı yapan bir "gavsono"dur ( Süryanice mülteci ) Avdo usta.Onun aracılığıyla başka insanlar da romana dahil oluyorlar; yedi adlı adam , Avdo'nun kavuşamadığı ve uğruna hapis yattığı Elif, Perihan Sultan ve kızı Reyhan, Asteğmen Ahmet Giritli, Miskal Hanım ve diğerleri...
Bütün bu kahramanlarla uzun bir yolculuğa çıkıyoruz. Bu yolculukta yaşadığımız kadim topraklardaki katlimlara, Dersim 'den Sivas'a kadar , tanık oluyor; Adnan Menderes'ten Deniz Gezmiş 'e, 1960 ihtilalinden 12 Eylül 'e uzanan yolda yürüyor ve geçmişi tekrar yaşıyoruz. Bu kısımlar kitaba öyle ustaca yerleştirilmiş ki okurken anlatımda hiçbir kopma olmuyor.
Aşk ve sadakat, ölüm ve yaşam içiçe geçmiş.
Burhan Sönmez'in okuduğum ilk romanı. Çok çok beğendim. Mutlaka okuyun derim.
Bütün bu kahramanlarla uzun bir yolculuğa çıkıyoruz. Bu yolculukta yaşadığımız kadim topraklardaki katlimlara, Dersim 'den Sivas'a kadar , tanık oluyor; Adnan Menderes'ten Deniz Gezmiş 'e, 1960 ihtilalinden 12 Eylül 'e uzanan yolda yürüyor ve geçmişi tekrar yaşıyoruz. Bu kısımlar kitaba öyle ustaca yerleştirilmiş ki okurken anlatımda hiçbir kopma olmuyor.
Aşk ve sadakat, ölüm ve yaşam içiçe geçmiş.
Burhan Sönmez'in okuduğum ilk romanı. Çok çok beğendim. Mutlaka okuyun derim.
December 22, 2022
"لقد وجد مكانا ليموت فيه، أدرك أنه حين كان يتنقل في البلاد بحثا عن مكان ليعيش فيه طوال حياته، إنما كان يبحث عن مكان ليموت فيه."
مهما حاولنا أن نفعل فلن نستطيع توقع الحياة... تلقي بنا الأيام في أماكن لم نكن نتوقع في يوم من الأيام أننا سنصل إليها.. ولم نكن نتوقع أننا سنسعى إليها أيضا.
ثم فجأة نجد أن وجودنا في هذه الحياة قد شارف على الانتهاء، ولا يبقى منا إلا ظلال يعيش في كنفها من تركناهم وراءنا.. وحجر يقف شاهدا على قبورنا ليقول: الموجود في هذا القبر كان يوما ما على قيد الحياة.. كان يوما ما سببا في حياة آخرين.. كان يوما ما أملا يقتات عليه أحدهم.
هذه الرواية مليئة بالتاريخ.. بالذكريات.. بالأفكار.. وبالمشاعر..
مهما حاولنا أن نفعل فلن نستطيع توقع الحياة... تلقي بنا الأيام في أماكن لم نكن نتوقع في يوم من الأيام أننا سنصل إليها.. ولم نكن نتوقع أننا سنسعى إليها أيضا.
ثم فجأة نجد أن وجودنا في هذه الحياة قد شارف على الانتهاء، ولا يبقى منا إلا ظلال يعيش في كنفها من تركناهم وراءنا.. وحجر يقف شاهدا على قبورنا ليقول: الموجود في هذا القبر كان يوما ما على قيد الحياة.. كان يوما ما سببا في حياة آخرين.. كان يوما ما أملا يقتات عليه أحدهم.
هذه الرواية مليئة بالتاريخ.. بالذكريات.. بالأفكار.. وبالمشاعر..
May 13, 2022
Yazarın Türk siyasi tarihinin beli başlı önemli olaylarına değip çekilme alışkanlığını görünce ve bu nedenle kitabın uzayarak tadının kaçtığını anlayınca kitabı okuma isteğim kitabın neredeyse yarısını geçtikten sonra git gide azaldı. Bu yüzden dört ve üç yıldız arasında kararsız kaldım. Sevdim ama çok değil.
May 25, 2023
Çok özel bir hikayesi yoktu kitabın. Bana göre hikaye biraz uzatılmıştı da. Ama kitabı özel kılan benim açımdan; bu topraklarda yaşayan ve binlerce yıldır var olan kadim kültürlerin ve toplulukların yok edilmesine dair bitmeyen gerçekliği anlatmasıydı. Okurken sık sık “bu toprakların makus kaderi bu olsa gerek” dedim.
Tüm Gavsono’lara, onların zamansız ve acı dolu hikayelerine!
Tüm Gavsono’lara, onların zamansız ve acı dolu hikayelerine!
Displaying 1 - 30 of 110 reviews