برگردان روایت گونه شاهنامه فردوسی به نثر

by محمد دبیرسیاقی

هزارسال است که مردمِ فارسی‌زبان و فارسی‌دان و فارسی‌خوان در قلمروِ زبانِ فارسی با شاهنامه، این‌سندِ لیاقتِ زبانِ فارسی، این‌گنجینه‌ی معارفِ ایرانی و این‌فرهنگِ ایران به‌معنیِ وسیعِ کلمه از آغاز تا پایانِ قرن چهارم هجری، آشنایی دارند و آن را خوانده و بهره‌ها برده‌اند و یا در مجامع عمومی از زبانِ راویانِ نقّال و در محافل خصوصی از دو لبِ شاهنامه‌خوانان داستان‌های مهیّج و سرگذشت‌های عبرت‌آموزِ آن را شنیده و ذوق‌ها کرده‌اند و سخن‌شناسانِ نکته‌سنج و نقّادانِ موشکاف و آگاهان بر رمز و رازِ داستان‌های حماسی به شاهکار بودنِ آن گنجینه‌ی هنر در توصیف و آموزنده بودنِ آن در مسائل اجتماعی و اخلاقی و اعتقادی و ایمانی و ممتاز و برتر بودنِ آن از دیگر آثارِ حماسیِ جهان و والایی و ماندگاریِ مقامِ بلندِ سراینده‌ی گشاده‌زبان و باریک‌اندیشِ آن هم‌داستان گشته‌اند. هم‌چنان‌که عرضه‌شدنِ متن شاهنامه در بیست‌وشش جزوه به قطعِ کوچک با توضیحاتِ لغوی زیرِ صفحات، خواندنِ آن کتابِ عظیمِ جلیل‌القدر را در هرحال و هرجای برای همه‌کس آسان ساخته است، برگردانِ روایت‌گونه‌ی آن نیز به سهولت اطلاع بر محتوای شاهنامه‌را فراهم آورده است و راهگشای خواندنِ متنِ شاهنامه به روانی و آسانی است.

Genres: Literature, Mythology, Nonfiction, Poetry

480 pages, Hardcover

First published January 1, 2013

About the author

سید محمّد دبیرسیاقی (زادهٔ ۵ اسفند ۱۲۹۸ خورشیدی در قزوین) پژوهشگر، نویسنده، شاعر و استاد ادبیات فارسی است. وی از ارکان چهارگانهٔ «بنیاد لغت‌نامهٔ دهخدا» و مصحح بسیاری از متن‌های کهن فارسی است.
وی پس از گذراندن دوره‌های ابتدایی و متوسطه در قزوین و تهران و گرفتن دیپلم از دارالفنون در ۱۳۱۸ در ۱۳۲۴ دکتری ادبیات فارسی خود را از دانشگاه تهران دریافت کرد. در ۱۳۲۵ به عضویت انجمن ایران‌شناسی درآمد. آنگاه به استادی در دانشگاه تهران و نیز دانشگاه‌های چین و مصر پرداخت. دبیرسیاقی تا ۱۳۵۳ که بازنشسته شد در استخدام وزارت دارایی بود. او میان سال‌های ۱۳۲۶ تا ۱۳۳۴ در گردآوری لغت‌نامه با علی‌اکبر دهخدا همکاری داشت. از آن پس همکاری او با سازمان لغت‌نامه تا ۱۳۵۹ -که کار این اثر به پایان رسید- پی گرفته شد.
او نزدیک به ۸۰ متن ادبی و تاریخی را تصحیح و منتشر کرده‌است، که از میان آن‌ها می‌توان از دیوان منوچهری، نزهةالقلوب، فرهنگ سُروری و سلطان جلال‌الدین خوارزمشاه نام برد. دکتر دبیرسیاقی در ۱۶ مهرماه ۱۳۹۷ در زادگاه خود، قزوین، درگذشت.

Reviews

[فؤاد · Rating 4 out of 5]

این کتاب رو طی این یک سال توی کانالم خوندم:
http://t.me/Library_of_Babel


شیرهای سنگی

براى قهرمانان گذشته مى خوانم
براى مردانى كه هرگز بر اسب نمى خفتند
و اكنون سال هاست به زير گور خفته اند

براى تيغ هايى كه در نيام آرام نمى گرفتند
و اكنون در آغوش زنگار آرام گرفته اند

براى آوازهايى كه كوه را مى لرزاند
و كوه خاطره شان را از ياد برده است

براى پاپوش هايى كه در برف و گل و لاى صاحبانشان را تنها نگذاشتند
و باد و باران ردشان را از برف و گل پاك كرد

كجاست سوگندهايى كه خورديد؟
كجاست پيمان هايى كه بستيد؟
كه هرگز از پاى ننشينيد
كه هرگز سر فرو نياوريد
چه شد كه از پاى نشستيد؟
چه شد كه سر فرو آورديد؟

چهره هاتان خاك
و نامتان زمزمه اى محو در باد
برگ هاى بهارى
كدام خزان بر شما شبيخون زد؟
برخيزيد برخيزيد
برخيزيد و بنگريد جهانى را كه ترك كرديد
جهانى را كه در زمستان رها كرديد

براى برگ هاى پاييزى مى خوانم
براى شيرهاى سنگى
براى قهرمان هاى گذشته مى خوانم

[Nazanin · Rating 5 out of 5]

امتیازی که دادم مشخصا برای "این" کتاب هست و نه برای شاهنامه

اولین خاطراتم از اثر بلندپایه فروسی بر می گردد به مجموعه "قصه های شاهنامه" نشر کوروش که در حدود دویست صفحه با یک تصویرسازی باشکوه و به نثر برای رده سنی کودک و نوجوان منتشر شده بود، یادمه همان زمان هم فضای عجیبش به دلم ننشست

متاسفانه هیچ وقت نتوانستم با این اثر سترگ ارتباط صمیمی برقرار کنم، زبان و حال و هوای افسانه ای شاهنامه از آغاز تا این لحظه برای من کمی خشک و زمخت بوده و به همین خاطر هرگز نشد که اشتیاقی دِلانه برای خواندنش داشته باشم، ضمن اینکه کلا با ماجراهای دیو و پری و فضاهای غیر رئال و افسانه ای زیاد راحت نیستم (شبیه حسی که به هزار و یک شب داشتم) اما از شما چه پنهان همیشه هم این عذاب وجدان با من بود که چرا شاهنامه را نخوانده ام و دوست داشتم برای یک بار هم که شده سرگذشت اسطوره های نامدار ایرانی را بخوانم، چندبار هم سعی کردم که شروع کنم اما نشد که نشد....با خودم می گفتم کاش آن نظم بلند به صورت کامل به نثر بازگردانی شده بود تا از شاهنامه کاملا بی نصیب نمانم وبه اندازه خودم بخوانمش....خبر نداشتم بزرگانی این جهد را کرده اند و کلهم اجمعین آن اثر را به صورت منثور بازگردانی کرده اند و این بود و بود تا اینکه در گودریدز عزیز (دام برکاته) دیدم دوستی کتاب حاضر را معرفی کرده اند...با هیجان و از خداخواسته به سرعت کتاب را تهیه کردم ....فوقع ما وقع

اینکه من ماجراها و حوادث شاهنامه را دوست نداشتم و ندارم (حتی بعد از خواندن این کتاب)، اینکه اسطوره هایش دیگر در نظرم، آن شکوه و تقدس عجیب سابق را ندارند، اینکه به روایت فردوسی و خلاف آنچه برخی با گریبان چاک چاک و حرارت زایدالوصف تبلیغ می کنند، پدران ما هم آن طورها علیه السلام نبودند و چندان ابایی نداشتند از سربریدن ها وچشم درآوردن و زجرکش کردن های آنچنانی و خونریزی های افتد و دانی و اینکه این همه جنگ و بی قراری و میل به دست یازی های بی پایان، حوصله ام را سر برده بود، هیچ کدام هرگز خللی در بسیار ارزشمند بودن "برگردان روایت گونه" جناب دبیرسیاقی ایجاد نمی کنند

به نظرم این اثر (برگردان ...) تمام و کمال، رسالت خود را که منثور کردن آن نظم والامقام هست، به سرانجام رسانده، با لحن و زبانی بسیار شیوا و روان و در عین حال ادبیاتی در خور و متناسب با فضای حماسی شاهنامه و در نهایت انتظار خواننده را به خوبی برآورده می سازد (چند قسمت، متن و اشعار را تطبیق دادم که ببینم آیا برگردان، تلخیص دارد یا خیر که در مورد ابیاتی که من اجمالا بررسی کردم عین اشعار بازگردانی شده بود) اگرچه من اطلاعی در مورد آثار مشابه ندارم که بخواهم مقایسه کنم ولی اگر مثل من با ابیات شاهنامه راحت نیستید اما دوست دارید اتفاقاتش را بخوانید و بدانید، به نظرم این کتاب گزینه بسیار خوبی ست


سوالی که در خلال خواندن این اثر به ذهنم دوید این بود که آیا کتاب یا منبعی موجود هست که مشخصا در مورد آمار نبردهای ذکر شده در شاهنامه باشد؟ تعداد جنگ ها، طرف های درگیر، آغازگر پیکار و انگیزه اش و سرانجام ِآن جنگ
؟
من تا یک جایی خط کشیدم که مشخص باشه اما از یک قسمت به بعد اون قدر جنگ ها تو در تو و زیاد شد که هم فراموش کردم و هم واقعا از دستم در رفت
!

و در پایان

به نظرم این اثر کتابی ست که حتما ارزش حضور در کتابخانه مان را دارد حتی اگر خود شاهنامه را دوست نداشته باشیم

[Peiman · Rating 5 out of 5]

این کتاب از نظر من سومین گزینه برای خوندن شاهنامه‌ست. یعنی اگر خوندن شاهنامه به نظم براتون سخت بود، و با نثر استاد کزازی در کتاب «دفتر دانایی و داد» ارتباط برقرار نکردید، برید سراغ این کتاب. آقای دبیرسیاقی در این کتاب تمام شاهنامه رو از ابتدا تا انتها با جزییات کامل به نثری روان و شیوا آورده و نکته‌ای که داره اینه که هیچ بیتی از شاهنامه ذکر نشده و تمام متن به نثر هست حتی از به کار بردن متون به روش آهنگین هم پرهیز شده. این کتاب دقیقا مناسب کسانی هست که علاقه‌مند به خوندن شاهنامه و داستان‌هاش هستند اما چندان با ادبیات کلاسیک و قدیمی ایران انس ندارند. قسمت مربوط به جنگ کاسه‌رود و نبرد بین بیژن و بلاشان رو از این کتاب می‌نویسم برای مقایسه با متن نظم و دفتر دانایی و داد

جنگ کاسه‌رود
چون طوس از جنگ فرود و ساختن دخمه فارغ شد، از کوه فرود آمد و سه روز در جَرَم ماند. روز چهارم به سوی ترکستان روانه شد. هر که را از تورانیان در راه می‌یافت می‌کشت و به هر آبادی که می‌رسید ویران می‌ساخت تا به کاسه‌رود رسید. از آمدنِ سپاه ایران آگاهی به توران بردند. دلیر مردی از بزرگان آن سامان به نام پلاشان با سپاه خود به سوی لشکر ایران آمد تا از حالِ لشکر ایران آگاه شود. گیو و بیژن بر کوهی مُشرف به لشکرگاه ایرانیان نشسته بودند که درفش پلاشان و سپاه او از دور نمایان شد. گیو خواست به مقابله او رود اما بیژن به یاد پدر آورد که نزد شاه عهده‌دار کشتن پلاشان شده است، پس از پدر زره سیاوش را به عاریت گرفت و روانه شد. پلاشان که نزدیک سپاه ایران رسیده بود در دشت آهویی شکار کرده بود و مشغول کباب کردن آن بود که بیژن از راه رسید. اسب پلاشان از دیدن اسب بیژن شیهه‌ای کشید. پلاشان دریافت که سواری از لشکر دشمن به سوی او آمده است. در دَم بر اسب نشست و برابر بیژن آمد و از نام و نشان او پرسید. دو دلاور بر یکدیگر حمله بردند به نیزه و شمشیر و تیر. سرانجام بیژن گرزی بر میان پلاشان زد و او را از اسب سرنگون ساخت، پس پیاده شد و سرش از تن جدا کرد و پیش پدر برد. گیو بر او آفرین گفت و طوس از این پیروزی خرسند گردید.

[Baktash · Rating 3 out of 5]

اوایل خوندن این کتاب از اینکه نویسنده ترجمه ی خط به خط شاهنامه رو نکرده و  خلاصه ی داستان ها  و اتفاقات رو گفته خیلی شاکی بودم و به خودم میگفتم این چه برگردان شاهنامه به نثریه آخه! ولی جلوتر که رفتم و داستان ها  خسته کننده شدن دیدم این خلاصه ها واقعا نعمت بزرگی هست.
---
داستان های معروف شاهنامه اکثرا در دوجلد اول هستش و من هم خود شاهنامه رو تا جلد یک و دو خوندم ولی واقعا دیگه واسم قابل تحمل نبود و این کتاب مقدس ایرانیان رو به دیوار کوبیدم. و این کتاب خلاصه رو ادامه دادم
---
 شاهنامه خیلی جاها ابیات سخت و نامفهمومی داره اگر احیانن به سرتون زده  که بخونینش کتاب "شاهنامه، به نثر" از آقای علی اوحدی رو میتونین درکنار شاهنامه بخونین  خیلی کاملتر از این کتاب هست و پی دی افش در همین سایت موجوده.
---
یه سرچی بزنین در مورد زن ستیزی و نژادپرستی در شاهنامه و این موضوعی که میگفتن اگر شاهنامه نبود زبان ما الان عربی میشد!! تا بقول یارو گفتنی سره رو از ناسره تشخیص بدین.
---
ضرب المثلی در بچگی:
یه جوری میزنمت که به گربه بگی ابولقاسم!!

[Hamid · Rating 5 out of 5]

کتابی بسیار با ارزش و فاخر. از خواندن داستانهای شاهنامه به نثر دکتر دبیرسیاقی لذت بردم. همیشه خواندن شاهنامه به دلیل دشواریفهم و خوانش اشعارش برایم سخت بود ولی این برگردان من را با ادبیات و داستان شاهنامه اشنا کرد
به وجود چنین گنجینه ارزشمندی در ادبیات فارسی بر خود میبالم

[Yeg · Rating 5 out of 5]

هیچجوره نمیتونستم برای کتابی که پاسدار زبان فارسی هست
انگلیسی بنویسم، پس این از این!

چقدر دلم میخواست حداقل یک دور کامل داستان های شاهنامه رو حالا به هرنحوی بخونم یا بدونم، تااینکه ۴ سال پیش رسیدم به این کتاب، خریدمش و اول شروع کردم به خوندن. نمیدونم چیشد و چرا شد که هیچوقت تموم نشد این خوندن😂😭

روی خود داستان نمیتونم کامل نظر بدم، چون شاهنامه رو به اصل نخوندم، اما به عنوان برگردان یا بازنویسی که البته یکی از کارهای سخت اما واقعا جذابی هست برای من خوب بود.

من ایلیاد و ادیسه و گیلگمش رو هم تا حدودی خوندم و داستان هاش رو میدونم، چیزی که درباره شاهنامه هست اینه که باوجود اینکه زودتر از ایلیاد هم اومده اما بشدت قویتر عمل میکنه( اصلا هم جبهه گیری نیست، صرفا یک مقایسه است) شخصیت ها همه عمق دارن و کارهایی که میکنن اهدافشون واضح هست.

چقدر ناراحت میشم وقتی میبینم درحالیکه شاهنامه میتونست بعنوان مرجع افسانه و اسطوره های ایران بصورت جهانی، دقیقا در جایگاه ایلیاد و اساطیر یونان، اسکاندیناوی، هند و مصر و ژاپن و ... قرار بگیره، اما حتی مردم جهان نمیدونن این کتاب ماله کجا هست 🫠 اونقدر که بها داده شده به این اساطیر اگر به شاهنامه میدادن واقعا دنیا گلستون بود.

بگذریم!

به امید روزی که بتونم شاهنامه ی گرانبها و شاهکار رو هم کامل و با نثر اصلی فردوسی بخونم تا بلکه به نوبه ی خودم ادای احترامی به حکیم فردوسی کرده باشم. این قول از من به خودم!

پ.ن: امتیازی که من اینجا دادم، صرفا برای این کتاب هست و نه خود شاهنامه.

[Arghavan · Rating 5 out of 5]

دوّم راهنمایی بودم که مدرسه خریدش برامون؛ قرار بود جزو چیزهایی باشه که سر کل‍اس ادبیات می‌خونیم. و مثلِ خیلی کارهای هیجان‌انگیزِ دیگه‌ای که پشت گوش انداخته شدن، فقط داستان زال و رودابه‌ش رو خوندیم سر کل‍اس. یه مدّت بعد، خودم شروع کردم به خوندن‌ش. و سیریس‌لی، عـالی بود. خیلی خیلی دوست‌ش داشتم و دارم. :} خیلی چیزِ خوبی ه برای کسانی که دست‌رسی ندارن به نظمِ شاهنامه، یا حوصله‌ش رو ندارن، یا کل‍اً با نثر به‌تر کنار می‌یان -هرچند که نثرش راحت‌خون نیست اصل‍اً و باید به نیّت «خوندن»ش شروع‌ش کرد-، یا هر چیزِ دیگه‌ای. خیلی خوب بود این آقا. خیلی. :}

[مصطفا جواهری · Rating 5 out of 5]

با این کتاب به واسطهٔ محمدحسن شهسواری آشنا شدم. در کارگاه رمان حماسی-فانتزی این کتاب را به عنوان یکی از منابع معرفی کرد و من برای همیشه از شر یک خجالت رها شدم. همیشه ناراحت بودم که از جهان شاهنامه دور هستم. شخصیت‌ها و ارتباطاتشان را نمی‌شناختم و این بیگانگی آزارم می‌داد. از طرفی فرصت و همت مطالعهٔ شاهنامه منظوم را هم نداشتم.
اما این کتاب تا حد قابل قبولی این موضوع را برطرف کرد. علاوه بر اینکه نثر دکتر دبیرسیاقی به‌قدری محکم و پیراسته است که مطالعهٔ برگردان شاهنامه هم خالی از لطف نبود.
یکی از بهترین کتاب‌هایی که امسال خواندم.

[Alireza Timnak · Rating 5 out of 5]

ممنون از deep stories .
حقیقتن خیلی افتخار میکنم به ایرانی بودنم .
افرین بر فردوسیه بزرگمرد و سپاس بی کران تو را برای رنج کشیدنت در این سال سی که عجم زنده کردی بدین پارسی.
داستان های که خوشم امد رو مینویسم :
سیاوش
رودابه و زال
زال
هفت خان اسفندیار
هفت خان رستم
نبرد رستم و سهراب
نبرد رستم و اسفندیار
و در اخر از همه زیبا تر مرگ افراسیاب بود برای من نه برای اینکه دشمن ایران بود بلکه پشت داستانش حکمتی بزرگ نهفته بود.

[Mohammad Sadegh Rasooli · Rating 4 out of 5]

https://delsharm.blog.ir/1402/09/27/shbn

این نوشته در واقع نثرشدهٔ شاهنامه است برای خوانندهٔ‌ تنبلی مثل من که ارادهٔ خواندن اصل را ندارد. بماند که خود این متن هم ۵۵۰ صفحه است و خواندنش برای من در دو نوبت یکی تابستان و دیگری اخیراً در مجموع بیشتر از یک ماه طول کشید.

چند نکتهٔ کوتاه:
‍۱. این شاهنامه است که نامهٔ شاهان است و بیشتر روایت دست به دست چرخیدن حکومت‌ها. قبل از ساسانیان بیشتر شکل اسطوره‌ای و نزدیک به افسانه‌سرایی دارد ولی بعد از آن بیشتر واقع‌نمایی تاریخ در آن به چشم می‌خورد. به همین خاطر در آن کمتر از زندگی و فرهنگ عامهٔ ایرانی می‌شود فهمید و بیشتر قصهٔ کشمش‌ها بر سر به دست آوردن قدرت دیده می‌شود.
۲. نمی‌‌فهمم چرا این کتاب باید در انتها سرجلد انگلیسی داشته باشد. حالا که دارد چرا باید این طوری نوشته شود:
Shahnameh by Nasr!
آه پروردگارا!
۳. قصهٔ شکست ایرانیان از عرب آن‌طوری که شنیده بودم بسیط نیست و بسیار کوتاه در «آخر شاهنامه» آمده است. اما آن چیزی که هویداست، پادشاهی‌های کوتاه‌مدت و خیانت‌های پیاپی شاهان ساسانی موجب زوال این پادشاهی را فراهم آورده بود. به بیانی دیگر، ساسانیان خود دچار مرگ تدریجی شده بودند.

[Batool · Rating 4 out of 5]

کاملا موافقم که شاهنامه رو باید هرچند وقت یه بار مرور کرد. خوبه قبل از خوندن شاهنامه ی اصلی این کتاب رو مطالعه کنیم فکر کنم به درک بهتر کتاب کمک کنه. البته می تونیم از این کتاب در قالب قصه های کودکانه برای آموزش شاهنامه به بچه ها هم استفاده کنیم.
جالبه که ما با در دست داشتن چنین منابعی تا به حال هیچ فیلم یا سریال خوبی از این دوره تاریخی نداریم !!!

[Saleh Rostami · Rating 4 out of 5]

امتیاز من به این کتاب یعنی عدد چهار، امتیاز به شاهنامه نیست، بلکه امتیاز به برگردان روایت گونه شاهنامه است. خواندن این کتاب طول کشید، چون همراه آن ابیات شاهنامه را نیز خواندم. خوشحالم که می توانم بگویم، در عمرم شاهنامه را خوانده ام. صحبت از این کتاب مفصل، بی‌شک تخصص من نیست. اما چند نکته را باید درباره شاهنامه بگویم:

1. نخست این کتاب کاملا با آثار مشابه اش نظیر حماسه های یونانی و گیلگمش متفاوت است. در شاهنامه حسی دینی، اخلاقی و فرهنگی وجود دارد که در دیگر حماسه ها نیست.

2. همه می دانیم که شاهنامه به سه بخش تقسیم می شود، اسطوره ای ، پهلوانی و تاریخی. این سه بخش تقسیم بندی محققان است. پیوستگی میان این سه بخش کمتر مورد توجه قرار گرفته است. رویدادهای عجیب و غریب و اسطوره ای در بخش تاریخی شاهنامه کمتر از بخش های دیگر نیست.

3. بخش تاریخی شاهنامه خصوصا داستان اسکندر، داستان اردشیر و کرم هفتواد و داستان بهرام چوبینه کمتر مورد توجه قرار گرفته اند، اما بنظر من اگر بهتر از سایر داستان های بخش پهلوانی شاهنامه نباشند کمتر نیستند.

در پایان باید بگویم که خواندن شاهنامه بخصوص در عصر اینترنت کار ساده ای است. پادکست هایی نظیر شاهنامه خوانی + خوانش جلال الدین کزازی از شاهنامه کار را راحت تر کرده است. همچنین کتاب بالا نیز کتاب جذابی است که خواندنش به فهم بهتر شاهنامه ، خصوصا فهم داستان‌های آن کمک میکند....

[Dayi Behrad · Rating 5 out of 5]

خب قسمت شد که بالاخره این کتاب رو بخونم. امیدوارم شما هم یه روزی این کتاب رو بخونید. دلیل اینی که برگردان روایت‌گونه‌اش رو انتخاب کردم و نه خودش رو این بود که بتونم سریع بخونمش و یه چندتا چیز که برام مهم بود رو بفهمم، وگرنه نظم شاهنامه قابل مقایسه نیست با این کتاب.
چند تا نکته هست که باید عنایت داشته باشید بهش:
۱. این کتاب هزار سال پیش نوشته شده. و به عنوان کتابی که هزار سال قدمت داشته واقعا کتاب خوبیه. یه جاهاییش انقدر درام داستان سنگین می‌شد که ناخودآگاه یاد سریال Game of Thrones می‌افتادم. تراژدی سیاوش، ماجرای رستم و سهراب، رستم و اسفندیار و... واقعا داستان‌های جالب و جذابی بودن و به عنوان داستانی که هزار سال از عمرش می‌گذره به نظرم خیلی خوب بودن.
۲. این کتاب رو می‌شه به سه قسمت تقسیم کرد: یک‌سوم اولش افسانه و اسطوره هستش. یعنی قصه و خیال که یکمکی ریشه توی واقعیت‌ها داره ولی نمی‌شه تاریخی حسابش کرد. که می‌شه قصهٔ پادشاهی کیومرث تا پایان پادشاهی منوچهر (فکر کنم). ماجرای جمشید و ضحاک و فریدون و پسرانش تیکه‌های افسانه‌ای شاهنامه هستن. یک سوم دومش حماسه هستش که عمده‌ترین کاراکتری که به چشم میاد تو این بخش، کاراکتر رستم هست. توی «اسطوره تا تاریخ» مهرداد بهار نوشته بود که کاراکتر رستم بسیار شباهت داره به کاراکتر «ایندره» توی فرهنگ هندی. اوج داستان هم قصهٔ فردی هست به اسم سیاوش که پسر شاه کاووس بوده و شاهزاده. برای این که از جنگ بین ایران و توران جلوگیری کنه قید شاهزادگی رو می‌زنه، و می‌ره دختر افراسیاب (شاه توران) رو می‌گیره و توی توران ساکن می‌شه. بعدش هم بنا به دلایلی گردنش رو می‌زنن و جنگ‌های خونینی بین ایران و توران اتفاق می‌افته که با به پادشاهی رسیدن کیخسرو (پسر سیاوش) جنگ تموم می‌شه. و یک سوم آخرش هم بخش‌های تاریخی کتابه که از سقوط پادشاهی هخامنشی و داریوش سوم (دارا) و پادشاهی اسکندر شروع و با حملهٔ تازیان و سقوط پادشاهی ساسانی (و کلا پادشاهی ایرانی) تموم می‌شه. اوج این بخش هم پادشاهی کسری انوشیروان هستش و ماجراهایی که براش پیش میاد.
۳. این کتاب زادهٔ تخیل فردوسی نیست. بعد حملهٔ عرب فردی به اسم ابومنصوری میاد و تاریخ ایران پیش از حملهٔ عرب رو جمع‌آوری می‌کنه و اسمش رو می‌ذاره شاهنامه و به «شاهنامهٔ منثور ابومنصوری» معروف می‌شه.. فردوسی میاد و این شاهنامهٔ منثور رو به نظم در میاره تا در یاد و خاطره‌ها بمونه و فراموش نشه. توی زورخونه‌ها (که ورزش باستانی ایرانیان بوده) تا مدت‌ها اشعار فردوسی خونده می‌شده.
۴. ما فقط یه شاهنامه نداشتیم. در واقع شاهنامه بیشتر اسم یه ژانر از کتاب‌ها بوده در رابطه با گذشته و شاهنشاهی ایران. شاهنامهٔ فردوسی معروف‌ترین شاهنامه‌ها بوده. بسیاری از شاهنامه‌ها بعد حملهٔ مغول از بین رفتن.
۵. توی شاهنامه تورانیان به اشتباه ترک معرفی شدن. تورانیان هم آریایی بودن و بهشون می‌گفتن «سکاها»، این‌ها زیر بار پادشاهی هخامنشی نمی‌رن و شاه هم میاد و این‌ها رو از ایران بیرون م��‌کنه و این افراد می‌رن و در شرق ایران ساکن می‌شن. این منطقه بعدها به اسم توران معروف می‌شه. ترک‌ها اساساً مربوط به ایران و توران نیستن و به شرق توران (آسیای میانه) مرتبط هستن و در گذشته به پادشاهی‌های چین، ژاپن و کره می‌گفتن ترکستان. ترک‌هایی که امروزه می‌شناسیم یه جایی از اواسط قرن ۵ هجری وارد تاریخ می‌شن (گویا) و ترک‌ها هیچ ربطی به آذری‌ها ندارن. آذری‌ها قدمتشون برمی‌گرده به زمان مادها. آذربایجان معرب آذرآبادگان بوده که معنیش می‌شه سرزمین آتش‌کده‌ها.
۶. شاهنامه بعضی‌جاهاش به شدت اروتیک می‌شه. در حدی که شما انتظارش رو ندارید و می‌گید که زشته، خونواده نشسته اینجا. :))

و همین.
توصیه می‌کنم بخونیدش حتما.

[Amin369 · Rating 4 out of 5]

شده یه سریالی شروع کنید و اونقدر بهتون حال بده که هر قسمتی که تموم میشه دوست دارید برید سریع قسمت بعدی رو ببینید؟ این کتاب هم همین طوری بود مخصوصا نیمه اول. قبلا نسخه اصلی شاهنامه رو خونده بودم اما این کتاب شاهنامه رو از نظم به نثر درآورده و خلاصه و فشرده سرراست و ساده روایت کرده. با خوندن داستان میفهمید چقدر گسترده ست و مثلا یکی عین ضحاک فقطیه بخش کوچیکی از همون ابتداست. به قول یکی که میگفت ضحاک شبیه کلمه رها شده تو واژه‌نامه انگلیسی هست همه فقط اونو میشناسن چون اول کتاب اومده. اما گستردگی اصلی مونده. به همه پیشنهادش میکنم. بنازمت فردوسی بزرگ.
چو شادی بکاهد بکاهد روان... مراقب هم باشیم هوای همو داشته باشیم.

[Ehsan Movahed · Rating 4 out of 5]

ممنونم از فواد برای این یک سال و چهار ماه
بالا و پایین روزهام، گوش دادم به روخوانی‌ش و حالا شاهنامه در خونمه

Merged review:

ممنونم از فواد برای این یک سال و چهار ماه
بالا و پایین روزهام، گوش دادم به روخوانی‌ش و حالا شاهنامه در خونمه

[Danial ABDL · Rating 5 out of 5]

خدا رو سپاس که زنده بودم و این کتاب رو خوندم. خوندن اصل شاهنامه برام سخت بود. ولی این کتاب تا حدود زیادی من رو به خواسته ام رسوند. این که از دریای حکمت فردوسی و کتاب شاهنامه بی نصیب نمونم.

[Mani Dawattgaran · Rating 4 out of 5]

کار بسیار بزرگ و ارزشمندی برای کسانی که به هر دلیل عاجز از خواندن شاهنامه به نظم هستند. تنها نکته‌ای که به نظرم آمد اینکه اگر در صفحه‌آرایی کتاب سلیقه‌ی بیشتری به خارج داده می‌شد و چند عکس مناسب هم به نوشتار اضافه می‌شد، کتاب میتونست از سنین پایین‌تر هم مخاطبانی جذب کنه.

[Maedeh]

تم داستان گونه و روانش سریع و آسان در ذهن میشینه و باعث میشه تصویرگری اتفاق بیفته. یه طوری که همینطور میخونی و میبینی ۵۰ صفحه خوندی و با اشتیاق جلو اومدی و اصلا متوجه روند زمان نشدی

[Siavash · Rating 5 out of 5]

بچه ها چطور میتونم این کتاب رو بخونم؟
یعنی باید بخرمش؟
یا باید دانلودش کنم؟
میشه کسی راهنماییم کنه...لطفا

[Mohammad.S.H]

hi that was good and i want to read all of them.

[Hossein]

شاهنامه خوانی خودش یک هنر است و جنانجه کسی شاهنامه خوانی نمی داند بهترست این کتاب را اول مطالعه کند

[Yassi Eshaghi · Rating 3 out of 5]

احساسات رو خیلی دخیل نکرده در داستان‌ها
بیشتر به وقایع پرداخته
شاید اگه از شعر هم کنی استفاده میکرد بهتر میشد.