Tûtînâme: Behçet Necatigil'in Kaleminden

by Anonymous, Behçet Necatigil (Editor & Foreword), Hilmi Yavuz (Foreword)

Doğu edebiyatlarının Binbir Gece Masalları formunda anlatılmış, yazılmış pek çok metni var. Tûtînâme, bunlardan biri. Kaynağı Sanskritçe. Günümüze kalan en eski yazmalarsa Farsça. Tûtî, bildiğimiz papağan. Türkçede dudukuşu olarak da söyleniyor. Bu nedenle kitabın adına Papağanname ya da Dudukuşu’nun Hikâyeleri de denebilir. Hikâye kısaca şöyle: Tâcir Said, bilgili, akıllı bir papağan edinir. Sonra işi nedeniyle denize açılır. Papağanına da o yokken karısına göz kulak olmasını öğütler. Güzel karısı Mahı Şeker, bir zaman sonra bir âşık edinir. Papağan da onu âşığına göndermemek amacıyla her gece Mahı Şeker’e hikâyeler anlatmaya başlar. Bu iş tam otuz gece sürer. Kıssalar, ibretli masallar, hayvan hikâyeleri...
Kitabı şiirimizin büyük ustası Behçet Necatigil’in Türkçesinden okuyacaksınız. Tûtînâme, Necatigil’in tamamladığı haliyle kaybolmuş, ölümünden yıllar sonra ortaya çıkmış. Bu yüzden, kitabın edebiyat dünyamızı sevindireceğini düşünüyoruz.

“Ümmet Çağı Müslüman Doğu edebiyatları, genellikle, belirli, kesin bir yaşama biçimi öğretme amacı güder. Bu ahlâkın oluşması için dünya hazlarından feragat ve kanaat gerekir; şeytanın ve bedenin ayartışlarına karşı uyanık ve tedbirli olmak gerekir. İnsanın zaaf ve kusurları nasıl önlenir; o edebiyatlar daha çok bu noktalar üzerinde durur. Temel doğrultu, bilgeliktir. Eskilerin hayat görüşleri, hayal dünyaları nereye kadardı; inanılır, akla uygun, yakıştırma, önemsenecek, gülüp geçilecek taraflarıyla nasıl bir düşünce ve tasarı ortamını kucaklıyordu; bu kitapta bunları bulursunuz.”

318 pages, Paperback

First published January 1, 1335

About the author

Books can be attributed to "Anonymous" for several reasons:

* They are officially published under that name
* They are traditional stories not attributed to a specific author
* They are religious texts not generally attributed to a specific author

Books whose authorship is merely uncertain should be attributed to Unknown.

See also: Anonymous

Reviews

[Alper Yılmaz · Rating 5 out of 5]

Doğu ve hatta dünya edebiyatındaki en köklü geleneklerden biri olan "dünyevi bilgelik masalları" geleneğinin okuduğum en iyi örneği. Buradaki kadar yoğun ve eğlendirici bir alt metin işlenişi ve metnin çerçevesini oluşturan ana hikâyeyle alt hikâyeler arasında böylesine bir âhenk, gördüğüm kadarıyla başka hiçbir masal kitabında mevcut değil. Binbir Gece Masalları, hacmi ve içerdiği birtakım "üst seviye" öyküler icabıyla daha üstün bir eser de olsa Tûtînâme'nin, Binbir Gece'nin yaklaşık 11'de 1'i boyutunda olmasını kendisi için tematik bütünlük yönünde bir avantaj hâline getirmesi ve son çıkan eserin bu kadar derin ve birçok insanî hakikate isabet edebilmiş bir eser olması hakkaten takdire şayan bir durum.

[Colby · Rating 3 out of 5]

a husband leaves his wife to go on a business trip. during his absence she falls in love with another man. luckily the husband left his oracle parrot named tuti-nama, at home. every evening when the wife is about to escape from the house to join her new lover, the parrot strikes up conversation with her and he tells her a moralist anecdote to which he lets her listen all night long. this continues for a total of 52 nights. this parrot is really something, tuti-nama is his name. and he's an oracle parrot.

[şamil · Rating 2 out of 5]

Ancak yarısını okuyabildim.Karşılaştırmak için kelile ile dimneden çok daha sıkıcı olduğunu söyleyebilirim.

[Yasemin Bozbey · Rating 5 out of 5]

Hayalden hakikate uçmakla mahir tûtî kuşun, mecazla işaret ettiği hakiki âlem-i muhabbetin söylencesidir.
Tûtînâme, Binbir Gece Masalları gibi, Mesnevî Şerif gibi işarî yolla; kulak verene hayal âleminin ötesinin kapısını aralayan bir masal. Bu şekilde menkıbelere başvurarak hakikatten haber verme öğretisi, tasavvufun Kur'an-ı Mübin'i ve Âlem-i Zişan'ı ve daha üst bir bakışla yaşamın kendisini ve kainatı anlama biçimidir. Kur'an-ı Mübin, hikaye etme amacıyla bahis açmaz Musa ve Hızır'dan. Tabi gaflet boş durmaz, kişiye: "Bu evvelkilerin masallarından başka bir şey değil." dedirtir. Çünkü Mâh-ı Şeker, aşk derdini Müşarîk'e açıp ondan hakikati apaçık duymaya dayanamaz yere çalar Müşarîk'in biçare bedenini ki gaflettedir. Gafil Mâh-ı Şeker'e bilge Tûtî, hakikati mesel ve menkıbelerle anlatır ki bilgeliğiyle gafilin halinden de gafletten de haberdardır. Mâh-ı Şeker şehvetini aşk bilmiş hakiki aşıkını unutmuştur ama nihayetinde aşktan haberdardır zaten aşktan gafil olan hakikatten nasip alamaz. İşbu aşık Mâh-ı Şeker'e hakikat şarabını yudum yudum içirmeli ki sarhoş olup kendinden geçmeye. Velhasıl bizlere de onun sarhoşluğundan bir hakikat yudumu nasiplenme ümidi kalmıştır, o ümitle sayfalarda kaybettiğimiz özü ararız. Özünün peşine düşen bilsin ki Tûtî'ye varmayan yol haraptır.

[G. İlke · Rating 4 out of 5]

Uyumadan önce birkaç sayfa masal okunmaz mı? İlaç gibi gelir yorgun zihne, bünyeye... Akıllı ve sahibine sadakatle bağlı dudukuşu Tûtî, sahibi gelene kadar yoldan çıkmasın diye evin hanımını sabahlara kadar masal anlatarak meşgul eder. Kişisel fikrimi soracak olursanız, evin hanımı yüzeyde sadakatsizliğe meyilli gibi dursa da, aslında pek gidesi de yoktur onu beğenen beyzadeye. Yoksa kuşcuk onun aklını tam otuz gün nasıl çelsin, her seferinde soruyor "o hikaye nasılmış, anlat bakalım" diye. Velhasılı kelam, kuş hanımının ve efendisinin yuvasını tatlı diliyle, kıvrak zekasıyla korur. Kelile ve Dimne'de olduğu gibi bol bol "kıssadan hisse" çıkardık yine.. =)

[Elif Köse · Rating 5 out of 5]

Doğu esintileri ile dolu, okuduğum en tatlı kitaplardan biriydi. Hint ve İran coğrafyasından hikayeler, rivayetler, kıssalar, kıssalardan hisseler.. Kimine aşinayız, kimi bilgece, kimi bugünün dünyasından bakınca absürd.

[Lulu]

1335