What do you think?
Rate this book
Divorcing
A stunning novel about childhood, marriage, and divorce by one of the most interesting minds of the 20th century, now back in print for the first time since 1969.
Dream and reality overlap in Divorcing, a book in which divorcing is not just a matter of marital collapse but names a rift that runs right through the inner and outer worlds of Sophie Blind, its brilliant but desperate protagonist. Can the rift be mended? Perhaps in the form of a novel, one that goes back from present-day New York to Sophie's childhood in pre-World War II Budapest, that revisits the divorce between her Freudian father and her fickle mother, and finds a place for a host of further tensions and contradictions of her life now. The question that haunts Divorcing, however, is whether any novel can be fleet and bitter and true and light enough to gather up all the darkness of a given life.
Susan Taubes's startlingly original novel was published in 1969 but largely ignored; after the author's tragic early death, it was forgotten. Its republication presents a chance to rediscover a dazzlingly intense and inventive writer whose work in many ways anticipates the fragmentary, glancing, lyrical novels that Renata Adler and Elizabeth Hardwick would write in the 1970s.
Dream and reality overlap in Divorcing, a book in which divorcing is not just a matter of marital collapse but names a rift that runs right through the inner and outer worlds of Sophie Blind, its brilliant but desperate protagonist. Can the rift be mended? Perhaps in the form of a novel, one that goes back from present-day New York to Sophie's childhood in pre-World War II Budapest, that revisits the divorce between her Freudian father and her fickle mother, and finds a place for a host of further tensions and contradictions of her life now. The question that haunts Divorcing, however, is whether any novel can be fleet and bitter and true and light enough to gather up all the darkness of a given life.
Susan Taubes's startlingly original novel was published in 1969 but largely ignored; after the author's tragic early death, it was forgotten. Its republication presents a chance to rediscover a dazzlingly intense and inventive writer whose work in many ways anticipates the fragmentary, glancing, lyrical novels that Renata Adler and Elizabeth Hardwick would write in the 1970s.
288 pages, Paperback
First published January 1, 1969
144 people are currently reading
3605 people want to read
About the author
Susan Taubes
7 books44 followersSusan Taubes (1928 – 6 November 1969), born Judit Zsuzanna Feldmann, was a Hungarian-American writer and intellectual. Taubes was born in Budapest, Hungary, into a Jewish family. In 1939, Susan Feldmann emigrated to the United States with her father (but without her mother, Marion Batory). She studied at Harvard, wrote her PhD thesis on The Absent God. A Study of Simone Weil, supervised by Paul Tillich, and published on philosophy and religion. She compiled "African Myths and Tales," published in New York in 1963 under her maiden name, and published her first novel, Divorcing, in 1969. Taubes committed suicide shortly after publication by drowning herself off Long Island in East Hampton. Her body was identified by Susan Sontag.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 116 reviews
August 20, 2025
Agora que estou morta, posso escrever finalmente a minha autobiografia. É óbvio que não falo a sério.
Com uma cor tão chamativa e um título tão lacónico, “Divórcio” é o livro de cabeceira perfeito depois de uma desavença entre um casal, um motivo de preocupação num almoço de amigas, a causa de olhares de curiosidade e piedade nos transportes públicos. “Divórcio” é, no entanto, um desafio equivalente a um casamento atribulado ao qual pensei realmente pôr fim por diferenças irreconciliáveis. A saber: sonhos e alucinações surrealistas (ou surrealismo alucinado?) numa amálgama que não me permite perceber o que é realidade ou não, uma farsa em que uma morta assiste ao próprio funeral, ao próprio julgamento, em momentos de pura demência. Precisei, pois, de recorrer a uma profissional de confiança, neste caso, a grande Deborah Levy, que me deu alento para prosseguir através das suas palavras:
“Um livro, ao mesmo tempo, espirituoso e sem esperança, elegante na forma e na sobreposição modernista das camadas do tempo e do espaço. Quem me dera tê-lo lido há décadas. Se o tivesse feito, guardá-lo-ia na minha estante entre duas poetas – Sylvia Plath, Anne Sexton – e a filósofa Hannah Arendt.”
Contextualizando. Susan Taubes, tal como a protagonista desta obra, era neta de um proeminente rabino, filha de um psiquiatra freudiano com quem abandonou a Hungria no início da Segunda Guerra Mundial para se instalar na zona de New Jersey, formou-se em filosofia e casou com um homem em tudo parecido com o seu marido ficcional em “Divórcio”. Duas semanas depois da sua publicação, em 1969, atirou-se a um rio e foi a sua grande amiga Susan Sontag quem reconheceu o seu corpo, daí a introdução escrita por David Rieff, filho desta autora. Ninguém sabe o motivo do suicídio de Taubes, mas muitos dizem que para tal pode ter contribuído a recensão negativa no “New York Times”, numa época em que a opinião de críticos literários ditava a sorte das publicações.
-Porque é que não te afogaste, ao menos? A tua vida não era suficientemente desgraçada? (…)
-Não havia água suficiente sob a Pont de Sèvres.
-Outras pessoas parecem ter conseguido.
-Não entendes nada da vida de uma mulher.
-Alguma vez aceitarás que és uma ficção!
No meio dessa recensão desdenhosa e complacente, exibindo o mesmo paternalismo masculino contra o qual Taubes se rebela no seu livro, há uma expressão muito certeira para o definir que é o jogo cama-de-gato. “Divórcio” é, de facto, um jogo com um fio de pontas atadas que a autora vai manipulando para dar outras formas, enrodilhando até parecer que assumiu a sua forma intrincada e final e, depois, desenredando para se tornar linear e banal, numa mescla de géneros: ficção e autoficção, teatro e sonhos.
Depois de 15 anos de um casamento artificial com um homem manipulador e condescendente…
O processo de anulação, começado na noite em que ficou noiva de Ezra, completou-se com a cerimónia pública de casamento; foi como se escavada – grata por saber que não passava de um molde – e enchida muito lentamente com um fluido diluído e homogéneo que iria endurecer aos poucos.
…Sophie decide pôr fim ao nomadismo que tem sido a sua vida, instalar-se em Paris com os seus três filhos, separar-se de Ezra, escrever um livro…
Os livros eram melhores do que os sonhos ou a vida. Um livro terminava não como a vida, abruptamente; não como um sonho, com uma escaramuça canhestra e uma sensação de desilusão: mas com graça e intencionalidade, preparando-nos para o parágrafo final.
…e por fim, viver uma paixão sem compromisso.
Acredita no que te digo, o casamento arruína qualquer relacionamento feliz. São as pequenas irritações da vida quotidiana… Ele vê a tua escova do cabelo em cima da mesa ou tu vê-lo a cortar as unhas e lá se vai a beleza. Fazem muito bem em viver separados. Em partilhar apenas as coisas belas. Eu sei. O Zoltan e eu fomos os amantes mais felizes durante cinco anos e depois, assim que nos casámos… Nem quero falar sobre isso. Ele queria uma mãe substituta, uma enfermeira, um daqueles tipos neuróticos clássicos…
Não é, porém, só o seu divórcio que dá título a este livro, visto que, em criança, Sophie assistiu ao fim do casamento dos pais, em Budapeste, uma relação que nenhum dos progenitores levava muito a sério.
-Não é nada de novo; uma mulher mimada, uma mulher vaidosa, uma mulher egoísta que usa um homem e faz dele um palerma; não há nada de original na tua Kamilla.
-É uma doença – argumentou ele -, eu não disse que ela era original. Há milhares de casos. Toda a humanidade está doente. Ela é um caso clássico.
-Para mim ela é uma galdéria.
-Nós, psicanalistas, chamamos-lhe uma doença.
Não constituindo um libelo contra o matrimónio, “Divórcio” não deixa de ser uma reflexão de frases ponderadas e bem torneadas sobre o que leva alguém que, em princípio não consideraria casar-se, a fazê-lo, seja por pressão, por tradição ou por comodismo (ou tudo junto, neste caso?) perdendo, assim, a sua individualidade e aniquilando a sua identidade.
Aceitara como parte do casamento duas pessoas caminhando juntas em solidão e oposição. Mas que se esgotassem a sua fé e o seu arbítrio e o orgulho, isso Sophie não podia aceitar.
Com uma cor tão chamativa e um título tão lacónico, “Divórcio” é o livro de cabeceira perfeito depois de uma desavença entre um casal, um motivo de preocupação num almoço de amigas, a causa de olhares de curiosidade e piedade nos transportes públicos. “Divórcio” é, no entanto, um desafio equivalente a um casamento atribulado ao qual pensei realmente pôr fim por diferenças irreconciliáveis. A saber: sonhos e alucinações surrealistas (ou surrealismo alucinado?) numa amálgama que não me permite perceber o que é realidade ou não, uma farsa em que uma morta assiste ao próprio funeral, ao próprio julgamento, em momentos de pura demência. Precisei, pois, de recorrer a uma profissional de confiança, neste caso, a grande Deborah Levy, que me deu alento para prosseguir através das suas palavras:
“Um livro, ao mesmo tempo, espirituoso e sem esperança, elegante na forma e na sobreposição modernista das camadas do tempo e do espaço. Quem me dera tê-lo lido há décadas. Se o tivesse feito, guardá-lo-ia na minha estante entre duas poetas – Sylvia Plath, Anne Sexton – e a filósofa Hannah Arendt.”
Contextualizando. Susan Taubes, tal como a protagonista desta obra, era neta de um proeminente rabino, filha de um psiquiatra freudiano com quem abandonou a Hungria no início da Segunda Guerra Mundial para se instalar na zona de New Jersey, formou-se em filosofia e casou com um homem em tudo parecido com o seu marido ficcional em “Divórcio”. Duas semanas depois da sua publicação, em 1969, atirou-se a um rio e foi a sua grande amiga Susan Sontag quem reconheceu o seu corpo, daí a introdução escrita por David Rieff, filho desta autora. Ninguém sabe o motivo do suicídio de Taubes, mas muitos dizem que para tal pode ter contribuído a recensão negativa no “New York Times”, numa época em que a opinião de críticos literários ditava a sorte das publicações.
-Porque é que não te afogaste, ao menos? A tua vida não era suficientemente desgraçada? (…)
-Não havia água suficiente sob a Pont de Sèvres.
-Outras pessoas parecem ter conseguido.
-Não entendes nada da vida de uma mulher.
-Alguma vez aceitarás que és uma ficção!
No meio dessa recensão desdenhosa e complacente, exibindo o mesmo paternalismo masculino contra o qual Taubes se rebela no seu livro, há uma expressão muito certeira para o definir que é o jogo cama-de-gato. “Divórcio” é, de facto, um jogo com um fio de pontas atadas que a autora vai manipulando para dar outras formas, enrodilhando até parecer que assumiu a sua forma intrincada e final e, depois, desenredando para se tornar linear e banal, numa mescla de géneros: ficção e autoficção, teatro e sonhos.
Depois de 15 anos de um casamento artificial com um homem manipulador e condescendente…
O processo de anulação, começado na noite em que ficou noiva de Ezra, completou-se com a cerimónia pública de casamento; foi como se escavada – grata por saber que não passava de um molde – e enchida muito lentamente com um fluido diluído e homogéneo que iria endurecer aos poucos.
…Sophie decide pôr fim ao nomadismo que tem sido a sua vida, instalar-se em Paris com os seus três filhos, separar-se de Ezra, escrever um livro…
Os livros eram melhores do que os sonhos ou a vida. Um livro terminava não como a vida, abruptamente; não como um sonho, com uma escaramuça canhestra e uma sensação de desilusão: mas com graça e intencionalidade, preparando-nos para o parágrafo final.
…e por fim, viver uma paixão sem compromisso.
Acredita no que te digo, o casamento arruína qualquer relacionamento feliz. São as pequenas irritações da vida quotidiana… Ele vê a tua escova do cabelo em cima da mesa ou tu vê-lo a cortar as unhas e lá se vai a beleza. Fazem muito bem em viver separados. Em partilhar apenas as coisas belas. Eu sei. O Zoltan e eu fomos os amantes mais felizes durante cinco anos e depois, assim que nos casámos… Nem quero falar sobre isso. Ele queria uma mãe substituta, uma enfermeira, um daqueles tipos neuróticos clássicos…
Não é, porém, só o seu divórcio que dá título a este livro, visto que, em criança, Sophie assistiu ao fim do casamento dos pais, em Budapeste, uma relação que nenhum dos progenitores levava muito a sério.
-Não é nada de novo; uma mulher mimada, uma mulher vaidosa, uma mulher egoísta que usa um homem e faz dele um palerma; não há nada de original na tua Kamilla.
-É uma doença – argumentou ele -, eu não disse que ela era original. Há milhares de casos. Toda a humanidade está doente. Ela é um caso clássico.
-Para mim ela é uma galdéria.
-Nós, psicanalistas, chamamos-lhe uma doença.
Não constituindo um libelo contra o matrimónio, “Divórcio” não deixa de ser uma reflexão de frases ponderadas e bem torneadas sobre o que leva alguém que, em princípio não consideraria casar-se, a fazê-lo, seja por pressão, por tradição ou por comodismo (ou tudo junto, neste caso?) perdendo, assim, a sua individualidade e aniquilando a sua identidade.
Aceitara como parte do casamento duas pessoas caminhando juntas em solidão e oposição. Mas que se esgotassem a sua fé e o seu arbítrio e o orgulho, isso Sophie não podia aceitar.
January 27, 2022
Susan Taubes wanted to call this book To America and Back in a Coffin, but her publisher wouldn’t let her
September 23, 2024
amazing, at times trippy and dreamlike and at other times lucid
susan taubes apparently wanted to call this "to america and back in a coffin" which is the sickest book title of all time and they should have republished it as that
susan taubes apparently wanted to call this "to america and back in a coffin" which is the sickest book title of all time and they should have republished it as that
March 13, 2021
I liked it, I liked it! I suggest Mikey and the surprise attending his liking a particular breakfast cereal, Life, because the "Introduction" to Divorcing by David Rieff suggests I won't like it. Worse, that it's not very good. I'd imagined an uphill slog to reading it but was pleasantly surprised how well I liked it, at what a gluttonous read it became for me.
The novel's, after all, about life without the capital L, to deliberately return to the breakfast cereal, though it's also about leaving and about death. It's the story of Sophie Blind who emigrates to America from Budapest with her father just ahead of the Nazi pogrom against the Jews. There she meets Ezra Blind (modeled, we're told, on Taubes's husband Jacob, just as Sophie is modeled on Susan) and makes a life with him and their 3 children. Divorcing's main narrative current moves her back to Europe as an act of breaking up the marriage. The novel contains many split-ups: Sophie's aunts are leaving uncles, her mother leaves Sophie's father for a much younger man, Jews leave their homeland, Sophie leaves life. Divorce is everywhere and takes many forms. Much of it is a novel of interior feelings delivered in a dream-like style not always to be taken literally. However, it's my understanding Sophie's point of view for parts of the novel is from death. We're told by Rieff's "Introduction" that the working title was To America and Back in a Coffin, fortunately rejected by her publishers. Fortunately because it's a novel full of life. That's no better realized than in Part Three which is about her childhood in Budapest and about her wonder at the rich Jewish tradition so animatedly alive around her. This is the part of the novel I liked best. It's also the part of the novel least tainted by the surreal. And in the latter half of the novel Taubes best demonstrates what she's good at, writing strong, believable characters in progressive and confident sentences. It's fairly complex and interestingly styled and structured but in the final parts begins to almost sprawl into a family saga. And it's difficult to sprawl from a coffin. Breaking free from it as Taubes does is resurrecting.
Why is the novel's reception so confused? Probably because it has an interesting background. A week after it was published to dismissive or bad reviews in 1969, particularly a savage one by the influential Hugh Kenner in the New York Times, Susan Taubes committed suicide. Susan Sontag, an intimate of Taubes, and David Rieff's mother, identified the body. I'm wondering if the young Rieff was told by his mother or intuited from her the idea the novel's not good, the idea later reinforced when he read Kenner's review. We may never know, and perhaps should't. And probably shouldn't bother ourselves too much about it. It doesn't matter and, besides, today's reviews of Divorcing are quite good. What I know now from my reading is that I like the Taubes novel better than the Sontag novels. And what I think is that we should beware bad introductions as much as bad novels.
The novel's, after all, about life without the capital L, to deliberately return to the breakfast cereal, though it's also about leaving and about death. It's the story of Sophie Blind who emigrates to America from Budapest with her father just ahead of the Nazi pogrom against the Jews. There she meets Ezra Blind (modeled, we're told, on Taubes's husband Jacob, just as Sophie is modeled on Susan) and makes a life with him and their 3 children. Divorcing's main narrative current moves her back to Europe as an act of breaking up the marriage. The novel contains many split-ups: Sophie's aunts are leaving uncles, her mother leaves Sophie's father for a much younger man, Jews leave their homeland, Sophie leaves life. Divorce is everywhere and takes many forms. Much of it is a novel of interior feelings delivered in a dream-like style not always to be taken literally. However, it's my understanding Sophie's point of view for parts of the novel is from death. We're told by Rieff's "Introduction" that the working title was To America and Back in a Coffin, fortunately rejected by her publishers. Fortunately because it's a novel full of life. That's no better realized than in Part Three which is about her childhood in Budapest and about her wonder at the rich Jewish tradition so animatedly alive around her. This is the part of the novel I liked best. It's also the part of the novel least tainted by the surreal. And in the latter half of the novel Taubes best demonstrates what she's good at, writing strong, believable characters in progressive and confident sentences. It's fairly complex and interestingly styled and structured but in the final parts begins to almost sprawl into a family saga. And it's difficult to sprawl from a coffin. Breaking free from it as Taubes does is resurrecting.
Why is the novel's reception so confused? Probably because it has an interesting background. A week after it was published to dismissive or bad reviews in 1969, particularly a savage one by the influential Hugh Kenner in the New York Times, Susan Taubes committed suicide. Susan Sontag, an intimate of Taubes, and David Rieff's mother, identified the body. I'm wondering if the young Rieff was told by his mother or intuited from her the idea the novel's not good, the idea later reinforced when he read Kenner's review. We may never know, and perhaps should't. And probably shouldn't bother ourselves too much about it. It doesn't matter and, besides, today's reviews of Divorcing are quite good. What I know now from my reading is that I like the Taubes novel better than the Sontag novels. And what I think is that we should beware bad introductions as much as bad novels.
January 18, 2021
Sort of a suicide note or the your-whole-life-flashes-before-your-eyes-when-you-die book. The former is because the author killed herself after publishing this novel to no acclaim in 1969. The latter as it reads like an autobiography from beyond the grave. There are similarities to the writer and her life, but I wasn’t familiar with them until reading the intro. That doesn’t matter, her creative wrestling with real events kept me reading, that and her voice, which was always playful, witty and funny.
March 13, 2023
Questo è l'unico libro scritto da Susan Taubes. E grazie a Fazi Editore per averlo tradotto e pubblicato.
Leggevo su una rivista letteraria che la scrittrice ungherese che è vissuta in America, in seguito a una recensione negativa, si è tolta la vita.
Infatti, il New York Times, in un articolo datato 8 novembre 1969 scrive: «Una donna che si è suicidata giovedì notte camminando nell’Oceano Atlantico è stata identificata oggi come la signora Susan Taubes, insegnante e scrittrice di origine ungherese il cui romanzo è stato pubblicato la scorsa settimana».
A riconoscere il cadavere fu proprio Susan Sontag.
A ripubblicare il libro è stato il figlio di Susan Sontag.
Il romanzo ha tanti tratti autobiografici della scrittice: la protagonista Sophie è ungherese e si è trasferita in America con il padre, in seguito alla separazione dei genitori; il padre è uno psicoanalista ebreo; la donna ha sposato un uomo bello che però non la rende felice.
Il romanzo si apre in modo deflagrante: con la morte della protagonista in seguito a un incidente stradale.
E oltre alla copertina, ad attirare la mia attenzione è stato proprio l'incipit.
Il romanzo è onirico e non si riesce a distinguere i sogni dalla realtà: è lo stile scelto dall'autrice per descrivere le difficoltà che sono insite nelle coppie che non sono ben assortite.
“– Le persone possono cambiare tanto? Mamma, quando sposi qualcuno non riesci a capire come diventerà? Perché quando mi sposo io voglio essere arcisicura. Quando hai sposato papà hai mai pensato che avresti divorziato?... Quindi... riflette, anche se ti sembra di essere arcisicura... Ma pure tu sei cambiata!... a parte il fatto che se non avessi sposato papà io non sarei nata e non mi piacerebbe per niente, quindi sono contenta che tu l’abbia sposato...”
Una scrittura coinvolgente, che per molti aspetti mi ha richiamato alla memoria quella di Clarice Lispector e quella di Rachel .
Non è stato capito il suo genio e per l'incapacità del critico di incasellare il genere, è stato più facile stroncare il romanzo, andando a minare la fragilità nervosa della scrittrice che ha così deciso di f.arla finita.
Un romanzo e una vita che fanno molto riflettere: le parole si devono usare con cura, perché non sappiamo chi c'è dall'altra parte.
Leggevo su una rivista letteraria che la scrittrice ungherese che è vissuta in America, in seguito a una recensione negativa, si è tolta la vita.
Infatti, il New York Times, in un articolo datato 8 novembre 1969 scrive: «Una donna che si è suicidata giovedì notte camminando nell’Oceano Atlantico è stata identificata oggi come la signora Susan Taubes, insegnante e scrittrice di origine ungherese il cui romanzo è stato pubblicato la scorsa settimana».
A riconoscere il cadavere fu proprio Susan Sontag.
A ripubblicare il libro è stato il figlio di Susan Sontag.
Il romanzo ha tanti tratti autobiografici della scrittice: la protagonista Sophie è ungherese e si è trasferita in America con il padre, in seguito alla separazione dei genitori; il padre è uno psicoanalista ebreo; la donna ha sposato un uomo bello che però non la rende felice.
Il romanzo si apre in modo deflagrante: con la morte della protagonista in seguito a un incidente stradale.
E oltre alla copertina, ad attirare la mia attenzione è stato proprio l'incipit.
Il romanzo è onirico e non si riesce a distinguere i sogni dalla realtà: è lo stile scelto dall'autrice per descrivere le difficoltà che sono insite nelle coppie che non sono ben assortite.
“– Le persone possono cambiare tanto? Mamma, quando sposi qualcuno non riesci a capire come diventerà? Perché quando mi sposo io voglio essere arcisicura. Quando hai sposato papà hai mai pensato che avresti divorziato?... Quindi... riflette, anche se ti sembra di essere arcisicura... Ma pure tu sei cambiata!... a parte il fatto che se non avessi sposato papà io non sarei nata e non mi piacerebbe per niente, quindi sono contenta che tu l’abbia sposato...”
Una scrittura coinvolgente, che per molti aspetti mi ha richiamato alla memoria quella di Clarice Lispector e quella di Rachel .
Non è stato capito il suo genio e per l'incapacità del critico di incasellare il genere, è stato più facile stroncare il romanzo, andando a minare la fragilità nervosa della scrittrice che ha così deciso di f.arla finita.
Un romanzo e una vita che fanno molto riflettere: le parole si devono usare con cura, perché non sappiamo chi c'è dall'altra parte.
February 11, 2021
An experimental novel is never easy to sum up. Taubes’ general mystique is pretty interesting, this book merits a re-read it’s dense and weird and I liked it! But if you like a clean cohesive narrative this is not for you.. it reads at times like a surreal fever dream at others a dip into a specific memory. Will be thinking about this...
June 15, 2024
Zo, zo goed.
Zowel ruwweg de eerste helft van het boek - waarin het hoofdpersonage haar eigen dood en de nasleep ervan beschrijft (die processcène is meesterlijk) - als de tweede helft - eerder een soort familiegeschiedenis, met erg interessante verwikkelingen - heb ik enorm graag gelezen.
Indrukwekkend!
Zowel ruwweg de eerste helft van het boek - waarin het hoofdpersonage haar eigen dood en de nasleep ervan beschrijft (die processcène is meesterlijk) - als de tweede helft - eerder een soort familiegeschiedenis, met erg interessante verwikkelingen - heb ik enorm graag gelezen.
Indrukwekkend!
February 12, 2021
I wanted to give this book a higher rating but I have to stay true to myself and there were some sections I found beautiful and I liked the over arching themes or whatever but truthfully I found it pretty boring and I hated the fourth part
July 3, 2025
ספר יפה. קריאתו התמשכה בעיקר בשל המלחמה, שגם פינתה זמן לקריאה אך גם גזלה את מירב תשומת הלב. בכל זאת נהניתי לקרוא בו בין אזעקה לאזעקה ודי בעובדה הזאת בכדי להעיד על טיבו. ספר קודם שקראתי עסק בחוויות של עקירה וגלות מתוך כתיבה פוסטמודרנית. הספר הזה גם הוא עוסק בכך, אך כתיבתה של סוזאן טאובס היא מודרניסטית לגמרי – כתיבה של סופרת נבונה שניכר שספגה את כל ההשפעות האינטלקטואליות "הנכונות" באקדמיה האמריקאית בשנות השישים של המאה העשרים, שיותר משהיא מחדשת בסגנונה היא בעלת מלאכה מצוינת המנצלת את כל טכסיסי הסופרים המודרניסטים של המחצית הראשונה של המאה העשרים.
זהו סיפורה של סופי לנדסמן (אישה נבונה, בעלת מקום, שנדונה לאבד את מקומה וארצה ולהפוך לגולה ולנוודת) ההופכת לאחר נישואיה לעזרא בלינד לסוג של עיוורת, או למגששת ומחפשת נצחית. במקור נקרא הספר "לאמריקה, ובחזרה בארון מתים" אך הוא שונה כנראה בלחץ המו"ל האמריקאי ל"התגרשות" (אני דווקא חושב שמדובר בשינוי מבורך). ההתגרשות כאן אינה רק ניסיונה של סופי להשיג גט מבעלה (אלוהים ישמור אותנו מ"עזרה" שכזה) אלא היא גם מצב נפשי מתמשך של אישה בעלת נפש שבורה, שאינה מצליחה למצוא את מקומה – שאינה יכולה לאחות את הפער שנפער בינה לבין העולם. מצב פרדוקסלי של אישה שאינה מרגישה בבית שום מקום אך גם אינה מצליחה ל"התגרש" מאינסוף הקשרים הכובלים אותה לעברה. בנוסף סיפורה של סופי מהדהד גם את סיפור יחסיהם המעורערים של הוריה והגרושים שלהם בעולם מסורתי שהפך מודרני בהונגריה שבין שתי מלחמות העולם.
סופי היא נצר לשושלת רבנים ידועה בהונגריה, נכדתו של רבה הראשי של בודפשט, בת לאב שזנח את הדת המסורתית, לאחר מלחמת העולם הראשונה ועבר להאמין במדע החדש, הלוא הוא הפסיכואנליזה, דרכה הוא מפרש את העולם (ובכלל זאת את אשתו ובתו). והיא גם בתה של יהודייה מסוג אחר – אישה לא מוסרית – כלומר כזו הזונחת את בית בעלה ואת בתה ומתרועעת לעיני כל עם מאהביה השונים. האם היא דגם אחר המשפיע על רצונותיה המתנגשים של סופי. מצד אחד דמות אם חסרה ומזניחה, המעוררת בה כמיהה למגבלות העולם המסורתי הישן, לקביעות, ומצד שני מודל להתנהגות מינית חופשית ונהנתנית, שאינה מתחשבת בנורמות חברתיות. עם עליית האנטישמיות בהונגריה ובפרט לאחר סיפוח אוסטריה, הופכת סופי לזרה במולדתה. החיים נשברים. אביה ואמה מתגרשים וסופי ואביה עוזבים את הונגריה ברגע האחרון האפשרי ומהגרים אל ארצות הברית, שם הם משתקעים בניו-יורק ולאחר מכן בעיירה קטנה.
למרות שהיא משלימה את חוק לימודיה בארה"ב ואף את לימודיה האקדמיים, סופי אינה מצליחה להתאקלם בתרבות האמריקאית. היא נישאת במהירות, שבוע לאחר שפגשה בו, לאינטלקטואל יהודי מבריק בשם עזרא בלינד. כאן הופכים חייה לחיי נדודים. תחילה בעקבות בעלה המשוטט לו בין אוניברסיטאות ברחבי העולם ועם התפוררות היחסים ביניהם במסלול עצמאי משלה. מערכת היחסים בין עזרה לסופי היא בעלת מאפיינים מזוכיסטיים (ומצדו שילוב של מזוכיזם וסאדיזם). למרות שהם מנהלים מערכת יחסים פתוחה, ולכל אחד מהם מאהבים רבים, הם אינם נפרדים. בשלב מסוים גובר אצל סופי הרצון להפרד מעזרא אך הוא מסרב לתת לה גט. הוא אינו מתנגד לכך שיתגוררו בנפרד, הקשר שלו עם ילדיו כמעט אינו קיים ואין לו בעיה אם מאהביה של אשתו, אך התלותיות הילדותית שלו המשולבת בסאדיזם ובסוג של התעקשות דתית, אינה מאפשרת לו לשאת את המחשבה שיאבד את סופי. סופי עוברת לגור עם ילדיה בפריז וממשיכה במאמציה לשכנע את עזרא להתגרש. אך מה שהיא באמת רוצה הוא להתנתק מעברה, מגידול הילדים שאינו עולה אצלה יפה וממאהביה השונים. היא מנהלת רומן מכתבים עם מאהב צעיר בניו-יורק (עמו נפגשה לפני שהשתקעה בפריז) ושואפת להתאחד עמו שוב בעתיד. היא טסה לפגישה בארה"ב ואולי אף נפגשת עמו אך כנראה נהרגת בתאונת דרכים.
כמיטב המסורת המודרניסטית הספר כתוב בצורה אקלקטית למדי. הוא פותח בזרם תודעה – רצף של חלומות – התעוררות מחלום לחלום. הוא ממשיך בדילוגים וקפיצות בין סצנות שונות מחיי הנישואין של סופי ועזרא, מניסיונות ההשתקעות של סופי בפריז ומפגישותיה בניו-יורק עם מאהבה. הוא הופך לפנטסמגוריה של סצנות סוריאליסטיות המתרחשות כנראה ברוחה של סופי המתה, המשופעת באלוזיות ספרותיות. בדומה לגיבורו של קפקא, סופי עומדת למשפט במהלכו היא נפגשת עם רבות מהדמויות בחייה – אמה, אביה, בעלה, מאהבה, ילדיה, דודים ודודות שונים כמו גם רבנים אורתודוכסים . היא מובאת לבית המשפט בארון מתים ומנסה ללא הרף וללא הצלחה לברר מה השתבש. (אחד השופטים במשפטה מכונה "בלום" – כגיבורו של ג'וייס שהיה כזכור גם הוא יהודי ממוצא הונגרי). לאחר הפנטסמגוריה אנו עוברים לקטע של חקירה עצמית, תוך ביקור של סופי אצל אביה הפסיאנליטקאי (הנויירוטי) המזדקן. ובו מתברר השבר שנפער אצל הגיבורה עם המעבר לאמריקה. לאחר מכן מגיע אוסף של זיכרונות ילדותה של סופי מהונגריה שלפני המלחמה. הם מתוארים מנקודת המבט של הילדה שהייתה, מה שמקנה להם אופי קומי וסרקסטי. בסופו חוזר הספר אל זרם תודעה הזייתי.
כל המוזרות הזאת, אף שאינה מחדשת הרבה מבחינה סגנונית, כתובה היטב ואף מהנה לקריאה. הקטעים החזקים במיוחד לדעתי הם אלו המתארים את סצנות העימותים האובססיביים בין עזרא לסופי. קשה שלא להתפתות ולראות בסיפור הבדיוני סוג של אוטוביוגרפיה של סוזאן טאובס עצמה. כרגיל במקרים כאלו רצוי לעשות זאת עם מידה של הסתייגות – לא רצוי לרדד יצירה ספרותית על-ידי רדוקציה לביוגרפיה של מחברה. מצד שני, יותר מכל, הספר הזה מיטיב לצייר (כתוצאה מהשימוש בטכניקות המגוונות והדמיות השונות – אב פסיכואנליטיקאי, גיבורה אינטלקטואלית) דמות שלמה של נפש אישה חסרת מנוח. מקורבים לבני הזוג טאובס מעידים על הדמיון הבולט בין עזרא לבעלה הידוע של טאובס – הרב וחוקר הדתות יעקב טאובס. אפשר לקרוא אודותיו באינטרנט – אינטלקטואל מבריק, שלא כתב הרבה, לימד בארה"ב וגרמניה. היה תלמיד של הרב סולובייצ'יק. למד באוניברסיטה העברית והיה עוזר מחקר של גרשום שלום, עד ש" ב-1951 פרץ בין השניים משבר על רקע אישי ואקדמי, שהוביל להחרמתו של טאובס בכל המוסדות האקדמאיים בישראל" (וויקיפדיה) והוא עבר לגרמניה, שם ייסד מכוני מחקר.
במיוחד ניתן להתפתות לראות ברומאן סוג של אוטוביוגרפיה, מאחר ושבועיים לאחר פרסומו התאבדה סוזאן טאובס. כווירג'יניה וולף וסילביה פלאת' התאבדותה העניקה עוד ממד טראגי ורומנטי ליצירתה. בניגוד אליהן היא נשכחה קצת אבל ב-2020 הוצא ספרה מחדש ב-NYRB ועומד לצאת אצלם ספר נוסף שלה שלא יצא לאור בחייה. אני קראתי קודם סיפור קצר שלה שפורסם באינטרנט (אולי קטע מהרומאן השני), התרשמתי מאיכות הכתיבה והסתקרנתי לקרוא בספר הזה.
זהו סיפורה של סופי לנדסמן (אישה נבונה, בעלת מקום, שנדונה לאבד את מקומה וארצה ולהפוך לגולה ולנוודת) ההופכת לאחר נישואיה לעזרא בלינד לסוג של עיוורת, או למגששת ומחפשת נצחית. במקור נקרא הספר "לאמריקה, ובחזרה בארון מתים" אך הוא שונה כנראה בלחץ המו"ל האמריקאי ל"התגרשות" (אני דווקא חושב שמדובר בשינוי מבורך). ההתגרשות כאן אינה רק ניסיונה של סופי להשיג גט מבעלה (אלוהים ישמור אותנו מ"עזרה" שכזה) אלא היא גם מצב נפשי מתמשך של אישה בעלת נפש שבורה, שאינה מצליחה למצוא את מקומה – שאינה יכולה לאחות את הפער שנפער בינה לבין העולם. מצב פרדוקסלי של אישה שאינה מרגישה בבית שום מקום אך גם אינה מצליחה ל"התגרש" מאינסוף הקשרים הכובלים אותה לעברה. בנוסף סיפורה של סופי מהדהד גם את סיפור יחסיהם המעורערים של הוריה והגרושים שלהם בעולם מסורתי שהפך מודרני בהונגריה שבין שתי מלחמות העולם.
סופי היא נצר לשושלת רבנים ידועה בהונגריה, נכדתו של רבה הראשי של בודפשט, בת לאב שזנח את הדת המסורתית, לאחר מלחמת העולם הראשונה ועבר להאמין במדע החדש, הלוא הוא הפסיכואנליזה, דרכה הוא מפרש את העולם (ובכלל זאת את אשתו ובתו). והיא גם בתה של יהודייה מסוג אחר – אישה לא מוסרית – כלומר כזו הזונחת את בית בעלה ואת בתה ומתרועעת לעיני כל עם מאהביה השונים. האם היא דגם אחר המשפיע על רצונותיה המתנגשים של סופי. מצד אחד דמות אם חסרה ומזניחה, המעוררת בה כמיהה למגבלות העולם המסורתי הישן, לקביעות, ומצד שני מודל להתנהגות מינית חופשית ונהנתנית, שאינה מתחשבת בנורמות חברתיות. עם עליית האנטישמיות בהונגריה ובפרט לאחר סיפוח אוסטריה, הופכת סופי לזרה במולדתה. החיים נשברים. אביה ואמה מתגרשים וסופי ואביה עוזבים את הונגריה ברגע האחרון האפשרי ומהגרים אל ארצות הברית, שם הם משתקעים בניו-יורק ולאחר מכן בעיירה קטנה.
למרות שהיא משלימה את חוק לימודיה בארה"ב ואף את לימודיה האקדמיים, סופי אינה מצליחה להתאקלם בתרבות האמריקאית. היא נישאת במהירות, שבוע לאחר שפגשה בו, לאינטלקטואל יהודי מבריק בשם עזרא בלינד. כאן הופכים חייה לחיי נדודים. תחילה בעקבות בעלה המשוטט לו בין אוניברסיטאות ברחבי העולם ועם התפוררות היחסים ביניהם במסלול עצמאי משלה. מערכת היחסים בין עזרה לסופי היא בעלת מאפיינים מזוכיסטיים (ומצדו שילוב של מזוכיזם וסאדיזם). למרות שהם מנהלים מערכת יחסים פתוחה, ולכל אחד מהם מאהבים רבים, הם אינם נפרדים. בשלב מסוים גובר אצל סופי הרצון להפרד מעזרא אך הוא מסרב לתת לה גט. הוא אינו מתנגד לכך שיתגוררו בנפרד, הקשר שלו עם ילדיו כמעט אינו קיים ואין לו בעיה אם מאהביה של אשתו, אך התלותיות הילדותית שלו המשולבת בסאדיזם ובסוג של התעקשות דתית, אינה מאפשרת לו לשאת את המחשבה שיאבד את סופי. סופי עוברת לגור עם ילדיה בפריז וממשיכה במאמציה לשכנע את עזרא להתגרש. אך מה שהיא באמת רוצה הוא להתנתק מעברה, מגידול הילדים שאינו עולה אצלה יפה וממאהביה השונים. היא מנהלת רומן מכתבים עם מאהב צעיר בניו-יורק (עמו נפגשה לפני שהשתקעה בפריז) ושואפת להתאחד עמו שוב בעתיד. היא טסה לפגישה בארה"ב ואולי אף נפגשת עמו אך כנראה נהרגת בתאונת דרכים.
כמיטב המסורת המודרניסטית הספר כתוב בצורה אקלקטית למדי. הוא פותח בזרם תודעה – רצף של חלומות – התעוררות מחלום לחלום. הוא ממשיך בדילוגים וקפיצות בין סצנות שונות מחיי הנישואין של סופי ועזרא, מניסיונות ההשתקעות של סופי בפריז ומפגישותיה בניו-יורק עם מאהבה. הוא הופך לפנטסמגוריה של סצנות סוריאליסטיות המתרחשות כנראה ברוחה של סופי המתה, המשופעת באלוזיות ספרותיות. בדומה לגיבורו של קפקא, סופי עומדת למשפט במהלכו היא נפגשת עם רבות מהדמויות בחייה – אמה, אביה, בעלה, מאהבה, ילדיה, דודים ודודות שונים כמו גם רבנים אורתודוכסים . היא מובאת לבית המשפט בארון מתים ומנסה ללא הרף וללא הצלחה לברר מה השתבש. (אחד השופטים במשפטה מכונה "בלום" – כגיבורו של ג'וייס שהיה כזכור גם הוא יהודי ממוצא הונגרי). לאחר הפנטסמגוריה אנו עוברים לקטע של חקירה עצמית, תוך ביקור של סופי אצל אביה הפסיאנליטקאי (הנויירוטי) המזדקן. ובו מתברר השבר שנפער אצל הגיבורה עם המעבר לאמריקה. לאחר מכן מגיע אוסף של זיכרונות ילדותה של סופי מהונגריה שלפני המלחמה. הם מתוארים מנקודת המבט של הילדה שהייתה, מה שמקנה להם אופי קומי וסרקסטי. בסופו חוזר הספר אל זרם תודעה הזייתי.
כל המוזרות הזאת, אף שאינה מחדשת הרבה מבחינה סגנונית, כתובה היטב ואף מהנה לקריאה. הקטעים החזקים במיוחד לדעתי הם אלו המתארים את סצנות העימותים האובססיביים בין עזרא לסופי. קשה שלא להתפתות ולראות בסיפור הבדיוני סוג של אוטוביוגרפיה של סוזאן טאובס עצמה. כרגיל במקרים כאלו רצוי לעשות זאת עם מידה של הסתייגות – לא רצוי לרדד יצירה ספרותית על-ידי רדוקציה לביוגרפיה של מחברה. מצד שני, יותר מכל, הספר הזה מיטיב לצייר (כתוצאה מהשימוש בטכניקות המגוונות והדמיות השונות – אב פסיכואנליטיקאי, גיבורה אינטלקטואלית) דמות שלמה של נפש אישה חסרת מנוח. מקורבים לבני הזוג טאובס מעידים על הדמיון הבולט בין עזרא לבעלה הידוע של טאובס – הרב וחוקר הדתות יעקב טאובס. אפשר לקרוא אודותיו באינטרנט – אינטלקטואל מבריק, שלא כתב הרבה, לימד בארה"ב וגרמניה. היה תלמיד של הרב סולובייצ'יק. למד באוניברסיטה העברית והיה עוזר מחקר של גרשום שלום, עד ש" ב-1951 פרץ בין השניים משבר על רקע אישי ואקדמי, שהוביל להחרמתו של טאובס בכל המוסדות האקדמאיים בישראל" (וויקיפדיה) והוא עבר לגרמניה, שם ייסד מכוני מחקר.
במיוחד ניתן להתפתות לראות ברומאן סוג של אוטוביוגרפיה, מאחר ושבועיים לאחר פרסומו התאבדה סוזאן טאובס. כווירג'יניה וולף וסילביה פלאת' התאבדותה העניקה עוד ממד טראגי ורומנטי ליצירתה. בניגוד אליהן היא נשכחה קצת אבל ב-2020 הוצא ספרה מחדש ב-NYRB ועומד לצאת אצלם ספר נוסף שלה שלא יצא לאור בחייה. אני קראתי קודם סיפור קצר שלה שפורסם באינטרנט (אולי קטע מהרומאן השני), התרשמתי מאיכות הכתיבה והסתקרנתי לקרוא בספר הזה.
November 4, 2022
I came for the story about a woman's divorce from her husband, but did not expect the rumination on identity as it relates to love, family, and cultural backgrounds; the immigrant experience turned metaphysical for someone who always been defined by the people around her. Taubes could craft incredible sentences; her last two sections may be the weakest but the first two are so strong and impressive that you can only reflect on what we lost when she committed suicide.
January 13, 2021
Fascinating, even arresting in sections, but on the whole unpleasantly uneven. I felt for much of this novel as though I were made to crawl, by some force unknown, and halfway in dream or coma, on hands and knees across shards of colored glass covering a frigid, marbled surface, through a vertiginous hall lined with strangely-shaped mirrors.
February 6, 2025
Кажучи про цю книгу неможливо оминути біографію авторки. Дитиною разом з батьком покинула передвоєнну Європу, вчилася в престижних учбових закладах, вийшла заміж за єврейського вченого, подруга Сьюзан Сонтаґ, втопилася через два тижні після виходу цього твору. Забута, незрозуміла, цікава, експериментальна. Хотілося б написати- ще одна Сильвія Плат, але ні, вона інакша.
Книга нерівна і базується на цій самій біографії, а її найкращі частини - про життя в Будапешті. Для мене це оповідь як душа покидає тіло (на перших сторінках героїню збиває машина і це не спойлер) і проводить своєрідну ревізію прожитого. І це не Маалі Алмейда).
Книга нерівна і базується на цій самій біографії, а її найкращі частини - про життя в Будапешті. Для мене це оповідь як душа покидає тіло (на перших сторінках героїню збиває машина і це не спойлер) і проводить своєрідну ревізію прожитого. І це не Маалі Алмейда).
November 19, 2023
really really good. totally absorbing and brilliant rendition of an inner life. worth taking your time.
“Books were better than dreams or life. A book ended not like life, abruptly; not like a dream, with a clumsy struggle and sense of deception; but gracefully and knowingly, preparing you for the final period.”
“Books were better than dreams or life. A book ended not like life, abruptly; not like a dream, with a clumsy struggle and sense of deception; but gracefully and knowingly, preparing you for the final period.”
October 9, 2023
Divorzi di Susan Taubes è stata una lettura impegnativa. Questa storia comincia dalla fine: la protagonista, quando si apre il libro, è già morta. Questo porterà il lettore a guardare ogni personaggio con una prospettiva decisamente originale. In Divorzi si sorride amaramente e si fatica, non sempre sono riuscita a tenere il filo come avrei voluto, anzi. Eppure alla fine mi è rimasta una bella sensazione anche se nella seconda parte ho faticato tanto.
In Divorzi non c’è nulla di tradizionale, escluso ovviamente il controllo degli uomini sul destino delle donne. La protagonista si chiama Sophie e con tutta probabilità è un alter ego dell’autrice, il suo grido – condito da una sottile ironia – è contro il patriarcato. E cosa c’è di nuovo penserete voi, beh, è interessante pensare che sia stato scritto nel 1969 ed è tutto sommato di una sconvolgente attualità.
"Sono morta un martedì pomeriggio investita da un’automobile mentre attraversavo avenue George V. Pioveva forte. È accaduto tutto all’improvviso, e per giunta avevo altro a cui pensare."
E Sophie per la testa aveva tanti pensieri: vuole il divorzio dal marito Ezra e lotta per ottenerlo ma quell’uomo riesce quasi sempre, in un modo o nell’altro a sottrarsi. Quando Sophie muore comincia a mescolare ricordi, sogni e frammenti dando vita a un quadro variopinto e non proprio immediato (da lì la fatica nel seguire certe scene). Il divorzio non le viene concesso e mentre il marito le suggerisce caldamente di andare in analisi per curarsi, il mondo intorno alla protagonista si sgretola.
Realtà e fantasia si mescolano: conosciamo così amanti (veri o presunti), parenti che si separano e assistiamo a un processo che sembra un matrimonio con tanto di stupro finale.
Le parti che ho amato di più sono quelle in cui Sophie analizza i comportamenti dei membri della famiglia dopo la sua morte:
"A lui piaceva che si vestisse sempre di nero. Di nero era vestita quando le aveva chiesto la mano, e le stava benissimo, e stava benissimo con i gioielli che le comprava. Ezra era sempre pronto a comprarle un bell’abito nero. Un bell’abito nero dura tutta la vita. Sophie, quello che sognava sempre di avere era una camicia da notte bianca, lunga e soffice, del miglior cotone o della migliore flanella. Ma Ezra non capiva perché lei la volesse. Stava meglio nuda. A volte le chiedeva di venire a letto con la pelliccia. La camicia da notte? Un lusso."
Ezra non è un bel personaggio, schiaccia la moglie e vuole imprigionarla, ma il padre della protagonista non è certo migliore. Psicanalista freudiano non fa altro che inquadrare la figlia attraverso le massime di Freud generando in Sophie (e nel lettore) una frustrazione di proporzioni immani.
"Parlando della vecchia psicologia, al complesso dell’ego, al fattore continuità, a tutta quella storia di essere una persona, è assurdo. Certo che credo alla scienza, un adesivo intorno ai neuroni. Garantito. Ma la soluzione chimica non ha niente di interessante, non è dignitosa. O sono una sentimentale senza speranza."
Mentre la madre, bella e insensibile la lascerà presto: i suo genitori divorzieranno con leggerezza e indifferenza. Che cosa resta a Sophie? Una vita da vivere che non sente la sua, un romanzo da terminare che nessuno leggerà né capirà e un grosso conflitto da risolvere con i genitori e con le proprie origini ebraiche. La seconda parte è dedicata a questo. Divorzi è sicuramente un romanzo sperimentale, per coglierne la bellezza non basta stare molto concentrati. L’autrice desidera davvero confonderci, d’altra parte se si tratta di realtà o fantasia… è davvero così importante?
Ma è ovvio, separarsi è doloroso, che sia un vecchio straccio, perfino un tumore. Sta nella natura umana amare il proprio tumore.
Divorzi è…
Acuto. Ci sono tantissime riflessioni sui rapporti umani: da quelli genitoriali a quelli coniugali, passando per quelli sessuali. Mi dispiace non essere riuscita a dare più di tre stelle ma non sono entrata pianamente in sintonia con la struttura del libro. Alcune parti, come ho già scritto, le ho apprezzate tantissimo e ho amato l’ironia accompagnata dall’amarezza.
Divorzi è un romanzo audace e so che quando è uscito non è stato ben accolto dalla critica. Consigliato per chi è in cerca di una lettura impegnativa, straniante e dopotutto attuale.
In Divorzi non c’è nulla di tradizionale, escluso ovviamente il controllo degli uomini sul destino delle donne. La protagonista si chiama Sophie e con tutta probabilità è un alter ego dell’autrice, il suo grido – condito da una sottile ironia – è contro il patriarcato. E cosa c’è di nuovo penserete voi, beh, è interessante pensare che sia stato scritto nel 1969 ed è tutto sommato di una sconvolgente attualità.
"Sono morta un martedì pomeriggio investita da un’automobile mentre attraversavo avenue George V. Pioveva forte. È accaduto tutto all’improvviso, e per giunta avevo altro a cui pensare."
E Sophie per la testa aveva tanti pensieri: vuole il divorzio dal marito Ezra e lotta per ottenerlo ma quell’uomo riesce quasi sempre, in un modo o nell’altro a sottrarsi. Quando Sophie muore comincia a mescolare ricordi, sogni e frammenti dando vita a un quadro variopinto e non proprio immediato (da lì la fatica nel seguire certe scene). Il divorzio non le viene concesso e mentre il marito le suggerisce caldamente di andare in analisi per curarsi, il mondo intorno alla protagonista si sgretola.
Realtà e fantasia si mescolano: conosciamo così amanti (veri o presunti), parenti che si separano e assistiamo a un processo che sembra un matrimonio con tanto di stupro finale.
Le parti che ho amato di più sono quelle in cui Sophie analizza i comportamenti dei membri della famiglia dopo la sua morte:
"A lui piaceva che si vestisse sempre di nero. Di nero era vestita quando le aveva chiesto la mano, e le stava benissimo, e stava benissimo con i gioielli che le comprava. Ezra era sempre pronto a comprarle un bell’abito nero. Un bell’abito nero dura tutta la vita. Sophie, quello che sognava sempre di avere era una camicia da notte bianca, lunga e soffice, del miglior cotone o della migliore flanella. Ma Ezra non capiva perché lei la volesse. Stava meglio nuda. A volte le chiedeva di venire a letto con la pelliccia. La camicia da notte? Un lusso."
Ezra non è un bel personaggio, schiaccia la moglie e vuole imprigionarla, ma il padre della protagonista non è certo migliore. Psicanalista freudiano non fa altro che inquadrare la figlia attraverso le massime di Freud generando in Sophie (e nel lettore) una frustrazione di proporzioni immani.
"Parlando della vecchia psicologia, al complesso dell’ego, al fattore continuità, a tutta quella storia di essere una persona, è assurdo. Certo che credo alla scienza, un adesivo intorno ai neuroni. Garantito. Ma la soluzione chimica non ha niente di interessante, non è dignitosa. O sono una sentimentale senza speranza."
Mentre la madre, bella e insensibile la lascerà presto: i suo genitori divorzieranno con leggerezza e indifferenza. Che cosa resta a Sophie? Una vita da vivere che non sente la sua, un romanzo da terminare che nessuno leggerà né capirà e un grosso conflitto da risolvere con i genitori e con le proprie origini ebraiche. La seconda parte è dedicata a questo. Divorzi è sicuramente un romanzo sperimentale, per coglierne la bellezza non basta stare molto concentrati. L’autrice desidera davvero confonderci, d’altra parte se si tratta di realtà o fantasia… è davvero così importante?
Ma è ovvio, separarsi è doloroso, che sia un vecchio straccio, perfino un tumore. Sta nella natura umana amare il proprio tumore.
Divorzi è…
Acuto. Ci sono tantissime riflessioni sui rapporti umani: da quelli genitoriali a quelli coniugali, passando per quelli sessuali. Mi dispiace non essere riuscita a dare più di tre stelle ma non sono entrata pianamente in sintonia con la struttura del libro. Alcune parti, come ho già scritto, le ho apprezzate tantissimo e ho amato l’ironia accompagnata dall’amarezza.
Divorzi è un romanzo audace e so che quando è uscito non è stato ben accolto dalla critica. Consigliato per chi è in cerca di una lettura impegnativa, straniante e dopotutto attuale.
March 26, 2022
Powieść wydana w 1969 roku ma, jak dla mnie, nietypową, rwaną narrację, która przeszkadzała mi w czytaniu pierwszej połowy tej książki. Od mniej więcej drugiej połowy podobało mi się bardziej, bo i narracja stała się bardziej spójna.
Mamy tu powieść podzieloną na cztery części - pierwsza opowiada o małżeństwie Sophie i Ezry i tym co doprowadziło do jego rozpadu, w drugiej części jest życie po rozwodzie Sophie, trzecia część to powrót do dzieciństwa na Węgrzech Sophie, a czwarta znowu wraca do życia po rozwodzie Sophie i pokazuje jej rozmowy z dziećmi i różne przemyślenia.
W tej drugiej połowie jest sporo o żydowskich obyczajach i świętach, o zmieniającej się Europie z czasów drugiej wojny światowej i poczucia zagrożenia, jakie Żydzi czuli.
Ogólnie oceniam tę powieść dobrze, może nawet chciałabym do niej wrócić jeszcze, żeby odszukać niezauważone przeze mnie wcześniej tropy.
Mamy tu powieść podzieloną na cztery części - pierwsza opowiada o małżeństwie Sophie i Ezry i tym co doprowadziło do jego rozpadu, w drugiej części jest życie po rozwodzie Sophie, trzecia część to powrót do dzieciństwa na Węgrzech Sophie, a czwarta znowu wraca do życia po rozwodzie Sophie i pokazuje jej rozmowy z dziećmi i różne przemyślenia.
W tej drugiej połowie jest sporo o żydowskich obyczajach i świętach, o zmieniającej się Europie z czasów drugiej wojny światowej i poczucia zagrożenia, jakie Żydzi czuli.
Ogólnie oceniam tę powieść dobrze, może nawet chciałabym do niej wrócić jeszcze, żeby odszukać niezauważone przeze mnie wcześniej tropy.
May 19, 2023
Unico romanzo della scrittrice ungherese Susan Taubes, morta suicida poco dopo la sua pubblicazione, ci porta nel mondo onirico di una donna alle prese con una vita difficile.
Dopo la sua morte, Sophie, emigrata dopo il divorzio dei genitori in America, col padre, dalla sua città natale Budapest, ripercorre la sua vita: il matrimonio con Ezra Blind, la nascita dei suoi tre figli, il divorzio ma anche la sua famiglia con un padre psicanalista ed una madre assente.
La storia di una donna che ha vissuto una serie di "divorzi": dal suo paese, dalla madre andata a vivere con l'amante, dal marito fedifrago e supponente, dall'ebraismo, Dalla Storia.
Un libro complesso, pieno di emozioni e riflessioni dove si respira la vita della Straub, le sue radici, i suoi turbamenti, la sue sofferenze.
Una storia che emoziona e pone numerose domande sulla vita e sulla libertà di essere sé stessi.
"Sì, sono morta. Lo sapevo quando sono venuta ma non volevo essere la prima a dirlo. Non subito, appena arrivata. ….. ma alla verità ci tengo. Ora che sono morta tengo solo a quella"
Dopo la sua morte, Sophie, emigrata dopo il divorzio dei genitori in America, col padre, dalla sua città natale Budapest, ripercorre la sua vita: il matrimonio con Ezra Blind, la nascita dei suoi tre figli, il divorzio ma anche la sua famiglia con un padre psicanalista ed una madre assente.
La storia di una donna che ha vissuto una serie di "divorzi": dal suo paese, dalla madre andata a vivere con l'amante, dal marito fedifrago e supponente, dall'ebraismo, Dalla Storia.
Un libro complesso, pieno di emozioni e riflessioni dove si respira la vita della Straub, le sue radici, i suoi turbamenti, la sue sofferenze.
Una storia che emoziona e pone numerose domande sulla vita e sulla libertà di essere sé stessi.
"Sì, sono morta. Lo sapevo quando sono venuta ma non volevo essere la prima a dirlo. Non subito, appena arrivata. ….. ma alla verità ci tengo. Ora che sono morta tengo solo a quella"
January 12, 2021
Taubes' book is a semi-experimental novel, of the kind often written in the 1950s and 1960s. The point of view shifts, the narrative voice changes, we go from first to third person and back again, time is confused, blocks of the past narrated after the future, till we shift again. . . .
The protagonist Sophie is sometimes dead, sometimes alive, sometimes married to the truly boorish and obnoxious intellectual Erza, sometimes having affairs, sometimes parenting her three children, sometimes fighting with her mother, sometimes dragged into the world of her father, one of Hungary's first Freudian psychoanalysts.
Her story moves back and forth between a Jewish childhood in 1930s Budapest, from which she and her father escaped on the eve of WWII, to the America that became her new home. She never really seems to belong in any of these places -- a little chilling, when you know that Taubes committed suicide soon after the publication of the book (which was trashed in contemporary reviews).
The New York Review of Books edition starts with a somewhat startling introduction by David Rieff, Susan Sontag's only child. Taubes and her husband were best friends with Sontag and hers in 1950s Cambridge, a friendship that continued when Sontag moved to New York. Rieff --who wrote a memoir about his mother, who was not easy -- knows an awful lot about Taubes, and he dishes it all. I might advise readers not to follow my lead -- put off reading the introduction till you've read the book. There's too much baggage to carry into the novel.
The protagonist Sophie is sometimes dead, sometimes alive, sometimes married to the truly boorish and obnoxious intellectual Erza, sometimes having affairs, sometimes parenting her three children, sometimes fighting with her mother, sometimes dragged into the world of her father, one of Hungary's first Freudian psychoanalysts.
Her story moves back and forth between a Jewish childhood in 1930s Budapest, from which she and her father escaped on the eve of WWII, to the America that became her new home. She never really seems to belong in any of these places -- a little chilling, when you know that Taubes committed suicide soon after the publication of the book (which was trashed in contemporary reviews).
The New York Review of Books edition starts with a somewhat startling introduction by David Rieff, Susan Sontag's only child. Taubes and her husband were best friends with Sontag and hers in 1950s Cambridge, a friendship that continued when Sontag moved to New York. Rieff --who wrote a memoir about his mother, who was not easy -- knows an awful lot about Taubes, and he dishes it all. I might advise readers not to follow my lead -- put off reading the introduction till you've read the book. There's too much baggage to carry into the novel.
March 19, 2023
"- Vi a minha mãe trabalhar desde o raiar do dia até à noite, já tarde: a trabalhar para nove filhos. E porquê? Terá valido a pena? Vale a pena nascer para isto? Por ela? Por mim? Uma vez, quando estávamos sozinhos, disse-lhe: 'Podias não me ter tido'. Mas assim não existirias. E então?"
Um livro cheio de morte e de vida. É impossível, até porque parece presente em cada página, dissociar o destino da escritora com a história que esta conta. Há, no centro, uma mulher, tão autêntica que parece palpável mas, paradoxalmente, também inacessível. São nestas nuances que o livro, e a vida de Susan/ Sophie, navegam.
Um livro cheio de morte e de vida. É impossível, até porque parece presente em cada página, dissociar o destino da escritora com a história que esta conta. Há, no centro, uma mulher, tão autêntica que parece palpável mas, paradoxalmente, também inacessível. São nestas nuances que o livro, e a vida de Susan/ Sophie, navegam.
January 29, 2021
Selfhood as intrusive thought. It's like babies learning to differentiate first themself from their mother, and then their mother from the father, identity as a series of devastating schisms. When it happens to you we call it disassociation. When it happens to two of you, we call it divorce.
July 13, 2021
It is brilliant and worth reading. But I can't say I liked it, strange. I'm not really sure what to see.
August 18, 2022
”(…) como Erza me disse antes de termos ficado noivos: uma alma verdadeiramente boa ouve apenas o que é bom, se lhe disserem que as mulheres na festa acharam o vestido dela uma lástima, ela limitar-se-á a rir e a dizer: Fico contente que tenham gostado do meu chapéu; o marido dela queixa-se de que a carne parece uma sola e ela dirá: Eu sabia que irias adorar os meus espinafres…”
Read
September 4, 2025Malheureusement trop expérimental pour moi. Abandon
May 22, 2021
Not sure what to think about this one. The first section covers Sophie Blind’s decision to divorce her husband despite his blithe insistence that this is not something that is going to happen. Not that they are sharing any sort of life together. Money is not the object, more of a possession sort of thing. (This was written in 1969 for some sort of context, so I suppose we are in a Mad Men sort of a world here.) Sorry Sophie, get your act together. But alas, she doesn’t and commits suicide. Doesn’t stop her from commenting on the proceedings though.
But as the book goes on, we are back in Sophie’s past. Her father was a psychoanalyst, a protégé of the Freudian school. Her mother was a figure of mystery, who showed up occasionally in her life and just as quickly vanished again. And all this is set in post-WWI Budapest. Her relationship with her father was more of a companion, a sounding board, and less that of a daughter.
As WWII approaches, her extended Jewish family considers themselves safe in Hungary. Warning after warning is ignored, as was so often the case. But Sophie and her parents make it out just in time, and so much of her family doesn’t. Wealth, position in society, long-standing family roots, none of that mattered in the face of hatred.
So a life in reverse, more or less. I think I could have used more of Budapest and less of New York. I’m sure Sophie totally agrees with me.
But as the book goes on, we are back in Sophie’s past. Her father was a psychoanalyst, a protégé of the Freudian school. Her mother was a figure of mystery, who showed up occasionally in her life and just as quickly vanished again. And all this is set in post-WWI Budapest. Her relationship with her father was more of a companion, a sounding board, and less that of a daughter.
As WWII approaches, her extended Jewish family considers themselves safe in Hungary. Warning after warning is ignored, as was so often the case. But Sophie and her parents make it out just in time, and so much of her family doesn’t. Wealth, position in society, long-standing family roots, none of that mattered in the face of hatred.
So a life in reverse, more or less. I think I could have used more of Budapest and less of New York. I’m sure Sophie totally agrees with me.
Read
November 27, 2023it reads like it was written underwater-- the porousness boundaries of where dreams and reality end+the dream/nightmare sequences, passages where there's no setting, no linear time and no one clearly delineated physical space-- but the best word i can use to describe it is soaring. it is incredibly ambitious... part of it is a play, there are many chapters with zero complete sentences only fragmentary word-free association, so deeply theological and philosophical wrt judaism+freud but constantly grounded in raw+ragged imagery of place--new york, hungary, and paris-- and some of the most complex and well-developed father/mother relationships ive ever read in pseudomemoir type novels. brilliantly attacks and engages with so many feelings, ideas, experiences, will stretch your idea about what prose can be
the original title was To America and Back in a Coffin but her publisher made her change it
from david rieff review "David Hume is supposed to have said of Rousseau that he was like a man walking around without his skin on. The same, I think, can be said of Susan Taubes, which is what caused her such terrible suffering in life and which also makes Divorcing, whose deepest subject is anguish, at once so relentless and so remarkable. This is a novel that bleeds."
the original title was To America and Back in a Coffin but her publisher made her change it
from david rieff review "David Hume is supposed to have said of Rousseau that he was like a man walking around without his skin on. The same, I think, can be said of Susan Taubes, which is what caused her such terrible suffering in life and which also makes Divorcing, whose deepest subject is anguish, at once so relentless and so remarkable. This is a novel that bleeds."
June 4, 2023
Starts as a book about the female psyche in an oppressive marriage and its ambivalence toward that marriage, which I found totally absorbing and spot on in its complexity/unresolved nature. Then became a lot more — an attempt to work through both daddy and mommy issues; a holocaust/immigration book; a book about writing. I often didn’t know where it was going, and upon finishing still don’t know if there was a “goal” per se, but found it totally captivating throughout just to be in the authors mind. The introduction by David Rieff points to this unresolved nature as a potential weakness, and maybe it is — it’s not a fully coherent novel, I guess — but I still loved reading it. Her prose is excellent and the formal experimentation works for me
December 27, 2024
I didn’t like it. But I could appreciate the writing. As in, Sophie was a little too human for me. I didn’t like her. That’s more a reflection on me, than it is on the book. A friend gave me this book, saying that I may like it. I think a better introduction would have been “I think you will see yourself in the main character.” The book itself was fine— spunky, psychedelic, surreal— but it just made me feel a little hopeless. Taubes managed to write the book equivalent of screaming into a pillow. As a reader, it was a little haunting to witness. All the relationships were filled with resentment. I guess that might be the point. The frustration Sophie experienced was a little too tangible.
September 14, 2022
Biografische roman en het enige boek van de hand van Taubes, hartsvriendin van Susan Sontag.
Hoofdpersonage Sophie Blind herovert pagina voor pagina iets van zichzelf. 'Ze wilde iets anders. Allebei vochten ze tegen hun eigen dromen en neigingen. Ezra wilde speciaal zijn (...) Zij zweeg, hechtte nog steeds het meest aan de waarheid.' Sophie / Taubes leeft om het op te schrijven en gaat daarin tot het uiterste, zelfs voorbij haar eigen dood. Het verhaal gaat dat Taubes zich van het leven beroofde na een slechte recensie van haar levenswerk.
Hoofdpersonage Sophie Blind herovert pagina voor pagina iets van zichzelf. 'Ze wilde iets anders. Allebei vochten ze tegen hun eigen dromen en neigingen. Ezra wilde speciaal zijn (...) Zij zweeg, hechtte nog steeds het meest aan de waarheid.' Sophie / Taubes leeft om het op te schrijven en gaat daarin tot het uiterste, zelfs voorbij haar eigen dood. Het verhaal gaat dat Taubes zich van het leven beroofde na een slechte recensie van haar levenswerk.
December 23, 2020
Definitely would have benefitted from having less plot... final half gets kinda bogged down in some psychoanalytic pseudo-intellectualizing, but other than that wow Susan Taubes really knew how to write sentences (parataxis; the lost art)
February 5, 2025
Это крайне эгоцентричное произведение, требующее от читателя тотального вовлечения.
Не книга для читателя, а мы скользим по строчкам по повелению автора, что бы погрузиться в сложным и далекий (мне лично) мир героини.
Дети — уход от мужа — любовники — Париж — мама и папа issues— Венгрия — евреи
Мне незнакомо это всё. Я продираюсь сквозь боль героини (кручу в уме, что это наверное, все про автора, про Таубес).
Роман как вино за 10к. Вкусно, дорого, ладно, а утром все равно тошно, даже от одного бокала. Когда нет сил прочитать за один вечер, потому что знаешь, что моментально станет плохо, тебя вырвет, а завтрашнее похмелье оставит тебя без выходного.
Не книга для читателя, а мы скользим по строчкам по повелению автора, что бы погрузиться в сложным и далекий (мне лично) мир героини.
Дети — уход от мужа — любовники — Париж — мама и папа issues— Венгрия — евреи
Мне незнакомо это всё. Я продираюсь сквозь боль героини (кручу в уме, что это наверное, все про автора, про Таубес).
Роман как вино за 10к. Вкусно, дорого, ладно, а утром все равно тошно, даже от одного бокала. Когда нет сил прочитать за один вечер, потому что знаешь, что моментально станет плохо, тебя вырвет, а завтрашнее похмелье оставит тебя без выходного.
Displaying 1 - 30 of 116 reviews