Put een bezoek aan de supermarkt je helemaal uit? Schiet je in de stress wanneer je plannen in de war worden gestuurd? Of heb je het gevoel dat de wereld je niet helemaal past? Niets aan de hand, want dat heeft iedereen weleens, denk je? Of zit er toch meer achter?
Pas op haar 27ste ontdekte Elise dat ze autisme en ADHD heeft. Aanvankelijk wuifden psychologen haar vraag om hulp weg. Ze zag er immers perfect normaal uit, had twee masterdiploma's op zak en woonde al een tijdje alleen. Ze bleek een meester in camouflage. Door de jaren heen ontwikkelde ze strategieën voor de meest alledaagse dingen die voor anderen zo vanzelfsprekend zijn: studeren, werken, boodschappen doen, het huishouden, small talk… De diagnoses kwamen als een opluchting. Eindelijk had ze een verklaring waarom alles zoveel moeite kost en besefte ze dat ze het nog niet zo slecht deed.
In dit boek spreekt Elise openhartig over hoe ze omgaat met haar dubbele diagnose. Ze gunt ons een blik in haar belevingswereld en steekt lotgenoten een hart onder de riem met concrete tips, mind hacks en inspiratie om beter te functioneren met autisme en ADHD.
Zalig om te voelen dat je niet alleen bent. Veel beschrijvingen zijn erg herkenbaar.
Jammer vind ik het om te merken dat alle 'hulpmiddelen' zo contra-intuïtief zijn. Er wordt halsstarrig gezocht naar manieren om toch maar voltijds te kunnen werken, toch maar economisch nut te hebben. Toch maar mee te zijn met de anderen. Wat als we onze geest vrij laten om eigenwijs te denken, gewoon wél te zitten dromen? Eens geen 1000 timers zetten maar soms gewoon verdwalen in de tijd? Misschien mogen we gewoon anders zijn zonder nog eens honderd keer zoveel moeite te doen om mee te kunnen. Misschien kunnen we verbinden met onze omgeving zonder daarvoor alle eigenheid van denken en functioneren op te geven. Ik zoek liever naar een écht 'anders' dat klopt voor mij. Geen 'ik heb elke minuut van de dag een hack om toch maar normaal te functioneren'. Vermoeiend!
Moet wel gezegd: dankbaar dat dit bespreekbaar wordt gemaakt, bovendien lekker duidelijk en vlot leesbaar.
Interessant, eerlijk en herkenbaar. Alleen al het planmatige was voor mij niet zo relevant, dus daar heb ik een beetje overheen gelezen. Andere paragrafen zouden recht uit mijn dagboek geplukt kunnen zijn, dus die herkenbaarheid en validering was wel erg waardevol voor mij. De vormgeving vond ik persoonlijk iets te schools en ik miste een nawoord. Maar verder heel blij dat ik dit boekje heb gelezen, ik voel me weer iets "normaler" in de wereld. :-)
Vlotlezend boekje dat vooral fijn was om te lezen vanwege de herkenning. Het voelde wel enigszins oppervlakkig hier en daar; ik had graag zowel bij de tips wat meer diepgang gezien als wat meer details gelezen over Elise's leven. Ik snap dat het best lastig is om persoonlijke dingen te delen, maar dat had het boek wel een stuk sterker gemaakt. Nu voelde het toch wat meer alsof ik een heel lang artikel in een tijdschrift las dan een boek (maar dat kwam ook een beetje door de vormgeving van het boek) waarbij er wat interessante anekdotes werden aangehaald, maar ik niet echt een goed totaalbeeld kreeg. Op sommige punten werden de tips enigszins uitgelegd, maar er stonden ook veel losse kreten in als "het is belangrijk een realistische planning te maken" waarbij ik af en toe een beetje de neiging kreeg om te roepen "ja hèhè, maar hoe dan?".
3* Ik had helaas iets meer verwacht van dit boek. Desondanks is het nog steeds een aanrader, want ondanks dat de onderwerpen in dit boek niet op mijn situatie aansluiten, betekend niet dat een ander er niets aan kan hebben. Bovendien zijn boeken rondom ASS en ADHD, laat staan beiden in één boek, schaars.
Sinds vorig jaar heb ik ook de diagnoses ASS en ADHD. Ik ben op het moment veel aan het ontdekken over mezelf en dit boek mocht dus niet ontbreken. Ik vond voornamelijk het eerste hoofdstuk, waarin een uitleg gegeven wordt over autisme en ADHD en wat hierbij om de hoek komt kijken, en het hoofdstuk over vermoeidheid, de moeite waard. Veel stukken uit deze hoofdstukken beschreven eigenlijk precies hoe ik me vaak voel. Echter lukt het me vaak niet om dit verhaal te uiten. Het boek is duidelijk geschreven en zorgt ervoor dat ik bepaalde onderwerpen ook beter kan verwoorden naar anderen toe. Het geeft een fijne houvast en biedt perspectieven waar ik nog niet aan gedacht had.
De tips in dit boek vond ik vrij globaal en niet echt iets toevoegen aan de basis tips die je al snel kunt vinden. Het geheel kwam dan ook oppervlakkig over en het was te merken dat er veel gevoelens en informatie over haarzelf achter bleef. Ergens begrijpelijk, want zo'n boek schrijven betekend jezelf heel kwetsbaar opstellen.
Doordat de tips zo simpel zijn droeg het naar mijn idee ook mee aan het beeld van hoe je in de samenleving zou moeten staan. Namelijk met een fulltime baan, huishouden en afgeronde studie(s). Het had mijns inziens veel toegevoegde waarde gehad om ook te benoemen dat je op grotere schaal dingen anders kan en mág invullen. Het hele boek wordt eigenlijk beschreven met het idee om je tóch zo goed mogelijk in dat neurotypische hokje te proppen zonder dat je er zelf volledig aan onderdoor gaat. Dit wordt enigszins uitgebalanceerd met de regelmatige boodschap om jezelf te blijven en te doen wat goed voelt, maar er blijft toch een bittere smaak achter.
Voornamelijk het lezen over sociale situaties en hoe je je hierbij zou moeten gedragen volgens neurotypische normen vond ik best ingrijpend om te lezen. Leuk dat oogcontact, het dragen van bepaalde kleding en kleuren, een onnozel gesprek over het weer en vriendelijk lachen de ander op het gemak stelt. Echter wordt ik van dit idee wat baldadig, want dit doen maakt mìj oncomfortabel. Ik snap dat dit hoofdstuk simpelweg niet aan mij besteedt is, maar het kan mensen ook het idee geven dat je dit moét doen om erbij te horen.
Het format waarin het boek geschreven is vond ik persoonlijk niks. Het lijkt op een lang tijdschriftartikel waar regelmatig een zin uit wordt gepikt om in een groter lettertype op dezelfde pagina nog eens te plaatsen. Bovendien wordt er een minimale hoeveelheid tekst onder bepaalde kopjes binnen een hoofdstuk geplaats dat het verhaal vaak erg van de hak op de tak gaat. Het voelde niet als één geheel.
Al met al was dit boek niet wat ik hoopte maar vond ik twee van de zes hoofdstukken wel de moeite waard. Hopelijk is dit boek voor anderen bruikbaarder.
Veel herkenbare punten, maar ook veel niet. Goed geschreven en fijne, bruikbare en concrete tips/handvatten om mee aan de slag te gaan! Aanrader dus.
Eén minpuntje: het eindigde naar mijn idee wel heel abrupt met een stuk over solliciteren, waarna ik dacht: oké en nu? Toen kwamen de voetnoten en er was geen dankwoord/nawoord. Gemiste kans. 😊
Ik snap niet helemaal hoe je al 5 jaar dagelijks met de trein pendelt met een hart dat klopt in je keel, verkrampte rugspieren, een hoofd dat barst enz. en hoe je in staat bent wekelijks boodschappen te doen met ijlend, bonzend hoofd terwijl je duizelig bent. Het is jammer dat juist dat punt (HOE hou je het vol, hoe blijft het leven leuk?) niet echt aan bod komt.
Ik vind der gehyperfixeerd op plannen en geobsedeerd met het normaal willen ziin er bij horen. Nee dank je. Im heb autisme en adhd. Maar hier had ik niets aan.
Heb hem niet uit gelezen. Zo wil ik niet leven. Ik had zoveel hoop. Omdat we beide, beide hebben. Maar nee. Ik herken mij amper hier in. Dit komt voor mij enorm geobsedeerd pver.
Een heel interessant boek, zeker voor iemand met ADHD en ASS. Het geeft je een inkijk in het leven van Elise én tegelijkertijd geeft ze jou ook de handvaten en tools die zij gebruikt om met de struggles om te gaan van ADHD en ASS. Omdat ik zelf een net gediagnosticeerd ben met ASS, is alles daarrond nog nieuw en te ontdekken. En zeker omdat ik ook zware ADHD heb. Dit boek heeft mij erkenning gegeven en tools gegeven voor het ASS-stukje, maar tegelijkertijd ook voor het ADHD-stukje. Soms dacht ik echt: ‘hmm, dat ga ik eens proberen’. En dat zorgt ervoor dat ik dit boek een mooie vier sterren rate. Dankjewel Elise voor je openheid.
Je krijgt een kijk in hoe iemand met ASS en ADHD haar leven ervaart en managet. Ik heb veel bewondering voor hoe de auteur er in slaagt ondanks de hindernissen die ze ervaart toch mee te draaien.
Als je iemand kent met ASS en/of ADHD kan je hier mogelijk ten dele een blik achter de schermen werpen, of wat inspiratie voor oplossingsstrategieën opdoen. (Met de kanttekening dat individuele verschillen er uiteraard wel voor kunnen zorgen dat niet alles zomaar voor iedereen bruikbaar of relevant zal zijn).
Als het onderwerp je interesseert, zeker een aanrader!
Even twijfelde ik of ik dit boek van Elise Cordaro moest toevoegen aan mijn kleine collectie vrouwen-met-autisme-boeken (aangeschaft tijdens mijn recente late diagnosetraject). De reden voor mijn twijfel was het ADHD-aspect (daar zou ik met niet in gaan herkennen), en mijn angst dat het boek misschien te veel maskeer-tips zou geven, terwijl ik mijzelf na mijn diagnose juist zo plechtig had beloofd dat ik niet meer hoefde proberen neurotypisch te zijn.
Ongegronde vrees, gelukkig. Op de tweede bladzijde van hoofdstuk 1 had ik meteen een klik met Elise. Ik had maanden geleden namelijk al eens een waslijst met mijn 'quirks' opgesteld, maar Elise herinnerde me met haar persoonlijke verhaal aan iets wat nog in al mijn revisies ontbrak: het feit dat mijn ouders in mijn kindertijd jarenlang mijn haren moesten wassen met een maatbeker, omdat de douche te eng voor mij was... Uiteindelijk herkende ik mezelf alleen minder in de concentratie- en slaapproblemen. En al geeft Elise stapels tips om sociaal beter mee te komen, erkent ze ook dat het inzetten van deze tips tot vermoeidheid leidt, en blijft ze de lezer herinneren alles vooral op de eigen manier te doen (anders gaat immers ook).
Die sociale tips waren voor mij trouwens uiteindelijk toch het meest interessante deel van het boek, vooral bij het deel over lichaamstaal was het bijna als lezen over een andere taal of cultuur waar ik geen weet van had. Dit stuk zal ik zeker nog eens nalezen, en eens zien of ik er toch mijn voordeel mee kan doen. Ook het stukje over het bewaken van grenzen was goed om te lezen, het herkennen en bewaken van mijn grenzen is een van mijn grootste valkuilen.
De uitvoerige tips voor plannen en studeren en werken waren voor mij persoonlijk een stuk minder leerzaam. Studeren heb ik nooit gedaan, en mijn planning doe ik al volgens een voor mij werkend systeem, dat ik in de loop van vele jaren geperfectioneerd heb. Ook mijn tegenwoordige (thuis)werk is autistenvriendelijk ingericht. Voor autisten die nog worstelen met plannen, studeren en werken zou ik dit boek zéker aanraden, voor inspiratie!
Verder vind ik het boek heel prettig vormgegeven. De indeling breekt de tekst overzichtelijk op, en werkt daardoor voor mij heel uitnodigend. Dit maakte het mogelijk om steeds als ik tijd vond om wat te lezen, ook meteen flinke vorderingen te maken. De schrijfstijl is ook lekker vlot.
‘Anders gaat ook’ is een vlot geschreven en smaakvol vormgegeven boek van 238 pagina’s geworden. Overzichtelijk, met af en toe een illustratie, maar met voldoende witruimte wat de leesbaarheid optimaal maakt. In zes thema’s bundelt ze haar ervaringen en tips rond diagnose, dagelijks functioneren, studeren en werken. Het boek sluit af met een reeks verwijzingen naar boeken, tijdschriften en websites.
In ‘Anders gaat ook’ vind je als lezer, naast ervaringen, heel wat trucjes en coping mechanismen die de schrijfster tot nu toe heeft ontwikkeld. Die zijn volgens haar echter niet noodzakelijk op iedereen met autisme en adhd van toepassing. “Alleen jij weet wat er werkt voor jou. Vind je eigen weg, want anders gaat ook”, schrijft ze in haar inleiding. Het is meteen ook de toon die het hele boek op positieve wijze kenmerkt. Een aanrader om te lezen dus (om het even wie je bent) !
Een vlot leesbaar boek dat veel inzicht geeft. Ik had enkel graag nog wat meer geweten welke gedragingen/aspecten ze toewijdt aan ADHD en welke aan autisme.
Ik heb dit boek niet kunnen uitlezen. Ik snap en waardeer de intentie van de schrijver enorm om tips te geven aan mensen met ASS en ADHD, maar voor mij was het boek te negatief. Het gaf een zware kijk op een leven met ASS en/of ADHD en ik vond de focus te weinig liggen op de goede dingen. Daarnaast zijn de tips voor mij veel te rigide. Ze geeft een kijk in wat voor haar werkt en dat is logisch, maar het werkte niet voor mij. Niet uitgelezen dus. Ik sluit niet uit dat dit boek voor anderen waardevol is maar het was niks voor mij.
Mijn zoontje kreeg een paar maanden geleden dezelfde diagnose, hij is 10. Dit boek geeft heel veel bruikbare tips voor de toekomst, en meer inzicht in de problematiek. Heel duidelijk geschreven en heel erg herkenbaar! Top!
Dit was een boek wat ik echt even nodig had om te lezen. Ultieme bron van herkenning, zonder al te veel onnodige extra’s en las super makkelijk. Dit boek ga ik aan iedereen laten lezen die meer over dit onderwerp wil lezen!
Boek vol handige tips, al twijfel ik aan de bruikbaarheid van de tips over het “lezen van mensen”. Kan werken, maar kan ook juist totaal verkeerd gaan. Verder een beetje een boek in de categorie Hoofdzaken: geeft tips en helpt inzicht te krijgen in hoe andermans hersenen kunnen werken
Eerst en vooral moet ik zeggen dat ik het heel knap vind dat ze met haar diagnoses naar buiten komt. Het boek leest heel vlot en ook leuk, als een soort beknopte biografie van ''zo deed ik als kind en zo voel ik me op de trein''. Voor veel mensen zijn dit soort boeken verhelderend omdat ze herkenbaar zijn.
Het advies vond ik iets minder. Haar manier om alles onder controle te hebben is een uur planning en haar wekker de hele dag in huis mee nemen. Voor sommige mensen betekent dit net heel veel stress als het 5 minuten later duurt in de badkamer of als de aardappelen niet snel genoeg koken want dan valt je hele planning in duigen. Soms kan je werk ook helemaal niet inschatten, zoals wanneer je een taak moet afwerken.
Bovendien neemt ze medicatie voor haar concentratie en medicatie voor in slaap te vallen. Ik snap dat veel mensen dit nodig hebben, maar dat maakt het voor deze mensen wel een pak gemakkelijker. Concentratie medicatie geeft je tenslotte meer energie en tot op een bepaalde graad een beter humeur, je kan beter tegen een stootje... en dus heb je automatisch minder problemen met sociaal contact en drukke dagen. Maar er wordt niet gesproken over de medische gevaren van langdurig gebruik. Er is ook niet echt advies voor mensen die ervoor kiezen geen medicatie te nemen.
En ergens is dit ook logisch, mensen onder invloed (om het even crue te zeggen), kunnen ook niet het juiste advies geven. Ze hebben meer energie, dus er past meer in hun planning. Maar de mensen zonder pillen hebben logischerwijze veel minder energie, en zouden in de eerste plaats dit soort planning niet eens aankunnen. Dat geldt niet voor iedereen natuurlijk, de gelukkigen onder ons die ADHD hebben in plaats van ADD kunnen vaak nog enkele uurtjes extra doorgaan. Maar doorheen het boek is vermoeidheid de rode draad en dan denk ik... "Meis, natuurlijk! Met zo'n planning, zo streng zijn naar jezelf, dagelijks pendelen in drukke steden en werken in een groot bureau.... ben ik nog verbaasd dat je niet aan een burnout zit!" Want ik zou het eerlijk gezegd niet kunnen.
Ze heeft meermaals hogeschool afgemaakt, wat ontzettend knap is. Maar ze was er ook 24/7 tot s'nachts mee bezig. Als je dat kan, heel sterk en dan zal het advies heel handig zijn. Ik heb de hogeschool nooit kunnen afmaken, desondanks alle ''concentratie oefeningen'' ik voordien kreeg op school, of het bijhouden van een agenda. De dagelijkse stress van pendelen, grote klas groepen, het snelle tempo van cursussen, opstaan om 4u50, soms maar thuis na 20u en dan nog beginnen aan douchen, avondeten, schoolwerk. Chapeau voor degene die het kunnen. Maar er was een reden dat mijn klas van 120 uiteindelijk maar 8 studenten over hield. Daar kan zelfs de beste planning niet tegenop.
Begrijp me niet verkeerd, er zijn zeker mensen die heel veel zullen hebben aan haar advies. Mensen waarbij autisme dominant is, kunnen veel baat hebben aan een dag dat volledig uitgestippeld is. Maar mensen waarbij de ADD overheerst en die letterlijk niet eens hun planning op tafel zien liggen, die zullen vaker wél dan niet hun planning in duigen zien vallen.
Mensen met ASD/ADD heb je in 2 soorten. Mensen waarbij ASD meestal overheerst, en mensen waarbij ADD meestal overheerst. Bij Elise heb ik het gevoel dat haar nood aan structuur dominanter is (ASD), waardoor de gedetailleerde structuur voor haar dan ook werkt. Voor mensen met dominerend ADD, zeker de meer creatievelingen onder ons, is structuur misschien wel handig maar enkel in grote lijnen zodat er ook ruimte blijft voor spontaniteit en creativiteit. En dan is een strenge structuur alles behalve nuttig.
Maar het is zoals ze zeggen, de stoornis heeft een enorm groot spectrum. Het is dan ook niet verbazend dat er veel mensen vinden dat iets herkenbaar is, maar er ook mensen zijn die dit niet zo voelen. Zo is mijn concentratiestoornis helemaal anders dan van mijn zus, desondanks we bloedverwanten zijn.
Kortom, het is een leuk vlot boekje en ik ben zeker benieuwd of ze meer gaat schrijven. Maar op vlak van mindset advies zoek ik toch liever andere boeken op, om te zien wat het werkelijke advies kan zijn zonder hulp van medicatie.
Ik dacht dat dit boek meer een memoire zou zijn, maar het is meer een survivalgids voor de neurotypische wereld. Het voelde een beetje wrang, alsof dit boek je zou moeten leren hoe je maskeert of zelfs minder autistisch/minder ADHD zou hebben. Op sommige gebieden voelde het wat vlak, ik had graag wat meer anekdotes gehoord - al legt Cordado zelf ook uit dat ze een muur om haar heen heeft voor vreemdelingen. Ik kon mij niet identificeren met veel van haar problemen, en veel van de oplossingen zijn voor mij niet haalbaar (ik kan geen planning op mijn werk maken en mag echt niet met een koptelefoon of muziek aan werken). Het einde was ook erg abrupt, er was geen conclusie of dankwoord, het boek stopte gewoon.
Ik zou al met al dus wat meer uitleg gewild hebben; meer uitleg over wat autisme en adhd bij Cordado inhoudt, meer uitleg dat dit (waarschijnlijk) niet bedoeld is als gids om minder autisme of adhd te hebben, en meer duidelijkheid dat deze situaties vooral bij haar zo werken en niet voor iedereen toepasbaar zijn door bijvoorbeeld de werkomstandigheden.
Boek was vrij repetitief en negatief op sommige punten. Denk met de helft minder tips die allemaal redelijk op elkaar lijken. Planning en organiseren snapte ik na de derde keer wel.
Controle is duidelijk een groot element in het leven van deze schrijver maar ik werd er persoonlijk redelijk mies van de gedachte dat ik alleen rust voor mezelf zou kunnen creëren als ik elk element in mn leven maar ingepland heb.
Als laatste werd ik helemaal teleurgesteld over het grote gedeelte waarbij de schrijfster omschrijft hoe je sociaal acceptabel kan zijn (actief maskeren) voor anderen tegenover 1 paragraaf over de tol die maskeren eist.
Als iemand die al veel over autisme en ADHD heeft gelezen, heb ik helaas weinig nieuws gelezen. Daarnaast vond ik de tips die gegeven werden open deuren, en bovendien weinig helpend. Er wordt veel gehamerd op het maken van planningen. Ik ben blij voor de auteur dat dit haar helpt, maar juist aan zulke tips hebben veel mensen met ADHD en/of autisme weinig. De tips waren soms zo kinderlijk eenvoudig dat ik me eraan irriteerde, omdat ik me onderschat voelde door de auteur.
De reden dat ik het boek geen lagere rating geef is omdat ik denk dat sommige lezers wel baat zullen hebben bij het boek. Het is geen slecht boek, maar het was niet wat ik ervan verwacht had.
Met een stel 'speciale' hersenen overleven in onze 'normale' maatschappij is geen lachertje. Dat er mensen zijn die hun tips en ervaringen weten te verwoorden, en die ook nog delen, kan het verschil maken. Elise Cordaro, een vrouw met autisme en ADHD, doet dit al enkele jaren via haar smaakvol vormgegeven blog en sociale media. Sinds kort is er haar boek, 'Anders gaat ook: hoe ik functioneer met autisme en ADHD'. Ze schrijft vanuit persoonlijke ervaringen en deelt haar tips over hoe zij overleeft met een huishouden en voltijds werk, zonder daarbij 'zichzelf blijven' uit het oog te verliezen.
'Anders gaat ook' is een vlot geschreven en smaakvol vormgegeven boek van 238 pagina's. Het is overzichtelijk, met af en toe een illustratie en voldoende witruimte, wat de leesbaarheid optimaal maakt. In zes thema's bundelt Cordaro haar ervaringen en tips rond diagnose, dagelijks functioneren, studeren en werken. Het boek sluit af met een reeks verwijzingen naar boeken, tijdschriften en websites.
In 'Anders gaat ook' vind je als lezer, naast ervaringen, heel wat trucjes en copingmechanismen die de schrijfster tot nu toe heeft ontwikkeld. Die zijn volgens haar echter niet noodzakelijk op iedereen met autisme en ADHD van toepassing. "Alleen jij weet wat er werkt voor jou. Vind je eigen weg, want anders gaat ook," schrijft ze in haar inleiding. Het is meteen ook de toon die het hele boek op positieve wijze kenmerkt.
Cordaro begint haar boek met de weg naar haar (late) diagnoses. Ze was een traag en dromerig kind, schrijft ze, zodanig traag dat het zorgwekkend werd. Omdat ze uiteindelijk toch goede resultaten haalde, vond niemand het echt nodig om verder te kijken naar een mogelijke verklaring. Op haar negentiende gaat ze uiteindelijk zelf op zoek. Ze wil graag een verklaring vinden voor haar toenemende eenzaamheid en vergeefse pogingen om deel uit te maken van een vriendenkring. Aanvankelijk wordt ze overal weggestuurd met zoethoudertjes en ervaart ze vooral onbegrip. Wanneer ze na het lezen van 'Brein Bedriegt' van Peter Vermeulen aan haar psychiater vraagt of het dat misschien is, geeft die toe dat ze daar zelf nooit aan gedacht had. Toch wordt ze doorverwezen naar een diagnostisch centrum, waar ze verbaasd zijn dat Cordaro, ondanks haar beperkt werkgeheugen, toch door haar universitaire opleiding is geraakt. Rond haar 27ste krijgt ze uiteindelijk te horen dat ze ADHD en autisme heeft.
De impact van een (te) late diagnose is volgens de schrijfster niet mis. Ze gaat dieper in op de eenzame strijd, schuldgevoel en schaamte, stress en uitputting die ze in de jaren voor haar diagnose heeft ervaren. De stress van camoufleren en compenseren, en het jarenlang ontbreken van de juiste diagnose en gepaste hulp leidt ook bij andere vrouwen tot een aantal psychische problemen. Een ander nadeel van zo'n late diagnose is dat er intussen heel wat technieken en ideeën zijn ontwikkeld, waardoor de kans bestaat dat je enerzijds te abnormaal bent voor de samenleving maar anderzijds te weinig gehandicapt om in aanmerking te komen voor ondersteuning.
Er zijn volgens Cordaro ook wel enkele voordelen aan die late diagnose. Al die tijd was er immers geen reden waarom ze iets niet zou kunnen wat een ander wel kon. Het is koffiedik kijken, maar misschien was het haar met een diagnose nooit gelukt om te staan waar ze nu staat, schrijft ze. "Met een diagnose zou ik mijn capaciteiten misschien lager ingeschat hebben, waardoor ik minder bereikt zou hebben."
Dat de schrijfster er alles aan doet om zo zelfstandig en zo zelfredzaam mogelijk te zijn, wordt duidelijk in het volgende hoofdstuk, waarin ze uitlegt hoe zij haar dagelijks leven organiseert. Dat betekent geenszins dat alles vlot verloopt, integendeel. De dagelijkse dingen zijn volgens Cordaro zo moeilijk omdat alles haar overweldigt, ze worstelt met tijdsbesef en andere 'executieve functies', een nood aan overzicht en voorspelbaarheid heeft, en daarbij geremd wordt door vermoeidheid. Dat compenseert ze deels met structuur en planning. Structuur helpt volgens Cordaro omdat het overzicht creëert, een extern geheugen wordt, waardoor ze dingen gedaan kan krijgen, haar tijdsbesef kan verbeteren, en meer ruimte krijgt om zichzelf te ontplooien. Ze gaat vervolgens uitgebreid in op hoe ze dat concreet doet, met handige tips en schema's, die uiteraard ook geschikt zijn voor mensen zonder autisme.
"Sommigen vinden zo'n schema beklemmend maar voor mij werkt het net bevrijdend omdat ik niet meer moet nadenken over wat ik nog moet doen of over hoeveel tijd ik nog heb," schrijft ze. Zo'n structuur maakt daarnaast ook ruimte vrij om vooruit te kijken en te denken. Uiteraard houdt het gebruik van zo'n schema niet in dat er geen nieuwe situaties en onvoorspelbaarheden meer zijn, of dat ze uit de weg gegaan worden. Al probeert Cordaro zich daar ook zo goed als mogelijk op voor te bereiden. Hoe ze dat concreet doet, wordt mooi uitgelegd in het boek.
Ook op vlak van huishouden, eten en koken en vervoer heeft Cordaro heel wat inspirerende copingtechnieken, waar ze in haar boek ruim op ingaat. Daarbij gaat ze geen taboes uit de weg, en citeert ze regelmatig zeer herkenbare en ook grappige maar eigenlijk 'domme' reacties van mensen zonder autisme. Gelukkig trapt ze daarbij niet in de 'zelfhulpval', en weert ze elke pretentie om zaligmakende oplossingen te hebben. Aan het einde van dit hoofdstuk benadrukt ze dat omgaan met het dagelijks leven voor iedereen anders is, dat ieder zijn eigen copingtechnieken best geregeld evalueert, herontwikkelt en bijschaaft
Leest vlot en geeft een duidelijk beeld van de manier waarop ASS en ADHD zich binnenin manifesteren. Het sociaal onbeholpene vond ik minder herkenbaar, maar wat prikkelverwerking, organisatie en concentratie betreft, kon ik wel wat nuttige informatie opdoen. Wie op zoek is naar diepgang, leest beter een ander boek, maar wie zoekt naar herkenning of mensen met ASS of ADHD beter wil leren begrijpen, zal er zeker iets aan hebben.
Het kan een handig boek zijn voor mensen die net hun diagnose hebben of voor mensen die inzicht proberen te krijgen in een autistische ervaring. Persoonlijk was het boek niet echt nuttig voor mij. Sommige gedeeltes waren ook te langdradig voor mij.