What do you think?
Rate this book
Moffenmeiden
Mei 1945. In de dagen vlak na de Bevrijding, wanneer Nederland bijkomt van vijf lange oorlogsjaren, worden meisjes die omgingen met Duitse soldaten kaalgeschoren of kaalgeknipt door een uitgelaten menigte. Waarom gebeurt dit? En wie doen eraan mee?
In een reis door Nederland spreekt Rianne Oosterom met ooggetuigen, spit ze archieven door en ontdekt ze het laatste slagveld van de Tweede Wereldoorlog: het vrouwenlichaam. Door ‘moffenmeiden’ kaal te knippen, maakte Nederland zich van vreemde smetten vrij.
De vaak schrijnende verhalen worden verteld vanuit drie perspectieven: de meisjes, de daders en de omstanders. Met haar speciale aanpak zoekt Oosterom naar antwoorden: waar komt het gebruik van het kaalknippen vandaan? Wat was het doel? Gebeurde het overal in Nederland?
Moffenmeiden is een meeslepende geschiedenis in verhalen, over een van de laatste taboes van de Tweede Wereldoorlog.
In een reis door Nederland spreekt Rianne Oosterom met ooggetuigen, spit ze archieven door en ontdekt ze het laatste slagveld van de Tweede Wereldoorlog: het vrouwenlichaam. Door ‘moffenmeiden’ kaal te knippen, maakte Nederland zich van vreemde smetten vrij.
De vaak schrijnende verhalen worden verteld vanuit drie perspectieven: de meisjes, de daders en de omstanders. Met haar speciale aanpak zoekt Oosterom naar antwoorden: waar komt het gebruik van het kaalknippen vandaan? Wat was het doel? Gebeurde het overal in Nederland?
Moffenmeiden is een meeslepende geschiedenis in verhalen, over een van de laatste taboes van de Tweede Wereldoorlog.
184 pages, Paperback
Published April 26, 2019
3 people are currently reading
95 people want to read
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 5 of 5 reviews
January 22, 2024
Was ik maar een jongen geweest, dan was dit niet gebeurd
Direct na de bevrijding kwam de jarenlange opgekropte woede en verbittering in bezet Nederland tot uitbarsting in onder andere het kaalknippen van meisjes en vrouwen die tijdens de oorlog geheuld hadden met de Duitsers. Het is, samen met de behandeling van de collaborateurs direct na de oorlog, nog een van de laatste grote taboes uit de Tweede Wereldoorlog. In Moffenmeiden werpt Rianne Oosterom een licht op dit taboe.
Op 18 oktober 2018 bood de premier van Noorwegen excuses aan voor de manier waarop de vrouwen en meisjes die verdacht werden van omgang met Duitsers zijn behandeld [1]. Het was voor Rianne Oosterom, historica en journalist, aanleiding om haar eerdere afstudeeronderzoek uit 2013 in een boek uit te geven. Bijvoorbeeld het verhaal van de 17-jarige Eefje, die op 8 mei 1945 in Werkendam met geweld uit de woning van haar ouders wordt gesleurd en in fort Bakkerskil wordt opgesloten, verdacht van omgaan met een Duitser. Dat haar vader lid was van de NSB werkt ook niet mee. In het fort wordt ze naar eigen zeggen meerdere malen uit haar cel werd gehaald om achter op het fort waarschijnlijk sexueel misbruikt te worden. Na vrijlating op 29 mei, overigens zonder dat er vervolging is ingesteld, vloog ze thuis haar broer Iet in de armen. "Was ik maar een jongen geweest, dan was dit niet gebeurd", heeft ze toen als eerste tegen hem gezegd. Ze is er haar hele leven onder gebukt gegaan.
En zo biedt Oosterom meer verhalen van 'moffenmeiden' aan over het kaalscheren van vrouwen op enkele plaatsen in Nederland, zoals Utrecht, Werkendam en Roosendaal. Maar niet alleen hen die er slachtoffer van werden, maar ook verhalen van hen die eraan meededen, zoals Dita die op Bevrijdingsdag naar haar overbuurvrouw loopt, om wraak te nemen. Oosterom slaagt er goed in om de vele kanten van de 'moffenmeiden' te belichten: van vrouwen en meisjes die onschuldig waren, tot en met hen die het deden om de Hongerwinter door te kunnen komen. Een dochter over haar moeder: "De Duitsers hebben ons geholpen de Hongerwinter te overleven. Mijn broers en ik hebben er geen trauma aan overgehouden. Mijn moeder was niet slecht, zij heeft het voor ons gedaan". Maar ook belicht Oosterom de kant van hen die na de oorlog wraak namen. "Vier kinderen in de straat stierven van de honger [...] Ik haat niet gauw, maar toen wel" zegt een van de mensen die meededen aan het kaalscheren.
In de dagen na de Duitse capitulatie duurde het even voordat de Geallieerden het gezag konden vestigen. Veel mensen zagen hun kans. Dat het niet altijd goed afliep laat Oosterom zien aan een gebeurtenis in Ridderkerk, waar een poging tot kaalscheren uitliep op een bloedbad: nog niet ontwapende, dronken Duitse soldaten wierpen een granaat naar verzetsstrijders die jacht maakten op ‘moffenmeiden’. Of Axel, waar tijdens de bevrijding twee jonge vrouwen werden vermoord. Hartverscheurend is de advertentie die de vader in de krant zet, op zoek naar de daders. Die is nooit gevonden, totdat Oosterom - na onderzoek - de dader vond. Justitie wist er destijds al van af, maar desondanks is hij nooit berecht.
Juridisch hebben de vrouwen en meisjes geen wet overtreden. De Nederlandse rechtsstaat werd geschonden omdat geen enkele burger zonder proces gestraft mag worden. Oosterom slaagt er overtuigend in om de vele facetten van de zaak te belichten, zonder zelf een oordeel te geven.
Vrouw wordt kaalgeschoren, Rotterdam 1945 (bron)
[1] https://nos.nl/artikel/2255332-noorwe...
Direct na de bevrijding kwam de jarenlange opgekropte woede en verbittering in bezet Nederland tot uitbarsting in onder andere het kaalknippen van meisjes en vrouwen die tijdens de oorlog geheuld hadden met de Duitsers. Het is, samen met de behandeling van de collaborateurs direct na de oorlog, nog een van de laatste grote taboes uit de Tweede Wereldoorlog. In Moffenmeiden werpt Rianne Oosterom een licht op dit taboe.
Op 18 oktober 2018 bood de premier van Noorwegen excuses aan voor de manier waarop de vrouwen en meisjes die verdacht werden van omgang met Duitsers zijn behandeld [1]. Het was voor Rianne Oosterom, historica en journalist, aanleiding om haar eerdere afstudeeronderzoek uit 2013 in een boek uit te geven. Bijvoorbeeld het verhaal van de 17-jarige Eefje, die op 8 mei 1945 in Werkendam met geweld uit de woning van haar ouders wordt gesleurd en in fort Bakkerskil wordt opgesloten, verdacht van omgaan met een Duitser. Dat haar vader lid was van de NSB werkt ook niet mee. In het fort wordt ze naar eigen zeggen meerdere malen uit haar cel werd gehaald om achter op het fort waarschijnlijk sexueel misbruikt te worden. Na vrijlating op 29 mei, overigens zonder dat er vervolging is ingesteld, vloog ze thuis haar broer Iet in de armen. "Was ik maar een jongen geweest, dan was dit niet gebeurd", heeft ze toen als eerste tegen hem gezegd. Ze is er haar hele leven onder gebukt gegaan.
En zo biedt Oosterom meer verhalen van 'moffenmeiden' aan over het kaalscheren van vrouwen op enkele plaatsen in Nederland, zoals Utrecht, Werkendam en Roosendaal. Maar niet alleen hen die er slachtoffer van werden, maar ook verhalen van hen die eraan meededen, zoals Dita die op Bevrijdingsdag naar haar overbuurvrouw loopt, om wraak te nemen. Oosterom slaagt er goed in om de vele kanten van de 'moffenmeiden' te belichten: van vrouwen en meisjes die onschuldig waren, tot en met hen die het deden om de Hongerwinter door te kunnen komen. Een dochter over haar moeder: "De Duitsers hebben ons geholpen de Hongerwinter te overleven. Mijn broers en ik hebben er geen trauma aan overgehouden. Mijn moeder was niet slecht, zij heeft het voor ons gedaan". Maar ook belicht Oosterom de kant van hen die na de oorlog wraak namen. "Vier kinderen in de straat stierven van de honger [...] Ik haat niet gauw, maar toen wel" zegt een van de mensen die meededen aan het kaalscheren.
In de dagen na de Duitse capitulatie duurde het even voordat de Geallieerden het gezag konden vestigen. Veel mensen zagen hun kans. Dat het niet altijd goed afliep laat Oosterom zien aan een gebeurtenis in Ridderkerk, waar een poging tot kaalscheren uitliep op een bloedbad: nog niet ontwapende, dronken Duitse soldaten wierpen een granaat naar verzetsstrijders die jacht maakten op ‘moffenmeiden’. Of Axel, waar tijdens de bevrijding twee jonge vrouwen werden vermoord. Hartverscheurend is de advertentie die de vader in de krant zet, op zoek naar de daders. Die is nooit gevonden, totdat Oosterom - na onderzoek - de dader vond. Justitie wist er destijds al van af, maar desondanks is hij nooit berecht.
Juridisch hebben de vrouwen en meisjes geen wet overtreden. De Nederlandse rechtsstaat werd geschonden omdat geen enkele burger zonder proces gestraft mag worden. Oosterom slaagt er overtuigend in om de vele facetten van de zaak te belichten, zonder zelf een oordeel te geven.
Vrouw wordt kaalgeschoren, Rotterdam 1945 (bron)
[1] https://nos.nl/artikel/2255332-noorwe...
November 1, 2019
Het verhaal had ik al een tijdje uit, maar nu pas een update. Moffenmeiden is een vlot geschreven verhaal over de nasleep van de Tweede Wereldoorlog. Ieder kind leert hier op de basisschool al hoe vreselijk het allemaal is wat er is gebeurd, maar daarbij ligt de focus vooral op wat er tijdens de oorlog gebeurde. Althans, bij mij. Dit boek laat de andere kant zien van de oorlog en de nasleep hiervan. Al ben ik al mijn hele leven geïnteresseerd in dit onderwerp, toch kende ik de verhalen van deze periode amper. Her en der weleens wat over gelezen, maar nog nooit zoals in dit boek feilloos wordt blootgesteld. Dat heeft, denk ik, ook te maken dat “we” maar weinig leren over de zwarte bladzijden in de Nederlandse geschiedenis. De overheid komt er niet bepaalt rooskleurig uit in dit verhaal. Desondanks belangrijk dat ook dit verhaal is verteld! Ik ben blij dat ik dit verhaal nu beter ken. Het boek is op meeslepende wijze geschreven en erg beeldend. Al ben ik van ver na de oorlog, ik zie het voor me gebeuren dankzij de gedetailleerde optekening van de verhalen. Moeite waard!
July 7, 2019
Een heel goed boek over wat er in Nederland gebeurde kort na de oorlog. Vrouwen en meisjes werden kaalgeschoren al dan niet met gegronde reden. Zij beschrijft verslagen van ooggetuigen of slachtoffers getoest aan wat er aan bewijsmatriaal voor handen is/was. Het boek heeft mij van in het begin meegesleept en ik heb het dan ook in 2 of 3 keer uitgelezen.
June 8, 2024
Goed geschreven boek over een tragische gebeurtenis na de oorlog. Tragisch omdat het op zoveel levens daarna nog invloed heeft gehad. Het boek laat de vraag 'goed' of 'fout' in het midden. Het geeft meer weer hoe en wat er gebeurde. Mooi voorbeeld van volkswoede en spelen voor eigen rechter, wat tot nadenken aanzet van hoe we als mens onze eigen waarheid vormgeven.
February 12, 2024
Een bijzonder boek dat het verhaal vertelt van een fenomeen dat zich buiten het collectieve geheugen bevindt. De verhalen bieden een spectrum aan diverse perspectieven, wat je toch aan het denken zet.
Displaying 1 - 5 of 5 reviews