Grass on the Wayside

by Natsume Sōseki

Grass on the Wayside is an autobiographical novel written by Soseki Natsume in 1915. It encompasses a short period in Natsume’s life between 1903 and 1905, which corresponds to the later part of Japan’s Meiji era (1868-1912). By 1903, Japan had undergone a rapid transformation from a closed feudal society to an open free market democracy built on the European model. As the Japanese raced to assimilate Western ideas and concepts of liberty, individuality and the pursuit of happiness, their collective consciousness inevitably collided with their own traditional values, such as the deeply ingrained concept of filial piety and family duty, which were hard to die.

It was a long-established custom in Japan at the time for parents to arrange for the adoption of one of their children by a relative, friend or acquaintance. Because such adoptions were strictly formal and upheld by the law, they had come to serve the practical needs of many people in a variety of circumstances, and they were considered a perfectly respectable social institution. Natsume himself was a foster child in such an adoption between the ages of two and nine, when he returned to live with his birth parents. The plot of Grass on the Wayside revolves around Natsume’s adoption and his subsequent relationship with his stepparents several decades after the adoption was terminated.

In the novel, Natsume portrays himself as the protagonist, Kenzoh, who is a mediocre university professor living in Tokyo with his wife and children. Although Kenzoh struggles to support his family on his meager salary, he is better off financially than anyone else in his extended family. Fairly cosmopolitan at this point in his life, he feels tied down by his job and his family, and he longs for independence and personal fulfillment. But even as he tries to pull free, a parade of family members approaches him from all sides to bind his conscience to the traditional Confucian concept of family duty, mercilessly using him for money in greedy, calculating and often coldhearted ways. As he struggles to find a way out, he explores his consciousness from his earliest childhood memories through premonitions of an uncertain future. He examines his childhood and emotionally distant parents and foster parents, his neurotic wife and their failing marriage, his financially struggling yet unambitious brother, and his asthmatic sister and her callous, unfaithful husband. At last, he is torn between his desire to break away and his sense of duty to his family, who he no longer loves but to whom he owes a debt of gratitude.

If Natsume’s view of life is decidedly on the dark side, his portrayal of it is entertaining and amusing, at times, even comical. And throughout he manages to convey a sense of faith and hope that is greater than the economic hardship and hopelessness that afflicted so many Japanese at the turn of the twentieth century. His natural storytelling ability, richly layered characterization, poignant reflections on human nature, and sheer relentlessness make Grass on the Wayside a literary masterpiece.

The story has an old-fashioned charm, written in the days before electricity, telephones and cars, yet it is timeless, its characters as fresh and vivid as if they were alive today. Subtle and attentive to detail, it offers a snapshot of everyday life in Japan at the end of the Meiji era.

Angel Ray Reilly

Genres: Japanese Literature, Japan, Fiction, Classics, Literature, Novels, Asian Literature

169 pages, Paperback

First published October 1, 1915

About the author

Natsume Sōseki (夏目 漱石), born Natsume Kinnosuke (夏目 金之助), was a Japanese novelist. He is best known for his novels Kokoro, Botchan, I Am a Cat and his unfinished work Light and Darkness. He was also a scholar of British literature and composer of haiku, kanshi, and fairy tales. From 1984 until 2004, his portrait appeared on the front of the Japanese 1000 yen note. In Japan, he is often considered the greatest writer in modern Japanese history. He has had a profound effect on almost all important Japanese writers since.

Reviews

[Capsguy · Rating 5 out of 5]

Definitely Soseki`s most serious book. His only autobiographical novel (excluding perhaps fragments of Botchan in which he used his own experiences as a teacher to drive the story), and the last novel he completed prior to his relatively early death. And yet, given all of this, it is considerably lesser known than some of his earlier works like Botchan, Kokoro, and I am a Cat.

This is not an easy book to read, even though it falls in less than 200 pages. Similar to I am a Cat, it is fragments of the life of Soseki`s alter-ego, Kenzo, who, like Soseki was put up for adoption only later to be return to his birth family, with his past adoptive life and parents creeping up on him for their own material gain (the reason they took him up for adoption in the first place, adoption in the Meiji Era in Japan is quite different to the Western style and you may want to look up on it prior to reading this)

As shown in the Grass on the Wayside, Soseki never really forgave his parents for their dis-ownership of him, nor his adoptive parents for only using him as an object, like a share, which may offer future dividends. This may be one of the reasons why it is evident in this, and quite a few other of his books that isolation, loneliness, and the fear to love others is so prevalent.

Notably the fore-founder of modern Japanese literature, Soseki didn`t always have it well off, even though prior to the Meiji Restoration his family was what you may call in the bourgeois. A lot of readers tend to appreciate reading about struggling writers/people in general, almost every well supported and developed character in this story is in that position.

This story does not move fast, and I strongly recommend you reading some of Soseki`s lighter books, or at least Kokoro prior to checking this out. I think, sometimes to really appreciate an author you have to read past his books, and be able to grasp an understanding of the person behind the books too. Grass on the Wayside is a prime example of this, and it sheds light on aspects in previous novels by Soseki that I have read that I was unbeknownst to.

[Smiley · Rating 4 out of 5]

Review 2

While reading Chapters 56-57, I casually read its title and had another idea related to his writing style in which his readers would realize his ill at ease or tormented mind here and there along his 102-chapter texts. We couldn't help noticing his seeming, obvious bitterness and contemptousness in his life as evidently reflected in its title Grass on the Wayside. Symbolically speaking, he has simply used 'grass' and 'wayside' to denote himself with little importance as compared to his academia, literary workplace and the Japanese public at large. According to a book review in The Japan Times dated October 27, 2018 titled 'Soseki: Modern Japan's Greatest Novelist': A portrait of a brilliant man, neither happy nor endearing (https://www.japantimes.co.jp/culture/...) by Martin Laflamme, Mr Soseki Natsume might have been suffered from his depressive disorder for a long time in his writing career.

Interestingly, I found this sentence worth considering and rewording for applying in living peacefully in the family or the society, without instigating any unnecessary quarrel or war with others, "And when it came to a verbal battle, Hida was no match for her." (p. 10) A reason is that such a battle can be the result of an invasion, bit by bit; therefore, decent people should avoid inciting any verbal invasion that, over time, would lead to a kind of verbal battle or warfare.

As for the two questions, "Is that so?" and the five pseudo ones, "Is that so.", I think those without question marks are presumably misprinted since they sound bland, without any communicative meaning after intonating them with a falling tone as compared to with a rising tone. You might try intonating each to compare and would hear the difference between curiosity (question) vs. weird statement (pseudo question).

To continue . . .


Review 1 (3-star)

“Grass on the Wayside” by Natsume Soseki, I think, is a must read for those having enjoyed reading some of his novels like “Botchan”, “Kokoro”, “I Am a Cat”, “Sanchiro”, “The Gate” and so on. Regarded as his only autobiographical novel completed in 1915, the book has gradually unfolded, more or less, the writer’s life in the guise of Kenzo from each of its relatively 102 short chapters (they were first serialized in the Asahi shimbun); therefore, we would better understand his conflicts as a pioneering novelist in the Meiji era. The translator maintains, “Nevertheless, it is all in all his most serious work. And of the countless number of autobiographical novels that have been written in Japan since the early 1900’s, it is perhaps the most distinguished.” (p. ix)

However, there’re a few characters we don’t like as well as Japanese cultural/legal complexity we don’t get, for instance, Shimada, Kenzo’s foster father who unexpectedly keeps showing up for cash he thinks he should deserve for his past sacrifice, supported by a key document which Kenzo doesn’t care. Moreover, we can’t help sympathizing with the protagonist regarding such formidable adversity seemingly originated from his humility or inferiority as we can see from the following:

They stayed in the same lodging house for a time. The man’s apartment had a living room in addition to the bedroom, and in the evenings he would appear in an embroidered satin dressing gown, sit down contentedly in front the fire, and read. Kenzo, who lived like a frightened mouse in a cell-like room that faced the north, secretly envied him. (p. 95)

Incidentally, there is a grammatical point I wonder if they convey the same meaning, that is, the question "Is that so?" vs the pseudo-one "Is that so."; therefore, one extract from each case would be taken to illustrate and consider below:

There was a touch of comedy, Kenzo thought, in her long solemn preamble. ... He was sorry for her; but he was also a little ashamed of her. He said,"What is it that you want to tell me? I have something to tell you myself."
"Is that so? In that case, let's hear what you have to say first. ... " (p. 11) [+ another on page 31]

"Surely he did it out of consideration for you. He told your brother to keep them carefully since you could never tell what a fellow like that might do."
"Is that so."
... (p. 50) [+ 4 more on pages 72, 146, 155, 157]

[Meltem Sağlam · Rating 5 out of 5]

Natsume Soseki, en sevdiğim yazarlar arasında. Yazar, çocukluğundan itibaren ve tüm gençlik döneminde duygusal olarak çok fazla yıpranmış, bu da kişiliğinin oluşmasında önemli etkiler yaratmış.

Yazarın Türkçe’ye çevrilmiş tüm eserlerini okudum. Bu romanında, diğer hiç bir eserinde olmadığı kadar açıklıkla duygularını yazma cesaretini göstermiş. Öyle ki, duygularını elle tutulur hale getirecek etkide yaratılan cümleler, beni derinden etkiledi.

Hissetttiklerini ifade edemeyişi, söylemek istediklerini söyleyemeyişi, çevresindeki insanların mantık çerçevesinde hareket etmeyişlerini kabul edemeyişi, aşırı tepkileri kabul edemeyişi, duygusal çırpınışları ve yapay ilişkilere tepkisi, bir dahinin iletişim sorunlarının sonucu.

Eserin temelinde basit bir hesaplaşma yer alıyor ve hikaye çok kısa bir dönemi kapsıyor. Ancak, insan psikolojisinin bu derece derin analizinin göstergesi cümleler çok etkileyici. Dolayısıyla, cümleleri ile ifade ettiklerinden daha çok, kurduğu cümleler çok etkileyici.

Kaç defa okursam okuyayım, her seferinde farklı anlamlar bulacağıma eminim.

“… Ömrünü sadece öğrenmeye adayıp sonra da ölüyorsun, dünya ne kadar boş. …”, sf; 61,

“… Şu dünyada çözüme kavuşan şey neredeyse yok… Bir kez ortaya çıkmaya görsün, hep devam ediyor… Şekil değiştirdiğinden başkaları da anlamıyor, kendin de anlamıyorsun, sadece o kadar.…“, sf; 213.

[L.S. Popovich · Rating 4 out of 5]

Droll and heartbreaking by turns, this so-called autobiographical novel was as easy to read as a series of newspaper articles and only slightly more varied in subject matter. Soseki excels at bringing to life realistic situations. Making use of a fragmented style, the book is reminiscent of serial novels. He has some of the qualities of Balzac but is not as concerned with detail. He is considered the king of Japanese literature, though I can’t help thinking that Bakin could crush him in just about every way. Soseki proved that he could write with eloquence and style. But his brand of literature was more akin to the psychological involvement one finds in Akutagawa. He lacks some of Akutagawa’s precision as well as some of Toson’s razor-sharp clarity, not to mention Tanizaki’s breathtaking flow. He does have a good consistency though, and this novel is saved by the short chapter segments, in which the characters enact their private tragedies upon each other, quibbling over pennies until they’re bleeding tears until, as a reader you grow truly sad that Soseki, the artist, the sensei of a generation, had to put up with such trivial nonsense.

The family he grew up with, and the authenticity of those family members are explored, along with financial and family politics in general, but in a very dramatic way. Soseki didn't shy away from depicting his hurt and anger, though this book was one of his last major works.

If you enjoy novels about struggling writers, definitely read this book, along with the story collection: Rosy Glasses and Other Stories by Kazuo Ozaki. What Soseki started was a blend of Western and Eastern ideals and styles which led to a burgeoning of the I-novel in Japan, which is similar to the confessional novel, and which often involves a first-person narrator. This doesn't seem very revolutionary to us, but Japanese literature sorely lacked the psychological flexibility he brought to the table in that time.

Soseki's achievement only becomes clear through deep reading. Finishing his complete novels (minus The Poppy which inexplicably remains untranslated) is like getting to know a teacher and friend so intimately that it leaves a permanent impression in your mind. At least, it makes me glad I set out to discover his wry, subtle humor, and his easygoing, polished style. This particular volume is not quite of the same quality as his masterworks, but you would be hard-pressed to find any other Japanese authors who will prove so consistently that they deserve their critical fame. His insights are always affecting and rewarding.

[J.M. Hushour · Rating 5 out of 5]

"People didn't really change very much; they only decayed."

This will likely always be my favorite Natsume novel. He wrote it as an unabashed near-autobiographical, of the period before he became a full-time writer. Much of the novel centers on the fallout of a peculiar practice, whose Japanese term I cannot find, but which was not uncommon at the time whereby a child will be adopted by another couple for various reasons. Natsume's parents gave him over to a couple they knew who raised him until he was about nine years old, at which point the couple's bitter, collapsing marriage resulted in Natsume being shuttled back to a father who apparently didn't want him back.
The novel focuses on Kenzo (Natsume) as an adult having to deal with the reappearance of his former foster parents who are just out to get his money. Much of the novel is bleak, beautifully-composed introspection as Kenzo deals with the feelings aroused by all of the above, as well as his own collapsing relationship with his wife.
It's just an outstanding psychological profile of a peculiar practice, one which redounds on the child grown and thinking he's outpaced the decayed morality of others.

[Alex Pler · Rating 3 out of 5]

"Era consciente del contraste entre pasado y presente. Se preguntaba cómo, partiendo de aquellas circunstancias, podía haber llegado donde estaba. De lo que no se daba cuenta era de que el sufrimiento se lo provocaba el presente. Se había peleado con Shimada, odiaba a Otsune, se había distanciado de su hermano y de su hermana, también de su suegro. Y todo, por lo que él era en ese momento. Cierto, sobrevivía al presente, pero tenía que pagar un alto precio por ello. Solo quedaba compadecerlo por haberse convertido en quien era en el proceso de sobrevivir".

A partir de retazos de su propia vida, Sôseki construye un protagonista que entiende los sentimientos de los demás pero es totalmente incapaz de conectar con ellos.

[Bob Newman · Rating 4 out of 5]

"I am a Rat "

If you aren't familiar with the life of Natsume Soseki (and how many non-Japanese are ?), you could be forgiven for not realizing that this is an autobiographical novel. The introductory notes in my edition told me so, that's how I found out, because though I'd read several other of his novels, I had no information about the author himself. Armed thus, you will soon understand that the author was an unsparing critic of himself. Pessimistic, dark and revealing of his most selfish behavior, GRASS ON THE WAYSIDE tunnels through the underground emotions and suppressed angers of the author's penurious life. Soseki's view of marriage and family ties is extremely bleak. "People didn't really change very much, he thought, they only decayed." (p.112) He certainly included himself. Apparently he took no pleasure in any human relationship. The people who inhabit these pages are constantly sick and poor, but receive little to no sympathy or love from those closest to them. Like most of Soseki's novels, this one explores a certain palette of emotional colors, none of them bright. Unlike others, GRASS ON THE WAYSIDE has more activity, more characters described in greater detail, and rather than being smooth like "Sanshiro", "Kokoro" or "The Three-Cornered World", it has a certain uneven rhythm or start-stop quality in its 102 chapters. I feel this originates in the fact that it was serialized in the Tokyo daily `Asahi Shimbun' when it first appeared.

"Activity" is a relative word. For most of the novel, Kenzo, the protagonist, wrestles with the dilemma of how to avoid the requests for money of a former foster father and that man's estranged wife. As he struggles to escape the onerous demands of a man he feels he owes nothing, we meet Kenzo's brother and sister, their spouses, and his wife and her relatives. A few other characters also appear. Soseki still prefers introspective analysis to action in the Western sense. Kenzo does not act on his problem until Chapter 90. His decision is nearly coincidental with the birth of his third child. At the end, he muses, "Hardly anything in this life is settled. Things that happened once will go on happening. But they come back in different guises and that's what fools us." If definite endings and complicated plots are your love, better skip this book. GRASS ON THE WAYSIDE is a typically Japanese novel by a Meiji period author, slow, indefinite, psychologically complex, and in this case autobiographical. I happen to admire Natsume Soseki greatly, but I concede that he might not be to everyone's taste. And....I always wonder how much Dostoevsky influenced this author, as he did so many other Japanese of the time.

[cuong tran · Rating 3 out of 5]

Kenzo gặp ông Shimada – người cha nuôi, ở ven rìa con dốc, “giữa hai người chỉ có những sợi mưa mỏng mảnh […], nên chẳng hề có điều gì cản trở hai bên nhận mặt nhau.” Hội ngộ cố nhân sau khoảng ngót nghét chục năm ròng, những tưởng giữa hai người sẽ là một màn chào hỏi nồng ấm tình thân, hay chí ít chỉ là một cái gật đầu lấy lệ, ấy thế mà, họ lại chọn cách mặc nhiên lảng tránh. Nhìn thẳng vào đôi mắt đối phương quả thực là một việc làm hết mực xa xỉ.

Kể từ ngày đó, Kenzo vẫn tiếp tục đi đi về về trên cung đường quen thuộc, song khoảng năm sáu ngày sau thì chẳng hề gặp ông ta nữa. Dáng hình người đàn ông độ tầm sáu lăm, màu tóc vẫn còn đen bởi đầu trần không đội mũ, đã bám rịt lấy anh như thứ muội than bốc lên từ khói bếp. Anh những muốn quên đi, nhưng không thể. Và rồi thì, dù có muốn hay không, anh cũng sẽ phải sớm đối mặt với người đàn ông đã thay cha thay mẹ chăm bẵm anh ngay từ những ngày tháng thiếu thời.

Song, Cỏ ven đường không duy chỉ viết về Kenzo, hay ông Shimada. Cỏ ven đường là một bức tranh khắc họa đời sống những con người thị dân Nhật Bản ở giai đoạn sau của thời kỳ Meiji, khi đất nước mặt trời mọc bắt đầu bước sang giai đoạn công nghiệp hóa; khi những giá trị cũ đang dần bị thách thức, những lễ nghi, những quan niệm đạo đức xưa đang dần bị lung lay. Phủ lên thiên truyện là một gam màu xám tro, ám lấy câu chuyện là một nhịp chảy đơn điệu, chậm rãi. Đơn điệu, nhưng day dứt; chậm rãi, song đầy ám ảnh.

Nhân vật trung tâm của truyện – Kenzo, là một giáo sư đại học, một trí thức đương thời giữa một biển bề trí thức đang nhất loạt lao đao trước sự đổi thay của thời cuộc. Từng có thời gian du học nước ngoài, song sau cuối anh lại lựa chọn cho mình con đường viết văn để theo đó làm kế sinh nhai. Chính bởi đã được vượt ra biên giới, lại còn có việc làm ở cơ quan nhà nước, nên người ta mặc định anh là người khá giả, rủng rỉnh hầu bao, chồng chất thêm những quan niệm cổ hủ về đạo làm con và trách nhiệm đối với gia đình, kết quả là Kenzo ngày càng phải gồng gánh thêm nhiều mối quan hệ phiền toái, phải chịu đựng những trách nhiệm nặng nề mà anh không thực sự phải đeo mang.

Cỏ ven đường, trước nhất, đã phản ánh được phần nào những vấn đề xã hội tồn đọng thuở ấy. Đó là xã hội của những lễ nghi không cần thiết, gượng ép buộc chặt con người với con người; là xã hội khiến đạo đức mỗi cá nhân dần dần suy thoái, từng bước trở nên vô sỉ, nhỏ nhen. Kenzo, với vị thế là nhân vật trung tâm và là người giữ điểm nhìn xuyên suốt toàn bộ câu chuyện, chính là đại diện tiêu biểu nhất cho chính xã hội mà anh đang sống. Nơi anh tiếp giao với nhiều mối quan hệ, anh gặp gỡ với nhiều hạng người, bị bó buộc với nhiều bổn phận từ thân đến sơ, tạo điều kiện cho anh có cơ hội tỏ bày những quan điểm, những suy ngẫm về cuộc đời, thế sự. Song, liệu Kenzo có hoàn toàn là một con người tốt?

Thật ra, thái độ của mình đối với Kenzo là một sự yêu – ghét bất phân định. Ghét bởi vì dù là một trí thức tân thời, song trong con người Kenzo vẫn còn tù đọng không biết bao những định kiến và quan niệm sống xưa cũ. Anh tự cho rằng bản thân là người có học thức, nên nhiều lúc thì đặt bản thân lên trên mọi người. Anh chê vợ ít học, anh tự nhận định những người xung quanh đều là những kẻ nông cạn, thiếu hiểu biết. Anh trọng nam khinh nữ, tỏ rõ thái độ thất vọng khi biết rằng đứa con mới sinh không phải là một người con trai. Anh tệ bạc với vợ, anh thiếu trách nhiệm với đời sống gia đình. Anh tự cho rằng mình thanh cao, xong chính anh cũng đeo mang trong tâm trí những suy nghĩ nhỏ nhen và những hành vi vị kỷ khó có thể nào chấp nhận nổi.

Song, mặt khác, Kenzo cũng là một kẻ đáng thương – một kẻ mắc nợ với thân nhân mà giờ tình cảm trong anh đã cạn, một kẻ đang quẫy đạp giữa cuộc đời túng bẫn, luôn buộc anh phải lo toan, phải tạm gác những thú vui viết lách chỉ có thể thăng hoa lúc tâm anh bình lặng. Và chính bởi tự nhận thức được những khó khăn đó, Kenzo lại càng phát kiến được thêm nhiều suy nghĩ đúng đắn về bản chất người và bản chất đời, về cái yếu kém, bất lực trong tư duy và thời cuộc, về cái cách anh lựa chọn tạm lánh thế sự và giữ cho mình cái thoải mái trên phương diện tinh thần.

Cỏ ven đường có lối viết chậm rãi, đong đầy suy nghiệm. Truyện hầu như không có cốt truyện, mà chủ yếu là những lát cắt ngẫu nhiên xoay quanh cuộc sống thường nhật của nhân vật chính. Mạch truyện chậm trôi như triều dâng và cuộn đi tựa sóng bể, không để lại những cái thảng thốt kinh ngạc song lại vương lại những nỗi u hoài, day dứt. Không những vậy, truyện còn mang đậm màu sắc tự thuật, đậm đà dấu ấn cá nhân từ những thông tin có thực được phóng dựng từ chính cuộc đời tác giả. Chính bởi vậy, cái thực của Cỏ ven đường lại càng thêm thực, còn cái suy nghiệm lại ngày một thêm chất chứa.

Không biết có phải truyện được bắt đầu bởi một màn mưa giăng mắc hay không, mà hơn bốn trăm trang sách với mình luôn sực nức một thứ mùi ẩm mốc, ngột ngạt và một thứ sắc ảm đạm, xám ngoét. Truyện vốn đã trầm tư và bình lặng, song lột tả được cái bình lặng và trầm tư ấy theo mình còn là bởi bản dịch hết đỗi xuất sắc từ dịch giả Lam Anh. Cô dùng nhiều từ khó (khó, và cổ), buộc mình phải tra từ liên tục, song điều đó không khiến mình cảm thấy phiền toái, đổi lại, lại càng thêm thú vị, đặc biệt là trước một thiên truyện chậm đều quá đỗi.

Cỏ ven đường liệu có thật sự khó đọc không? Theo mình là không, song, nếu hỏi mình áng tiểu thuyết này có thể hoàn thành nhanh chóng không, thì rất tiếc, câu trả lời cũng là không. Tác phẩm nghệ thuật được kỳ công kiến dựng của Natsume Soseki hoàn toàn không phải là tác phẩm dành cho những người thiếu kiên nhẫn. (Và sự thật là mình cũng đã phải dành tận ngót nghét hai tuần mới có thể hoàn thành xong cuốn cuốn sách này). Đánh giá: 3.5/5 sao.

[Long Ng. · Rating 4 out of 5]

“Việc lãng phí thời gian quý báu chỉ vì những lần gặp gỡ chuyện trò không cần thiết đã trở thành một kiểu phiền muộn sâu sắc hơn mức người ta cảm nhận thông thường.”

Hình như tiểu thuyết nào vào giai đoạn cuối sự nghiệp của Natsume Sōseki cũng có bầu không khí bình lặng với những nhân vật thật trầm tư. “Cỏ ven đường” cũng vậy, không có cao trào, không mở không thắt, chỉ từ tốn đi sâu vào thế giới nội tâm nhiều suy tư của con người, mà cụ thể ở đây là người trí thức thời Meiji (Minh Trị, 1868 - 1912). Khó đọc thì không, nhưng cũng không dễ để hiểu, để thích như Botchan hay Ngày 210..

Nhân vật chính Kenzō, một giảng viên từng du học tại Anh Quốc, là người chỉ luôn muốn dành toàn bộ thời gian yên tĩnh một mình để đọc và viết trong thư phòng. Đó là khoảng thời gian anh được hoàn toàn là chính mình, dù là lúc trầm ngâm thư thả hay khi đang bận rộn với công việc cần hoàn thành gấp.

Thế nhưng sự phức tạp của cuộc sống và lòng người lại không để cho Kenzō được bình lặng trong thế giới của riêng mình:

Cuộc hôn nhân thiếu đi sự đồng cảm với người vợ không cùng trình độ và quan điểm sống. Đem đến những bất đồng, khó chịu, như con sóng ngầm luôn thường trực trong lòng.

Chị gái, anh trai và cả người cha nuôi (đã cắt đứt quan hệ hàng chục năm), tất cả đều tự cho mình cái quyền đặt lên vai anh quá nhiều trách nhiệm. Đôi khi vô lý đến khó chấp nhận. Họ nghĩ rằng, một người ưu tú, có địa vị nghiễm nhiên phải “đứng ra”, phải “lo toan” cho họ - Một tư tưởng cực kì thất bại nhưng không hề hiếm gặp, ngay cả ở hiện tại chứ không phải chỉ có ở thời đại mà Natsume Sōseki viết tiểu thuyết này.

Nếu rơi vào tình huống như thế, chắc nhiều bạn đọc cũng như tôi, sẽ không chần chừ cắt đứt quan hệ ngay lập tức. Nhưng Kenzō thì giằng xé hơn nhiều. Sự thẳng thắn trong anh không ngừng đấu tranh với mong muốn cư xử vẹn toàn, có trước có sau. Tâm lí này cũng hoàn toàn dễ hiểu trong bối cảnh thời bấy giờ, khi con người ta vẫn mang trong mình ít nhiều tư tưởng Nho giáo xưa cũ.

Natsume Sōseki, bằng thứ văn chương chừng mực, khiêm nhường nhất, đã truyền tải đầy đủ từng góc nhỏ trong ưu/khuyết điểm tính cách cũng như diễn biến tâm trạng của người trí thức. Từ đó, như dịch giả Lam Anh nhận xét, giúp người đọc hiểu được một người trí thức vừa mong manh lại vừa mạnh mẽ như thế nào.

“Cỏ Ven Đường” gần như là tự truyện của Natsume Sōseki vì dùng rất nhiều chất liệu từ cuộc đời thật của ông để khắc hoạ nhân vật. Đọc tác phẩm càng thấu hiểu hơn tác giả mình yêu thích. Có những đoạn thấy như văn hào đang trút hết những tâm tình chất chứa với mình, trong lòng bỗng dâng lên nỗi xúc động cùng niềm thương cảm sâu sắc. Một thoáng chốc “kết nối” bất chợt ấy khiến khoảng cách trăm năm giữa mình và tác phẩm như không còn tồn tại.. Và đó là lý do khiến tôi yêu mến cuốn sách này hơn một chút.

Một số trích dẫn yêu thích:

📝 Một mặt, con người anh gần như ngay thẳng đến cứng nhắc, nhưng mặt khác, tính cách ấy lại càng khiến cho anh quá ư nhạy cảm.

📝 Chẳng thể nào thật sự đồng cảm với một người buồn vì hám lợi.

📝 Có khi anh tức giận nhiều hơn là đau khổ, muốn cố tình im lặng chứ không đưa ra câu trả lời mà đối phương muốn nghe.

📝 Bản thân tôi dù bị ép buộc cũng không thể tôn trọng một người chỉ bởi người đó đơn giản được gọi là chồng. Nếu muốn được tôn trọng, người đó cần xuất hiện trước mặt tôi khi đã là người thực sự có phẩm chất xứng đáng được tôn trọng.

📝 Dẫu có là người ưu tú đến đâu, hay thành đạt thế nào, nhưng nếu đối xử ở trong nhà không tốt thì chẳng có ý nghĩa gì với tôi cả.

📝 Nhưng anh còn chưa biết chán chường. Sức sống của anh, trong cơ thể đang lúc trưởng thành, dù có bị đè nén bao nhiêu vẫn lồm cồm ngóc dậy. Anh vẫn cứ vượt qua mọi chuyện mà không bị rơi vào trầm uất.

📝 Anh cũng chẳng đòi quyền lợi của mình, mà cũng không yêu cầu giải thích. Chỉ cạn hết tình cảm trong im lặng.

📝 Trên đời hầu như không có chuyện gọi là thanh toán. Một khi chuyện đã xảy ra thì vẫn còn đó mãi.
—
Cỏ Ven Đường - Natsume Sōseki
My rating: 4/5

[Lai Reading · Rating 4 out of 5]

CỎ VEN ĐƯỜNG
Natsume Soseki

Lại thêm một em sách khác của văn học Nhật mà khi đọc xong, mình chìm đắm trong những suy tư của riêng mình mà không thể giải nghĩa cụ thể đó là gì…

Cỏ ven đường tái hiện lại một lát cắt nhỏ trong cuộc sống của Kenzo - một người làm nghề dạy học, một trí thức đương thời của xã hội Nhật Bản xưa cũ. Từng có khoảng thời gian du học ở Anh rồi trở về nước, nhưng Kenzo lại chọn cho mình một công việc “không thăng tiến”, để rồi sau đó là những hệ lụy đầy áp lực với những vấn đề cơm áo gạo tiền rất đỗi đời thường.

Điểm hấp dẫn của tác phẩm này là bầu không khí xám tro và đơn điệu, cả ở giọng văn lẫn cách xây dựng nhân vật. Kenzo, người vốn chỉ đam mê đọc và viết, lại bị cuốn vào những lo toan khi cần chu cấp cho vợ và các con, rồi sau đó những mối quan hệ “không thể cắt đứt”. Toàn bộ cuốn sách dường như chỉ bình bình kể lại những hoạt động thường ngày của Kenzo, cách anh nhìn nhận cuộc đời và người khác nghĩ về anh, và vài đoạn hội thoại ngắn ngủi giữa anh và vợ. Mình đã rất bất ngờ khi tác giả không buồn tạo ra chút kịch tính nào trong câu chuyện, thậm chí còn đặt ra câu hỏi chẳng lẽ tác giả không thèm dụng công cho cốt truyện, cũng chẳng buồn bận tâm xem câu chuyện mình kể có hấp dẫn hay không? Ấy vậy mà Cỏ ven đường lại khiến mình rơi vào cái trầm tư, như phong thái trầm tư của người trí thức mà Kenzo là nhân vật đại diện “Trầm tư trước bàn viết. Trầm tư trên đường đi. Trầm tư khi chứng kiến những biểu hiện kỳ quặc của con người. Trầm tư với những tham vọng và cảm giác bất lực của cá thể nhỏ nhoi trong dòng đời cuộn chảy.”

Càng đọc, cuốn sách càng cuốn mình theo những ý niệm vừa mông lung lại vừa day dứt. Như khi người trí thức bất lực nhận ra bản thân trong những yếu kém, bất lực của người khác. Như khi người ta không biết do hoàn cảnh đẩy đưa hay bản chất con người vốn là thờ ơ, lãnh cảm. Hoặc như những quan niệm cố hữu thật khó chấp nhận lại trở thành quy luật tự nhiên chi phối đời sống. Và mối quan hệ giữa người với người lại cần một chứng thư để chấm dứt. Từng khía cảnh cứ thế mở ra, thật mỉa mai, lại khiến người ta không khỏi liên tưởng đến chính bản thân mình.

Kenzo trong Cỏ ven đường là một sự tồn tại không có gì nổi bật, chỉ như một người vô danh lặng lẽ, nhưng thông qua hình ảnh của anh, tác giả đã khắc họa sâu sắc sự tồn tại và thân phận của người trí thức, không chỉ trong xã hội Nhật Bản đương thời, mà còn là đại diện cho những hiện thân của văn hóa, dù có đời sống vật chất thật nghèo nàn nhưng vẫn quyết tâm đi trên con đường mình chọn và giữ cho mình sự thoải mái về phương diện tinh thần. Đến đây thì mình có phần rất ngưỡng mộ Kenzo, vì anh là chuẩn của câu nói “tâm bất biến giữa đời vạn biến”, không vội vàng đánh giá cuộc sống của người khác dù họ có nhiều lúc khiến anh bận tâm, lại luôn giữ được khoảng cách nhất định với mọi sự xô bồ của thế giới xung quanh. Đổi lại, anh luôn phải đối mặt với nỗi cô đơn. Và nỗi cô đơn, cũng là nỗi niềm chung của người trí thức luôn đau đáu về ý nghĩa của cuộc đời.

“Cỏ ven đường (Michikusa) chỉ là một thứ cỏ dại, sinh ra để làm vướng bước chân người và phải gạt bỏ.” Điều mình vẫn thắc mắc, “cỏ ven đường” là hình ảnh chỉ ông Shimada - người đàn ông luôn chịu sự chỉ trích của người đời, hay người chị gái chỉ tồn tại vì chồng, hay chính anh, hay những kiếp người vô định nói chung? Tác phẩm này, đúng như cái tên, khắc họa sự tù túng, nhạt nhòa của kiếp người. Người ta sống nhưng chỉ là tồn tại lay lắt, không mục đích sống, cũng không hiểu mình đang ở đây để làm gì. Cứ thế từng ngày trôi qua trong vô vọng, thờ ơ, rồi dần đánh mất niềm cảm hứng với cuộc sống, cũng đánh mất niềm hy vọng vào con đường tương lai của chính mình.

[حمده الشامسية · Rating 5 out of 5]

لا تصلح هذه الرواية للقراءة في ضوضاء، تحتاج إلى سكون وحضور حواس، فهي مزيج بين مقطوعة موسيقية ولوحة فنية وقصيدة، منمنات جميلة ملونة من الكلمات تم صياغتها برشاقة ، جعلتني أبتسم وأهيم حبا بالتفاصيل، أسكن الجبال، وأشم عبق زهرة الخردل، وأتبلل بالمطر، وأتذوق الشاي الأخضر الدافئ على رائحة الحطب المشتعل وأنا في مكاني💕💕
هذه رواية تصلح لذوي الخيال الواسع والروح التأملية، ممن لا يمانع أن يأخذ رحلة عبر جبال اليابان في فصل الربيع، محاطا بالألوان، مبللا بالمطر على الدوام، هي لمحبي احتساء الشاي الأخضر بلا سكر ولديهم القدرة على استشعار نكهته وهي تداعب خلايا الذوق بلطف،
أحداثها ليست تقليدية، نهايتها هادئة كبدايتها.

ترجمت الرواية عن الإنجليزية ، ترى لو أخذت من لغتها الأم كيف سيكون وقعها على القارئ العربي

[John Treat · Rating 5 out of 5]

Just reread Edwin McClellan's perfect translation of this. It is probably my favorite Soseki novel: his only vaguely autobiographical work, he is devastating not only about his family, but himself ("Kenzo") as well. Misanthropy turned into an aesthetic, almost advice for living. I especially admire the novel's omniscient narrator, who always says the right thing at the right time. I can see Americans puzzled over a novel where everyone is broke but still have house servants; but this is Japan over a century ago. Read it and learn.

[fenrir · Rating 3 out of 5]

Carino, più all'inizio che verso il finale in realtà.
Diciamo che l'inizio del libro era pieno di promesse e aspettative e quando ho chiuso il libro non ho potuto fare a meno di chiedermi; tutto qua?. Il libro comunque è molto meglio di come mi aspettassi, mi è piaciuto decisamente. Il modo di scrivere di Soseki mi piace, e questo è il primo dei sui libri che riesco a leggere ma ora sono curiosa e ho intenzione di andare a cercare qualcos'altro di suo perché credo proprio meriti.

[Kauzar Ben · Rating 3 out of 5]

3,5 ⭐️.

[Neval M · Rating 4 out of 5]

4.25/5
Soseki never misses!! Even though I just read And Then and said it was my second favorite Soseki work after Kokoro, I have to retract that statement. Grass on the Wayside takes the number two spot, closely followed behind And Then.
Grass on the Wayside is a defacto autobiography - it reads like a normal novel with an assortment of fictional characters, but the events and character relationships in the book closely mirror Soseki's real life experiences. And wow was this depressing! A few times I had to put down the book to stare at the wall and think to myself "ouch....." It's not depressing in the same way as No Longer Human, but it's depressing in the way that it reminds you that the human condition is sad™. This book fills me with a sense of foreboding for the future and fear that bitterness is all that's waiting for us in adulthood. The last page of the book REALLY hurt. I'm glad I knew that this was essentially an autobiography before reading it, because it definitely enlightened my understanding of the work.
I don't think we as a SOCIETY give Soseki the praise and recognition he deserves, and this book being relatively unknown is another example of that.

[Qofarudin Wahab · Rating 4 out of 5]

Amazingly introspective.

“I am not as hard as I seem. For the right person, I too could shed a few tears.”

This novel is mainly on Kenzo monologue. His feeling, his wife feeling, his family issue. Everything not only from his own point of view but he also tried to view himself from others perspective. Especially when it comes to him and his wife relationship.

Soseki novels have always been about himself and the loneliness he felt with the characters serve as an alter ego for Soseki.

"He thirsted for blood, and since others were not available for slaughter, he sucked his own blood and was satisfied.”

Botchan in Botchan
Sensei in Kokoro
Kenzo in Michikusa

If you were accustomed to Soseki previous works than you might be able to relate each character with Kenzo since this autobiographical novel is about Soseki by Soseki himself.

[خلُود · Rating 5 out of 5]

- حين يتعاظم شعورك بقلق الحياة، ستتملكك الرغبة في العثور على مكان ، وادع تستقر فيه، لكنّك ستدرك أنّ الحياة شاقة حيثما حللت ،وعندها يولد فيك الشعر و الفن.


أجلس صامتا في هذا العالم الساكن
مستشعرا ضوء خافتا في أعماقي
عالم البشر مزدحم بالانشغالات
ولكن كيف للمرء أن يغفل عن هذه السكينة؟
بالصدفة وحدها نلتُ صفاء هذا اليوم،
فعرفت كم هي محمومة حياة الإنسان
هذا الهدوء الممتد بلا قرار، أين عساي أخبئه
وهو إلى غير ممالك السماء الخالدة لا ينتمي؟

[Michael · Rating 4 out of 5]

One of Sōseki’s detached studies of a few personal relations. The main character Kenzō is involved only marginally in the larger social world. Told largely from Kenzō’s point of view, the novel describes scenes from his marriage. The small cast of characters include his wife (referred to from his perspective as “saikun”), his father-in-law, his elder sister, a few people who visit regarding money matters - much of the plot is taken up with constant need to borrow or lend money.

Not really sure if I ever read the English translation, but glad I chose it when I decided to revisit the works of Sōseki I knew (or remembered) least well. This was the first time to “read” cover to cover for first time in Japanese - I started by listening the the excellent Audible version with the Japanese text in front of me but after I became accustomed to the style and vocabulary, I finished the book on my daily walks.

[Lý Uyên · Rating 5 out of 5]

Thuộc list những cuốn sách mà tôi thích nhưng ko biết viết gì để review, chỉ biết là đồng cảm sâu sắc :))))
Tác phẩm của Soseki là đại diện tiêu biểu cho văn hoá, con người Nhật Bản thời Meiji; là người có sự ảnh hưởng lớn đến văn chương Nhật Bản các thế hệ sau bla bla... - nếu nói những lời thế này thì quá thừa vì nó là vốn thế và quá rập khuôn như bao nhận định người ta đã nói về ông nên thôi tôi sẽ không nói thêm gì =))))))))

[علي الشويش · Rating 3 out of 5]

رواية شاعرية لاكنهاتفتقرالى الحبكة

[Thư Anh · Rating 5 out of 5]

Còn chừng 50 trang nhưng 10 điểm tuyệt vời.

[إســرٰاء☾ · Rating 5 out of 5]

مراجعتي لكتاب "وسادة من عُشب"
روايتي المفضلة و رفيقتي مدة الحياة و مفضلتي بالأدب الياباني
احمل كوب الشاي في يدي و اكتب هذا الأن
وصلني الكتاب كهدية على عيد ميلادي
تبدأ الرواية بهذه العبارة التي شدتني منذ اللحظة الأ��لى التي فتحت فيها الكتاب
"أصعد الدرب الجبلي مُحدثًا نفسي: إن أنت ركنت إلى العقل، ستكبر فظ الحواس، وإن أنت أبحرت في مياه العاطفة، ستجرفك تيارها، أما إن غلبت إرادتك فسينتهي بك الأمر إلى التضييق على نفسك، وكيفما قلبت الأمر ستجد في النهاية أن الحياة في عالم البشر ليست بالأمر الهين"
-وسادة من عُشب رائعة المؤلف الياباني ناتسومي سوسكي؛ تدور الأحداث على لسان الراوي و هو رسامٌ بلغ من العمر ثلاثين عاما فأخذته حكمة هذا العمر لإستدراك العالم الذي يعيش فيه البشر حالم يجوب الطبيعة بحثاً عن الإجابات لاسئلته و تأملاته مع عقله المليء بالأسئلة والأفكار التأملية الفلسفية ، تحت طراز كتابي جميل و بأسلوب راقي في السرد الذي يغلف الرواية بمشاعر جياشة، شاعرية و عذبة و نقية. يعكس لنا مبدأ إن نظرتك للعالم هي الأساس بعكس هويتك و مكمونك الداخلي؛ و من وجهة نظره قدم ناتسومي-سينسي المعنى الحقيقي ل"الفنان الأصيل" بعيدا عن العالم المبتذل. كان هنالك تنوع بين الأساليب و تداخل بين فن الهايكو "نوع من أنواع الشعر الياباني" و اسلوب السرد القصصي. و قد ترك اسلوب ناتسومي المميز باستحضار المشاهد باسلوب ادبي خالص طابع اثيري لا يزول اندهشت في عقل من الجمال الذي تجلى بالوصف للمشاهد و المشاعر في الأوقات التأملية للرسام الحالم. أخذك تحت اوراق الربيع و نور الشمس الذي يتراقص بينها و يأتيك بريح و نسمات مطر منتصف ما بعد ايام الصقيع. و كانت تأملات بطلنا الفنان هي العجلة التي تحركنا للهدف الأصلي للرواية " الأدب و الفن، كالشعر و الرسم هم أساليب لنبتعد عن العالم المزيف و المبتذل الذي يلوث قلوبنا بالتصنع. و أن على الإنسان أن يعود لأصله "الطبيعة".
إنما الفن يحيط بالإنسان من حوله كل ما عليه هو أن يفتح بصيرته، بأن جعل من عينيه العاريتين لوحة من قماش لينسخ العالم الذي يتعرض له فلا يعيده إلا على ما يعكسه فيجعل من ذلك الجمال فيضانات تجري في داخله فتجده يراقب مساحات النور لا زوايا الظلام ، إنما السعادة هي لشيء هش و العالم لأمر زائل و لعل هاتين الصفتين هما الأفضل عندي فتصبح اللحظة هي السعادة و ان كل دقيقة تذهب لا تعوض بغيرها و بذلك تقدرها و تحميها بين كفيك فلعل ذلك ينسيك أحلك العواصف في داخلك.

فيرسل سوسكي-سان رسالة محرضا فيها بالصوم عن الملهيات و الأمور الدنيوية التي تلوث نفسنا و تهذيبها عبر الانشغال بتأمل الطبيعة التي خلقها لنا رب الملكوت الأعلى ورؤيتها من زاوية جمالية عذبة. يحرض ناتسومي بهذه الفكرة على ان الجماليات هي ليست عبر تغير او مبدأ رسم وهم للذات عبر تجميل الواقع لان الواقع جميل لكن نحن بحاجة لفتح أعيننا لا أن نوهمها.
ناتسومي هو النسخة اليابانية لجبران خليل جبران و العكس صحيح... من روائع الأدب العربي هي قصيدة المواكب التي تعطي نفس طابع الرواية و تحمل نفس الرسالة...
لا أعرف ما اذا كان هنالك جانب سلبي قد يراها غيري فبالنسبة لي انا مولعة بهذه الرواية

[Nora · Rating 5 out of 5]

I really enjoyed reading this. It was almost as great as Soseki’s 1914 book Kokoro. It’s about a middle-aged curmudgeon who doesn’t know how to get along with anyone, especially his wife and his family. This curmudgeon had been adopted into another family as a child, which was apparently a common Japanese custom of the period, but later the adoption was reversed and he returned to his original family. Now his onetime adoptive father has resurfaced, unsuccessful and unsavory and grasping for money, and our curmudgeon isn’t sure what the right thing to do is. According to the introduction, the story is autobiographical and the main character is supposed to be a very close match to Soseki. But I don’t understand how that can be—how could anyone who has social skills as poor as the main character have the insight to present the situation the way the author does? If the author were really as blinkered as the main character, there’s no way he could have written this book.

I’m looking forward Soseki’s next book in 1915. But oh no! It’s his last one!

[Minh · Rating 3 out of 5]

Những ai thích điền viên, tao nhã, hay đi vào rừng và bận suy tư về Thoreau sẽ thích cuốn này. Soseki vẫn như thường lệ, là một kỳ tài về việc sử dụng hình tượng, mà ở đây là cỏ - thứ cỏ ven đường. Trong suốt gần hơn 400 trang sách chảy tràn như cõi hư vô không một gập gềnh, như mặt hồ lặng nước, Soseki bằng cuốn bán tự truyện đầy điềm nhiên này đã cho thấy những vật đổi sao dời, những hư vô phù phiếm của đời sống vật chất - xã hội tầm thường đối đầu với những tâm tưởng của giới tri thức hào hoa. Một cuộc chiến thể xác tâm hồn ở trong lòng Kezou, cũng là của ông, là tiếng nói của một thế hệ Tâm lý cao sang.

Vốn dĩ đời sống phức tạp, là loài sapiens ưa thích drama nên Cỏ ven đường bình lặng và ru ngủ quá. Thành ra 3 sao. Nhưng với những tâm hồn không vướng phàm tục thì rõ ràng đây là cuốn sách đầy tinh tế và thấu hiểu.

[Grayden · Rating 5 out of 5]

The best autobiography I've read so far!!!
It's very engaging despite the slow pace.

It enable me to have an insight of the culture and differences in perceptions of Japanese in the post-war era.

[Stephen Rowland · Rating 5 out of 5]

M A S T E R P I E C E

[chau sa · Rating 4 out of 5]

Nửa đầu truyện, nhịp truyện và khởi đầu chậm chạp, có phần nhàn chán. Cảm giác như giống như bánh xe gỗ quay tròn trên con đường đầy sỏi đá và cỏ, đúng như tên truyện là "Cỏ ven đường". Nhân vật chính Kenzo, một trí thức trẻ trở về từ ngoại quốc, tuy mang theo nỗi nung nấu về nghiệp văn chương chuyên nghiệp, lại bị cản trở bởi nhiều thứ đến từ bên ngoài lẫn bên trong anh. Tác phẩm là một bức tranh khắc họa đời sống dất nước con người Nhật Bản ở giai đoạn sau của thời kỳ Meiji, khi đất nước mặt trời mọc bắt đầu bước sang giai đoạn công nghiệp hóa; giá trị cũ thì đang dần bị thách thức, những lễ nghi, những quan niệm đạo đức xưa đang dần bị lung lay. Tác phẩm bao trùm một màu xám xịt, âm u của bầu trời trước cơn bão.

Nói vềKenzo, anh ta không phải là nhân vật hoàn hảo, thú thật thì khi đọc mình có phần ghét anh ta, bởi tuy là một người được tiếp nhận nền giáo dục và từng sống ở ngoại quốc, anh ta lại giữ chặt những tư tưởng lỗi thời; tư tưởng trọng nam khinh nữ khi đứa con gái mới sinh chào đời; luôn đặt mình lên trên mọi người do cho mình là người cấp tiến. Trong đời sống gia đình, anh chê vợ ít học, nông cạn, luôn gắt gỏng với người đầu ấp tay gối của mình, anh thờ ơ với đời sống gia đình, thiếu quan tâm đến mọi người xung quanh, điều mà chính anh cũng tự nhận thức được.

Nhưng đồng thời, KenZo cũng gánh trên vai rất nhiều trách nhiệm, phải chu cấp cho người chị bị bệnh hen suyễn vì người anh rể ngoại tình bỏ bê mà chẳng đoái hoài hay mảy may bận tâm đến vợ hay sức khỏe của chị anh, anh cũng phải vay mượn để chi một khoản tiền cho người bố vợ thất thời để đầu tư, và phải thanh toán nợ nần với hai người đã thay cha mẹ nuôi nấng anh một quãng ngắn thời trẻ thơ. Những mối quan hệ từ chỗ quen biết lễ nghĩa đến thân thiết đều cho rằng anh là người rủng rỉnh hầu bao, có tài chính bởi một số nền tảng của anh, đều cho rằng việc anh phải chu cấp và giúp đỡ họ là điều hiển nhiên mà chẳng có chút cảm kích hay biết ơn với anh. Những thứ tầm thường của cuộc sống, gạo muối củi dầu đều không để anh được yên với nghiệp văn chương chân chính mà anh theo đuổi. Dẫu anh bảo thủ, có phần cứng nhắc bởi chịu ảnh hưởng từ chính nền văn hóa nơi mình sinh ra và lớn lên, nhưng sâu trong lòng, anh cũng nhận ra mâu thuẫn và thiếu sót của bản thân "mình đã thiếu quan tâm đến người khác", tuy gắt gỏng với vợ, nhưng mỗi lần cô phát bệnh rối loạn lo âu, anh chưa lần nào tỏ ra thờ ơ hay thiếu quan tâm săn sóc. Để nhận xét nhân vật này, Kenzo là không phải là một hình mẫu lý tưởng nhưng không đến nổi là một nhân vật hết thuốc chữa

"Có lúc Kenzo đứng khựng lại hồi lâu trên đường tròn ấy. Thời gian anh dừng chân chính là lúc nỗi giận dữ trong anh dịu lại. Vợ anh cũng có khi chợt trở nên bất động trên đường tròn. Tuy nhiên, lúc vợ anh trở nên bất động chỉ là lúc mà sự trầm lắng trong lòng chị tan ra. Khi ấy rốt cuộc Kenzo thôi quát mắng. Vợ anh bắt đầu mở lời trò chuyện. Hai người tuy nắm tay vui vẻ chuyện trò nhưng vẫn không thể rời khỏi đường tròn ấy"

Không chỉ tập trung duy nhất vào Keno, những nhân vật khác như ông Shimanda, người anh rể, chị gái, vợ anh,... cũng mang trong mình những khổ tâm riêng, bộc lộ tất thảy những điểm tốt lẫn hạn chế của bản thân. Mối quan hệ mà các nhân vật xây dựng khiến người đọc là mình cảm thấy như đang quan sát một vở kịch lễ nghĩa chẳng lấy chút thân tình nên có, một tấn quy tắc khiến cả đôi bên đều mệt mỏi.

"Cỏ ven đường" được Natsume Soseki viết dựa trên chính cuộc đời mình, được xem như một tác phẩm tự truyện trước khi ông qua đời, bởi lẽ vậy nên tác phẩm mang dấu ấn thời đại và tính cá nhân rõ nét. Dù không phải là một tác phẩm dễ đọc, nhưng nếu yêu thích Soseki hay văn chương Nhật Bản, thì đây vẫn nên là một trải nghiệm nên có.

[Daniel Wong · Rating 5 out of 5]

Comparada con Botchan y Kokoro, la encontré con reflexiones más intensas, más enfocadas y más variadas en cuanto a lo psicología de los personajes. Debe de ser porque es la novela más autobriográfica de Soseki, se siente escrita con una pasión enfocada al rechazo de las situaciones. Con una crítica muy fuerte hacia los sucesos, sin la necesidad realmente que el narrador diga nunca una opinión de nada, lo cual es claro, pero que dice mucho por su estructura, estilo narrativo y pasajes escogidos con cautela.

Creo yo, que esta novela se puede disfrutar y apreciar más una vez se ha leído algo más de Soseki. A pesar de que por sí sola es buenísima, si se la pone dentro de un contexto tanto del autor como de la época en que fue escrita, el valor de esta novela crece aún más.

Con Kokoro, por ejemplo, nos encontramos con personajes que no me los imagino en novelas occidentales ni de esa época, ni de las actuales. En Las Hierbas del Camino vemos personajes que nos recuerdan, por ejemplo, a Ana Karenina , Los Budenbrook o Austen o Balzac. Sobretodo por el retrato que se le da al dinero como deformador y corruptor de las relaciones sociales, y las relaciones familiares tormentosas a raíz de esto. Y más aún, por lo aborrecibles que son todos y cada uno de los personajes.

Las reflexiones introspectivas de Soseki respecto a la religión, la modernidad, la educación y el destino personal aún están, pero aparecen con un toque más occidental. Nuevamente, porque Soseki mismo en su vida no pudo escapar de esto y esta es una novela autobiográfica.

La historia de Kenzo parece una de esas historias de personajes secundarios dentro del universo de Soseki. Como si leyesemos el spin off de un personaje de Marvel o Star Wars que pronto le dan su propia serie o película, pero que sin embargo llega a gustar aún más que la historia de los personajes principales.

Soseki experimenta mucho más acá que en otras novelas. Tanto así, que ya se ve un poco del efecto Rashomon que introdujo Akutagawa algunos años después. Hay saltos temporales repentinos, y en los mismos recuerdos hay recuerdos, para luego volver a la historia actual no de golpe, sino como un regresar para atrás paso a paso. Se pasa de la voz de un personaje a otro y se suceden escenas que cortan los procesos narrativos de golpe, como hace Cormac, por ejemplo.

Una anotación final sería como el autor al propósito hace que todas las mujeres de la novela se llamen casi igual, teniendo un efecto de que si bien se tratan de personas distintas, podrían ser tranquilamente todas la misma persona, intercambiables y la historia no tendría cambios muy significativos.

En fin una muy buena novela. Soseki se marcó un golazo al final de su “carrera”.

[Maxim Kolomiets · Rating 5 out of 5]

The book is autobiography. Although it felt rather unusual. Hero of the story is both present and not. I didn't like it at first but then it became my favorite thing about the book. First Natsume lets you feel comfortable with the story. He lets you see the world through his eyes, experience the same things he felt and then suddenly switches to a different story. Only to bring the original back after a while.

His thoughts have a similar tendency. Description of beautiful Japanese spring in the mountain can be a neighbour to a philosophical reasoning. One of those was about civilization. Natsume lived in times when Japan was becoming more European-like. He described it as follows. Someone gives you a piece of land and tells you to do anything you want with it. After a while a fence appears and now you are told that you are not allowed to cross it. People get used to these fences and eventually stop complaining. I think it can be a little more developed. Most of people are indeed used to such fences and feel ok about it. But the ones that are not live actual full lives. These people may not be famous or rich, but they do what they like and feel good about it without being afraid to be judged.

From now, before reading a single book from a new author, I'll check if he has an autobiography.

[Kimuchan · Rating 4 out of 5]

Mỗi lần cảm thấy khó chịu thì mình lại thích lấy sách của tác giả Nhật ra đọc. Văn chương Nhật có nhiều chỗ khác với văn chương phương Tây. Văn chương phương Tây mười cuốn thì hết chín cuốn là lối viết câu dài ngoằng, ngữ pháp phức tạp, đọc từ đầu đến cuối có khi chẳng hiểu tác giả đang viết điều gì. Văn chương Nhật càng truyền thống thì lối viết càng gọn ghẽ, nhẹ nhàng, thanh tao. Trong cuốn này đó là một bầu không khí như một làn sương mỏng nhẹ nhàng u uất, nhà trí thức Kenzo cố chấp khinh thường những người xung quanh mình nhưng lại không xem lại bản thân hoặc cố gắng tha thứ và thay đổi hoàn cảnh tồi tệ của bản thân mình và những mối quan hệ xung quanh. Cho dù biết mình đang suy nghĩ bảo thủ và đi vào lối mòn nhưng vẫn giữ một chút tự cao vì cho rằng bản thân mình là người trí thức, không thể so với những người khác. Vòng tròn luẩn quẩn và cuộc sống tầm thường vô vị, nhưng mọi điều trên đời cũng chỉ là do cách nhìn có phải không?

Mặc dù về nội dung mình không chú tâm nhiều nhưng mình lại thích sách của Soseki ở chỗ hiểu được những nét văn hoá Nhật Bản trong xã hội thời Minh Trị mà sẽ là tiếc nuối nếu không còn nhớ vì đã được học từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường và thậm chí là ở một ngôi trường gần nơi Soseki đã ở thời xưa nữa.