Een jonge vrachtwagenchauffeur vindt de grote liefde in een Kirgizisch dorpje. Maar door eigen overmoed ruineert hij zijn na een mislukte poging een bergpas te bedwingen verlaat hij zijn gezin. De breuk kan, ook later, niet meer worden hersteld. Een menselijke tragedie tegen de achtergrond van de woeste Kirgizische natuur.
Aitmatov's parents were civil servants in Sheker. The name Chingiz is the same as the honorary title of Genghis Khan. In early childhood he wandered as a nomad with his family, as the Kyrgyzstan people did at the time. In 1937 his father was charged with "bourgeois nationalism" in Moscow, arrested and executed in 1938.
Aitmatov lived at a time when Kyrgyzstan was being transformed from one of the most remote lands of the Russian Empire to a republic of the USSR. The future author studied at a Soviet school in Sheker. He also worked from an early age. At fourteen he was an assistant to the Secretary at the Village Soviet. He later held jobs as a tax collector, a loader, an engineer's assistant and continued with many other types of work.
In 1946 he began studying at the Animal Husbandry Division of the Kirghiz Agricultural Institute in Frunze, but later switched to literary studies at the Maxim Gorky Literature Institute in Moscow, where he lived from 1956 to 1958. For the next eight years he worked for Pravda. His first two publications appeared in 1952 in Russian: The Newspaper Boy Dziuio and Ашым. His first work published in Kyrgyz was Ак Жаан (White Rain) in 1954, and his well known work Jamilya appeared in 1958. 1980 saw his first novel The Day Lasts More than a Hundred Years; his next significant novel, The Scaffold was published in 1988. The Day Lasts More than a Hundred Years and other writings were translated into several languages.
Aitmatov suffered kidney failure and on 16 May 2008 was admitted to a hospital in Nuremberg, Germany, where he died of pneumonia on 10 June 2008, aged 79. His obituary in The New York Times characterized him as "a Communist writer whose novels and plays before the collapse of the Soviet Union gave a voice to the people of the remote Soviet republic of Kyrgyz" and adds that he "later became a diplomat and a friend and adviser to the Soviet leader Mikhail S. Gorbachev."
Chinghiz Aitmatov belonged to the post-war generation of writers. His output before Jamila was not significant, a few short stories and a short novel called Face to Face. But it was Jamila that came to prove the author's work. Louis Aragon described the novellete as the world's most beautiful love story, raising it even above Rudyard Kipling's World's Most Beautiful Love Story. Aitmatov's representative works also include the short novels Farewell, Gulsary!, The White Ship, The Day Lasts More Than a Hundred Years, and The Scaffold.
Aitmatov was honoured in 1963 with the Lenin Prize for Jamila and later he was awarded a State prize for Farewell, Gulsary!. Aitmatov's art was glorified by admirers. Even critics of Aitmatov mentioned high quality of his novels.
Aitmatov's work has some elements that are unique specifically to his creative process. His work drew on folklore, not in the ancient sense of it; rather, he tried to recreate and synthesize oral tales in the context of contemporary life. This is prevalent in his work; in nearly every story he refers to a myth, a legend, or a folktale. In The Day Lasts More Than a Hundred Years a poetic legend about a young captive turned into a mankurt serves a tragic allegory and becomes a significant symbolic expression of the philosophy of the novel.
A second aspect of Aitmatov's writing is his ultimate closeness to our "little brothers" the animals, for their and our lives are intimately and inseparably connected. The two center characters of Farewell, Gulsary! are a man and his stallion. A camel plays a prominent role in The Day Lasts More Than a Hundred Years; one of the key turns of the novel which decide
Ильяс сам виноват, что разрушил свою жизнь. Кто заставлял его напиваться или путаться с Хадишой? Никто. Он сам все это делал. Его моральные принципы позволяли садиться вдрызг пьяным за руль, он не боролся за свою любовь, да и вообще, судя по всему, он был весьма эгоцентричен и безответственен. Он не смог оценить тот дар, который попал ему в руки - дар любви. Асель - безусловно, сильный женский образ Айтматова. Она посмела пойти вопреки воле родителей и уйти с мужчиной, которого полюбила. Она посмела в условиях патриархального общества, бросить возлюбленного и уйти с ребенком в никуда, без средств к существованию, без крыши над головой и куска хлеба. Она сильная духом, она гордая, она не позволит обращаться с собой как с вещью или как с чем-то богом данным навсегда. Она умеет дарить любовь и она заслуживает любви. Поэтому человек, который знает цену любви, цену семейного счастья, Байтемир, сумел разглядеть в ней душу, которая сможет своим теплом отогреть его скорбящее сердце. У Айтматова есть дар рассказывать простые истории, которые могут случиться с каждым, так проникновенно и так искренне.
Questo libro racconta un amore sacro e un sogno tradito sulle strade tra la Cina e Kirghisia. La ragazza dal fazzoletto rosso è Asel, promessa sposa ad un parente che non vuole sposare e non sposarsi vuol dire tradire la sua famiglia e la sua comunità. Un giorno avviene un incontro che cambia le loro vite, un incontro magico e improvviso, in mezzo alla montagna per le strade deserte, tra Il’Jas e Asel, lui camionista e lei una giovanissima donna. Da quel giorno in poi il cose cambiano per entrambi, il camionista non pensava di affezionarsi a qualcuno e lei invece decide di scappare per essere felice. La felicità di qualche anno però tramuta in un burrone. Il camionista rimane solo e ha perso le cose più importanti della sua vita. Sarà difficile ricominciare soprattutto quando scopre la verità. Sarà difficile riprendersi in mano la vita perché il suo cuore batte solo per lei e la sua testa e i suoi pensieri sono rivolti sempre allo stesso punto. Eppure, nonostante le mille difficoltà, alla fine lei ha una nuova famiglia ed è felice. Ma il camionista non lo è e forse non lo sarà mai più. E’ dura vivere senza le persone che si amano al proprio fianco. Un romanzo breve quanto potente e significativo. Mi ha emozionato e pagina dopo pagina si è rivelato un bel libro. Un libro toccante che spiega cosa succede quando un uomo rimane solo senza nessuno al proprio fianco. Un libro originale che si è rivelato magnetico.
Bu muhteşem eseri Ahmet Mümtaz Taylan'ın muhteşem sesinden dinledim. İyi bir seslendirme kesinlikle kitaptan alınan keyfi artırıyor. Gerçekten harika bir hikaye, ne desem boş.
O yüzden sanıyorum kimsenin dikkat etmediği iki konuya değinmek istiyorum. Bunu pek çok asırlık Rus edebiyatı eserinde de görürsünüz. Bir anlaşmazlık olur, hemen birbirlerini mahkemeye verirler. 2024'ün Türkiye'sinde canınızı bile alsalar hakkınızı arayamazsınız. Ancak basit bir toprak kavgası bile mahkemelerce çözüme kavuşturabilir. Hukuk, adaletin üstünlüğü neden önemlidir? İşte bu yüzden.
Kitap 1961'de yazılmış ama sanıyorum hikayesi '45 sonrasına denk geliyor. Selvi boylumuz, al yazmalımız kütüphaneden dönüyor. Hadi olsun '60'larda. Köyde. Kütüphaneden dönüyor. Bu inanılmaz değil mi? Bugün pek çok şehirde kütüphane yokken, İstanbul'daki kütüphanelere bile kimse adım atmamışken Asel o kadar sapa bir yerde kütüphaneden dönüyor. Müthiş.
İkincisi de İlyas'la kamyonda bale dinliyorlar. Evet, birincisi Hukuk dedik, ikincisi Sanat. Canım Atam, sanatsız kalan bir millet olarak hayat damarlarımızdan biri kopmadı. Biz komple komadayız. Beyin ölümümüz gerçekleşti, biri fişi çeksin diye bekliyoruz.
Ve İlyaaas, puşt İlyas. Kabul etmiyorum. Hayattaki en küçük zorlukta ailene, bebeğine dönmek, onlardan güç almak yerine kendini duvardan duvara vur, sonra sözde çok sevdiğin gül gibi karını aldat, yalan söyle, bebeğini kundağında bırak, bir tane arkadaşın kalmayacak kadar kendini herkesten uzaklaştır, ondan sonra "Asel gitme bari bir çay içseydin". Aha işte kapı işte sapı. Şurdan siktirgit canım.
3.5/5 Kitaba nədənsə 3 ulduz verməyə əlim gəlmir. Filmi ilə böyüyənlərdənəm mən də. İzləyib də ağlamayan yoxdur məncə :D Stroytel səsləndirməsi də ortalama idi. İlk başlar axıcıdı, Asel ilə tanış olduğu hissələr. Ortalara doğru çox sıxıldım. İlyas obrazı o qədər qıcıq gəlir ki mənə. Bəzi hissələr məncə filmdə dəyişdirilib. Lap çoxdan izlədiyim üçün xatırlamıram düzü. Amma filmlə məşhur olan o "Sevgi neydi? Sevgi emekti." cümləsi kitabda yoxdu. Sonu isə demək olar eynidi. Amma kitabı dinləyərkən o qədər təsirlənmədiyimi deməliyəm.
3,5-dən 4. Çingiz Aytmayov deyiləndə ağlıma ilkin olaraq zəngin təbiət təsvirləri gəlir. Bir də o təbiətə yaxın, öz kiçik dünyasında yaşayan bir qrup insan. Bu yazıçının qələminin tez-tez "doğma" sözüylə təsvir edildiyini görürəm, bəhs edilən məkanlar, insanlar, həyatlar bizim insanlara o qədər yaxından tamışdır ki, bu təəccüblü deyil. "Qırmızı yaylaqlı qovağım mənim" adlı birinci hekayəni oxumadığımı, filmini də izləmədiyimi zənn edirdim ancaq oxumağa başlayanda flashback-lər yaşadım. Yəqin ki, çoxdan oxuyub unutmuşam. Hekayədə baş verən bəzi hadisələr qəribə hiss etdirdi, bəlkə də bir az daha uzun yazılsaydı, boşluqlar tamamlanardı. Bunun xaricində kitabda yer alan hər üç hekayə də maraqlı, yaxşı yazılmış hekayələrdir. Düşünürəm ki, Aytmatov elə bir yazıçıdır ki, ard-arda, qısa müddətdə bütün kitablarını oxumaq yerinə, araya uzun fasilələr qoyub zaman-zaman qələminə qayıtmaq daha xoş olur.
"İyi günler Aysel! İyi günler benim al yazmalım selvi boylum. İyi günler sevgilim. Sana mutluluklar."
Kitabı filminden, filmi kitabından güzel. Aytmatov un güçlü, duygulu kalemi ise hepsinden özel. Aytmatov benim en ama en sevdiğim yazarlardan biri. Hemen söyle bana yüreğine yazılmış iki yazar kim diye sorsalar... Önce Zweig sonra Aytmatov derim.
Sevgi neydi? Sevgi emekti... Emek vererek, yazmaktan vazgeçmeyen, bizim sevgimizi kazanan tüm ölümsüz yazarlara selam olsun.
Одно из моих любимых произведений. Тонкие описания... герои, которых понимаешь, за которых болеешь, и конечно, печаль, которую умеет передавать Айтматов. Помню, когда читала впервые, еще в школе, плакала при грустных моментах. Перечитывая сейчас, наверное уже не так чутко реагирую, но все равно, очень затрагивает все в этой повести.
İlyas bencil bir adam. Aklına geleni yap yap sonra neden böyle oldu de. Sevgi; ben istediğim her şeyi yapayım sevgilim de beni affetsin, değildir. Filmi daha ağır, orijinali erkek gözü kalmış bir eser. Kolay okunuyor.
İlk sayfayı okuduktan sonra, son sayfayı görene kadar kapağını kapatmakta zorlanacağınız bir kitap Selvi Boylum Al Yazmalım. Sovyet dönemi Kırgız yaşantısının, Türk geleneklerine benzerliğinden dolayı, insanların birbirlerine olan davranışlarını kolaylıkla anlayabiliyor insan. Uzun bir süredir Türkan Şoray ve Kadir İnanır'la çekilmiş olan filmi nerede görsem değiştiriyor, kitabı okumadan izlemek istemiyordum, daha önce izlediysem de aklımda yoktu. Bu kadar güzel bir eserden yine akılda kalıcı bir film çıkarmak zor olmasa gerek diye düşünüyorum. Cengiz Aytmatov'un çok büyük bir hayranlığı oluştu üzerimde, zamanla diğer kitaplarını da okuyacağım kesinlikle.
אייטמטוב, כותב בחסד. מרגש, מאוד נוגע ללב בפיוטיות התיאורית שלו. לו לא קראתי את "ג`מילה", לו רק הייתי קוראת את "אהובתי בטפחת האדומה", אפילו הייתי אומרת שיש בו משהו עוצמתי, ביכולת שלו לספר את הטרגדיה הפרטית ולהגיש אותה כסיפור אהבה אוניברסלי ממרחק מקום וזמן. זה לא ש"אהובתי במטפחת האדומה" היה גרוע. אבל, קראתי את "ג`מילה" ולטעמי היא היתה חזקה יותר, גם בגלל שהיא היתה אמינה, שלמה, לא היו בה חורים גדולים בעלילה.
Hangisi daha önce bilmiyorum ama muhtemelen aytmatov'un kitabı filmden öncedir diye düşünüyorum. Filmi izlemeyen yoktur sanırım. Kitapla film büyük oranda paralellik gösterse de kitabın anlatımı çok ama çok daha etkileyici. İlyas'ın acısı içinize işleyecek. Öte yandan filmi izleyip kitabı okuyan birisi olarak diyebilirim ki;Kadir İnanır kitaptaki İlyas kadar etkileyici iken, Türkan Şoray Aysel'in yanına bile yaklaşamamış.http://ucalisan.blogspot.com.tr/2014/...
Aytmatovun dili duyguları geçirmekte gerçekten çok başarılı ve hemen sardı beni. Halbuki öylesine başlamıştım ama beklentimin üstünde bir okuma oldu. İlyas gerçekten çok büyük bir şrfsiz. Ama filmin de klasikleşmiş mesajını hep sevmişimdir, kitapta da aselin motivasyonu daha farklı hissettirse de yine sevgi ve aşk üzerine güzel bir bakış açısı sunuyor.
"Yazarın efsane ve destanlara, geleneksel olana bağlı olduğu okuyucuları tarafından oldukça iyi bilinmektedir. Özellikle Manas Destanı üzerinde uzun çalışmalar yapmıştır. “Selvi Boylum Al Yazmalım” da bir Çin masalından yola çıkılarak yazılmıştır. Bertolt Brecht de aynı Çin masalından yola çıkarak “Der Kaukasische Kreidekreis” (tr: Kafkas Tebeşir Dairesi, 1944) adlı oyununu yazmıştır. Masala göre; iki kadın bir çocuğu sahiplenir. Bilge bir yargıç bir daire çizer ve çocuğu kolundan çekerek daire dışına çıkarana vereceğini söyler. Öz anne kıyamaz ve çocuğu bırakır, böylece öz anne bulunmuş olur. Aytmatov, Samet’i dairenin ortasına koymuş, Brecht ise mirasçılık haklarını sorgulamıştır."
Yazarlarımızdan Bilgen İdil'in, Cengiz Aytmatov'un bu özel eserini hayli geniş bir biçimde ele aldığı analizi için buradan buyurun: https://tecahuliarif.com/2017/02/ceng...
Eine wunderschöne, traurige und mitreissende Geschichte über Iljas, den Lastwagenfahrer, der auf einer seiner Fahrten seine grosse Liebe Asselj findet und sie durch eine andere Fahrt wieder verliert. In wunderbare klaren und eindrücklichen Worten schildert Iljas auf einer Zugreise einem Journalisten, den er einmal nicht in seinem Auto mitnehmen konnte, seine traurige Lebensgeschichte. Der Journalist führt diese zuende, denn er weiss, was mit Asselj und dem gemeinsamen Sohn Samat passiert ist.
Bu kadar güçlü bir aşk hikayesi olur mu? Türkan Şoray-Kadir İnanır’lı film uygulamasını birkaç kez izlemiş ve her seferinde çok sevmiştim. Kitabı ayrı bir güzel. Filmi izlediniz diye okumamazlık yapmayın lütfen!
Yıllar sonra ikinci okuma neden bilmiyorum daha fazla duraksayarak sürdü. Daha fazla zevk aldım okumadan. Aytmatov sözcükleri kullanmadan da anlatıyor bazen istediğini. Cemile kadar olmasa da ilk okumadan daha fazla sevdim kitabı.
“ Elveda Isık-Göl’ üm, bitmemiş türküm benim! Mavi dalgalarını, sarı kumlarını yanımda götürmek isterdim, ama gücüm yetmez buna. Sevdiğim kadının aşkını götüremediğim gibi seni de götüremem. Elveda Asel! Elveda al yazmalım, selvi boylum!..”
Kirgisien in den Nachkriegsjahren – wo sich Traditionen und Sozialismus vermischen. Mittendrin ein wütender, stolzer Kirgise, der sein Lebensglück selbst verspielt.
Inhalt Iljas, ein junger, sympathischer Lastwagenfahrer mit überschäumender Energie, ist schnell zu begeistern und ebenso schnell in maßlose Wut zu versetzen. Asselj, ein stilles, kirgisisches Mädchen, lebt in einem Dorf und soll nach altem Brauch in eine Nachbarssippe hineinverheiratet werden. Als die beiden sich begegnen, entsteht eine Liebe, die sie alle Traditionen und Bräuche vergessen lässt. Für beide beginnt eine glückliche Zeit, die in der Geburt eines Sohnes den Höhepunkt findet. Doch als Iljas tollkühn mit seinem Lastwagen das verschneite Tianshan-Gebirge bezwingen will, beginnt die Katastrophe: Nach dem Misserfolg mag er sich vor seinen Kollegen nicht verantworten, die liebevolle Hilfe Asseljs, selbst den Rat eines Freundes weist er zurück. Immer mehr verstrickt sich Iljas in den Fängen seines Stolzes. So verspielt er sein Lebensglück und scheitert an seiner Unfähigkeit, auf andere zuzugehen und von ihnen Hilfe anzunehmen.
Eindruck „Du meine Pappel im roten Kopftuch“ ist eine leicht schwermütige Liebesgeschichte, die mich direkt in ihren Bann gezogen hat. Traurig und etwas düster ist die Atmossphäre in diesem Kirgisien, das von alten Traditionen und Armut beherrscht wird. Die alten Sitten und die Lebensart der Kirgisen vermischen sich mit den sozialistischen Gegebenheiten, die sich nach dem Krieg verbreiten. Auf jeden Fall eine mir unbekannte und spannende Kulisse für die Geschichte des jungen Iljas.
Iljas ist ein sauber ausgearbeiteteter Charakter, der in seinem Stolz sein Leben gehörig an die Wand fährt. Mit seinem waghalsigen Unternehmergeist und dieser niemals endenden Wut ist er kein einfacher Zeitgenosse. Dieser Charakter hat mir sehr, sehr gut gefallen. Er ist einfach mal erfrischend anders und ich habe richtig mit ihm mitgefiebert und gehofft, dass er seine Wut auf das Leben doch noch in den Griff kriegt.
Ich habe das Buch auf Empfehlung gekauft und wieder einmal hat mich der Unionsverlag mit einem grossartigen Einblick in eine andere Kultur belohnt.
Dieses Buch von Aitmatow war sicher nicht mein Letztes – obwohl ich Liebesgeschichten sonst gar nicht mag, hatte dieses Buch eine grossartige Atmossphäre und ich hoffe, in anderen Bücher mehr davon zu finden.
Aytmatov'un Kırgız Türkçesini çevirisiz okuyamıyoruz. Fakat çeviriyle bile değerinden kayıp yaşamayan bir edebiyat, bir şölen.
Kamyon şoförü İlyas ile yolda görüp tanıştığı Asel'in tüm zorluklara karşı gelen aşkları. Aileleri küstürüp evleniyorlar, Allah'ın unuttuğu bir yerdeki bir aktarma istasyonunda çalışmaya başlıyorlar. İlyas şoförlük görevlerine gittiğinde Asel bir başına çekip çeviriyor evini, çocuğunu, istasyonu... Ama İlyas gençliğinin ve kibrinin kurbanı oluyor. Kamyonu bir dağ geçidinden geçirebileceğinin iddiası, itibarını kaybettiriyor ona. Böyle olunca gururu zedelenlen İlyas, depresyonunu başka kadında tedavi etmeye çalışıyor. Asel de gururlu. Alıyor bebesini, sokaklara düşüyor. Ayrılış o ayrılış... İlyas'ın yüzü mü yok, yoksa gururuna mı yediremiyor bilinmez; düşmüyor peşine karısının ve oğlunun. Uzun süre sonra tesadüf ediyor ikisine de. Asel artık Baytemir ile birliktedir. Oğlu Samet, Baytemir'i baba bilmiştir... İlyas'ın yürek burkan öyküsü.
Bu öykü Kadir İnanır ve Türkan Şoray ile 1977'de Türk sinemasına uyarlandı. Evet dram ve aile kültürleri bakımından bize uyarlamaya çok uygun bir eser. Fakat roman içindeki bazı tarihi detayların Türkiye'de karşılığı olmadığını belirtmek lazım: Kamyon ve aktarma istasyonlarının mükemmel organizasyonu ve kurumsallığı. Kuş uçmaz kervan geçmez her yere lojistik sağlamaya yönelik Sovyet sistematiği. Kamyon şoförlerinin kadınlara karşı medeni yaklaşımları. Dağ başında bile kadınların kendilerini güvende hissedebildiği bir milli güvenlik altyapısı. Kadınların toplumsal hayatta kuvvetle yer almaları, erkek-işi demeden her görevi üstlenmeleri. Tüm karakterlerin devlete ve millete hizmet etme vizyonunun parçası olması, bunu hissetmesi ve okura da hissettirmesi. Kamyon şoförünün radyo tiyatrosu dinlemesi, köy kızının kütüphaneleri mesken bellemesi... Evet gerçekten bize hiç benzemeyen çok detay var.
Filmden dilimize pelesenk olmuş o meşhur sevgi tanımı aslında kitaptan alınmamış meğer. Kitapta sevginin ne olduğuna dair bir iddia yok, dolayısıyla bence Aytmatov İlyas'ınkinin de sevgi olduğuna inanıyor.
Sevgi, aşk sadece güzel şeyleri mi çağrıştırmalı ki zaten? Zarar veren aşk da aşk olamaz mı? Sağlıksız bir aşk olur şüphesiz ama hâlâ aşk diyemez miyiz? Peki İlyas sevmedi mi Asel'i? Bence sevdi ama o böyle sevebiliyordu, böyle biriydi; aşk bir insanı değiştirmez, insan aşkı değiştirir; yani bir insan nasıl biriyse öyle de sever. İlyas bencildi, bencilce sevdi. Baytemir (a.k.a Cemşit) ise özverili, diğerkâm biriydi ve öyle sevdi.
Bu noktada film ve kitabı birbirinden ayıran en önemli fark Asel'in seçimindeki motivasyon bence. Filmde kalbi tamamen İlyas'a ait ama Samet Çemşit'i seçtiği için onu seçen pasif bir kadındı Asya; kitapta ise Samet çoktan seçimini yapmış, Baytemir'e baba demiş; İlyas yıllar sonra çıkagelince Asel kitapta da sarsılıyor tabii ki ama bu sarsıntı onu yıkmıyor, bana İlyas kalbinde eski bir yara ama taze bir aşk değilmiş gibi geldi. Baytemir'e "Sen benim sevgilimsin" demesinde Samet'in hiçbir etkisi yoktu gibi hissettim. Kitaptaki sonu daha çok sevdim o yüzden, Asel yaptığı seçimde kendini yok saymadı çünkü. Tabii filme her zaman bir nostalji kıyağı geçeceğim muhtemelen ama kitap Asel karakterine daha çok hakkını teslim etmiş diye düşünüyorum.
Tabii finaliyle kendi başına bir efsane olan filmi gördükten yıllar sonra öyküsünü içimde garip bir hisle okudum. Filmle kitap arasında ilginç bir nüans var. Öykünün çoğunluğu İlyas’ın gözünden anlatıldıktan sonra öykünün son bölümü Baytemir’in (filmde Cemşit) anlatımına geçiyor. Asel ise (filmde Asya) yalnız konuşma ve davranışlarıyla tasvir ediliyor. Oysa film kanlı canlı bir Türkan Şoray iç sesini, sevginin ne olduğunun tartışıldığı o insanın içine bir yere dokunan cümlecikleri araya sokar, İlyas al yazmalısına veda etmeden hemen önce. Bir de kitapta kamyoncuların geçtiği Tien Shan dağları ve zorlu geçidin de adeta bir başka karakter gibi etkili anlatıldığını söylemeliyim. Bir solukta okunacak direkt tavsiye edilecek bir eser.