Jump to ratings and reviews
Rate this book

Het lied en de waarheid

Rate this book
Louise Benda woont op Java met haar ouders, tante Margot en oom Felix. Overdag speelt zij buiten en 's nachts, als de grote mensen slapen, leeft zij in een geheimzinnige wereld waarin werkelijkheid en fantasie moeilijk van elkaar te scheiden zijn. Zij is getuige van raadselachtige taferelen, maar wanneer zij er in haar onschuld over vertelt, ontstaat een opschudding die haar verbijstert. In 1939 verlaat het gezin de tropen en vertrekt naar Europa, gedreven door de onheilspellende berichten van de joodse familie. Het gezin Benda vestigt zich in Den Haag. Voor Louise verandert de wereld van een tropische weelderige tuin in een koud kaalgeknipt park.

395 pages, Hardcover

First published January 1, 1997

8 people are currently reading
134 people want to read

About the author

Helga Ruebsamen

26 books4 followers
A writer's block is something that happens to most writers sooner or later. But not publishing for seventeen years, as Helga Ruebsamen did, is exceptional. "When I temporarily stopped publishing in 1971, I had only planned to write The Perfect Story. But that just did not happen". Fortunately, in 1988 she reluctantly started to write again. She wrote several gems like ‘The song and the truth’.

The first five years of her life Helga Margot Erika - daughter of a Dutch mother and the Jewish, German physician Rübsamen, spent in paradise: tropical Batavia-Weltevreden, capital of the former Dutch East Indies. From 4 September 1934 to early 1940, she grew up in the emerald belt, but when World War II seemed about to start, the Ruebsamens returned to the Netherlands. The family quickly went into hiding when the persecution of Jewish people began. Helga Ruebsamen later in an interview with Arjan Peters said: From the tropical climate, we met the Dutch winter. I still vividly recall the drabness. Of Indonesia, I remember the colors and smells". Her mother - a sturdy Dutch woman - and her father had met in the Indonesian archipelago. Rübsamen was a Jewish doctor in Berlin after the First World War and had worked there in the twenties and had become acquainted with artists like George Grosz and Kurt Tucholsky. Ruebsamen: "My German background is still visible in my name, I have tried to make it less so by getting rid of the German Umlaut on the "u" and adding an 'e' to it."

The place where the Ruebsamens in such dismal conditions came back to, was Benoordenhout, a bourgeois area between Wassenaar and Scheveningen. "A kind of incubator for blazers and pleated skirts, Ruebsamen will later characterize the district. After high school Ruebsamen takes a job as a journalist at the The Hague newspaper Het Vaderland. Through this newspaper she learnes not only the journalistic metier, but also the nightlife in The Hague and the somewhat run beau monde. It will be the inspiration for many of her stories, she originally wrote for her own pleasure. Her husband sends one of the stories in 1963 to the jury of the Reina Prinsen Geerligs Prize, which she promptly wins. "I wrote these stories not to publish them, but partly as a spell, partly as an exercise for the perfect story."

Ruebsamens debut is in 1964 with the short stories bundled in The Chameleon. The stories are distinguished by their location in the run bourgeois environment of The Hague, the confident style and the characters that all to some extent achieve their own demise. Love almost always comes with a black lining. Sometimes her stories are patently absurd and remind of the fantastic stories by F. Bordewijk or Belcampo. Her work shows a lot of similarities with the 'Gothic novel'. Like the student Vincent in the story "The fair bride" who falls in love with a fairground cashier, who was in the 8 Wonders of the World because she has 'a head as big as her whole body seems to be’. Also in The Witch Friend - her first novel - the story seems almost a grim fairy tale. Central to the loosely knotted stories is a Cupid statue, which was left behind in a forest by a noble gentleman. The statue is used by the villagers as the center of many superstitions and folktales.

Furthermore in Ruebsamens stories and novels often boundaries are exceeded – concerning liquor, lust, fantasy or fate. The characters in the stories often spin out of control and then the storyline gets momentum. Partly because of this there is also a lot of criticism on Ruebsamens work, because of the moral content.
In 1971 the short story The Fall of Makarov is published, and then it remains silent. She is at work, writes, deletes and scratches, but she doesn’t want to publish, largely caused by her self-imposed literary requirements and because of the question ‘Why do I write?’. In 1988 she decides to publish several of her previous stories together. The story ‘At Scheveningen’ is well received. In these stories

Ratings & Reviews

What do you think?
Rate this book

Friends & Following

Create a free account to discover what your friends think of this book!

Community Reviews

5 stars
27 (13%)
4 stars
77 (39%)
3 stars
65 (32%)
2 stars
23 (11%)
1 star
5 (2%)
Displaying 1 - 30 of 30 reviews
Profile Image for Carmen.
114 reviews14 followers
January 17, 2022
2.5 stars

I’m so glad I finished it✌🏽
Profile Image for Corey.
687 reviews32 followers
January 1, 2013
Unfortunately, this book was a big mess. It started out promising by telling the story of a young Dutch Jewish girl being raised in the Dutch colony of Batavia, or present-day Indonesia. The setting was pretty interesting. Then some shit went down in Batavia and the family moved back to Europe as World War II was setting in. They ended up in hiding for 2 years from the Nazis in the Dutch countryside…. I guess.

I really struggled to understand the main plot lines and to keep the characters straight in my head. I think that this was partly on purpose because it was supposed to be told from the perspective of a little girl who supposedly didn’t understand what was going on in the adult world around her. However, I feel that the execution could have been better. I often didn’t know if we were being told events in chronological order or not. Characters were mentioned in passing and then formally introduced 2 pages later. I didn’t know which events were real and which were imagined by the main character (also probably on purpose) and the relative weight given to different events was totally disproportionate to the relative importance that I imagine these events would have played in the little girl’s life. The author gave more weight to each of her parents’ affairs than to the fact that this girl hid in an attic of a barn for 2 years. Also, in many cases, a character or event was sort of fuzzily relayed to the point where I felt I understood it, but the author kept on relating the same thing multiple times for chapters to come. For example, I got that Uncle Felix was fun and played games with her in Batavia while everyone else sort of ignored her or expected her to sit quietly and be well-behaved. But then I was still beat over the head with this piece of information for many chapters after I had already figured it out.

I would have appreciated a much more straight-forward and plot-driven storytelling style, with more emphasis on principal characters and a smaller supporting cast. There were so many people jumping in and out of the book that I never managed to understand the basics like how did these people know each other – her mother’s family and father’s family all blended into one big blob and it wasn’t clear why they were all so close. Particularly when it seemed as though her father’s family was German speaking and her mother’s was Dutch but her maternal grandmother lived in London. And there was absolutely no clue in the entire book that these people were Jewish until they were all of a sudden persecuted. Couldn’t they have celebrated Shabbat once early on or something? Even if this story was 100% true the way it was told, I think the author could have added a few details (and taken out many other details) for the benefit of the readers’ understanding. It sort of read like a memoir of a family whose story I was expected to be familiar with before I started reading.
21 reviews
August 1, 2017
Het lied en de waarheid is een prachtig boek. Subtiel en in prachtige beelden geschreven vanuit het perspectief van de kleine Louise (Loulou) Benda, geboren op Java in 1934. Het boek beschrijft het leven van de familie in de jaren '38 en '39, hun vertrek naar Nederland aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog, de oorlogsjaren in Den Haag en het onderduiken met haar joodse vader in 'Waterland' tussen 1942 - '45. Louise heeft een grote verbeeldingskracht die gevoed wordt door de Indische verhalen. Deze maken voor Louise op een heel vanzelfsprekende manier deel uit van het 'echte' dagelijkse leven op Java.
Profile Image for Rachel.
261 reviews
June 30, 2019
Builds slowly, so if you’re looking for something plot-driven, this won’t be for you. Narrated from a child’s POV, in a lyrical style, which makes for a meditative read. The author manages miraculously to impart information to the reader that is unknown to the narrator, which is an impressive feat. Well-written and engrossing
539 reviews36 followers
May 20, 2022
Dit verhaal over een Joodse familie in Nederlands Indië wordt volledig verteld door het meisje Louise Benda. Bij aanvang is ze 5 jaar en op het einde van het boek 13. Ze woont met haar ouders en tante op Java. Vader is arts in een plaatselijke kliniek.
In 1939 vlucht Louise met haar ouders, haar
 kleine broertje en haar tante terug naar Europa. Maar er is Hitler en zijn plannen en Europa wordt voor Joodse mensen steeds gevaarlijker. De laatste 3 jaren van de oorlog brengen Louise en haar vader ondergedoken door op het Hollandse platteland. Moeder en broertje zijn in Engeland en tante is terug naar Java.
 Omdat alles door een kind verteld wordt zijn niet alle gebeurtenissen voor haar begrijpelijk en dus ook niet steeds duidelijk voor de lezer. Dat maakte het boek voor mij bijzonder, hoe een kind dit alles beleefde. Soms komen er wel woorden of zinnen voor die iemand van haar leeftijd niet zou zeggen maar voor mij was dat helemaal niet storend.
Wel raakte het eerste deel als Louise nog in Nederlands Indië verblijft, me meer dan het gedeelte dat zich in Nederland afspeelt. Dat was soms nogal chaotisch.
Gelezen voor een leesclub.
Profile Image for Michal.
17 reviews1 follower
May 18, 2013
it was very well written in terms of language, her writing is excellent. was a bit slow, and hard to understand exactly what was going on. mostly i was just kind of thinking huh? it was decent,but not amazing, for someone with a busy schedule i wouldnt necessarily recommend it.
Profile Image for weaverannie.
1,222 reviews2 followers
October 23, 2018
Louise groeit op in Indonesië. Haar moeder ligt meestal te lezen op de bank, Louise waaiert haar overdag koelte toe. 's Nachts ontsnapt ze naar de 'nachtmensen', die aandacht voor haar hebben, haar verhalen vertellen, haar inwijden in hun geloof in goden, geesten en demonen. Het is 1939.
De vader van Louise is arts en altijd van huis.
Haar grootouders heeft ze nooit gezien. Ze kent hen alleen uit de brieven, die af en toe arriveren in hun huis in Bandoeng.
De familie vertrekt naar het grijze en kille Nederland, waar de oorlog op het punt staat uit te breken. Na een wekenlange boottocht komen ze aan in Europa. In Den Haag, in het huis van oma Mimi, is het een bonte verzameling van familieleden, die op de vlucht zijn voor de Duitsers. De familie is Joods.
Uiteindelijk is iedereen weg, alleen Louise en haar vader zijn over. Zij moeten onderduiken.
Al deze gebeurtenissen worden verteld door Louise zelf -ze zijn verwarrend voor het kleine meisje van vijf, maar ook voor de lezer: de vraagtekens die Louise plaatst spatten van de bladzijde. Net als het gevoel, dat ze op een plaats is waar ze niet wil zijn. Het laat ook de lezer in verwarring achter.
Een hartverscheurend, maar prachtig boek.
Profile Image for Piet.
595 reviews1 follower
October 16, 2019
Een roerend en eerlijk verhaal verteld door een volwassene door de ogen van een 4- tot 10- jarige.
Verbluffend wat een mens zich kan herinneren. Dat denk ik vaker als ik spreek met ouderen die dingen uit hun jeugd haarscherp nog weten te vertellen.
De jonge Loulou maakte op 5-jarige leeftijd mee dat haar oude vriend op de boot overboord sprong, dat haar halfzus Tinka de zee inliep en verdronk, dat haar moeder en broertje naar Engeland vertrokken en wat later dat tante Margot weer terugging naar Bandoeng en oom Felix en natuurlijk de dood van oma Mimi.
Allemaal momenten van afscheid die zich natuurlijk in haar geheugen griften.
Profile Image for Jolette.
469 reviews
May 9, 2022
Zo mooi geschreven. Ruebsamen haalt het onderste uit de kan qua taalgebruik. Helaas viel de opbouw me wat tegen. De eerste jaren van het leven van de hoofdpersoon worden zeer gedetailleerd en bijna langzaam uit de doeken gedaan. Naarmate ze ouder wordt lijkt het of de stem van de verteller niet meegroeit, en wordt het verhaal oppervlakkig. De onderduiktijd is daarentegen wel ingetogen en krachtig opgepend. Vele lagen, vele hoofdstukken en een boeiend verhaal.
Profile Image for Thanh.
38 reviews
August 24, 2021
The story-telling of this book was impressive! Helga described small gestures, observations and situations in an extensive manner which makes the reader be able to imagine/visualise the story happening. Although the beginning of the book was more elaborate compared to the last part, it still was a good read. Would consider reading the book again for the great writing style.
Profile Image for Va Monfils.
1 review
January 5, 2023
Fantastisch mooi geschreven proza. Voor lezers die kennis hebben van Nederlands-Indië heel herkenbaar. Het boek geeft prachtig weer hoe de koloniale samenleving was. Een aspect daarvan dan. Ontzettend mooi dat het jonge meisje zo’n grote fantasie heeft. Het verhaal loopt naadloos over naar het Nederland in de oorlogsjaren. Ik zal dit boek niet snel vergeten.
Profile Image for Bill Winett.
119 reviews1 follower
December 17, 2025
Written from the confusing viewpoint of a child/adult. The descriptions are eloquent, but all in all not one of my favorites.
6 reviews
February 22, 2022
I really wanted to like this book. The writing is excellent. It flows beautifully. The settings are well established; one of the reasons I was drawn to this title was because it is (partially) set in Batavia, which I found intriguing.

I will also say that the characters are well fleshed out. Despite their flaws, many characters are likable, so you end up rooting for them. The trouble is, there never seems to be any resolution for any of them. Central characters just leave (or the protagonist leaves) and are seldom/never thought of again.

The narrative style, which is limited to the perceptions of the young protagonist, was initially interesting. The nature of the unreliable narrator can initially be chalked up to the protagonist's naivety due to her age. However, 7 years elapses between the start of the novel and the end, but the protagonist does not seem to mentally develop. The vagueness and constantly having to read-between-the-lines, which was at first an endearing element of the story, becomes tiresome and frustrating.

I think there are many redeeming elements to this story, but don't expect to be on the edge of your seat waiting to find out what happens next. Nothing. Nothing happens next.
Profile Image for DeLadyLibrary.
114 reviews13 followers
Read
April 18, 2014
Louise, Lulu, is 5 jaar oud en woont in Indonesië. Ze heeft een zeer rijke fantasie en kan daardoor werkelijkheid niet goed van haar hersenspinsels onderscheiden. ‘s Nachts leeft ze met de nachtmensen, die meer om haar geven dan haar eigen familie. Ze gaat altijd uit op avontuur en ontdekt de geheimzinnige wereld waarin ze leeft. Op een gegeven moment vertrekt de familie naar Europa, waar op dat moment net de oorlog begint uit te breken. Louise is doodongelukkig en wil het liefste naar huis, maar dat kan voorlopig nog niet.
Louise is voor haar familie niet meer dan een gek aanhangsel, maar ondertussen ziet en hoort ze heel veel. Vaak geheime dingen, die ze in haar naïviteit vaak niet goed kan plaatsen.

Om te beginnen moet ik zeggen dat ik het best spannend vond om dit boek te gaan lezen. Dit boek valt namelijk totaal buiten m’n comfortzone. Ik las dit boek voor De Club van Echte Lezers en om een boek te mogen ontvangen, moet je altijd een eerst een motivatie schrijven. Het is wel grappig om nu terug te lezen wat m’n verwachtingen waren voordat ik begon met lezen. Ik schreef namelijk onder andere het volgende bij m’n motivatie: ‘Ik vraag me af of de combinatie van geschiedenis en paranormaal/psychologie mij meer kan doen gaan houden van boeken die over oorlog gaan. Ik hoop dat Helga Ruebsamen mij kan overtuigen dat oorlog ook erg spannend en meeslepend kan zijn in plaats van alleen maar saai en daarom zou ik dit boek graag lezen en recenseren!’ Paranormaal/psychologie?! Dat is niet bepaald waar het boek om draaide en het viel me dan ook een beetje tegen om dit boek te lezen.

Het spijt me heel erg dat ik dit ga zeggen en ik schaam me er eigenlijk ook voor, maar ik heb het boek tot bladzijde 308 gelezen. Daarna heb ik het opgegeven. Ik vind eigenlijk ook dat ik daardoor geen goede mening over het boek mag en kan geven. Maar ik kon het gewoon echt niet meer opbrengen om verder te lezen.

Het begin van het verhaal is nog wel te doen. Het is leuk om te lezen wat voor fantasieën Louise allemaal heeft. Ook is het interessant om te zien hoe ze dingen interpreteert die gebeuren in de volwassen wereld. Louise maakt van alles een spel en vind alles spannend, interessant en leuk. Terwijl zij zo een beetje aan het denken is, zie je als lezer wat er werkelijk aan de gang is en dat is wel heel leuk om te zien.

Maar wat ik echt mis in dit boek is een (of meerdere) verhaallijn(nen), iets waar het boek naartoe gaat, een spanningsboog. Het verhaal is eigenlijk één grote beschrijving van allerlei hersenspinsels van Lousie. Af en toe gebeurt er wat, dat zijn dan de leukere stukken in het boek. Het zal misschien een stukje literaire liefde zijn dat ik mis, waardoor ik die eindeloze beschrijvingen niet echt kan waarderen. Het boek is ook best dik: te dik wat mij betreft. Als het allemaal wat minder uitgebreid en langdradig was geweest, was het al veel beter te lezen geweest voor een literaire noob als ik.

Het is goed om eens iets buiten je comfortzone te lezen. Maar ik had gewoon heel andere verwachtingen van dit boek, waardoor dit boek zover buiten m’n comfortzone bleek te liggen dat ik het niet uit kon lezen. Ik kan uiteindelijk ook niet echt een eerlijke mening geven, daarvoor moet je toch heel het boek hebben gelezen. Ik ga dan ook geen beoordeling in hartjes geven. En ik hoop dat het boek iemand anders wel plezier kan geven.

Originele recensie op De Lady Library: http://deladylibrary.nl/recensie-het-...
Profile Image for Dirk Vedder.
45 reviews5 followers
October 29, 2014
Over het wel en wee van een bijzondere joodse familie in het Nederlands-Indie aan de vooravond van de tweede wereldoorlog. Vertelt vanuit het perspectief van het dochtertje. Mij bood het niet het echt Indisch doorkijkje wat ik ervan verwacht had. Tijdens de episode op de boot naar Holland wordt pas duidelijk dat het om een deels Joods gezin gaat. In Den Haag verzamelt zich familie die reeds op de vlucht zijn geslagen voor de nazi's voordat de oorlog daadwerkelijk uitbreekt.
Gelukkig weet de familie, weliswaar opgesplitst, door onder te duiken, aan de nazi's te ontkomen. Vooral deze laatste delen roepen de mooiste beelden op. Uitendelijk blijf je nieuwsgierig naar hoe het de schrijfster en haar familie na de oorlog is vergaan, maar wellicht is dat ook opgetekend.
Profile Image for Christine Bonheure.
809 reviews300 followers
October 31, 2016
Prachtig aan dit boek vind ik het vertelperspectief: het verhaal wordt verteld vanuit het gezichtspunt van een kind, van haar vierde tot haar tiende levensjaar. Een beetje zoals de aanpak van John Boyne in 'de gestreepte pyjama'. Het kind vertelt over wat ze ziet, maar vat het niet. Enkel het eerste gedeelte van het boek kon me echt bekoren, de jeugd in Nederlands-Indië, wellicht door het exotische tintje. De reis naar Europa, de periode in Den Haag en vervolgens het onderduiken lag me minder. Wellicht doordat opeens het bekendere en niet zo exotische Nederland aan bod kwam? De stijl werd meteen een stuk koeler en afstandelijker. Naar het einde van het boek, moest ik me dwingen te blijven lezen.
Profile Image for Johanna.
278 reviews23 followers
April 11, 2014
Wat een schitterende schrijfstijl laat Helga Ruebsamen in deze roman zien. Vanaf het allereerste begin word je ondergedompeld en meegenomen in de wereld van de jonge Louise Benda, gedurende haar verblijf in voormalig Nederlands-Indië tot en met haar periode in het kille Holland in de vooroorlogse jaren en de Tweede Wereldoorlog zelf. Je ziet wat zij ziet, je voelt wat zij voelt. Alsof je in een 3D-film wordt meegevoerd, nee eigenlijk een 4D door die extra magische laag en kleurrijke fantasie van Louise.

Mijn verdere leeservaring is terug te vinden op mijn boekenblog Mrs Jo about books and other interests: http://wp.me/p2FK3Z-cG
Profile Image for Mariska.
135 reviews19 followers
April 12, 2014
Wat is dit boek prachtig geschreven! De taal voert je helemaal mee naar een exotische wereld, vol prachtige dieren en planten, die ook daadwerkelijk iets betekenen. Prachtige mythen en verhalen worden erin verwerkt.
Het verhaal is wel af en toe een tikkeltje saai. Het is geen boek dat je in één middag uitleest, het is eerder iets waarvan je 's avonds voordat je gaat slapen een aantal hoofdstukken te lezen, om vervolgens weg te dromen zoals Louisa zelf ook de hele tijd doet.

Lees mijn volledige recensie op: Down the rabbit hole
Profile Image for Madeleine.
247 reviews11 followers
May 13, 2014
Wat een prachtig boek.
Hartverscheurend autobiografisch verhaal.
Het paradijselijke, mysterieuze Indië beschreven vanuit de belevingswereld van een kind.
Zo bijzonder om dat zo verfijnd te kunnen reproduceren.
Aangrijpend beschreven. De bootreis naar Europa, het wennen aan de kilte in Nederland (niet alleen het klimaat) het uitbreken van de oorlog en de Joodse afkomst van de schrijfster en het als kind beleven van een lange periode ondergedoken zijn.
Veel ook wordt beter invoelbaar, zoals de heimwee naar de tropen en de weemoed van onze "oud Indië gangers"
Profile Image for Maaike.
156 reviews18 followers
March 31, 2014
Heel mooi boek. Laat de wereld vanuit een opgroeiend kind zien, terwijl eigenlijk alles uit elkaar valt en dit kind LouLou daar buiten wordt gehouden. Zoals kinderen zijn, krijgt ze heel veel mee. Haar gedachten en uitingen spraken me erg aan. Heel fijne schrijfstijl die goed bij de rode draad past :)
Profile Image for Marlaina McCauslin.
385 reviews6 followers
January 18, 2011
Its quite difficult to get into, but otherwise an enjoyable read. I wish however they would tell you the language of the little words so i can understand what they are saying. If you don't read the book cover, you would never understand it lol
313 reviews4 followers
January 10, 2017
dit is absoluut het beste boek dat door Helga Ruebsamen is geschreven. het verhaal van een meisje dat opgroeit in Nederlands Indië en op haar 5e vlak voor de oorlog naar Nederland vertrekt. Ze heeft moeite om zich aan te passen en beleeft de dingen op haar eigen manier. Heel sfeervol boek
Profile Image for Miriam Kool.
196 reviews1 follower
May 17, 2015
Erg mooi boek, ook heel mooi en geloofwaardig vanuit het gezichtspunt van een opgroeiend kind beschreven, eerst in voormalig Nl Indie, dan in Nl tijdens de WOII. Aanrader.
Profile Image for Wil Van der heide.
261 reviews
November 6, 2021
“ Welk vergrijp is ernstiger: dingen vertellen die niet waar waren of dingen niet vertellen die waar waren.” Hfdstk 17
4 reviews1 follower
September 7, 2014
Prachtig boek. Deel 3 had wat mij betreft een (dieper uitgewerkt) vervolgboek mogen zijn.
Displaying 1 - 30 of 30 reviews

Can't find what you're looking for?

Get help and learn more about the design.