What do you think?
Rate this book
Datumloze dagen
De dood bestaat niet. Wat bestaat is: het leven, al is dat minder dan een nevelspatje in de oceanen van de tijd.
Datumloze dagen is een roman over een troebele vader-zoonrelatie in het teken van leven, liefde, schaamte, dood.
Datumloze dagen is een roman over een troebele vader-zoonrelatie in het teken van leven, liefde, schaamte, dood.
190 pages, Hardcover
First published January 1, 2007
16 people are currently reading
440 people want to read
About the author
Jeroen Brouwers
99 books221 followersJeroen Brouwers was a Dutch journalist and writer.
From 1964 to 1976 Brouwers worked as an editor at Manteau publishers in Brussels. In 1964 he made his literary debut with Het mes op de keel (The Knife to the Throat).
He won the Ferdinand Bordewijk Prijs in 1989 for De zondvloed, and in 1995 the Prix Femina for International works for his book Bezonken rood (Sunken Red). In 2007 he refused the Dutch Literature Prize (Prijs der Nederlandse Letteren) - the highest literary accolade in the Dutch-speaking world - because he considered the prize money of €16,000 too low for all his work.
From 1964 to 1976 Brouwers worked as an editor at Manteau publishers in Brussels. In 1964 he made his literary debut with Het mes op de keel (The Knife to the Throat).
He won the Ferdinand Bordewijk Prijs in 1989 for De zondvloed, and in 1995 the Prix Femina for International works for his book Bezonken rood (Sunken Red). In 2007 he refused the Dutch Literature Prize (Prijs der Nederlandse Letteren) - the highest literary accolade in the Dutch-speaking world - because he considered the prize money of €16,000 too low for all his work.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 74 reviews
March 29, 2020
Literair is dit een pareltje: de taal van Brouwers spettert zoals nooit tevoren, de woordenschat is van een barokke overdaad (met veel woorden die ik niet kende), en binnen het verhaal wemelt het van de interne verwijzingen en spiegel-effecten. Ronduit knap.
Maar dan is er dat verhaal: de man met de liederlijke levensloop, die geen vader wil zijn, maar toch een zoon produceert; die die zoon in de volgende decennia af en toe tegen het lijf loopt met telkens een onbevredigende afloop; en dan plots op het sterfbed van de zoon de grote verzoening, en zelfs meer, de ultieme “vaderdaad”. Dit verhaal rammelt aan alle kanten en eindigt op een meligheid die ik van Brouwers nooit verwacht had. Het hoofdpersonage is bovendien een zoveelste doordrukje van het trieste archetype van de mannelijke mislukkeling, zoals Brouwers die al in De Zondvloed en Geheime Kamers ten tonele had gevoerd. En tenslotte: andermaal komen de vrouwen er weer echt bekaaid af, opnieuw zijn het niet meer dan trutten of goed van pas komende minnaressen. Mijn oorspronkelijke enthousiasme voor Brouwers is met dit boekje weer flink bekoeld. (2.5 stars)
Maar dan is er dat verhaal: de man met de liederlijke levensloop, die geen vader wil zijn, maar toch een zoon produceert; die die zoon in de volgende decennia af en toe tegen het lijf loopt met telkens een onbevredigende afloop; en dan plots op het sterfbed van de zoon de grote verzoening, en zelfs meer, de ultieme “vaderdaad”. Dit verhaal rammelt aan alle kanten en eindigt op een meligheid die ik van Brouwers nooit verwacht had. Het hoofdpersonage is bovendien een zoveelste doordrukje van het trieste archetype van de mannelijke mislukkeling, zoals Brouwers die al in De Zondvloed en Geheime Kamers ten tonele had gevoerd. En tenslotte: andermaal komen de vrouwen er weer echt bekaaid af, opnieuw zijn het niet meer dan trutten of goed van pas komende minnaressen. Mijn oorspronkelijke enthousiasme voor Brouwers is met dit boekje weer flink bekoeld. (2.5 stars)
March 17, 2019
Een oude zeur die zeurt over de manier waarop zijn leven is gelopen. O wee mij, want mijn vrouw waar ik niet verliefd op ben wilt een kind van me; o wee mij, want mijn vrouw heeft mij verlaten omdat ze ontdekte dat ik scheefpoepte met andere vrouwen; o wee mij, want mijn zoon die ik nooit wilde haat me omdat ik sinds onze ontmoeting geen enkele moeite heb gedaan om contact met hem te onderhouden; o wee mij, want mensen waar ik kut tegen doe doen kut tegen me terug, mèh mèh mèh mèh mèh mèh mèh mèh mèh.
Mocht het stylistisch knap in elkaar steken, wat je van Brouwers normaal gezien mag verwachten, kon dit nog wat worden. Helaas valt zelfs op dat vlak niets opzienbarends te ontdekken. Ik ben geneigd te denken dat Herman Brusselmans gelijk had toen hij zei dat Brouwers op zijn 60ste beter gestopt was met schrijven.
Ergo een snertboek, niet je tijd aan verspillen tenzij je nood hebt aan een knoert van een reading slump.
Mocht het stylistisch knap in elkaar steken, wat je van Brouwers normaal gezien mag verwachten, kon dit nog wat worden. Helaas valt zelfs op dat vlak niets opzienbarends te ontdekken. Ik ben geneigd te denken dat Herman Brusselmans gelijk had toen hij zei dat Brouwers op zijn 60ste beter gestopt was met schrijven.
Ergo een snertboek, niet je tijd aan verspillen tenzij je nood hebt aan een knoert van een reading slump.
December 20, 2025
Mijn eerste Brouwers, oké. Had meer verwacht van zo’n naam? Mja. Bleek en zielig hoofdpersonage dat geen enkele emotie bij mij oproept. Idem voor alle andere personages, eigenlijk. Kun je je gewoon onmogelijk mee identificeren. Eerste deel fijn, daarna flink bergaf.
Ik heb ‘datumloze dagen’ altijd ervaren als momenten (periodes) van ultiem, zwevend geluk, waarin het onderscheid tussen gisteren en morgen wat vervaagt en alleen het heden nog betekenis draagt, geen haast, geen zorgen. Wel boeiend dat Brouwers net het tegenovergestelde beschrijft.
Ik heb ‘datumloze dagen’ altijd ervaren als momenten (periodes) van ultiem, zwevend geluk, waarin het onderscheid tussen gisteren en morgen wat vervaagt en alleen het heden nog betekenis draagt, geen haast, geen zorgen. Wel boeiend dat Brouwers net het tegenovergestelde beschrijft.
January 29, 2023
Het lezen loopt de laatste tijd als een tierelier, maar dat hoeft niet te verbazen wanneer je van zonsopgang tot zonsondergang ligt te vegeteren, ik bedoel recupereren van een - vlot verlopen, bedankt dat u het vraagt - voetoperatie.
Zo komt het dus dat ik op twee dagen dit boek van Brouwers uit 2007 heb herlezen. Ik was niet helemaal zeker of ik het ooit eerder las, maar aangezien het in de boekenkast stond ging ik ervan uit van wel. Desalniettemin kon ik mij er mij niets meer van herinneren, en dat heeft niets met het gebrek aan kwaliteit van het boek te maken, maar alles met het gebrek aan kwaliteit van mijn brein.
In Datumloze dagen komen diverse leitmotieven uit het oeuvre van Brouwers aan bod, als daar zijn:
- Het hoofdpersonage dat mijmerend en dwangmatig tellend door een bos dwaalt, als een thema dat doorheen het hele boek is geweven.
- Het hoofdpersonage dat een ontembare honger naar vrouwen heeft, een onblusbaar vuur in zijn lendenen, en zo schier automatisch tot overspel komt, met alle gevolgen van dien.
- Het hoofdpersonage dat mede daardoor mislukt in het huwelijk.
- Het hoofdpersonage dat mede daardoor mislukt in het vaderschap.
- Het hoofdpersonage dat terugdenkt aan een traumatische tijd in een internaat.
- Het hoofdpersonage dat zeer lange autoritten maakt (met slurpende banden) om het gemaal van demonen in de bovenkamer te bezweren.
- Het hoofdpersonage dat een obsessie heeft met de tijd, herinneringen, relativiteit, enzovoort.
Ik moet dringend eens een goeie biografie lezen van Brouwers, want elke keer komt werktuiglijk de gedachte in mij op: waar stopt het personage en waar begint de schrijver, en omgekeerd? Tezelfdertijd komt ook de gedachte in mij op: 'wat maakt dat uit?'
Als hij uit zijn eigen leven put moet het toch voor de vele exen en het nageslacht toch wel slikken zijn om dergelijke passages te lezen:
"Het lijkt me onwaarschijnlijk, peinsde ik, dat je in je hiervoormaals, in de zachte branding ruisen van je voorgeboortelijke eeuwigheid mij als je vader hebt uitgekozen. Sorry dat ik ongewild de mede-oorzaak van je bestaan ben, waar jij inderdaad niet om hebt gevraagd, wat kan ik doen om het ongedaan te maken, je schreeuwmond volproppen met de punt van een kussen, je keeltje dichtknijpen, mijn als die van een Romeinse keizer neerwaarts gerichte duim in je nog weke fontanel heien?"
Over het relatieve van een mensenleven schrijft hij:
"Zoals de tijd geruisloos langs je heen jaagt, honderd keer sneller dan de tgv naar Parijs, sneller dan een raket op weg naar de planeten, sneller dan een willekeurige gedachte, zo holt het leven in struikelende haast zichzelf voorbij: amper de baarmoeder verlaten, waait je het oudemannengrijs al van het hoofd en springt de wolf in je tanden, zijn er groeven in je gezicht gekrast en als met een ploeg nog diepere voren in je ziel. Voor je het goed beseft is de herfst definitief in je botten getrokken, nog even en daar rijst de dood al voor je op met haar stopwatch en bebloede zeis, op haar ene ingevallen perkamenten wang een zonnetje, op de andere een sterretje, haar maakt het niet uit of het dag is of nacht. Kom jij maar mee, armzalig creatuur, het is je tijd, zegt ze met geluid dat ergens uit haar dorre buik omhoog komt kolken. Nu al? kerm je als Elckerlyc, maar daar krijg je geen antwoord meer op, het is voorbij, opeens is alles al ten einde, terwijl je juist zo'n beetje aan het bestaan begon te wennen. Ben je teleurgesteld?"
De datumloze dagen uit de titel verwijzen hier natuurlijk ook naar, en het verhaal springt in gigantische stappen van jaren door die snel vervliegende tijd. Zo kijkt hij terug op zijn eerste vrouw:
"Mirjam? Is volledig uit mijn hoofd weggegumd, ik zou niet meer weten hoe ze eruit ziet, ik zou haar niet herkennen. Nathan? Als ik die naam soms hoor of ergens lees, in de krant, in een wetenschappelijk essay, realiseer ik me opeens dat ik een zoon moet hebben die zo heet, alsof ik me iets herinner uit een vorig bestaan,-ik heb van noch over mijn zoon Nathan ooit nog iets vernomen. Op brieven die ik hem nog regelmatig schreef kwam geen reactie, zodat ik ze met hetzelfde resultaat ook in de Hudson had kunnen gooien, een naar van alles meurende rivier, eeuwig voortstromend, zoals de tijd,-waar blijft de tijd, waar blijft het water van de Hudson, wat is er met mijn brieven gebeurd?"
Het hoofdpersonage kan het blijkbaar niet helpen dat hij een slechte echtgenoot en vader is (geweest), toch is het niet allemaal zonder spijt, dit is geen kille psychopaat, eerder een onbehouwen einzelgänger die het allemaal maar tevergeefs moet aanzien in een aaneenschakeling van hulpeloos aanmodderen, zoals hier wanneer hij als bij toeval zijn zoon in New York terugziet en het met hem op een zuipen zet:
"Eenmaal mezelf geïnstalleerd, kon ik niet slapen, al was ik moe van al die jaren waar de wolken overheen waren gesneld. Ogen wijd open lag ik in het donker te staren, veel alcohol in het bloed, maar mijn hersens bleven helder, er kwam geen einde aan het malen, het tobben, de verwoestende spijt. Gedachtenstromingen, filmfragmenten, visioenen, angst. Wat is erger dan geen vader hebben? Er wel een hebben."
Verder in het verhaal is hij plots met een Franse vrouw getrouwd, maar toch ook weer op zijn manier, wat dergelijke hallucinant troosteloze passage oplevert die om eerlijk te zijn toch ook een tikje ongeloofwaardig overkomt, aangezien die vrouw na drie jaar huwelijk niet wist dat hij ergens een zoon had rondlopen:
"Sylvie en ik zijn van elkaar nooit te weten gekomen wie we feitelijk zijn, hoe onze voorgeschiedenissen zijn verlopen, waar onze afzonderlijke levens precies uit bestaan. De oorzaak hiervan ligt ongetwijfeld bij mij: ik wantrouw alle vrouwen en verlies er snel mijn belangstelling voor, op Sylvie ben ik ooit alleen maar verliefd geweest, toen dat na een half jaar voorbij was en de jager het edelhert had verschalkt, viel spoedig hierna de gewenning in, gevolgd door verveling, gevolgd door berusting of juist niet berusting, omdat ik daar te onrustig en te beweeglijk voor ben, het is veel erger: ons huwelijk stagneerde na een jaar of drie in totale onverschilligheid van de een voor de ander, al bleven we voorkomend en correct jegens elkaar en hielden we de lijfelijke geneugten in stand, totdat ook in bed de sleet zich geeuwend tussen ons in had gewurmd."
Voor vrolijke bespiegelingen van huiselijk geluk en een uitbundige lofzang op het kleinburgerlijke bestaan moet je natuurlijk geen Brouwers in je bovenkamer uitnodigen!
"Treurigheid, als aangevoerd door de jagende wolken, stormt op me af, kolkende, vretende spijt om alles, alles,-er is nog veel meer dat ik voor me uit heb geschoven en ten slotte heb nagelaten, nog veel meer dat ik opzettelijk heb verdrongen. Vroeger? Wat drukt deze tijdsbepaling in al haar vaagte eigenlijk uit? Hoe lang ligt vroeger achter ons,-behoort een uur geleden of gisteren niet even ver tot vroeger als vijfendertig jaar? Soms heeft de tijd zichzelf op en valt ieder besef of vermoeden van klok- en kalendertijdstippen weg. Ik dacht, ademend in mijn oor: Er zijn niet vijfendertig jaar voorbij, vroeger is opeens opnieuw vandaag, ik hoor de stem van de uit mijn geheugen verdrongen ex, alsof ik opnieuw naast haar loop en we nooit uit elkaar zijn geraakt, we zijn in Venetië, er hangt rood avondlicht, zij zegt: Nathan. Dit alles gebeurt vandaag, op ditzelfde moment dat het hart me in de keel klopt van schrik en geweldige angst bezit neemt van mijn hele wezen, evenals weerzin. Er moest iets rampzaligs gebeurd of aan de gang zijn, ik hoorde het aan de ernst van haar stem, ze sprak op de rand van huilen, -waarom zou ze me anders opeens vanuit de diepte bellen, voor het eerst in lange leegte?"
Het is na dit telefoontje dat het verhaal kantelt, en het een klein beetje tot een laattijdige wiedergutmachung met zijn zoon komt. Maar Brouwers is in al die miserie ook echt grappig, zoals wanneer hij de aversie van de hoofdpersoon tegenover musicals beschrijft, waarmee zijn zoon zich amuseert:
"Carré heeft nog plaatsen beschikbaar, ik ga er met een taxi naartoe. Nooit eerder een musical bekeken, nooit zal ik er in de toekomst nog een bekijken. Geen idee waar het over gaat, veel gespring en heen en weer gedraaf, gebaartjes, hupjes, pasjes, beweginkjes, voortdurend barst iemand of barst het hele gekostumeerde gezelschap los in gezang waar zelden een woord van is te verstaan, de muziek is karakterloos, het verhaaltje te onnozel om naar te kijken en alles is fluffig als geklopt eiwit. Ik zit tussen honderden blije mensen, die na ieder lied en dansje geestdriftig applaudisseren, terwijl ik me voel of ik in een horror vacui ben beland, waarin verveling, ergernis, zelfs gêne om de voorhand strijden, musical is de gesel voor de ziel van de muziek en van het drama, wat doe ik hier, dacht ik hier mijn zoon te ontmoeten,-en als dat zou gebeuren, wat dan?"
En verder, hoe gruwelijk de omstandigheden ook:
"Ze hadden in de open wond staan roeren als een kok in de soep, staan snijden als een islamiet in een balkonschaap. De wond werd dichtgeniet, de volgende dag weer geopend, omdat ze er een fruitmesje, gebaksvorkje, briefopener in waren vergeten, de wond werd dichtgenaaid, de volgende dag weer opengetornd, omdat het verkeerde garen, ijzerdraad, vliegertouw was gebruikt, dan wel men niet de kruissteek maar een andere, verkeerde, borduurmethode had toegepast. Nathan beschreef de dingen zo in de tijd dat hij soms nog uit narcosediepte tot de levenden terugkeerde. Ze prikken me met steeds grotere, steeds langere breinaalden, ze binden me af met bloeddrukmeters, ze binden me vast of ik een misdadiger ben, ze spuiten me plat, ze houden me buiten westen, ze hebben een plastic slang aan mijn pik gekoppeld, alle lust en leven zijn uit mijn pik verdwenen."
Tenslotte, en dat is me volgens mij nog nooit eerder opgevallen in een boek van Jeroen Brouwers, een paar kleine schoonheidsfoutjes die een gewiekste redacteur er zo had uitgewipt:
- Hij verwijst (tot tweemaal toe) naar elektrische kettingzagen, maar voor het vellen van bomen midden in een bos worden wellicht uitsluitend dergelijke apparaten gebezigd, die een verbrandingsmotor hebben die draait op tweetakt, dat is een mechanisch gebeuren waar geen elektriciteit aan te pas komt.
- Daarnaast beschrijft hij de poten van maden die op een dierenlijkje in het bos wriemelen, maar uit observaties en ook volgende opzoeking weet ik dat dit fout is: ‘Maggots have one pair of tiny hook-like parts to aid in feeding and have no legs.’
- Dan beschrijft hij zijn zieltogende zoon die aan een infuus hangt, en volgens hem krijgen astronauten ook dergelijk geel vloeibaar voedsel via een infuus ‘toegediend’? Dit klopt niet, die kunnen gewoon hun mond gebruiken om één of andere vaste materie tot zich te nemen.
- En tenslotte schrijft hij: ‘platendraaiers worden ook niet meer gemaakt?’ Ik vermoed dat hij niet veel op had met moderne muziek en dus van het bestaan van turntableism en dergelijke niets af wist, maar de productie van dergelijke toestellen is nooit opgehouden.
Zo komt het dus dat ik op twee dagen dit boek van Brouwers uit 2007 heb herlezen. Ik was niet helemaal zeker of ik het ooit eerder las, maar aangezien het in de boekenkast stond ging ik ervan uit van wel. Desalniettemin kon ik mij er mij niets meer van herinneren, en dat heeft niets met het gebrek aan kwaliteit van het boek te maken, maar alles met het gebrek aan kwaliteit van mijn brein.
In Datumloze dagen komen diverse leitmotieven uit het oeuvre van Brouwers aan bod, als daar zijn:
- Het hoofdpersonage dat mijmerend en dwangmatig tellend door een bos dwaalt, als een thema dat doorheen het hele boek is geweven.
- Het hoofdpersonage dat een ontembare honger naar vrouwen heeft, een onblusbaar vuur in zijn lendenen, en zo schier automatisch tot overspel komt, met alle gevolgen van dien.
- Het hoofdpersonage dat mede daardoor mislukt in het huwelijk.
- Het hoofdpersonage dat mede daardoor mislukt in het vaderschap.
- Het hoofdpersonage dat terugdenkt aan een traumatische tijd in een internaat.
- Het hoofdpersonage dat zeer lange autoritten maakt (met slurpende banden) om het gemaal van demonen in de bovenkamer te bezweren.
- Het hoofdpersonage dat een obsessie heeft met de tijd, herinneringen, relativiteit, enzovoort.
Ik moet dringend eens een goeie biografie lezen van Brouwers, want elke keer komt werktuiglijk de gedachte in mij op: waar stopt het personage en waar begint de schrijver, en omgekeerd? Tezelfdertijd komt ook de gedachte in mij op: 'wat maakt dat uit?'
Als hij uit zijn eigen leven put moet het toch voor de vele exen en het nageslacht toch wel slikken zijn om dergelijke passages te lezen:
"Het lijkt me onwaarschijnlijk, peinsde ik, dat je in je hiervoormaals, in de zachte branding ruisen van je voorgeboortelijke eeuwigheid mij als je vader hebt uitgekozen. Sorry dat ik ongewild de mede-oorzaak van je bestaan ben, waar jij inderdaad niet om hebt gevraagd, wat kan ik doen om het ongedaan te maken, je schreeuwmond volproppen met de punt van een kussen, je keeltje dichtknijpen, mijn als die van een Romeinse keizer neerwaarts gerichte duim in je nog weke fontanel heien?"
Over het relatieve van een mensenleven schrijft hij:
"Zoals de tijd geruisloos langs je heen jaagt, honderd keer sneller dan de tgv naar Parijs, sneller dan een raket op weg naar de planeten, sneller dan een willekeurige gedachte, zo holt het leven in struikelende haast zichzelf voorbij: amper de baarmoeder verlaten, waait je het oudemannengrijs al van het hoofd en springt de wolf in je tanden, zijn er groeven in je gezicht gekrast en als met een ploeg nog diepere voren in je ziel. Voor je het goed beseft is de herfst definitief in je botten getrokken, nog even en daar rijst de dood al voor je op met haar stopwatch en bebloede zeis, op haar ene ingevallen perkamenten wang een zonnetje, op de andere een sterretje, haar maakt het niet uit of het dag is of nacht. Kom jij maar mee, armzalig creatuur, het is je tijd, zegt ze met geluid dat ergens uit haar dorre buik omhoog komt kolken. Nu al? kerm je als Elckerlyc, maar daar krijg je geen antwoord meer op, het is voorbij, opeens is alles al ten einde, terwijl je juist zo'n beetje aan het bestaan begon te wennen. Ben je teleurgesteld?"
De datumloze dagen uit de titel verwijzen hier natuurlijk ook naar, en het verhaal springt in gigantische stappen van jaren door die snel vervliegende tijd. Zo kijkt hij terug op zijn eerste vrouw:
"Mirjam? Is volledig uit mijn hoofd weggegumd, ik zou niet meer weten hoe ze eruit ziet, ik zou haar niet herkennen. Nathan? Als ik die naam soms hoor of ergens lees, in de krant, in een wetenschappelijk essay, realiseer ik me opeens dat ik een zoon moet hebben die zo heet, alsof ik me iets herinner uit een vorig bestaan,-ik heb van noch over mijn zoon Nathan ooit nog iets vernomen. Op brieven die ik hem nog regelmatig schreef kwam geen reactie, zodat ik ze met hetzelfde resultaat ook in de Hudson had kunnen gooien, een naar van alles meurende rivier, eeuwig voortstromend, zoals de tijd,-waar blijft de tijd, waar blijft het water van de Hudson, wat is er met mijn brieven gebeurd?"
Het hoofdpersonage kan het blijkbaar niet helpen dat hij een slechte echtgenoot en vader is (geweest), toch is het niet allemaal zonder spijt, dit is geen kille psychopaat, eerder een onbehouwen einzelgänger die het allemaal maar tevergeefs moet aanzien in een aaneenschakeling van hulpeloos aanmodderen, zoals hier wanneer hij als bij toeval zijn zoon in New York terugziet en het met hem op een zuipen zet:
"Eenmaal mezelf geïnstalleerd, kon ik niet slapen, al was ik moe van al die jaren waar de wolken overheen waren gesneld. Ogen wijd open lag ik in het donker te staren, veel alcohol in het bloed, maar mijn hersens bleven helder, er kwam geen einde aan het malen, het tobben, de verwoestende spijt. Gedachtenstromingen, filmfragmenten, visioenen, angst. Wat is erger dan geen vader hebben? Er wel een hebben."
Verder in het verhaal is hij plots met een Franse vrouw getrouwd, maar toch ook weer op zijn manier, wat dergelijke hallucinant troosteloze passage oplevert die om eerlijk te zijn toch ook een tikje ongeloofwaardig overkomt, aangezien die vrouw na drie jaar huwelijk niet wist dat hij ergens een zoon had rondlopen:
"Sylvie en ik zijn van elkaar nooit te weten gekomen wie we feitelijk zijn, hoe onze voorgeschiedenissen zijn verlopen, waar onze afzonderlijke levens precies uit bestaan. De oorzaak hiervan ligt ongetwijfeld bij mij: ik wantrouw alle vrouwen en verlies er snel mijn belangstelling voor, op Sylvie ben ik ooit alleen maar verliefd geweest, toen dat na een half jaar voorbij was en de jager het edelhert had verschalkt, viel spoedig hierna de gewenning in, gevolgd door verveling, gevolgd door berusting of juist niet berusting, omdat ik daar te onrustig en te beweeglijk voor ben, het is veel erger: ons huwelijk stagneerde na een jaar of drie in totale onverschilligheid van de een voor de ander, al bleven we voorkomend en correct jegens elkaar en hielden we de lijfelijke geneugten in stand, totdat ook in bed de sleet zich geeuwend tussen ons in had gewurmd."
Voor vrolijke bespiegelingen van huiselijk geluk en een uitbundige lofzang op het kleinburgerlijke bestaan moet je natuurlijk geen Brouwers in je bovenkamer uitnodigen!
"Treurigheid, als aangevoerd door de jagende wolken, stormt op me af, kolkende, vretende spijt om alles, alles,-er is nog veel meer dat ik voor me uit heb geschoven en ten slotte heb nagelaten, nog veel meer dat ik opzettelijk heb verdrongen. Vroeger? Wat drukt deze tijdsbepaling in al haar vaagte eigenlijk uit? Hoe lang ligt vroeger achter ons,-behoort een uur geleden of gisteren niet even ver tot vroeger als vijfendertig jaar? Soms heeft de tijd zichzelf op en valt ieder besef of vermoeden van klok- en kalendertijdstippen weg. Ik dacht, ademend in mijn oor: Er zijn niet vijfendertig jaar voorbij, vroeger is opeens opnieuw vandaag, ik hoor de stem van de uit mijn geheugen verdrongen ex, alsof ik opnieuw naast haar loop en we nooit uit elkaar zijn geraakt, we zijn in Venetië, er hangt rood avondlicht, zij zegt: Nathan. Dit alles gebeurt vandaag, op ditzelfde moment dat het hart me in de keel klopt van schrik en geweldige angst bezit neemt van mijn hele wezen, evenals weerzin. Er moest iets rampzaligs gebeurd of aan de gang zijn, ik hoorde het aan de ernst van haar stem, ze sprak op de rand van huilen, -waarom zou ze me anders opeens vanuit de diepte bellen, voor het eerst in lange leegte?"
Het is na dit telefoontje dat het verhaal kantelt, en het een klein beetje tot een laattijdige wiedergutmachung met zijn zoon komt. Maar Brouwers is in al die miserie ook echt grappig, zoals wanneer hij de aversie van de hoofdpersoon tegenover musicals beschrijft, waarmee zijn zoon zich amuseert:
"Carré heeft nog plaatsen beschikbaar, ik ga er met een taxi naartoe. Nooit eerder een musical bekeken, nooit zal ik er in de toekomst nog een bekijken. Geen idee waar het over gaat, veel gespring en heen en weer gedraaf, gebaartjes, hupjes, pasjes, beweginkjes, voortdurend barst iemand of barst het hele gekostumeerde gezelschap los in gezang waar zelden een woord van is te verstaan, de muziek is karakterloos, het verhaaltje te onnozel om naar te kijken en alles is fluffig als geklopt eiwit. Ik zit tussen honderden blije mensen, die na ieder lied en dansje geestdriftig applaudisseren, terwijl ik me voel of ik in een horror vacui ben beland, waarin verveling, ergernis, zelfs gêne om de voorhand strijden, musical is de gesel voor de ziel van de muziek en van het drama, wat doe ik hier, dacht ik hier mijn zoon te ontmoeten,-en als dat zou gebeuren, wat dan?"
En verder, hoe gruwelijk de omstandigheden ook:
"Ze hadden in de open wond staan roeren als een kok in de soep, staan snijden als een islamiet in een balkonschaap. De wond werd dichtgeniet, de volgende dag weer geopend, omdat ze er een fruitmesje, gebaksvorkje, briefopener in waren vergeten, de wond werd dichtgenaaid, de volgende dag weer opengetornd, omdat het verkeerde garen, ijzerdraad, vliegertouw was gebruikt, dan wel men niet de kruissteek maar een andere, verkeerde, borduurmethode had toegepast. Nathan beschreef de dingen zo in de tijd dat hij soms nog uit narcosediepte tot de levenden terugkeerde. Ze prikken me met steeds grotere, steeds langere breinaalden, ze binden me af met bloeddrukmeters, ze binden me vast of ik een misdadiger ben, ze spuiten me plat, ze houden me buiten westen, ze hebben een plastic slang aan mijn pik gekoppeld, alle lust en leven zijn uit mijn pik verdwenen."
Tenslotte, en dat is me volgens mij nog nooit eerder opgevallen in een boek van Jeroen Brouwers, een paar kleine schoonheidsfoutjes die een gewiekste redacteur er zo had uitgewipt:
- Hij verwijst (tot tweemaal toe) naar elektrische kettingzagen, maar voor het vellen van bomen midden in een bos worden wellicht uitsluitend dergelijke apparaten gebezigd, die een verbrandingsmotor hebben die draait op tweetakt, dat is een mechanisch gebeuren waar geen elektriciteit aan te pas komt.
- Daarnaast beschrijft hij de poten van maden die op een dierenlijkje in het bos wriemelen, maar uit observaties en ook volgende opzoeking weet ik dat dit fout is: ‘Maggots have one pair of tiny hook-like parts to aid in feeding and have no legs.’
- Dan beschrijft hij zijn zieltogende zoon die aan een infuus hangt, en volgens hem krijgen astronauten ook dergelijk geel vloeibaar voedsel via een infuus ‘toegediend’? Dit klopt niet, die kunnen gewoon hun mond gebruiken om één of andere vaste materie tot zich te nemen.
- En tenslotte schrijft hij: ‘platendraaiers worden ook niet meer gemaakt?’ Ik vermoed dat hij niet veel op had met moderne muziek en dus van het bestaan van turntableism en dergelijke niets af wist, maar de productie van dergelijke toestellen is nooit opgehouden.
June 8, 2017
Jeroen Brouwers zal nooit het zonnetje in huis worden, maar als hij iets op papier zet is het altijd hartverscheurend mooi. Alweer ondersteboven... Er zijn er weinig (geen?) die het hem nadoen.
"Hij zei ook: Ik ben de dromer in mijzelf gevolgd. Mensen die hun hele leven met tegenzin achter een loket doorbrengen, iedere dag gelaten naar kantoor gaan, vloeren moeten dweilen, en zeggen dat ze nooit een kans hebben gekregen, wat hebben die met hun dromen gedaan?
Ben jij de dromer in jezelf gevolgd, vroeg hij mij. Ik schudde mijn hoofd … Ik was een surfer, dansend en capriolen uithalend op de branding, tot ik mijn nek brak in het aanrollende golvengeweld … In mijn leven heeft het in hoofdzaak alleen maar gestormd, wat heb ik nagestreefd, wat stel ik al met al nu helemaal voor, struinend door dit onttakelde bos. Doe ik ertoe?
Hij zei: Het leven moet nu en dan krankzinnig idioot zijn, soms moet je er een trap tegen geven zodat alles een ogenblik scheef komt te staan, anders is het een doffe aaneenschakeling van betekenisloze datums, waar je je ten slotte niets van herinnert: willekeurige fragmentjes leven die geen gestructureerd geheel vormen, het leven als opeenvolging van toevallige anekdoten. Nu en dan moet je iets durven, ben je het daarmee eens?"
man man man...
"Hij zei ook: Ik ben de dromer in mijzelf gevolgd. Mensen die hun hele leven met tegenzin achter een loket doorbrengen, iedere dag gelaten naar kantoor gaan, vloeren moeten dweilen, en zeggen dat ze nooit een kans hebben gekregen, wat hebben die met hun dromen gedaan?
Ben jij de dromer in jezelf gevolgd, vroeg hij mij. Ik schudde mijn hoofd … Ik was een surfer, dansend en capriolen uithalend op de branding, tot ik mijn nek brak in het aanrollende golvengeweld … In mijn leven heeft het in hoofdzaak alleen maar gestormd, wat heb ik nagestreefd, wat stel ik al met al nu helemaal voor, struinend door dit onttakelde bos. Doe ik ertoe?
Hij zei: Het leven moet nu en dan krankzinnig idioot zijn, soms moet je er een trap tegen geven zodat alles een ogenblik scheef komt te staan, anders is het een doffe aaneenschakeling van betekenisloze datums, waar je je ten slotte niets van herinnert: willekeurige fragmentjes leven die geen gestructureerd geheel vormen, het leven als opeenvolging van toevallige anekdoten. Nu en dan moet je iets durven, ben je het daarmee eens?"
man man man...
August 16, 2008
Eigenlijk is er maar één echt geschikt woord voor dit boek en dat luidt 'vakmanschap'...
Maar dan wel in de meest positieve en zuivere zin van het woord. Brouwers is als schrijver een echte 'stielman', die zijn vak door en door kent en zéér goed weet waar hij mee bezig is...
Erg aangenaam dus om als lezer in zijn beschrijvingen kopje onder te mogen gaan...
Het boek zet je wel aan tot 'mijmeren'...
'Hoeveel 'datumloze dagen' telt m'n eigen leven?' (de 'gewone menselijke dosis,? al te-veel?)
'Waar laat ik m'n onrust achter' ? (Niet in 't tellen van bomen. Maar waar dan?)
'Wie helpt mij ooit over het hek?' (En wil ik dat wel? En wanneer dan?)
Books&Music: Boccherini, La ritirata (notturna) di Madrid, n°9 in C-groot
Maar dan wel in de meest positieve en zuivere zin van het woord. Brouwers is als schrijver een echte 'stielman', die zijn vak door en door kent en zéér goed weet waar hij mee bezig is...
Erg aangenaam dus om als lezer in zijn beschrijvingen kopje onder te mogen gaan...
Het boek zet je wel aan tot 'mijmeren'...
'Hoeveel 'datumloze dagen' telt m'n eigen leven?' (de 'gewone menselijke dosis,? al te-veel?)
'Waar laat ik m'n onrust achter' ? (Niet in 't tellen van bomen. Maar waar dan?)
'Wie helpt mij ooit over het hek?' (En wil ik dat wel? En wanneer dan?)
Books&Music: Boccherini, La ritirata (notturna) di Madrid, n°9 in C-groot
August 6, 2025
Een plot met veel emotioneel potentieel, maar aangelengd met iets te veel vrouwonvriendelijke uitspraken of beschrijvingen. De stijl maakt veel, maar niet alles, goed.
In de herfst, zoals nu, trekken de berken, de beuken, de eiken hun kleren en kleuren uit en poseren als potloodventers tussen het wintervaste groen van dennen en sparren, dat alleen wat roestig wordt.
November 19, 2025
Ik blijf erbij de schrijfstijl van Brouwers is echt van een andere planeet maar ik ben de vrouwonvriendelijke passages/ vrouwen die enkel in dienst staan van mannelijke personages een beetje beu gezien.
February 14, 2017
Uitzonderlijke stijl, geweldige opening, mooi einde, maar het middendeel kon me niet echt bekoren. Vond het wat saai, oninteressant.
Wellicht ben ik te jong om me in te leven in een hoofdpersoon van middelbare leeftijd die het wel zo'n beetje heeft gezien en eigenlijk alleen nog spijt lijkt te voelen. Misschien lees ik dit boek over dertig jaar nog een keer en blaast het me dan volledig weg.
Aan de stijl ligt het in ieder geval niet; ik vond Brouwers' schrijven erg mooi, poëtisch, met sterke metaforen en zinsconstructies. Ik wil wel meer van zijn werk proeven.
Wellicht ben ik te jong om me in te leven in een hoofdpersoon van middelbare leeftijd die het wel zo'n beetje heeft gezien en eigenlijk alleen nog spijt lijkt te voelen. Misschien lees ik dit boek over dertig jaar nog een keer en blaast het me dan volledig weg.
Aan de stijl ligt het in ieder geval niet; ik vond Brouwers' schrijven erg mooi, poëtisch, met sterke metaforen en zinsconstructies. Ik wil wel meer van zijn werk proeven.
April 16, 2019
Onder de indruk van dit schrijven van Brouwers. Een heel psychologische roman, geschreven vanuit het perspectief van een vader, die nooit echt een vader is kunnen zijn, behalve op het laatste, cruciale moment, het sterven van zijn zoon.
This entire review has been hidden because of spoilers.
September 29, 2023
‘Datumloze dagen is een roman over een troebele vader-zoonrelatie in het teken van leven, liefde, schaamte en dood.’ Zo typeert de auteur zelf op de eerste pagina zijn roman. ‘De naamloze verteller in deze roman herinnert zich de paar ontmoetingen met zijn buiten zicht geraakte zoon,’ staat er ook op die eerste pagina. Die herinneringen komen op terwijl de verteller rondloopt in het bos vlakbij zijn huis. Precieze datums ontbreken (uiteraard, zie titel), maar de verteller zal eind 60 zijn.
‘Het leven is een opeenvolging van willekeurige anekdoten.’ Alweer een zin van die eerste pagina, om precies te zijn de openingszin van het boek. En zo gaat dat herinneren tijdens het ronddolen in het bos dan ook: er komen allerlei verhalen voorbij uit het leven van de verteller. Hoe hij zijn eerste vrouw Mirjam ontmoette, hoe dat – tegen zijn zin – leidde tot de komst een van een zoon, Nathan genoemd. De ontmoetingen met diverse andere vrouwen waar de overspelige verteller zich mee inlaat. Hoe het huwelijk met Mirjam schipbreuk loopt. Hoe hij vervolgens geen contact meer heeft met de niet-gewenste zoon, dan 6 jaar oud. Hoe de verteller in de loop van een aantal decennia de zoon een drietal keren min of meer toevallig ontmoet (en hem daarbij steeds niet herkent). En hoe tenslotte de zoon met een ernstige ziekte in het ziekenhuis komt te liggen en de verteller aan zijn bed komt te zitten.
Jeroen Brouwers lees je niet als je een grote behoefte voelt om opgemonterd te worden. De hoofdpersoon is een misantropische, zwartgallige, vunzige mopperkont. Niet verrassend, want aldus typeert Brouwers zelf zijn mannelijke personages: ze ‘zijn zonder uitzondering sullige, tamelijk beklagenswaardige, besluiteloze karakters, gijzelaars in verlepte huwelijken, voortstrompelend in grijzige levens waarin ze graag verandering zouden aanbrengen als ze maar durfden, als ze maar in staat waren rigoureus knopen door te hakken, allerhande hinderlijks uit hun bestaan weg te schrappen.’
Jeroen Brouwers lees je al evenmin als je een verhaal verteld wilt zien worden. Het gaat het niet om de plot, het gaat hem om de vorm. Aangezien Datumloze dagen een van de latere romans is van Brouwers (uit 2007) is hij qua stilistisch vernuft inmiddels bijzonder geraffineerd. Gebeurtenissen die gespiegeld worden. De verteller als jonge vader die zijn net geboren zoontje zoekt in het ziekenhuis; het zoontje omklemt zijn vinger. En dan de zoon als veertig jarige, ernstig ziek in het ziekenhuis, die de hand van zijn vader vastpakt. Patronen, zoals de gitaarmuziek die de verteller hoort in Venetië, als hij daar een romantische episode beleeft met zijn Mirjam. Muziek die hij weer hoort van een straatmuzikant in New York, een tiener met gitaar, die zijn zoon blijkt te zijn. Muziek tenslotte die zijn zoon blijkt te hebben opgenomen met zijn eigen muziekensemble. Die dan pas een naam krijgt: la ritirata di Madrid van Boccherini. De verwijzingen naar eigen werk, naar ander werk (een lijkvaart met gondel in Venetië: De dood in Venetië van Mann), naar de klassieken, met Oedipus als meest voor de hand liggende in een vader-zoon vertelling. Het door elkaar laten lopen van tijden, van toen en nu, vroeger en later. En daar dan over schrijven: ‘Vroeger? Wat drukt deze tijdbepaling in al haar vaagte eigenlijk uit? Hoe lang ligt vroeger achter ons, - behoort een uur geleden niet even ver tot vroeger als vijfendertig jaar?’ Vorm en inhoud vallen samen. Hij werkt blijkbaar met een aantal vaste procedures. Ik laat het graag aan literatuurwetenschappers om daarover uit te weiden. Ik ben een ‘gewone’ lezer, maar ik kan wel constateren dat Datumloze dagen, zoals dat geloof ik heet ‘zorgvuldig is gecomponeerd’.
Er staan veel mooi geformuleerde zinnen in het boek. Het gaat over wezenlijke dingen, zoals: Wat is de zin van ons bestaan? Doe ik ertoe, mijn kleine onbetekenende ik? Er komen genoeg passages voorbij die tot nadenken aanzetten. Twee voorbeelden:
‘De honderden dingen in je leven die je verkeerd hebt gedaan. Hoe ouder je wordt, hoe meer schaamte.’
‘Je moet in je leven goed in iets zijn geweest, je moet in iets hebben uitgeblonken dat alleen jij op jouw manier van de grond en voor elkaar hebt kunnen krijgen, - het besef dat je daar met voldoening op kan terugkijken, maakt sterven serener.’
Maar die bril van misantropische, zwartgallige, vunzige mopperkont waardoor ik als lezer naar het verhaal, nee, geen verhaal, een opeenvolging van willekeurige anekdoten, moet kijken past mij niet goed. Voortdurend zie ik de randen van het montuur. Ik herken wel wat in wat recensent Wim Vogel schrijft. Die zegt dat Brouwers krampachtig probeert om literatuur te maken van zijn verdriet. ‘Voortdurend word je daarmee geconfronteerd en dat verdriet wil maar niet míjn verdriet worden. Brouwers, lijkt het wel, heeft deze roman vooral voor zichzelf geschreven en zet daardoor zijn lezers buitenspel.’
Stilistisch knap, hoog literair gehalte, maar het raakt mij niet. Daarentegen wel een boek waarin iedereen die ouder wordt en het leven overdenkt origineel en knap geformuleerde observaties zal aantreffen. Zo komt Datumloze dagen voor mij op 3 sterren.
‘Het leven is een opeenvolging van willekeurige anekdoten.’ Alweer een zin van die eerste pagina, om precies te zijn de openingszin van het boek. En zo gaat dat herinneren tijdens het ronddolen in het bos dan ook: er komen allerlei verhalen voorbij uit het leven van de verteller. Hoe hij zijn eerste vrouw Mirjam ontmoette, hoe dat – tegen zijn zin – leidde tot de komst een van een zoon, Nathan genoemd. De ontmoetingen met diverse andere vrouwen waar de overspelige verteller zich mee inlaat. Hoe het huwelijk met Mirjam schipbreuk loopt. Hoe hij vervolgens geen contact meer heeft met de niet-gewenste zoon, dan 6 jaar oud. Hoe de verteller in de loop van een aantal decennia de zoon een drietal keren min of meer toevallig ontmoet (en hem daarbij steeds niet herkent). En hoe tenslotte de zoon met een ernstige ziekte in het ziekenhuis komt te liggen en de verteller aan zijn bed komt te zitten.
Jeroen Brouwers lees je niet als je een grote behoefte voelt om opgemonterd te worden. De hoofdpersoon is een misantropische, zwartgallige, vunzige mopperkont. Niet verrassend, want aldus typeert Brouwers zelf zijn mannelijke personages: ze ‘zijn zonder uitzondering sullige, tamelijk beklagenswaardige, besluiteloze karakters, gijzelaars in verlepte huwelijken, voortstrompelend in grijzige levens waarin ze graag verandering zouden aanbrengen als ze maar durfden, als ze maar in staat waren rigoureus knopen door te hakken, allerhande hinderlijks uit hun bestaan weg te schrappen.’
Jeroen Brouwers lees je al evenmin als je een verhaal verteld wilt zien worden. Het gaat het niet om de plot, het gaat hem om de vorm. Aangezien Datumloze dagen een van de latere romans is van Brouwers (uit 2007) is hij qua stilistisch vernuft inmiddels bijzonder geraffineerd. Gebeurtenissen die gespiegeld worden. De verteller als jonge vader die zijn net geboren zoontje zoekt in het ziekenhuis; het zoontje omklemt zijn vinger. En dan de zoon als veertig jarige, ernstig ziek in het ziekenhuis, die de hand van zijn vader vastpakt. Patronen, zoals de gitaarmuziek die de verteller hoort in Venetië, als hij daar een romantische episode beleeft met zijn Mirjam. Muziek die hij weer hoort van een straatmuzikant in New York, een tiener met gitaar, die zijn zoon blijkt te zijn. Muziek tenslotte die zijn zoon blijkt te hebben opgenomen met zijn eigen muziekensemble. Die dan pas een naam krijgt: la ritirata di Madrid van Boccherini. De verwijzingen naar eigen werk, naar ander werk (een lijkvaart met gondel in Venetië: De dood in Venetië van Mann), naar de klassieken, met Oedipus als meest voor de hand liggende in een vader-zoon vertelling. Het door elkaar laten lopen van tijden, van toen en nu, vroeger en later. En daar dan over schrijven: ‘Vroeger? Wat drukt deze tijdbepaling in al haar vaagte eigenlijk uit? Hoe lang ligt vroeger achter ons, - behoort een uur geleden niet even ver tot vroeger als vijfendertig jaar?’ Vorm en inhoud vallen samen. Hij werkt blijkbaar met een aantal vaste procedures. Ik laat het graag aan literatuurwetenschappers om daarover uit te weiden. Ik ben een ‘gewone’ lezer, maar ik kan wel constateren dat Datumloze dagen, zoals dat geloof ik heet ‘zorgvuldig is gecomponeerd’.
Er staan veel mooi geformuleerde zinnen in het boek. Het gaat over wezenlijke dingen, zoals: Wat is de zin van ons bestaan? Doe ik ertoe, mijn kleine onbetekenende ik? Er komen genoeg passages voorbij die tot nadenken aanzetten. Twee voorbeelden:
‘De honderden dingen in je leven die je verkeerd hebt gedaan. Hoe ouder je wordt, hoe meer schaamte.’
‘Je moet in je leven goed in iets zijn geweest, je moet in iets hebben uitgeblonken dat alleen jij op jouw manier van de grond en voor elkaar hebt kunnen krijgen, - het besef dat je daar met voldoening op kan terugkijken, maakt sterven serener.’
Maar die bril van misantropische, zwartgallige, vunzige mopperkont waardoor ik als lezer naar het verhaal, nee, geen verhaal, een opeenvolging van willekeurige anekdoten, moet kijken past mij niet goed. Voortdurend zie ik de randen van het montuur. Ik herken wel wat in wat recensent Wim Vogel schrijft. Die zegt dat Brouwers krampachtig probeert om literatuur te maken van zijn verdriet. ‘Voortdurend word je daarmee geconfronteerd en dat verdriet wil maar niet míjn verdriet worden. Brouwers, lijkt het wel, heeft deze roman vooral voor zichzelf geschreven en zet daardoor zijn lezers buitenspel.’
Stilistisch knap, hoog literair gehalte, maar het raakt mij niet. Daarentegen wel een boek waarin iedereen die ouder wordt en het leven overdenkt origineel en knap geformuleerde observaties zal aantreffen. Zo komt Datumloze dagen voor mij op 3 sterren.
October 29, 2022
"Met vrouwen valt niet te praten, met vrouwen valt niets af te spreken zodra ze broeds worden. Biologische klok? Zeg maar tijdbom. Vrouwen houden zich niet aan afspraken zodra hun onderbuik begint te tochten en ze blind gehoorzamen aan hun instinct tot hitsigheid om te worden bezwangerd."(p24)
Brouwers weet dat de pen machtiger is dan het zwaard. Dat blijkt natuurlijk uit zijn polemieken en ander werk, maar ook in Datumloze dagen is zijn pen bepaald scherp. Zoals vaker kruip je bij Brouwers in het cynische hoofd van het hoofdpersonage. Die wil als 23-jarige geen kind met zijn vriendin Mirjam maar wordt dan toch vader van Nathan. Na een tijdje gaan ze uit elkaar, niet als vrienden, en vader en zoon zien elkaar bijna nooit meer terug. Maar niets is wat het schijnt in deze korte, maar zorgvuldig opgebouwde roman.
Brouwers presenteert zijn verhaal als de eigenzinnige mijmering van een oudere man in een bos. Hij denkt terug aan zijn leven en geeft zijn ongezouten mening. Hij heeft bijvoorbeeld geen goed woord over voor het musicalgenre (of vrouwen zoals blijkt uit het citaatje bovenaan). Nauwelijks voor gitaristen, "Gitaar: harp voor de arme, die doorgaans niet is geschoold in de kunstzinnige beheersing ervan."(p58). Toch zit het hoofdpersonage gewrongen met zichzelf: hij houdt eigenlijk van zijn zoon en voelt dat zijn leven vooral een aaneenschakeling is van datumloze dagen. De keuzes die hij maakte zorgden niet echt voor veel geluk in zijn leven. Je hebt dat misschien niet door aan het begin van het boek, maar het motto van het boek is zoals altijd bijzonder veelzeggend, blijkt achteraf:"II Samuel 18:33". Meer staat er niet, het is dus aan de lezer om dat op te zoeken.Een heel knap boek dat ondanks zijn cynisme ook heel menselijk en warm is.
December 9, 2021
De plot kon me niet helemaal overtuigen, en ook de herhaling van de titel doorheen het boek vond ik knullig en storend. Voor de rest was dit genieten: heerlijk verteld, geen enkele manke metafoor of vergelijking, steeds precies het juiste woord zonder dat het gezocht wordt ('een adempje wind'). Met plezier naar geluisterd.
July 17, 2019
Prachtige zinnen en woorden van taalvirtuoos Jeroen Brouwers.
Over een vader die vindt dat hij vastzit in zijn huwelijk, met een kind dat hij nooit gewild heeft. Die toch wroeging krijgt als hij zijn kind later als volwassene leert kennen. Een mooi boek over de scheve relatie tussen vader en zoon.
Over een vader die vindt dat hij vastzit in zijn huwelijk, met een kind dat hij nooit gewild heeft. Die toch wroeging krijgt als hij zijn kind later als volwassene leert kennen. Een mooi boek over de scheve relatie tussen vader en zoon.
March 6, 2019
Om nog eens goed over na te denken.
Literair hoogstaand.
Literair hoogstaand.
November 13, 2021
Ik mis altijd iets bij JB, maar aan prachtige metaforen of klinkende zinnen geen gebrek!
October 31, 2022
Ben helemaal weg van Jeroen Brouwers...die woordkeuze, zinsopbouw, vergelijkingen. Zijn schrijfstijl doet je zin krijgen om de tekst in een snel tempo te lezen, terwijl het verhaal en de woordkeuze je laten vertragen en herlezen om te genieten. Ook zulke pakkende verhalen....Ik heb nog
maar Bezonken Rood, Hout en dit boek gelezen, maar daar zal het niet bij stoppen
maar Bezonken Rood, Hout en dit boek gelezen, maar daar zal het niet bij stoppen
December 5, 2024
Score zwaar onder invloed van Maltese zon en vergezichten
October 12, 2023
Prachtige stijl en een verhaal dat tot op het bot snijdt.
May 26, 2022
Kijk uit. Voornamelijk de dood.
August 14, 2015
My second book by Jeroen Brouwers, the first being Geheime kamers. I'd say this book definitely had more vision and a better concept, although I did enjoy my first Brouwers as well. Then again, I have always liked the grumpy old writer, refusing literary prizes and living in seclusion in an illegal forest cabin. And, let's not forget - what he does, he does really well. His control over language is remarkable, and I'd say that this is his main strength without a doubt.
'Datumloze dagen' adds another element to the mix, as far as I'm concerned. Although essentially a story about a father-son relationship which is defective to say the least, the book is also interesting as a sort of ethic case study. What does it take to be a parent? How does one deal with selfish desires and unexpected family situations?
Hard to say more about this book, except for the fact that it is beautifully written, and that it is definitely worth reading.
'Datumloze dagen' adds another element to the mix, as far as I'm concerned. Although essentially a story about a father-son relationship which is defective to say the least, the book is also interesting as a sort of ethic case study. What does it take to be a parent? How does one deal with selfish desires and unexpected family situations?
Hard to say more about this book, except for the fact that it is beautifully written, and that it is definitely worth reading.
February 16, 2008
Natuurlijk schitterend en meeslepend geschreven... maar ik heb het nu wel gehad met die "losers" mentaliteit van de mannelijke hoofdfiguren van Brouwers !
October 8, 2011
Het mooiste Nederlands sinds Elsschot? Prachtig boek, pakkend verhaal.
June 7, 2022
Na 30 pagina’s beseffen dat je een boek al eens gelezen hebt. Dat zegt misschien wel wat. Conclusie na deze tweede leesbeurt: prachtige zinnen, maar een weinig memorabel verhaal.
February 25, 2023
na enige jaren herlezen, nog even virtuoos
April 25, 2025
Schuld, schuld, schuld. Het leven als een wandeling door een pad paddestoelen waarin je een spoor van platgetrapt rood achterlaat. Vader - het naamloze personale perspectief van de roman - en zoon Nathan verliezen elkaar uit het oog, omdat de vader een egoïstische onwijze seksbeluste lul is, die niets van vrouwen, nee, niets van mensen wil hebben of begrijpt. Een autist van een heel gemene soort. Alles is zijn schuld. De vader heeft wel een erg succesvolle wetenschappelijke carrière, je begrijpt niet goed hoe. De zoon groeit op als een verbeterde versie van zijn vader, die hem op zijn zesde verlaten heeft. Na een eerste prettige hereniging in New York (misschien vooral omdat Nathan een prachtige vriendin heeft) verbreekt de zoon het contact, als de vader hem in Wenen weer niet herkent omdat hij, vader, een vrouw zit te versieren. Nathan geeft hem als afscheidsgeschenk een plaatje van hemzelf met muziek van Boccherini. Die muziek wordt een motief in het leven van de vader, want niet Engels, niet Esperanto, maar muziek is de enige universele taal. Ironisch genoeg wordt de zoon een groot succes in een genre dat de vader verafschuwt, de musical. Maar de vader spreekt ook geen enkele taal om de zoon te bereiken. Gek genoeg was hij tot zijn vertrek van Nathan wel een soort van goede vader, en gek genoeg later een leuke opa voor zijn kleindochter Amber.
Hij kan iets goed maken en doet dat ook. Maar het lost niets op. De schuld zal altijd als een pianosnaar om zijn nek worden aangetrokken, zoals Tony Soprano doet als hij zijn beste vriend vermoordt. Door die snaar zal hij schuldig sterven.
Het boek is gitzwart. Toch was ik diep ontroerd toen de net geboren Nathan de vinger van zijn vader - die hem niet wilde, die hem geaborteerd had willen laten worden, die geen seks meer heeft met zijn moeder na zijn komst - vast pakt en niet meer loslaat. Zoals hij dat vlak voor zijn dood weer doet. En vader stapt in de auto en hoort Boccherini.
Geschreven in Brouwers' barokke maar glasheldere stijl. Een meesterwerk.
Hij kan iets goed maken en doet dat ook. Maar het lost niets op. De schuld zal altijd als een pianosnaar om zijn nek worden aangetrokken, zoals Tony Soprano doet als hij zijn beste vriend vermoordt. Door die snaar zal hij schuldig sterven.
Het boek is gitzwart. Toch was ik diep ontroerd toen de net geboren Nathan de vinger van zijn vader - die hem niet wilde, die hem geaborteerd had willen laten worden, die geen seks meer heeft met zijn moeder na zijn komst - vast pakt en niet meer loslaat. Zoals hij dat vlak voor zijn dood weer doet. En vader stapt in de auto en hoort Boccherini.
Geschreven in Brouwers' barokke maar glasheldere stijl. Een meesterwerk.
Read
November 6, 2022Leesportfolio: opdracht 1
Mening
Datumloze Dagen is geschreven in een schrijfstijl waarin ik me niet zo goed kon vinden.
Het boek leest traag en lijkt heel vaag zolang je het motief achter sommige elementen niet begrijpt. Tijdens het lezen had ik moeite om een duidelijke verhaallijn te schetsen. Naarmate het boek vorderde kon ik eindelijk de verhaallijn vinden en het motief achterhalen. Ik ontdekte dat de boswandeling, waarover Jeroen Brouwers, vertelt het leven van de vader ofwel de ik-verteller voorstelt. Dit is niet het enige motief dat Jeroen Brouwers gebruikt in zijn boek. Aan het einde van het boek is te lezen dat het been van Nathan, de zoon van de ik-verteller, moet geamputeerd worden omwille van een combinatie van een immuunziekte en een kat die hem had gekrabd. Deze gebeurtenis kunnen we linken aan Oedipus omdat het woord Oedipus, ‘gezwollen voet’ betekent. Ik vind voldoening in het vinden van zulke motieven. Door het ontdekken van deze motieven kreeg ik ook een duidelijkere kijk op de verhaallijn en het precieze thema van het verhaal. Toen ik begon met lezen had ik moeite met het lezen van het boek maar uiteindelijk vielen alle puzzelstukjes in elkaar. Het boek was voor mij dus toch even op de tanden bijten. Ik zou het boek aanraden als je houdt van traag geschreven boeken en motieven.
Flor Rommes
6WeWi
Mening
Datumloze Dagen is geschreven in een schrijfstijl waarin ik me niet zo goed kon vinden.
Het boek leest traag en lijkt heel vaag zolang je het motief achter sommige elementen niet begrijpt. Tijdens het lezen had ik moeite om een duidelijke verhaallijn te schetsen. Naarmate het boek vorderde kon ik eindelijk de verhaallijn vinden en het motief achterhalen. Ik ontdekte dat de boswandeling, waarover Jeroen Brouwers, vertelt het leven van de vader ofwel de ik-verteller voorstelt. Dit is niet het enige motief dat Jeroen Brouwers gebruikt in zijn boek. Aan het einde van het boek is te lezen dat het been van Nathan, de zoon van de ik-verteller, moet geamputeerd worden omwille van een combinatie van een immuunziekte en een kat die hem had gekrabd. Deze gebeurtenis kunnen we linken aan Oedipus omdat het woord Oedipus, ‘gezwollen voet’ betekent. Ik vind voldoening in het vinden van zulke motieven. Door het ontdekken van deze motieven kreeg ik ook een duidelijkere kijk op de verhaallijn en het precieze thema van het verhaal. Toen ik begon met lezen had ik moeite met het lezen van het boek maar uiteindelijk vielen alle puzzelstukjes in elkaar. Het boek was voor mij dus toch even op de tanden bijten. Ik zou het boek aanraden als je houdt van traag geschreven boeken en motieven.
Flor Rommes
6WeWi
November 6, 2022
Anne-Sophie Michel 6ECWE
Het boek is niet heel erg dik, maar toch koste het me erg veel tijd om er doorheen te komen. Ik zou het boek niet aanraden aan anderen. Het verhaal is een monoloog dat loopt over 40 levensjaren van een man. In het boek wordt er niet echt gebruik gemaakt van duidelijke tijdsaanduidingen waardoor het moeilijk wordt om de chronologie van het verhaal te begrijpen. De schrijver gebruikt veel meer woorden dan nodig zijn, soms schrijft hij over 1 dag wel 10 pagina’s en daarna springt hij weer 15 jaar vooruit. Hierdoor wordt het begrijpen van de chronologie nogmaals moeilijk. Het hoofdpersonage staat me ook niet aan. Het is een man die geen vader wil zijn maar dan toch een zoon krijgt, met zijn op dat moment echtgenote. Die zoon loopt hij in de volgende jaren af en toe tegen het lijf, maar telkens zonder enige goede afloop. Heel zijn levensloop kijkt hij niet naar zijn zoon om, tot hij op zijn sterfbed ligt en hij verzoening zoekt en zichzelf op een goed blaadje wil zetten. In het verhaal worden vrouwen afgebeeld als lustobjecten wat mij de kriebels geeft tijdens het lezen. Het hoofdpersonage wil al na een halfjaar scheiden van zijn vrouw en nadien poept hij rond met alles wat rondloopt.
Het boek is niet heel erg dik, maar toch koste het me erg veel tijd om er doorheen te komen. Ik zou het boek niet aanraden aan anderen. Het verhaal is een monoloog dat loopt over 40 levensjaren van een man. In het boek wordt er niet echt gebruik gemaakt van duidelijke tijdsaanduidingen waardoor het moeilijk wordt om de chronologie van het verhaal te begrijpen. De schrijver gebruikt veel meer woorden dan nodig zijn, soms schrijft hij over 1 dag wel 10 pagina’s en daarna springt hij weer 15 jaar vooruit. Hierdoor wordt het begrijpen van de chronologie nogmaals moeilijk. Het hoofdpersonage staat me ook niet aan. Het is een man die geen vader wil zijn maar dan toch een zoon krijgt, met zijn op dat moment echtgenote. Die zoon loopt hij in de volgende jaren af en toe tegen het lijf, maar telkens zonder enige goede afloop. Heel zijn levensloop kijkt hij niet naar zijn zoon om, tot hij op zijn sterfbed ligt en hij verzoening zoekt en zichzelf op een goed blaadje wil zetten. In het verhaal worden vrouwen afgebeeld als lustobjecten wat mij de kriebels geeft tijdens het lezen. Het hoofdpersonage wil al na een halfjaar scheiden van zijn vrouw en nadien poept hij rond met alles wat rondloopt.
January 8, 2021
Datumloze dagen - Jeroen Brouwers
Deze psychologische roman gaat over de relatie tussen een vader en een zoon. Het verhaal is opgebouwd als één lange monoloog, die gehouden wordt door de ik-figuur op 3 juli 2007. De hoofdpersoon is een man van begin zestig, die een behoorlijk getroubleerde relatie met zijn zoon heeft. Op het moment van vertellen is zoon ongeveer veertig jaar oud. De geboorte van zoon was al ingewikkeld. De ik-figuur wilde helemaal geen vader worden en voelde zich er door zijn toenmalige vrouw ingeluisd. Vader verlaat het gezin. De roman beschrijft vervolgens de sporadische ontmoetingen die tussen vader en zoon plaats vinden: alle op dagen waarvan de datum niet is genoemd.
De moeilijke ouder-zoonverhouding kennen we uit meerdere werken van Brouwers, niet in de laatste plaats uit Bezonken rood. Eén van Brouwers' kinderen is ook overleden. Zelf ontkent hij in de Volkskrant dat het boek autobiografisch is, maar de oplettende lezer zal in een aantal verhaalelementen toch wat autobiografische gegevens zien.
Ik vond het een mooi en bijzonder boek om te lezen. Met ieder boek dat ik lees, word ik steeds een beetje meer fan van Brouwers!
Deze psychologische roman gaat over de relatie tussen een vader en een zoon. Het verhaal is opgebouwd als één lange monoloog, die gehouden wordt door de ik-figuur op 3 juli 2007. De hoofdpersoon is een man van begin zestig, die een behoorlijk getroubleerde relatie met zijn zoon heeft. Op het moment van vertellen is zoon ongeveer veertig jaar oud. De geboorte van zoon was al ingewikkeld. De ik-figuur wilde helemaal geen vader worden en voelde zich er door zijn toenmalige vrouw ingeluisd. Vader verlaat het gezin. De roman beschrijft vervolgens de sporadische ontmoetingen die tussen vader en zoon plaats vinden: alle op dagen waarvan de datum niet is genoemd.
De moeilijke ouder-zoonverhouding kennen we uit meerdere werken van Brouwers, niet in de laatste plaats uit Bezonken rood. Eén van Brouwers' kinderen is ook overleden. Zelf ontkent hij in de Volkskrant dat het boek autobiografisch is, maar de oplettende lezer zal in een aantal verhaalelementen toch wat autobiografische gegevens zien.
Ik vond het een mooi en bijzonder boek om te lezen. Met ieder boek dat ik lees, word ik steeds een beetje meer fan van Brouwers!
December 12, 2023
Jeroen Brouwers brengt in Datumloze dagen het ontluisterende verhaal van een vader die totaal vervreemd is van zijn eigen zoon. Dat is voor een stuk zijn eigen keuze, maar tegelijk ook weer niet. Een verhaal over angst voor het leven of eerder voor de zinloosheid van dat leven. Uiteindelijk wordt de vader tot een ultieme, pijnlijke heldendaad gedreven voor zijn zoon. De titel verwijst naar de gapende leegte die de vader voor zichzelf creëert in een leven vol vrijheid, maar zonder menselijke relaties die naam waardig. Een roman die confronterende vragen stelt bij de zin van ons bestaan, maar finaal ontroert door de schaamte en het gemis van wat had kunnen zijn.
Displaying 1 - 30 of 74 reviews