Jump to ratings and reviews
Rate this book

Προς τ' άστρα: Ένα μαγευτικό ταξίδι στον κόσμο της Αστροφυσικής

Rate this book
Από τα αρχαιότατα χρόνια ο άνθρωπος έστρεφε το βλέμμα του προς τ’ άστρα, κατακλυσμένος από συναισθήματα δέους και απορίας: Tι ήταν άραγε αυτά τα μικροσκοπικά ουράνια φώτα που συντρόφευαν τις νύχτες μας; Τους τελευταίους αιώνες η ανθρωπότητα έχει σημειώσει τεράστια επιστημονική πρόοδο. Εξηγήσαμε τη φύση των αστέρων και κατανοήσαμε εις βάθος τις διεργασίες που συμβαίνουν στο εσωτερικό τους, ενώ τα διαστημόπλοιά μας ταξίδεψαν μέχρι τα πέρατα του ηλιακού μας συστήματος. Αλλά δεν σταματήσαμε εκεί. Έχουμε πλέον τη δυνατότητα μέσα από τις παρατηρήσεις μας να ταξιδεύουμε νοητά και να μελετάμε αντικείμενα που βρίσκονται δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά από εμάς, δισεκατομμύρια χρόνια στο παρελθόν.

Το βιβλίο αυτό αποτελεί ένα μαγευτικό ταξίδι στον κόσμο της Αστροφυσικής και των εντυπωσιακότερων πτυχών της. Μέσα στις σελίδες του ξεδιπλώνονται οι εξωτικές συνθήκες των πλανητών του ηλιακού μας συστήματος, η προσπάθεια εύρεσης νέων «κόσμων», η επική ιστορία της γέννησης και του θανάτου των αστέρων, οι μυστηριώδεις μαύρες τρύπες και τα υπέρλαμπρα κβάζαρ, το παρελθόν και το μέλλον του Σύμπαντος, η αναζήτηση εξωγήινης ζωής και πολλά ακόμα συναρπαστικά κεφάλαια της Αστροφυσικής και της Αστρονομίας.

Μέσα από απλές εξηγήσεις των φυσικών φαινομένων και πλούσια εικονογράφηση, ο αναγνώστης θα γνωρίσει τη γοητεία της διαστημικής εξερεύνησης και θα μπορέσει να κατανοήσει καλύτερα από ποτέ τη θέση του ανθρώπου μέσα στο Σύμπαν.

304 pages, Hardcover

First published December 16, 2020

100 people are currently reading
553 people want to read

About the author

Παύλος Καστανάς

1 book64 followers
Ο Παύλος Καστανάς γεννήθηκε στην Αθήνα το 1982. Σπούδασε Φυσική στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και στη συνέχεια πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στον τομέα της Αστροφυσικής στο Queen Mary University of London, όπου και αρίστευσε. Εργάζεται εδώ και αρκετά χρόνια στην ιδιωτική τριτοβάθμια εκπαίδευση ως συνεργάτης-λέκτορας του Πανεπιστημίου του Derby, διδάσκοντας προπτυχιακά μαθήματα θετικών επιστημών. Επίσης, έχει διδάξει Φυσική και Χημεία στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ενώ έχει σχεδιάσει μια πλήρη σειρά μαθημάτων Αστρονομίας για παιδιά.

Στα πλαίσια της επικοινωνίας της επιστήμης, έχει οργανώσει δεκάδες εκδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα και έχει πραγματοποιήσει πλήθος ομιλιών και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων.

Το 2017 δημιούργησε το ελληνικό διαδικτυακό κανάλι Αστροφυσικής Astronio, το οποίο μέσα σε 3,5 χρόνια λειτουργίας ξεπέρασε τις 13 εκατομμύρια προβολές και τους 180.000 συνδρομητές.

Για την προσφορά του στη διάχυση της επιστήμης, το φθινόπωρο του 2019 τού απονεμήθηκε το βραβείο επικοινωνίας της επιστήμης ΕΠΙ2.

Ratings & Reviews

What do you think?
Rate this book

Friends & Following

Create a free account to discover what your friends think of this book!

Community Reviews

5 stars
386 (78%)
4 stars
80 (16%)
3 stars
20 (4%)
2 stars
3 (<1%)
1 star
0 (0%)
Displaying 1 - 30 of 63 reviews
2 reviews
January 2, 2021
Μακράν το καλύτερο βιβλίο εκλαικευμενης επιστήμης για να ξεκινήσεις να κατανοείς το ηλιακό μας σύστημα και γενικά το σύμπαν... Απλοϊκός τρόπος γραφής, είναι σαν να σου εξηγεί πράγματα ένας φίλος σου και κατανοείς και το τελευταίο κόμμα!! Απλά αγοράστε το..
Profile Image for Vasilis Manias.
382 reviews103 followers
June 12, 2021
Δεν μπορώ παρά να αναγνωρίσω πως πρόκειται για μία τρομερά ιδιαίτερη δουλειά, προσεγμένη στη λεπτομέρεια, και φροντισμένη με τέτοιο τρόπο που την κάνει πολύ ελκυστική κυριολεκτικά στον πλέον ανυποψίαστο και μή σχετικό με το αντικείμενο αναγνώστη που πιάνει από το πουθενά στα χέρια του ένα βιβλίο που του μαθαίνει τον Έναστρο Ουρανό από το μηδέν μέχρι το εκατο σε πολύ συντομο χρονικό διάστημα και φυσικά με το απαράμιλλο στιλ του μοναδικού έλληνα γιουτούμπερ των 200.000 subscribers Παύλου «Αστρόνιο» Καστανά.
Λάτρεψα τη γλώσσα του, με εντυπωσίασε η δομή του, μου έλυσε πάρα πολλές απορίες που ήδη είχα, μου δημιούργησε και αρκετές καινούριες που ούτε καν φανταζόμουν πως θα έχω, και παρά το γεγονός πως δεν μου σύστηνε για πρώτη φορά το αντικείμενο, το ξεκοκκάλισα μέχρι το τέλος του.
Καλοκαιρινό ανάγνωσμα, το, ιδιαίτερα για τους φαν του καμπινκ και του σταρ γκέηζιν.
Profile Image for Στέλιος Σωτηρίου.
5 reviews2 followers
January 2, 2021
Εντυπωσιακό βιβλίο.Ένα βιβλίο με ένα τεράστιο σεντόνι γεμάτο γνώση να ξετυλίγεται στα μάτια σου.Εκτός αυτού,το βιβλίο έχει να κάνει με θέμα την αστροφυσική και αν σας φαντάζει "δύσκολο" ή εξειδικευμένο καλύτερα να το ξανασκεφτείτε,ένα απο τα πιο εκλαικευμένα βιβλία που μπορούν να προσφέρουν στον κάθε άνθρωπο απλόχερα την γνώση της αστροφυσικής και του διαστήματος.
Profile Image for Giannis.
173 reviews35 followers
April 12, 2024
Γνωστός από το youtube ως «astronio» o Παύλος Καστανάς είναι αστροφυσικός που μας ταξιδεύει στο άγνωστο του διαστήματος μέσα από τα υπέροχα βίντεό του εξηγώντας τα πιο περίεργα φαινόμενα που έχει έλθει αντιμέτωπος ο άνθρωπος μέχρι σήμερα! Μετά από το Youtube ο Παύλος, σε συνεργασία με τις εκδόσεις «Κάκτος» κυκλοφορεί το πρώτο του βιβλίο που απευθύνεται σε αυτούς που τους συναρπάζει το Διάστημα, οι πλανήτες και όλος αυτός μαγικός κόσμο που βρίσκεται έξω από τα στενά όρια της Γης.

Το βιβλίο καταπιάνεται με τα πιο ευρέως γνωστά θέματα γύρω από την αστροφυσική, τους πλανήτες, τις μαύρες τρύπες, τα φαινόμενα και τις θεωρίες που έρχεται σε επαφή ένας μέσος άνθρωπος. Με εξαιρετική γραφή ο συγγραφέας καταφέρνει να μεταφέρει με το γραπτό λόγο την αμεσότητα και την απλότητα που τον χαρακτηρίζει και στα βίντεο, κάνοντας δυσνόητα θέματα να φαντάζουν πιο απλά, ακόμα και για άτομα που ουδεμία σχέση έχουν με το αντικείμενο!

Εύγε!
Profile Image for Fay.
5 reviews
January 5, 2021
Καλογραμμένο βιβλίο με πολλά παραδείγματα που εξηγούν τα δύσκολα φαινόμενα που περιγράφονται στο βιβλίο. Μερικά κεφάλαια (4 και 5) είναι δύσκολο να κατανοηθούν από άτομα που δεν έχουν εμβαθύνει στη φυσική (όπως εγώ) αλλά και πάλι γίνεται μια εξαιρετική προσπάθεια με παραδείγματα για να απλοποιηθεί η δυσκολία τους. Συγχαρητήρια στον Αστρόνιο που μας κεντρίζει συνεχώς το ενδιαφέρον να κοιτάμε προς τα άστρα!
Profile Image for Olia Mic.
7 reviews
January 14, 2021
Εξηγεί με κατανοητό τρόπο θεωρίες, όρους, δεν το βαριέσαι όπως αλλά του είδους και είναι ενημερωμένο με τα τελευταία νέα. Επίσης έχει πολύ καλή εικονογράφιση. Τι άλλο να ζητήσει κανείς; Το διάβασα απνευστί.
Profile Image for Panagiotis Koutentakis.
1 review
January 9, 2021
Εξαιρετικό βιβλίο, με απλή γλώσσα, σε κρατάει και δεν θέλεις να σταματήσεις. Για εμένα όλη η ουσία βρίσκεται στην τελευταία παράγραφο του βιβλίου και το μήνυμα που περνάει...
Profile Image for Dionysis.
6 reviews3 followers
January 2, 2021
Πρόκειται για ένα εξαιρετικό βιβλίο εισαγωγής στην Αστρονομία και Αστροφυσική. Πλήρως ενημερωμένο με στοιχεία και φωτογραφίες μέχρι το 2020, διαφωτίζει με συνοπτικό τρόπο τον αναγνώστη σχεδόν σε όλα αυτά που θα ήθελε να μάθει σχετικά με το αντικείμενο. Κάποιοι όροι μπορεί να διαφέρουν από αλλού (πχ αντί για φαινόμενο και απόλυτο μέγεθος αστέρα, εδώ διαβάζουμε για λαμπρότητα και φωτεινότητα). Ο Παύλος έχει πει ότι απευθύνεται σε άτομα μεγαλύτερα των 14 ετών. Έτσι, όσοι ρωτάνε αν μπορούν να το κάνουν δώρο σε παιδιά πχ 10-12 χρόνων, η απάντησή μου είναι ότι δεν είναι κατάλληλο όχι μόνο επειδή δεν ξέρουν βασική φυσική αλλά επειδή δεν ξέρουν πιο απλές έννοιες όπως πχ «εστία μια έλλειψης». Για μένα, όσοι θέλουν να πάρουν το 100% του βιβλίου θα πρέπει τουλάχιστον να έχουν μια στέρεη γνώση της φυσικής του γυμνασίου. Να έχουν εξοικειωθεί με βασικά στοιχεία της Νευτώνειας Μηχανικής, να ξέρουν τον νόμο της παγκόσμιας έλξης, να ξέρουν τι είναι κύμα, να έχουν μια ιδέα για το φαινόμενο Doppler, να έχουν ακούσει ειδική και γενική σχετικότητα. Αλλιώς, θα χάσουν κάποια πράγματα και δε θα εισπράξουν το μέγιστο που μπορεί να δώσει το βιβλίο. Βέβαια, από την άλλη πλευρά, το βιβλίο μπορεί να κινήσει το ενδιαφέρον σε κάποιον και να διαβάσει ώστε να αποκτήσει το υπόβαθρο που του λείπει. Σε αυτήν την περίπτωση, το κέρδος από το βιβλίο θα είναι πολλαπλό.
Στον Στήβεν Χόκινγκ, όταν έγραφε το “Χρονικό του Χρόνου”, είχαν πει ότι για κάθε εξίσωση που θα έβαζε στο βιβλίο θα μείωνε τους αναγνώστες στο μισό. Έτσι, έβαλε μόνο μία: την E=mc^2. Ο Παύλος φαίνεται ότι δεν ήθελε να χάσει κανέναν αναγνώστη και έτσι δεν έβαλε ούτε μία, γεγονός αξιοθαύμαστο (εξαίρεση αποτελεί η εξίσωση του Drake που όμως αποτελεί το αντικείμενο μιας ενότητας)! Αντ’ αυτού, προσπαθεί να εξηγήσει τις αντίστοιχες εξισώσεις με λόγια, σχήματα, εικόνες και παραδείγματα. Στη μεγάλη πλειονότητα των περιπτώσεων, το καταφέρνει. Ο πιο απαιτητικός και διαβασμένος αναγνώστης θα ήθελε ίσως να υπάρχει η αντίστοιχη σχέση ως υποσημείωση ή σε κάποιο παράρτημα. Επίσης, θα ήθελε για κάθε θέμα να υπάρχει αναφορά σε βιβλιογραφία (έστω έγκυρα links στο Διαδίκτυο) για όποιον ήθελε να εμβαθύνει περισσότερο.
Βέβαια, απαραίτητο συμπλήρωμα στο βιβλίο είναι το κανάλι Astronio του Παύλου στο YouTube, όπου πολλά θέματα του βιβλίου παρουσιάζονται και εξηγούνται εκεί.
Profile Image for Kyriakos Sorokkou.
Author 6 books213 followers
Read
March 17, 2024



χρόνος ανάγνωσης κριτικής: 41 δευτερόλεπτα

Όπως λέει και ο τίτλος αυτού του βιβλίου από τον αστροφυσικό
Παύλο Καστανά αυτό το βιβλίο ήταν ένα μαγευτικό ταξίδι προς τα άστρα
και τον κόσμο της αστροφυσικής.

Αν ήμουν δύο τσικ καλύτερος στα μαθηματικά ίσως να ήμουν συνάδελφός του.
Αλλά καλώς ή κακώς συνέχισα προς τη θεωρητική πλευρά.

Φυσικά πάντα θα απολαμβάνω να διαβάζω για αστροφυσική,
παλαιοντολογία, μαθηματικά, κ.λπ., πάντα όμως στην εκλαϊκευμένη τους μορφή,
μην πάθω κανένα μπλακάουτ.

Το μόνο αρνητικό, που δεν ήταν του βιβλίου αλλά εμένα, ήταν η
μίζερη διάθεση υπαρξισμού που μπήκα διαβάζοντας για το τέλος.
Είτε αυτό εννοεί του Ήλιου μας, ή του Γαλαξία μας, ή γενικότερα του Σύμπαντος.
Ό,τι ωραίο υπάρχει δηλαδή σε αυτόν τον κόσμο δε διαρκεί για πάντα.

Μια φίλη, που επίσης το διάβασε πρόσφατα μου είπε, τι σε πειράζει τόσο,
αφού θα είσαι αστρόσκονη όταν αυτό συμβεί.
Σωστά, αλλά για όσο ζω θα το έχω στο μυαλό και θα μαραζώνω (κυπριακή έννοια).

Επειδή τα θέματα που καταπιάνεται η αστροφυσική με ενδιαφέρουν
από μικρό παιδί, τα περισσότερα σε αυτό το βιβλίο τα ήξερα.
Αλλά δεν έπαψε να είναι ένα ωραίο ταξίδι όπου ξαναφρεσκάρισα τα γνωστά,
και έμαθα καινούρια.
Profile Image for Έλενα Παπαδοπούλου.
Author 8 books47 followers
February 20, 2023
Δε συνηθίζω να διαβάζω μη λογοτεχνικά βιβλία, αλλά το συγκεκριμένο βιβλίο ήταν instant αγορά αφότου ξεκίνησα να βλέπω τα βίντεο του καναλιού. Πρόκειται για ένα βιβλίο-εισαγωγή στον κόσμο της αστροφυσικής. Ο συγγραφέας καταφέρνει να παραδώσει ένα βιβλίο ευκολοδιαβαστο και κατανοητό που θα σας εξάψει την περιέργεια και θα σας μαγέψει. Οι εικόνες που το συνοδεύουν βοηθούν στην οπτικοποίηση και ενίοτε πραγματικά ανατριχιαζουν με την ομορφιά τους. Από τα quotes μέχρι και τις υποσημειώσεις είναι προσεγμένο, απλά γραμμένο και ενδιαφέρον. Ανυπομονώ για τα επόμενα!
2 reviews
January 2, 2021
Φανταστικό βιβλίο! Ο συγγραφέας έχει βρεί την χρυσή τομή μεταξύ εκλαΐκευσης και μη της αστροφυσικής!
Πλούσιο περιεχόμενο, Φανταστική εικονογράφηση!
1 review
January 23, 2021
Ένα πάρα πολύ ωραίο βιβλίο το οποίο συνδυάζει πληθώρα γνώσης, με κατανοητές και σχετικά απλές επεξηγήσεις. Η ισορροπία των δύο αυτών στοιχείων στον τρόπο που έχει γραφτεί είναι εκπληκτική, καθώς δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολο για τον αναγνώστη που η πρώτη του επαφή με την αστροφυσική είναι αυτό το βιβλίο να κατανοήσει τις έννοιες και τα φαινόμενα που περιγράφονται, αλλά έχει επίσης πολλά να προσφέρει και στον περισσότερο σχετικό με το αντικείμενο αναγνώστη.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός πως υπάρχει πλέον ένα τόσο καλογραμμένο και χρήσιμο βιβλίο στην ελληνική γλώσσα και το προτείνω ανεπιφύλακτα σε όλους.
January 20, 2021
Απίστευτο βιβλίο! Περιέχει όλα τα βασικά που χρειάζεται να γνωρίζει κάποιος που θέλει να πάρει μια γενική εικόνα για την πορεία της αστρονομίας και της αστροφυσικής. Οι πληροφορίες παρουσιάζονται με καταπληκτικό, συνοχικο, ποιητικό αλλά και κατανοητό προς όλους λόγο. Μεταφέρει πραγματικά όλα αυτά τα συναισθήματα που βιώνουν όσοι επιστήμονες ασχολούνται με τον τομέα, και στις τελευταίες σελίδες αφήνει μια γλυκόξινη γεύση δέους, φαντασίας και πάθους για περαιτέρω έρευνα. Το προτείνω ανεπιφύλακτα, και θα το διάβαζα ευχαρίστως ξανά! Συγχαρητήρια Παύλο!
Profile Image for Eärendil.
35 reviews
February 15, 2021
Εξαιρετικό βιβλίο.Παρουσιάζει τον κόσμο της αστροφυσικής με κατανοητό τρόπο χωρίς να εμπλέκει μαθηματικούς τύπους.Μου άρεσε πολύ και το προτείνω ανεπιφύλαχτα!
Profile Image for Alexandros.
80 reviews4 followers
May 24, 2021
Εύκολο και ευχάριστο, είναι σημαντικό να υπάρχουν τέτοια ερεθίσματα και κατ’ επέκταση τέτοια βιβλία. Μπράβο και για το κανάλι στο YouTube
2 reviews
January 1, 2021
Καλο βιβλιο για εισαγωγη στην αστροφυσικη αλλα δεν καταφερα να το διαβασω αυτονομα χωρις να χρειαζεται να ψαξω αλλες πηγες. Καποιες εξηγησεις ειναι υπερβολικα εκλαικευμενες και δε μπορουσα να καταλαβω πως λειτουργουν τα φαινομενα αν δεν εψαχνα σε αλλα βιβλια και αρθρα στο internet.
Θα προτιμουσα λιγο παραπανω εμβαθυνση μεσα στο κειμενο η αλλιως να εχει παραρτηματα με εμβαθυνση και εξηγησεις στο τελος των κεφαλαιων.
Profile Image for Dimitris.
13 reviews
July 10, 2023
Πρόκειται για ένα βιβλίο που απευθύνεται σε ανθρώπους που θέλουνε να κάνουνε μία πρώτη εισαγωγή στον κόσμο της αστροφυσικής.

Διαβάζεται ευχάριστα, έχει ωραία γλώσσα και εξηγήσεις που μπορούν να γίνουν αντιληπτές ακόμα και από ανθρώπους που δεν ανήκουν στις θετικές επιστήμες.

Πέρα από τον χαρακτήρα της γραφής του, πρόκειται για ένα μαγικό ταξίδι το οποίο τελειώνοντας του δεν μπορείς παρά να νιώθεις μικρός και ασήμαντος μπροστά στην απέραντοότητα του σύμπαντος. Αφενός μεν το μεγαλείο του άγνωστου κόσμου γύρω από τα όρια του πλανήτη μας και αφετέρου δε το δέος μπροστά στο άγνωστο εκεί έξω.

Το προτείνω σε κάθε ανήσυχο άνθρωπο που θέλει να ανοίξει τους ορίζοντες του.
Profile Image for booklover_ gr.
82 reviews9 followers
January 30, 2024
Ένα πολύ ωραίο βιβλίο για το είδος του. Είναι λες και γράφτηκε με το μυαλό του αναγνώστη. Δηλαδή εκεί που διάβαζα έκανα μια ερώτηση κι το αμέσως επόμενο κεφάλαιο ήταν η απάντηση. Υπέροχο, το μόνο κακό είναι ότι μερικά πράγματα δεν μπορείς να τα καταλάβεις εάν δεν ξέρεις έστω και λίγο από φυσική, αλλά είχε πολύ κατανοητά παραδείγματα.
Profile Image for Myrto Katsarou.
11 reviews
March 26, 2021
Πραγματικα ενα καταπληκτικό βιβλίο! Το τελείωσα μέσα σε μια μέρα. Σε ταξιδεύει και σου μαθαίνει πράγματα με πολύ απλό τροπο. Παρακολουθώ τον Παύλο απο το κανάλι του στο YouTube, και εννοείται οτι ενθουσιάστηκα οταν ανακοίνωσε τη συγγραφή αυτου του βιβλίου. Δεν με απογοήτευσε καθόλου, η δουλεια του κ.Καστανά είναι απλα μαγευτική!
3 reviews
February 28, 2022
Καθώς το διάβαζα είχαν την αίσθηση ότι τον ακούω.. Παραστατικός τρόπος γραφής..
Profile Image for Agis Ntoulias.
Author 1 book17 followers
July 5, 2021
https://pagetrail.blogspot.com/2021/0...

Ένα μαγευτικό ταξίδι στον κόσμο της Αστροφυσικής. Μια περιπέτεια σε φωτεινές και "σκοτεινές" πτυχές του Σύμπαντός μας, με ξεναγό τον αστροφυσικό Παύλο Καστανά, γνωστό από το κανάλι του στο youtube "ASTRONIO" με εκατοντάδες χιλιάδων εγγεγραμμένα μέλη.


Η πρώτη μου επαφή με τον Παύλο Καστανά και το "ASTRONIO" έγινε πριν περίπου τέσσερα χρόνια όταν, απροσδόκητα, ξεπήδηξε στην οθόνη του υπολογιστή μου ένα βίντεο με τίτλο "Γιατί δεν ισχύει η αστρολογία;". Δεν κρύβω ότι εντυπωσιάστηκα από την οργάνωση και τη συνοχή των επιχειρημάτων του (Παύλο που ήσουν τόσα χρόνια, όταν η αστρολογία με βομβάρδιζε κυριολεκτικά σε κάθε τραπέζι ή μάζωξη;), από τον μεστό και ορθό του λόγο και, κυρίως, από την ικανότητά του να αναλύει επιστημονικά ζητήματα με απλά λόγια και με μεταδοτικότητα καθιστώντας τα κατανοητά ακόμη και στον μη μυημένο θεατή. Από τότε παρακολουθώ ανελλιπώς το κανάλι του και έχω σχηματίσει πληρέστερη εικόνα για τη φύση του ηλιακού μας συστήματος, του Γαλαξία και του Σύμπαντος, ενώ ενημερώνομαι και για τις -ραγδαίες ομολογουμένως- εξελίξεις στον τομέα της διαστημικής εξερεύνησης. Όντας λοιπόν λάτρης του καναλιού -αλλά και της (Αστρο)φυσικής ήδη από τα παιδικά μου χρόνια- μόλις ενημερώθηκα για την έκδοση του "Προς τ' άστρα" έτρεξα να το βρω και να ταξιδέψω στις σελίδες του.



Το βιβλίο αποτελεί μια πληρέστατη ξενάγηση στον κόσμο των αστεριών, με την άμεση, απλή και μεταδοτική γραφή του Παύλου Καστανά. Το ταξίδι ξεκινά από την "γειτονιά" του ηλιακού μας συστήματος, με τον συγγραφέα να αφιερώνει αρκετές σελίδες τόσο για το ζεύγος Γης-Σελήνης όσο και για κάθε έναν πλανήτη ξεχωριστά, και συνεχίζεται με τους εξωπλανήτες (πλανήτες εκτός του ηλιακού μας συστήματος) όπου παρατίθενται οι διάφορες μέθοδοι ανακάλυψής τους ενώ αναλύεται και η έννοια της "κατοικήσιμης ζώνης". Καθώς "ξανοιγόμαστε" όλο και περισσότερο μαθαίνουμε για τη φύση και τη ζωή των αστέρων και ερχόμαστε σε επαφή με την Γενική Θεωρία της Σχετικότητας του Αϊνστάιν και το "τεντωμένο ελαστικό ύφασμα" του χωροχρόνου, ώστε να κατανοήσουμε τη φύση και τις ιδιότητες των Μαύρων Τρυπών και των Κβάζαρ. Περνώντας στην Κοσμολογία ο ξεναγός μας ενημερώνει για τα σχήματα των γαλαξιών, για τη Θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης, για τις τρεις πιθανές καμπυλότητες του Σύμπαντος ενώ τελικά καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το Σύμπαν διαστέλλεται επιταχυνόμενα. Έτσι μας δίνει την πληρέστερη -μέχρι σήμερα- εικόνα που διαθέτουμε για το Σύμπαν, με την κανονική ύλη και ενέργεια να αποτελούν μόλις το 5% του, τη σκοτεινή ύλη να αποτελεί το 27% ενώ τη σκοτεινή ενέργεια το 68% (!) του. Κοινώς: όσον αφορά τη φύση του Σύμπαντος είμαστε ακόμη στα σκοτάδια...



Τέλος ο συγγραφέας αφιερώνει ένα κεφάλαιο στο πολύ ενδιαφέρον αντικείμενο της αστροβιολογίας. Αναλύει την εξελικτική πορεία της ζωής στη Γη και αναζητά την πιθανότητα ύπαρξης ζωής σε πλανήτες και δορυφόρους του ηλιακού μας συστήματος ή και σε εξωπλανήτες. Παράλληλα παρουσιάζει το Παράδοξο του Φερμί (αφού είναι τόσες πολλές οι πιθανότητες ύπαρξης εξωγήινων πολιτισμών, πού είναι όλοι τους;) και επιχειρεί να δώσει απαντήσεις σε αυτό. Το ταξίδι ολοκληρώνεται με ένα μεγάλο "γιατί": Γιατί είναι αναγκαία και πώς μας ωφελεί σαν ανθρώπους η διαστημική εξερεύνηση;



Παρόλο που θεωρώ τον εαυτό μου επαρκή γνώστη των βασικών αρχών της Αστροφυσικής και της συμπαντικής μας γειτονιάς, κι αυτό το χρωστάω μεταξύ άλλων και στο "ASTRONIO" του Παύλου Καστανά, το "Προς τ' Άστρα" κατάφερε να οργανώσει όλη αυτή τη συσσωρευμένη γνώση, να της δώσει μορφή αλλά και να επεξηγήσει και να διαφωτίσει ακόμη καλύτερα αρκετά σημεία που είχα συγκεχυμένα στο μυαλό μου. Θυμάμαι χαρακτηριστικά πως αναφώνησα "Α, έτσι εξηγείται! " όταν διάβαζα τα αποσπάσματα για την φαινομενική ανάδρομη κίνηση των πλανητών, για τη διαφορά αστρικής και ηλιακής μέρας αλλά και για το παλιρροϊκό κλείδωμα των πλανητών ή των δορυφόρων και το φαινόμενο της σύγχρονης περιστροφής τους.

Όλο το βιβλίο διαβάζεται εύκολα και δεν κουράζει. Η μεταδοτικότητα και η αμεσότητα του Παύλου Καστανά φαίνεται ότι δεν περιορίζεται μόνο στα βίντεο του youtube αλλά αποδίδεται και στο χαρτί. Πολύ συχνά αισθάνθηκα ότι δεν διάβαζα το βιβλίο αλλά άκουγα τη φωνή του Παύλου να μου αφηγείται, με τον χαρακτηριστικό επιτονισμό και τις παύσεις του. Να τονίσω σε αυτό το σημείο ότι η εικονογράφηση του βιβλίου είναι πολύ προσεγμένη, βοηθά ιδιαίτερα στην κατανόηση κάποιων φαινομένων (όπως για παράδειγμα στην φαινομενική ανάδρομη κίνηση των πλανητών) και μετατρέπει το ταξίδι σε μια ζωντανή εμπειρία. Άλλωστε τα μέλη του καναλιού φαντάζομαι ότι θα έχουν εξ' αρχής υψηλές απαιτήσεις από αυτό το κομμάτι, λόγω της πολύ καλής οπτικοποίησης στα βίντεο του Παύλου.



Ξεχώρισα ως πιο συναρπαστικά και ενδιαφέροντα σημεία την -για πρακτικούς λόγους- παραμορφωμένη εικόνα που έχουμε για το ηλιακό μας σύστημα και τις αποστάσεις του, τις διαρκείς προσπάθειες για ανακάλυψη εξωπλανητών στην κατοικήσιμη ζώνη ηλιακών συστημάτων, την εξελικτική πορεία της ζωής των αστέρων, τα πιθανά σχήματα-καμπυλότητες του Σύμπαντος και τις αγωνιώδεις και αδιάκοπες προσπάθειες για εντοπισμό ζωής στη "σιωπηλή" συμπαντική μας γειτονιά.

Οφείλω να σημειώσω ότι το βιβλίο γράφτηκε πριν πραγματοποιηθούν οι εντός του 2021 πρωτόγνωρες διαστημικές αποστολές στον πλανήτη Άρη, με την -για πρώτη φορά- πτήση drone στην επιφάνειά του αλλά και τη συλλογή δεδομένων από επίγεια rover, οπότε οι συνταρακτικές αυτές εξελίξεις δεν αναφέρονται. Ως βιβλίο εκλαϊκευμένης επιστήμης θεωρώ ότι αυτή είναι μια εγγενής του αδυναμία: η επιστήμη (αστροφυσική και εξερεύνηση διαστήματος) συνεχώς εξελίσσεται οπότε το βιβλίο αναπόφευκτα θα μένει πίσω. Πιστεύω ότι αξίζει, κατά περιοδικά διαστήματα, το βιβλίο να επαυξάνεται και να εμπλουτίζεται στις νέες του εκδόσεις ώστε να βρίσκεται πάντα στην αιχμή των εξελίξεων και αυτή είναι η συμβουλή μου προς τον συγγραφέα και τον εκδότη.



Το "Προς τ' Άστρα" αξίζει να διαβαστεί τόσο από γνώστες όσο και από μη γνώστες του αντικειμένου της Αστροφυσικής. Είναι ακριβώς αυτή η ικανότητα του συγγραφέα να εκλαϊκεύει την επιστήμη του και να την προσφέρει στο ευρύ κοινό με τρόπο εύληπτο, κατανοητό και ενδιαφέροντα, που κάνει αυτό το ταξίδι προς τα αστέρια συναρπαστικό.

Γιατί όμως, όταν η ανθρωπότητα ταλανίζεται από τόσα προβλήματα εδώ στη Γη, να καταπιάνεται με τη διαστημική εξερεύνηση; Ο Παύλος Καστανάς κλείνει το βιβλίο του απαντώντας στην παραπάνω ερώτηση με ώριμα και λογικά επιχειρήματα και σκιαγραφώντας τον σκοπό της ίδιας της επιστήμης: Αυτή οφείλει να υπηρετεί τον άνθρωπο. Ποιος αλήθεια γνωρίζει ότι το GPS, το διαγνωστικό υπερηχογράφημα Doppler ή τόσα προϊόντα που χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητά μας είναι αποτελέσματα ερευνών που σχετίζονται με τη διαστημική εξερεύνηση; Ποιος συνειδητοποιεί ότι νομοτελειακά τα είδη εξαφανίζονται κι επομένως, για να συνεχίσουμε να υπάρχουμε ως ανθρωπότητα, οφείλουμε να έχουμε υπόψιν τις περιπτώσεις της υπερ-θερμαινόμενης Αφροδίτης, του δίχως μαγνητικού πεδίου Άρη ή των βομβαρδισμένων επιφανειών του Ερμή και της Σελήνης ώστε να στρέψουμε την προσοχή μας στο φαινόμενο του θερμοκηπίου εδώ στη Γη, στη μελέτη του γήινου μαγνητικού πεδίου ή στην προστασία από επικίνδυνους κομήτες και αστεροειδείς αντίστοιχα; Η διαστημική εξερεύνηση, η διαστημική αποίκηση και η επιστημονική γνώση μπορούν να μας απεγκλωβίσουν "από τη φυσική και βιολογική νομοτέλεια που θέλει τα είδη να εξαφανίζονται."



Τέλος ο συγγραφέας μας ζητά να αναλογιστούμε, ατενίζοντας το αχανές Σύμπαν και συνειδητοποιώντας το απειροελάχιστο δικό μας μέγεθος και την κοινή μας προέλευση, πόσο διαφορετικά θα χτίζαμε την καθημερινή μας ρουτίνα, πόσο διαφορετικά θα συμπεριφερόμασταν ο ένας στον άλλον και πόσο πιο ειρηνικά και συνεργατικά θα οραματιζόμασταν από κοινού ένα λαμπρό μέλλον για τον πολιτισμό μας. Γιατί στο κάτω κάτω της γραφής, είμαστε όλοι "παιδιά των άστρων", κυριολεκτικά και μεταφορικά...

Διαβάστε την κριτική μου στο Page Trail:

https://pagetrail.blogspot.com/2021/0...
Profile Image for Elen.
150 reviews
January 3, 2025
Πολύ όμορφο βιβλίο για μια πρώτη γεύση από τον κόσμο της αστροφυσικής.
Κάποια σημεία είναι λιγάκι δύσκολα για κάποιον που δεν είναι εξικοιωμενος με έννοιες της φυσικής.
Το προτιμώ ανεπιφύλακτα.
Από εμένα :
5/5
1 review
July 7, 2024
Το βιβλίο είναι καλογραμμένο και καλύπτει κάποια βασικά θέματα γύρω από την αστροφυσική σε βάθος. Ωστόσο αυτό που δε μου αρέσει είναι το ύφος παρουσίασης των γνώσεων που θυμίζει σχολικό βιβλίο, και αναλώνεται σε αρκετούς τεχνικούς όρους χωρίς να τα εξηγεί με απλό λαϊκό τρόπο.
Profile Image for Michail.
2 reviews
August 20, 2025
Εκλαϊκευμένη επιστήμη, πολύ όμορφο και ευκολοδιάβαστο! Θα ήθελα να υπάρχει μια περαιτέρω ανάλυση σε δύσκολα θέματα όπως είναι η επιταχυνόμενη διαστολή του σύμπαντος και η γενική θεωρία της σχετικότητας μιας και είναι τα θέματα τα οποία δεν μπορούν να κατανοηθούν!
Profile Image for Argiris Fakkas.
308 reviews18 followers
August 10, 2024
Το βιβλίο του Καστανά είναι απλά υπέροχο! Πλήθος πληροφοριών, που σε αφήνουν με το στόμα ανοιχτό, συνειδητοποιώντας πόσο μικροί αλλά ίσως όχι τόσο ασήμαντοι είμαστε, εφόσον μπορούμε και μελετάμε το σύμπαν!

Στην αρχή βρίσκεται το κεφάλαιο για το ηλιακό μας σύστημα, όπου υπάρχουν πληροφορίες για όλους τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος και όχι μόνο. Το πιο ενδιαφέρον κεφάλαιο κατά τη γνώμη μου είναι αυτό με τους νεοανακαλυφθέντες εξωπλανήτες, όπου ο συγγραφέας μοιράζεται τα νέα στοιχεία που έχουν αποκομίσει οι επιστήμονες. Στη συνέχεια υπάρχουν κεφάλαια με πληροφορίες για τους αστέρες, τις μαύρες τρύπες, τα κβάζαρ. Ένα ακόμη ενδιαφέρον κεφάλαιο είναι αυτό της κοσμολογίας, όπου εξετάζονται η θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης και το μέλλον του σύμπαντος. Στο κεφάλαιο της Αστροβιολογίας εξετάζεται η εμφάνιση της ζωής στη Γη, το παράδοξο του Fermi, καθώς και οι προσπάθειες επικοινωνίας με εξωγήινους πολιτισμούς.


1 (Εισαγωγή:Από τη γη μέχρι τα πέρατα του σύμπαντος): Ο συγγραφέας αναφέρει ότι ο Αρίσταρχος ήταν ο πρώτος που πρότεινε το ηλικοκεντρικό σύστημα, πέρασαν πολλοί αιώνες μέχρι ο Κοπέρνικος να εγκαθιδρύσει αυτό το σύστημα. O Γαλιλαίος παρατήρησε με το τηλεσκόπιο τους δορυφόρους του Δία, ο Κέπλερ παρατήρησε ότι οι πλανήτες κινούνται σε ελλειπτικές τροχιές και ο Νεύτων διατύπωσε τον νόμο της παγκόσμιας έλξης και τους τρεις νόμους της κίνησης.

Αναφέρει χαρακτηριστικά για τις αποστάσεις στο διάστημα ότι θα χωρούσα 30 Γαίες ανάμεσα στη Γη και τη σελήνη. Ο άδειος χώρος είναι το πλέον αξιοσημείωτο στοιχείο του σύμπαντος. Ανάμεσα στον Ήλιο και τη Γη θα χωρούσαν 107 ήλιοι. Το φως κάνει 8 λεπτά και κάτι για να φτάσει στη Γη από τον Ήλιο. Ο κοντινότερος αστέρας είναι ο Εγγύτατος του Κενταύρου. Ο Γαλαξίας περιέχει 200 δισεκατομμύρια άστρα. Ο κον��ινότερος μεγάλος γαλαξίας είναι αυτός της Ανδρομέδας. Η διάμετρος του σύμπαντος φτάνει τα 93 δισεκατομμύρια έτη φωτός και περιέχει 2 τρισεκατομμύρια γαλαξίες.

2 (Ηλιακό σύστημα): Εξηγείται η διαφορά των απλανών αστέρων με του πλανήτες που η θέση τους μεταβάλλεται στον ουρανό και η διαφορά ηλιακής και αστρικής μέρας. Ο Kepler υποστήριξε με τους τρεις νόμους του ότι η τροχιά των πλανητών είναι ελλειπτική. Ο Νεύτων διατύπωσε τον νόμο της παγκόσμιας έλξης, ανάμεσα σε δύο σώματα αναπτύσσεται μια ελκτική βαρυτική δύναμη, η οποία είναι γενικά ασθενής, εκτός από μεγάλα σώματα όπως οι πλανήτες.

Οι παλίρροιες στη Γη συμβαίνουν επειδή ο όγκος του ωκεανού που βλέπει τη Σελήνη δέχεται μεγαλύτερη δύναμη από τον όγκο του νερού που βρίσκεται αντιδιαμετρικά. Οι παλιρροϊκές δυνάμεις μπορούν να διαλύσουν ένα αντικείμενο, αν αυτό μπει στο όριο του Roche. Σύγχρονη περιστροφή ονομάζεται το φαινόμενο κατά το οποίο η περίοδος περιστροφής ενός δορυφόρου είναι ίση με την περίοδο περιφοράς του. Ο δορυφόρος θα δείχνει πάντα την ίδια πλευρά του στον πλανήτη, όπως η Σελήνη.

Όταν οι ακτίνες του ήλιου πέφτουν κάθετα σε μια περιοχή, έχουμε καλοκαίρι, όταν πέφτουν πλάγια έχουμε χειμώνα. Ο άξονας της Γης διαγράφει έναν κώνο σε 25.800 χρόνια. Στο παρελθόν η διάρκεια της ημέρας στον πλανήτης μας ήταν μικρότερη, ενώ η Σελήνη ήταν πιο κοντά στη Γη. Οι πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος χωρίζονται στους εσωτερικούς (βραχώδεις) και τους εξωτερικούς (βραχώδεις γίγαντες).

Ο Ερμής είναι ο πρώτος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος, όπως και ο ταχύτερος. Ολοκληρώνει μια περιφορά γύρω από τον ήλιο σε 88 μέρες, γύρω από τον άξονά του σε 59 μέρες. Η θερμοκρασία ποικίλει από 400 βαθμούς μέχρι -170.

Η Αφροδίτη είναι τρίτη σε λαμπρότητα στον ουρανό, μετά τον Ήλιο και τη Σελήνη. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου κάνει τη θερμοκρασία να φτάνει τους 462 βαθμούς. Υπάρχουν 1.600 μεγάλα ηφαίστεια. Η Αφροδίτη περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο αριστερόστροφα (225 μέρες), αλλά γύρω από τον άξονά της δεξιόστροφα (234 μέρες).

Ο Άρης, ο κόκκινος πλανήτης λόγω των οξειδίων του σιδήρου, έχει κλίση 25 μοιρών, επομένως υπάρχουν εποχές, και η αραιή ατμόσφαιρά του αποτελείται κυρίως από διοξείδιο του άνθρακα. Ο μέσος όρος θερμοκρασίας του είναι -60 βαθμοί, στον ισημερινό όμως φτάνει τους 20 βαθμούς. Το αρειανό έτος διαρκεί 687 μέρες και συμπληρώνει μια περιστροφή σε 24,5 ώρες. Έχει δύο μικρούς δορυφόρους, τον Φόβο και τον Δείμο.

Ο Δίας είναι ο μεγαλύτερος πλανήτης του ηλιακού συστήματος. Γυρνά γύρω από τον ήλιο σε 12 χρόνια, γύρω από τον εαυτό του σε 10 ώρες. Είναι αέριος γίγαντας, δεν έχει στερεή επιφάνεια. Το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό του είναι η Μεγάλη Κόκκινη Κηλίδα, μια τεράστια αντικυκλωνική καταιγίδα. Έχουν ανακαλυφθεί 79 φεγγάρια με τον Γανυμήδη, την Καλλιστώ, την Ιώ και την Ευρώπη να είναι τα μεγαλύτερα.

Ο Κρόνος είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος πλανήτης, περιστρέφεται γύρω από τον άξονά του σε 10 ώρες, ενώ γύρω από τον ήλιο σε 30 χρόνια. Το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό του είναι οι δακτύλιοί του, οι οποίοι χωρίζονται σε τρεις περιοχές, ενώ υπάρχει και το χάσμα Cassini. Έχουν ανακαλυφθεί 82 δορυφόροι του, με προεξάρχοντες τον Τιτάνα και τον Εγκέλαδο.

Ο Ουρανός περιφέρεται γύρω από τον άξονά του σε 17 ώρες και γύρω από τον ήλιο σε 84 χρόνια. Από τα πιο παράξενα χαρακτηριστικά του είναι ότι ο άξονας περιστροφής του έχει γύρει στο πλάι. Η θερμοκρασία του μπορεί να πέσει στους -224 βαθμούς. Η ατμόσφαιρά του αποτελείται από υδρογόνο, ήλιο και μεθάνιο, το οποίο του δίνει το γαλάζιο χρώμα του. Έχει 27 φεγγάρια, τα κυριότερα είναι η Τιτάνια, ο Όμπερον, ο Άμπριελ, ο Άριελ και η Μιράντα.

Ο Ποσειδώνας περιφέρεται γύρω από τον άξονά του σε ώρες και γύρω από τον ήλιο σε 165 χρόνια. Η διάμετρός του είναι λίγο μικρότερη του Ουρανού αλλά η μάζα του είναι μεγαλύτερη. Είναι ο πιο μικρός από τους τέσσερις γίγαντες πλανήτες. Η ατμόσφαιρά του αποτελείται από υδρογόνο, ήλιο και μεθάνιο. Η χαμηλότερη θερμοκρασία παρατηρείται στα νέφη του, -224 βαθμούς. Έχει 5 δακτυλίους και 14 φεγγάρια με πιο ενδιαφέροντα τον Τρίτωνα, που έχει φορά περιστροφής αντίθετη του Ποσειδώνα.

Η ζώνη των αστεροειδών βρίσκεται ανάμεσα στις τροχιές Άρη και Δία. Τα μετέωρα είναι μικροί βράχοι που όταν εισέρχονται στη γήινη ατμόσφαιρα αναφλέγονται. Οι βολίδες έχουν μεγαλύτερο μέγεθος και παράγουν εντυπωσιακές λάμψεις. Τα βραχώδη σώματα που φτάνουν στο γήινο έδαφος καλούνται μετεωρίτες. Στη ζώνη των αστεροειδών βρίσκεται ο κοντινότερος νάνος πλανήτης στη Γη, η Δήμητρα.

Η ζώνη του Kuiper βρίσκεται πέρα από τον Ποσειδώνα. Φιλοξενεί τον διασημότερο πλανήτη νάνο, τον Πλούτωνα, που έχει διάμετρο 2,400 χιλιομέτρων και μέση θερμοκρασία -230 βαθμούς. Το New Horizons τον φωτογράφισε. Ο μεγαλύτερος του δορυφόρος είναι ο Χάροντας με τα δύο σώματα να είναι παλιρροϊκά κλειδωμένα. Άλλοι νάνοι πλανήτες είναι η Χαουμέια, η Έρις και η Σέντνα.

3 (Εξωπλανήτες): Το 1992 πρωτοανακαλύφθηκαν δύο πλανήτες γύρω από ένα πάλσαρ. Έκτοτε ανακαλύφθηκαν 4,000 νέοι πλανήτες. Δύο είναι οι βασικές μέθοδοι για τον εντοπισμό εξωπλανητών: η μέθοδος των διαβάσεων, όταν οι τροχιές πλανητών περνούν μπροστά από το μητρικό τους άστρο και μειώνουν τη λαμπρότητά τους και η μέθοδος των ακτινικών ταχυτήτων, όταν σύμφωνα με τον τρίτο νόμο Δράσης-Αντίδρασης του Νεύτωνα πρέπει όχι μόνο τα άστρα αλλά και οι πλανήτες να έλκουν τα άστρα προς την αντίθετη κατεύθυνση.

Η κατοικήσιμη ζώνη ενός άστρου εξαρτάται από το αν είναι ψυχρός ή θερμός νάνος αστέρας και καθορίζεται από το αν μπορεί να υπάρχει νερό σε υγρή μορφή στην επιφάνειά του. Το πιο εντυπωσιακό πλανητικό σύστημα που έχει ανακαλυφθεί είναι ο TRAPPIST-1. Άλλα ενδιαφέροντα συστήματα είναι ο Εγγύτατος του Κενταύρου και ο αστέρας του Teegarden. Η αναζήτηση εξωπλανητών δεν στοχεύει στην ανακάλυψη μελλοντικών κατοικιών για την ανθρωπότητα, αλλά είναι η κατανόηση του τρόπου σχηματισμού και δομής των πλανητικών συστημάτων.

4 (Αστέρες): Ο πρώτος που ταξινόμησε τα άστρα με βάση τη λαμπρότητά ήταν ο Ίππαρχος ο Ρόδιος. Τα πιο λαμπρά άστρα είχαν τιμή 1, τα πιο αμυδρά 6. Αργότερα υπήρξαν αρνητικές τιμές. Τα μικρότερα νούμερα δηλώνουν μεγαλύτερη λαμπρότητα. Παίζει σημαντικό ρόλο η απόσταση του αστέρα από τη Γη. Χρειάζεται συνεπώς ένα μέγεθος ικανό να περιγράφει την αντικειμενική λαμπρότητα του άστρου και αυτό είναι η φωτεινότητα.

Το φαινόμενο της ανάλυσης του λευκού φωτός στα χρώματα του ουράνιου τόξου παρατηρήθηκε πρώτα από τον Νεύτωνα. Οι θερμότεροι αστέρες έχουν φάσματα που είναι εντονότερα σε συχνότητες που αντιστοιχούν στο ιώδες χρώμα, οι ψυχρότεροι στο κόκκινο. Οι αστέρες ταξινομούνται βάσει του χρώματος -της θερμοκρασίας τους- σε O-B-A-F-G-K-M. Ο ήλιος είναι μεσαίος αστέρας, τύπου G, με επιφανειακή θερμοκρασία 5,500 βαθμούς κελσίου. Οι αστέρες διανύουν το 90% της ζωής τους στην κύρια ακολουθία. Ο ήλιος μας έχει ηλικία 4,6 δισεκατομμύρια έτη και αναμένεται να παραμείνει στην κύρια ακολουθία για άλλα 5 δισεκατομμύρια χρόνια.

Το φαινόμενο Doppler έγινε κατανοητό όταν παρατηρήθηκε από τον ομώνυμο επιστήμονα ένα διπλό αστρικό σύστημα. Όταν το χρώμα του ενός αστέρα μετατοπιζόταν στην κόκκινη περιοχή του φάσματος, το χρώμα του άλλου μετατοπιζόταν στην μπλε, ανάλογα με το αν ήταν κοντά ή μακριά από τον παρατηρητή.
Στους αστέρες δύο δυνάμεις βρίσκονται σε ισορροπία: η βαρύτητα που προσπαθεί να τα συνθλίψει και η πίεση από το εσωτερικό που τείνει να τα διαστείλει. Ένας πρωταστέρας αποτελείται κυρίως από υδρογόνο και ήλιο. Όταν εξαντλούνται τα αποθέματα υδρογόνου τότε η βαρύτητα επικρατεί πρόσκαιρα. Μετά όμως η θερμοκρασία αυξάνεται και έχουμε διαστολή. Είναι η φάση του κόκκινου γίγαντα στην οποία το άστρο γίνεται ογκώδες και αραιό. Εάν η μάζα του είναι κάτω από 8 ηλιακές μάζες σχηματίζεται πλανητικό νεφέλωμα. Στο κέντρο απομένει ένας θερμός πυρήνας σε μέγεθος της Γης αλλά μάζα του ήλιου. Γίνεται λευκός νάνος.

Εάν η μάζα του είναι πάνω από 8 ηλιακές μάζες τότε μετατρέπεται σε κόκκινο υπεργίγαντα. Η σύντηξη στοιχείων σε βαρύτερα συνεχίζεται μέχρι τον σίδηρο, που η σύντηξή του είναι ενδόθερμη, δηλαδή απαιτεί ενέργεια. Η βαρύτητα επομένως κυριαρχεί, ενώ προκαλείται έκρηξη σουπερνόβα. Αν η μάζα του πυρήνα είναι κάτω από τις 3 ηλιακές μάζες τότε γίνεται αστέρας νετρονίων. Συχνά τα σώματα αυτά ακτινοβολούν φωτεινούς παλμούς, γίνονται πάλσαρ. Αν η μάζα είναι πάνω από 3 ηλιακές μάζες τότε σχηματίζονται μαύρες τρύπες.

5 (Μαύρες τρύπες και κβάζαρ): Σύμφωνα με τη γενική θεωρία της σχετικότητας οι τρεις διαστάσεις του χώρου και η διάσταση του χρόνου είναι άρρηκτα συνδεδεμένες (ο χωροχρόνος). Ένα σώμα με μεγάλη μάζα δημιουργεί έντονη καμπύλωση του χωροχρόνου. Η καμπύλωση του χωροχρόνου επηρεάζει και τον χρόνο. Η γενική θεωρία της σχετικότητας δίνει πολύ πιο ακριβή αποτελέσματα από τη νευτώνεια μηχανική και εξηγεί περισσότερα φαινόμενα. Ωστόσο η νευτώνεια μηχανική εξακολουθεί να χρησιμοποιείται ευρέως.

Όταν ο πυρήνας ενός άστρου συμπιέζεται υπερβολικά υπό την επίδραση της βαρύτητας και καταρρέει σε ένα σημείο άπειρης πυκνότητας, ονομάζουμε το σημείο αυτό μοναδικότητα. Τίποτα δεν μπορεί να δραπετεύσει από αυτήν την περιοχή, ούτε το φως. Η περίμετρος μιας μαύρης τρύπας ονομάζεται ορίζοντας γεγονότων.

Τις μαύρες τρύπες μπορούμε να τις ανακαλύψουμε είτε έμμεσα παρατηρώντας τις τροχιές των γειτονικών τους άστρων, είτε μέσω της παρατήρησης του δίσκου προσαύξησής τους, που είναι υλικά που είναι σε τροχιά γύρω της. Οι μαύρες τρύπες ενδέχεται να ακτινοβολούν, ενώ στο κέντρο του γαλαξία μας υπάρχει μια τεράστια σε απόσταση 26.000 ετών φωτός. Υπάρχουν τρεις κατηγορίες μαύρων τρυπών: οι αστρικές μαύρες, οι μεσαίου μεγέθους και οι υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες στα κέντρα των γαλαξιών.

Τα κβάζαρ ανακαλύφθηκαν τη δεκαετία του 50, οι ερευνητές αδυνατούσαν να καταλάβουν πως αντικείμενα μικρής έκτασης παρήγαγαν τόση φωτεινότητα. Τα κβάζαρ εντοπίζονται στα πολύ πυκνά κέντρα των γαλαξιών. Εκεί βρίσκεται μια γιγάντια μαύρη τρύπα που τρέφεται λαίμαργα με σκόνη και αέρια. Συνεπώς τα μυστηριώδη αυτά αντικείμενα είναι πολύ ενεργές μαύρες τρύπες με γιγάντιους δίσκους προσαύξησης που ακτινοβολούν έντονα. Κατηγοριοποιούνται σε μπλέιζαρ, κβάζαρ, γαλαξία Seyfert και ραδιογαλαξία. Η κοντινότερη στη Γη μαύρη τρύπα βρίσκεται σε απόσταση 1,100 ετών φωτός.

6 (Κοσμολογία): Ο Edwin Hubble έχοντας στη διάθεσή του το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο της εποχής στην Καλιφόρνια απέδειξε ότι ο γαλαξίας μας δεν είναι ο μοναδικός στο σύμπαν, εξετάζοντας το νεφέλωμα -τότε- της Ανδρομέδας. Κατηγοριοποίησε τους γαλαξίες σε τέσσερις κατηγορίες: ελλειπτικούς, σπειροειδείς, φακοειδές και ακανόνιστους. Ο νόμος του Hubble μας λέει ότι όσο πιο μακρινός είναι ένας γαλαξίας τόσο πιο έντονα το φάσμα του θα είναι μετατοπισμένο στο κόκκινος μέρος του φάσματος. Με άλλα λόγια όσο πιο μακριά βρίσκεται ένας γαλαξίας τόσο ταχύτερα απομακρύνεται. Το σύμπαν επομένως διαστέλλεται.

Η θεωρία του Big Bang είναι η επικρατέστερη που εξηγεί το πως δημιουργήθηκε ο κόσμος μας. Δεν πρόκειται για έκρηξη, αλλά για ταχύτατη διαστολή. Αυτό έγινε πριν από 13,8 δις χρόνια. Η διαστολή του σύμπαντος είναι επιταχυνόμενη. Αυτό σημαίνει ότι όσο μεγαλώνει τόσο αυξάνεται ο ρυθμός με τον οποίο διαστέλλεται. Έτσι ανακαλύφθηκε η σκοτεινή ενέργεια.

Η φράση σκοτεινή ύλη χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά από τους Ολλανδούς αστρονόμους Kapteyn και Oort. Το μεγαλύτερο μέρος της βαρύτητας στο σύμπαντος είχε άγνωστη αιτία και προτάθηκαν τρεις υποθέσεις: αυτή της βαρυονικής σκοτεινής ύλης, αυτή που υποστηρίζει ότι υπάρχει κάποιο θεμελιώδες λάθος στη κατανόηση της βαρύτητας και η υπόθεση της μη βαρυονικής σκοτεινής ύλης. Σύμφωνα με την τελευταία υπάρχει κάποιο είδος άγνωστης και αόρατης ύλης που δεν απορροφά, ούτε εκπέμπει φως. Η σκοτεινή ύλη αποτελεί το 85% της ύλης στο σύμπαν. Δεν κυριαρχεί αυτή στο σύμπαν όμως αλλά η σκοτεινή ενέργεια.

Τρία σενάρια αναπτύχθηκαν για τη μοίρα του σύμπαντος: το κλειστό σύμπαν (η Μεγάλη Σύνθλιψη), το ανοιχτό (το σύμπαν διαστέλλεται συνεχώς) και το επίπεδο (η διαστολή σταματάει αλλά χρειάζεται άπειρος χρόνος). Το 1998 όμως οι παρατηρήσεις κάποιων επιστημονικών ομάδων ανακάλυψαν ότι το σύμπαν διαστέλλεται επιταχυνόμενα! Υπάρχει μια άγνωστη αιτία για το φαινόμενο αυτό που ονομάζεται σκοτεινή ενέργεια. Το σύμπαν αποτελείται κατά 68% από σκοτεινή ενέργεια, 27% σκοτεινή ύλη και 5% κανονική ύλη και ενέργεια.

Η διάμετρος της σφαίρας του σύμπαντος είναι 93 δις έτη φωτός. Οι γαλαξίες μπορούν να απομακρύνονται με ταχύτητα μεγαλύτερη του φωτός επειδή διαστέλλεται ο χώρος που μεσολαβεί μεταξύ τους. Υπολογίζεται ότι ο γαλαξίας μας θα συγκρουστεί με αυτόν της Ανδρομέδας σε 4-4,5 δις χρόνια. Θα θυμίζει σύγκρουση αραιών αερίων, αφού το μεγαλύτερο μέρος των γαλαξιών είναι κενός χώρος. Το τέλος του σύμπαντος θα επέλθει, αφού αυτό θα διαστέλλεται για πάντα. Δύο είναι τα σενάρια: είτε ο θερμικός του θάνατος, είτε η Μεγάλη Ρήξη.

7 (Αστροβιολογία): Η Αστροβιολογία μελετά την ύπαρξη, την προέλευση και την εξέλιξη της ζωής στο διάστημα. Οι θερμοκρασίες δεν μπορεί να είναι ψηλές, αλλά ούτε και χαμηλές. Οι πρώτοι αστρονόμοι ήταν αισιόδοξοι για την ανακάλυψη εξωγήινης ζωής και αυτή η αισιοδοξία επιστρέφει.

Η ηλικία της Γης είναι περίπου 4,5 δις χρόνια. Η ζωή εμφανίστηκε στη Γη λίγο μετά την εμφάνιση του νερού σε υγρή μορφή, πριν από 3,7 δις χρόνια. Πριν από 2 δις εμφανίστηκαν φωτοσυνθετικά βακτήρια και εμπλουτίστηκε η ατμόσφαιρα σε οξυγόνο. Δύο είναι οι βασικές υποθέσεις για την προέλευση της ζωής στη Γη, η αβιογένεση, στην οποία σχηματίζεται έμβια ύλη από άβια και η πανσπερμία, στην οποία η ζωή μεταφέρθηκε μέσω της πτώσης μετεωριτών.

Η αναζήτηση ζωής στο ηλιακό σύστημα περιορίζεται στον Άρη. Ο Percival Lowell στα τέλη του 19ου αιώνα ισχυριζόταν ότι έβλεπε κανάλια που μετέφεραν νερό από τον πόλο στον ισημερινό. Στην πραγματικότητα οι συνθήκες δεν ευνοούν τη δημιουργία ζωής, αφού δεν υπάρχει νερό σε υγρή μορφή, η ατμόσφαιρα είναι αραιή και η επικίνδυνη ακτινοβολία δεν φιλτράρεται.

Οι δορυφόροι που θεωρούνται οι επικρατέστεροι υποψήφιοι για την αναζήτηση ζωής είναι η Ευρώπη του Δία και ο Εγκέλαδος του Κρόνου. Κάτω από τον παγωμένο φλοιό της Ευρώπης βρίσκεται ένας ωκεανός μεγάλου βάθους, που θερμαίνεται με παλιρροϊκή θέρμανση. Το ίδιο συμβαίνει και με τον Εγκέλαδο, ο ωκεανός του οποίου βρίσκεται σε βάθος 31 χιλιομέτρων.

Το SETI είναι πρόγραμμα ανεύρεσης εξωγήινης ζωής με τη χρήση ραδιοτηλεσκόπιων. Το σύμπαν έχει 2 δις γαλαξίες, οι οποίοι έχουν δις αστέρες. Ο Frank Drake προσπάθησε να υπολογίσει πόσοι εξωγήινοι πολιτισμοί με δυνατότητα επικοινωνίας υπάρχουν. Η εξίσωση του Drake βρίσκει τη λύση αλλά από τους όρους της ξέρουμε μόνο τους τρεις. Η ομάδα του επιστήμονα εκτίμησε ότι υπάρχουν από 1,000 ως 100.000.000 πολιτισμοί στον γαλαξία μας. Οι νεότεροι υπολογισμοί δεν είναι τόσο αισιόδοξοι. Αν όμως υπάρχουν τόσο πολιτισμοί γιατί δεν ακούμε τα σήματά τους;

Το παράδοξο του Φέρμι έγκειται ακριβώς σε αυτό το γεγονός, ότι ενώ από τη μια φαίνεται να υπάρχουν 40 δις δυνητικά κατοικήσιμοι πλανήτες στον γαλαξία μας, εντούτοις δεν υπάρχει μέχρι στιγμής κανένα στοιχείο που να δείχνει ότι κατοικούμε σε ένα σύμπαν που σφύζει από ζωή. Ο Ρώσος αστροφυσικός Kardashev ταξινόμησε τους πιθανούς εξωγήινους πολιτισμούς σε τρεις κατηγορίες: Τύπου Ι (αξιοποιεί την ενέργεια του πλανήτη του, Τύπου ΙΙ (αξιοποιεί την ενέργεια του μητρικού άστρου του) και Τύπου ΙΙΙ (αξιοποιεί την ενέργεια όλου του γαλαξία του).

Υπάρχουν τρεις κατηγορίες απαντήσεων στο παράδοξο του Φέρμι: α) οι εξωγήινοι πολιτισμοί γνωρίζουν την ύπαρξη ζωής στη Γη αλλά παραμένουν συνειδητά σιωπηλοί, β) δεν υπάρχει εξωγήινη νοημοσύνη με δυνατότητα επικοινωνίας και γ) υπάρχει εξωγήινη νοημοσύνη αλλά για διάφορους λόγους δεν μπορούμε να την ανιχνεύσουμε.

Στην πρώτη κατηγορία υπάρχει η υπόθεση του ζωολογικού κήπου, η υπόθεση του πλανηταρίου του Stephen Baxter και η αρχή της μη επέμβασης. Στη δεύτερη κατηγορία υπάρχει η υπόθεση της Σπάνιας Γης, σύμφωνα με την οποία η νοημοσύνη στη Γη προήλθε από έναν ανεπανάληπτο συνδυασμό γεγονότων και η υπόθεση του Μεγάλου Φίλτρου, σύμφωνα με την οποία οι τεχνολογικά ανεπτυγμένοι πολιτισμοί αυτοκαταστρέφονται. Στην τρίτη κατηγορία ίσως οι άλλοι πολιτισμοί να μην είναι εξωστρεφείς.

Περιπτώσεις οι οποίες ερμηνεύθηκαν κατά καιρούς ως επικοινωνία με εξωγήινη νοημοσύνη ήταν η ανακάλυψη των πάλσαρ το 1967, το σήμα WOW, ο αστέρας της TABBY, και ο OUMUAMUA.
Τα σήματα της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας που έχει εκπέμψει η ανθρωπότητα έχουν διάμετρο 200 ετών φωτός μόνο. Το 1974 στάλθηκε από τον Frank Drake και τον Carl Sagan το μήνυμα του Αρεσίμπο. Το 2008 στάλθηκε ένα σήμα στο μεγάλο βραχώδη πλανήτη Gliese 581c, που απέχει 20 έτη φωτός. Sagan και Drake θεωρούν ότι είναι συνετό να κάνουμε γνωστή την ύπαρξή μας σε νοήμονα όντα. Αντίθετη άποψη έχει ο Stephen Hawking.

8 (Επίλογος: Η αναγκαιότητα της διαστημικής εξερεύνησης): Η προσπάθεια μας να φτάσουμε στο διάστημα αποδίδει ήδη καρπούς αφού εξελίσσονται πολλές επιστήμες. Η τεχνολογία ενσωματώνεται τελικά στην κοινωνία. Βλέποντας τον ουρανό παλιότερα δεν καταλαβαίναμε ότι τα άστρα είναι ήλιοι που έχουν γύρω τους άλλους πλανήτες . Δεν γνωρίζαμε ότι βλέπαμε τα άστρα στο παρελθόν. Αντιληφθήκαμε πόσο εύθραυστη είναι η ζωή στη Γη και ότι η μόνη λύση ίσως είναι ο εποικισμός του διαστήματος.

Profile Image for George Kyriakopoulos.
31 reviews
February 5, 2024
4.5/5
A Stellar Journey through Astrophysics

Well-written and structured, it delivers quality information in an accessible manner, without compromising depth for those who have delved into Astrophysics before.
Profile Image for Yiannis.
20 reviews
April 17, 2021
Excellent book. It's an absolutely astrophysics book for everyone. Very descriptive and well documented book.
Profile Image for D.Pap.
25 reviews
July 14, 2025
Ενδεχομένως το αδικούν τα 4/5 αστέρια, αν είχα τη δυνατότητα θα το βαθμολογούσα με 4.5/5.

Το "Προς τ' άστρα" του Παύλου Καστανά, είναι ένα εξαιρετικό βιβλίο εκλαϊκευμένης επιστήμης. Θίγει με απλοϊκό και ευχάριστο τρόπο τα μεγαλύτερα κεφάλαια της Αστροφυσικής. Αποτελεί, κατά τη γνώμη μου, μία ιδανική εισαγωγή για κάποιον που θέλει να μάθει περισσότερα για το αντικείμενο και δεν ξέρει από που να ξεκινήσει. Μάλιστα, ακριβώς επειδή αναφέρεται στα περισσότερα μείζονα θέματα της επιστήμης, μπορεί να βοηθήσει τον αναγνώστη να εντοπίσει εκείνον τον τομέα της αστροφυσικής που του κεντρίζει περισσότερο το ενδιαφέρον, και να τον οδηγήσει σε μία διαδικασία περεταίρω ενασχόλησης & έρευνας πάνω σε αυτόν–όπως το μενού του εστιατορίου που περιγράφει συνοπτικά όλες τις επιλογές για να διαλέξεις τι σου ταιριάζει περισσότερο.

Ο τρόπος περιγραφής των φαινομένων, των παραδόξων, των θεωριών και των εκτιμήσεων είναι κατανοητός και δεν δημιουργεί θολά σημεία στον αναγνώστη. Κάτι που με εξέπληξε ευχάριστα, ήταν ο τρόπος με τον οποίο περιγράφονταν θέματα για τα οποία ήδη γνώριζα κάποια πράγματα. Για πολλά εξ αυτών είχα απορίες και εντόπιζα σημεία που, για την δική μου λογ��κή, δεν έβγαζαν νόημα. Πιθανώς για αυτό ευθύνονταν οι υπερβολικές απλουστεύσεις που είχαν γίνει από τα άτομα που δημιούργησαν το υλικό που είχα μελετήσει. Στο βιβλίο αυτό λοιπόν, τα συγκεκριμένα ζητήματα παρουσιάζονται με ένα ικανοποιητικό τρόπο ανάλυσης: αρκετά απλό ώστε να μπορεί να ακολουθήσει ένας μη ειδικός αλλά και αρκετά κατανοητό ώστε να μπορεί να ενώσει τις τελείες και κάποιος που πέρα από το να μάθει, επιδιώκει και να κατανοήσει.. Γενικά αυτό πιστεύω είναι μία από τις μεγαλύτερες δυσκολίες για κάποιον που γράφει εκλαϊκευμένη επιστήμη. Στο "Προς τ' άστρα" νομίζω ότι έχει επιτευχθεί η ιδανική ισορροπία.

Η εικονογράφηση επίσης είναι εξαιρετική και βοηθά σε μεγάλο βαθμό τον αναγνώστη να καταλάβει τι σημαίνει αυτό που μόλις διάβασε–ειδικά αν είναι οπτικός τύπος και του αρέσει να κάνει τις σκέψεις του εικόνες. Το ευρύτερο οπτικό ζήτημα ωστόσο, δεν είναι στο επίπεδο που θα περίμενα σε κάθε σημείο. Το πρόβλημα εντοπίζεται στις φωτογραφίες και όχι στα -εξαιρετικά- σκίτσα. Στο τμήμα του βιβλίου όπου περιγράφεται η γειτονιά του πλανήτη μας στο ηλιακό σύστημα, περίμενα να υπάρχουν οι καλύτερες εικόνες που διαθέτουμε πλέον σαν ανθρωπότητα για το κάθε σώμα. Αυτό δεν συμβαίνει σε κάθε περίπτωση. Δεν ξέρω βέβαια τι διαδικασία πρέπει να ακολουθήσει κάποιος για να εντάξει μία φωτογραφία στο βιβλίο του, ίσως να υπήρχε κάποιο πρόβλημα με τα πνευματικά δικαιώματα ή κάτι παρόμοιο. Μάλλον γίνομαι ιδιότροπος, αλλά από ένα βιβλίο που υπόσχεται να σε ταξιδέψει στον απέραντο κόσμο του διαστήματος θα περίμενε κανείς και τις ανάλογες εικόνες.

Γενικά, όσο και να προσπαθώ, δεν μπορώ να βρω κάποιο άλλο αρνητικό για αυτό το βιβλίο. Μάλιστα, όταν το τελείωσα, ήθελα να επισκεφτώ το κανάλι του κυρίου Καστανά στο YouTube για να δω περισσότερο περιεχόμενο αυτού του ύφους! Το "Προς τ' άστρα" είναι ένα πολύ ποιοτικό ανάγνωσμα και το προτείνω ανεπιφύλακτα. Σίγουρα, όταν το τελειώσετε, θα κοιτάτε τον νυχτερινό ουρανό με μία διαφορετική ματιά..
Profile Image for Emilys_bibliotek.
85 reviews15 followers
November 23, 2021
Από τα αρχαία χρόνια, ο νυχτερινός ουρανός ήταν κάτι μεγευτικό και ανεξήγητο. Τότε οι άνθρωποι προσπαθούσαν να εξηγήσουν αυτά που έβλεπαν στον ουρανό μέσα από θεότητες.

Σήμερα όμως, το έτος 2021, έχουμε ένα πολύ καλό εργαλείο στα χέρια μας, το οποίο μπορεί να δώσει απαντήσεις σε όλα αυτά τα τότε ανεξήγητα πράγματα. Το εργαλείο αυτό δεν είναι άλλο από την επιστήμη, και πιο συγκεκριμένα την αστρονομία.

Σκοπός του βιβλίου αυτού είναι να παρουσιάσει όλες αυτές τις γνώσεις που έχουμε αποκτήσει τα τελευταία χρόνια για το σύμπαν με έναν τρόπο που είναι εύκολα κατανοητός ακόμα και από ανθρώπους που δεν έχουν ασχοληθεί ξανά με την επιστήμη της αστρονομίας και χρησιμοποιόντας παραδείγματα και παρομοιώσεις από την καθημερινή μας ζωή.

Το βιβλίο ξεκινάει από τους γειτονές μας, οι οποίοι είναι οι πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος αλλά καλύπτει ακόμα και τα πολύ μακρινά σε εμάς στοιχεία του σύμπαντος που είναι οι εξωπλανήτες και οι μαύρες τρύπες.

Πραγματικά αξίζει να το διαβάσετε ακόμα και αν δεν βρίσκετε ενδιαφέρον στην αστρονομία απλά και μόνο για να αντιληφθείτε ότι παρόλο που αποτελούμε ένα ελάχιστο ποσοστό του σύμπαντος και είμαστε πάρα πολύ μικροί μπροστά στην απεραντοσύνη του, έχουμε φτάσει σε ένα πολύ υψηλό επίπεδο κατανόησης του. Το συστήνω ανεπιφύλακτα σε όλους!
Profile Image for Dimitra.
587 reviews55 followers
January 25, 2023
Ένα όμορφο ταξίδι προς τ'άστρα, άξιο του τίτλου του.
Αγαπώ το κανάλι του Astronio και θεωρώ τον Παύλο έναν υπέροχο, ταλαντούχο και γλυκύτατο άνθρωπο που αγαπά τη δουλεία του και φαίνεται. Το σύμπαν με μάγευε από μικρή. Οπότε δε γινόταν να αφήσω το βιβλίο αυτό να πάει χαμένο.
Η πρώτη μου εντύπωση ανοίγοντάς το ήταν "ω ρε φίλε, είναι λες και βλέπω βιβλίο Φυσικής 3ης Λυκείου!" και φυσικά σάστισα.
Ναι, μοιάζει τρομερά με σχολικό βιβλίο αλλά η μεγαλύτερη διαφορά του είναι ότι είναι κατανοητό. Ο Παύλος έχει καταφέρει να γράψει ένα κείμενο πλήρως επιστημονικό, με τρόπο που δεν κουράζει, χωρίς φλυαρίες και έλλειψη επεξηγήσεων. Μπορεί στο τέλος, αν έχετε μνήμη χρυσόψαρου όπως εγώ, να μη θυμάστε τα πάντα από όσα διαβάσατε, αλλά σίγουρα κάτι θα έχετε μάθει.
Το σίγουρο είναι πως πλέον θα κοιτάζω τον νυχτερινό ουρανό και θα ευγνωμονώ όλους τους επιστήμονες που τόσους αιώνες μελέτησαν το σύμπαν ώστε να έχουμε αυτές τις γνώσεις. Ο κόσμος μας είναι ένα θαύμα, και δεν αναφέρομαι σε θρησκευτικά, αλλά στην πραγματική "μαγεία" που βρίσκεται γύρω μας και αποκαλύπτουν οι υπέροχες αστροφωτογραφίες.
Ευχαριστούμε Παύλο για το υπέροχο αυτό έργο!
Displaying 1 - 30 of 63 reviews

Can't find what you're looking for?

Get help and learn more about the design.