Tijdens de opnames voor een televisieserie vindt er een sneeuwstorm plaats waardoor Emy en haar Frans-Canadese fixer in dezelfde hotelkamer belanden. Er is een wederzijdse aantrekking, maar omdat beiden al een relatie hebben houden ze zich in. Als ze besluiten met elkaar in contact te blijven, raken ze verstrikt in een emotionele affaire die steeds verder ontspoort.
Dat is het uitgangspunt van Tekenen van het universum, maar de reis waarop Emy Koopman je meeneemt voert veel dieper dan het verhaal van deze willekeurige onmogelijke liefde. Dit is een boek over hoe we onszelf verliezen in romantische relaties, over hoe grenzen overschreden worden en over hoe we die laten overschrijden. Een boek dat de vraag stelt hoe we kunnen losbreken uit patronen die voor ons lijken te zijn uitgetekend en in hoeverre we dat willen. Scherp, spannend, intiem en prachtig geschreven. Een boek om heel dicht tegen je aan te drukken.
Emy Koopman (born 1985) is a Dutch writer, journalist and presenter. She has written for De Groene Amsterdammer, de Volkskrant, de Correspondent and hard//hoofd.
“Slechts enkele seconden pauze, alleen de tijd die het kost om het te typen, dan verschijnt deze zin op mijn scherm: ‘Om liefde mogelijk te maken, in welke omstandigheden dan ook, zullen er altijd mensen achterblijven en teleurgesteld worden.’” (p. 322)
Schrijfster en journaliste Emy valt tijdens de opnames voor een serie op haar Frans-Canadese fixer. Wanneer ze tijdens een sneeuwstorm toevallig één nacht in dezelfde hotelkamer doorbrengen, ontstaat er een vonk. Als lezer krijg je de indruk dat de fixer het spel meespeelt, maar de hele relatie niet zo serieus neemt als de schrijfster. De antagonist krijgt niet meer dan de letter A als naam, al kan je wel wat gissen naar zijn volledige naam is, aangezien die “de heilige van de reizigers en de verliefden” is, “die je kan helpen je weg of je hart terug te vinden” (p. 118). Beiden hebben een relatie, hetgeen ervoor zorgt dat ze voorzichtig en braaf zijn, de nacht samen doorbrengen, maar verder dan enkele aanrakingen gaat het niet. Na de voorbereidingen voor de serie gaan ze elk hun eigen weg, terug naar hun respectievelijke partners: Emy naar Johannes en A naar Charlotte. Zij woont in Amsterdam, hij blijft achter in Montréal, Québec. Daarmee zou de kous af moeten zijn, maar Emy besluit het contact te onderhouden, hetgeen ervoor zorgt dat de vonk gaandeweg uitgroeit tot een laaiend vuur, vooral dan in haar hoofd.
Dat hetgeen er (niet) gebeurd is stilaan een eigen leven gaat leiden in dat hoofd van de schrijfster is een understatement. Tijdens de rest van het verhaal komt de enigszins gecultiveerde gedachte met de regelmaat van de klok terug, zij het telkens anders verwoord: “Het is nu, het is al een tijd, alsof ik daar in die hotelkamer iets heb laten liggen wat aan mij toebehoort, aan ons toebehoort, en dat, zolang we het niet opeisen, almaar groter groeit. Als we ‘gewoon’ seks hadden gehad - seks die waarschijnlijk was tegengevallen, want je bent ongeduldig en je kent elkaars lichaam niet - hadden we dan al die spanning niet in één nacht onschadelijk kunnen maken?” (p. 95) Het gaat zo ver dat Emy terugkeert naar Canada, met Johannes als reisgezel, om meer tijd door te brengen met A. Haar vriend is van alles op de hoogte, ze hebben een vrije, ‘open’ relatie. Charlotte van haar kant weet slechts dat Emy en A goed overeenkomen, maar blijft in het ongewisse over de speciale relatie en de nacht in het hotel.
Zelf somber romantisch ingesteld, kan ik alleen maar bevestigen dat je overal tekenen kan en wil zien als je smoorverliefd bent en alles interpreteert vanuit dat allesoverheersende gevoel. Of dat je jezelf dat wijsmaakt althans, op basis van een aantal tekenen die je in die context moét plaatsen. Dat je gelijkgestemde zielen zoekt in de songteksten van - akkoord - muzikanten en bands die die boodschap zoveel mooier, raker, en vooral gebalder brengen. Telkens weer op datzelfde nageltje kloppen: de ondergeschikte positie van de vrouw, al dan niet cultureel en/of biologisch bepaald en de ‘natuurlijke’ en evidente dominantie van de man. De gevestigde patronen vaststellen, aankaarten en - geheel terecht! - aan de kaak stellen is één, het honderden pagina’s herhalen en herkauwen, weliswaar met interessante uitweidingen en literaire zijsprongetjes is iets anders, en is in dit boek m.i. teveel van het goede. Overdaad schaadt.
Nu, de herhalingen, waarvan een mens zich bijwijlen afvraagt wat de meerwaarde is, kunnen misschien symbool staan voor hoe iemand die obsessioneel verliefd is vaak in rondjes draait, cirkelredeneringen opzet en telkens van verlammende twijfel naar absolute zekerheid gaat en vice versa. Altijd maar opnieuw. Vorm en inhoud van het boek sluiten in die zin nauw bij elkaar aan.
De vele literaire en filosofische verwijzingen vormen wel een welgekomen afwisseling in het verhaal van de relatie tussen de vier personages, alsook een intertekstuele knipoog naar gelijkaardige verhalen in de literatuurgeschiedenis. Zo vermeldt de schrijfster o.a. De ondraaglijke lichtheid van het bestaan, waarbij ze de kracht van verhalen en van metaforen aanhaalt: “Liefde kan geboren worden uit één enkele metafoor.” Het blijft één van mijn lievelingsboeken, deze klassieker van Milan Kundera. Maar wat ik uit deze roman o.a. onthouden heb is dat er slechts één geliefde, of partner, een plekje krijgt in het 'poëtische geheugen' van de ander. Voor de tweede was er slechts plaats op het tapijt, hoe hard die ook probeerde om in dat poëtisch geheugen binnen te geraken.
Ook bij aanvang van het verhaal vermeldt Koopman een auteur-filosoof van formaat: Georges Bataille, die ik een paar keer tegengekomen ben tijdens mijn studies. Eén keer in de cursus Ethiek, een andere keer tijdens het vak Hedendaagse wijsbegeerte, gelieerd aan René Girard met zijn La violence et le Sacré. Beiden beschreven o.a. de functie of rol van geweld in de sociale orde.
Ze schrijft bij aanvang van haar verhaal dat “Het oorspronkelijke ‘violation’ dubbelzinnig is, dat kan zowel ‘verkrachting’ als ‘overtreding’ betekenen.” (p. 20) Wanneer het over het werkwoord ‘violer’ gaat, kan ik volgen. Dat kan zowel ‘overtreden’, ‘schenden’ of ‘met de voeten treden’ betekenen, als ‘verkrachten’. Maar het Franse zelfstandig naamwoord voor ‘verkrachting’ is ‘viol’, wat de geciteerde zin van Koopman een vreemde en in mijn ogen foutieve bewering maakt. ‘Violation’ wordt bij Bataille gebruikt als synoniem voor ‘transgression’, het overtreden en schenden van wetten, afspraken en regels. “La transgression est d’abord désordre, confusion, une violence contre l’ordre du monde: l’ordre du travail et l’ordre sexuel, qui présument une conduite sexuelle bien organisée et soumise à des règles précises. L’érotisme n’a rien à voir avec la sexualité animale qui est libre mais qui se limite au simple besoin naturel qui permettra la perpétuation de l’espèce.”
Bataille stelt in ‘L’érotisme’ dat “L’interdit est là pour être violé.” Elk verbod is er dus om overtreden te worden. En hij beweert verder dat, net door het doelbewust overtreden van die regels en de gevestigde waarden en orde, het individu die niet enkel in vraag stelt, maar tegelijk bevestigt dat ze er zijn. Dat er grenzen en begrenzingen zijn. Voor Bataille komt verlangen tot stand door erotiek: “Essentiellement, le domaine de l’érotisme est le domaine de la violence, le domaine de la violation”. Menselijk verlangen is altijd excessief: “Il y a dans la nature et il subsiste dans l’homme, un mouvement qui toujours excède les limites, et qui jamais ne peut être réduit que partiellement.” ‘Violence’ als ‘geweld’ of ‘gewelddadigheid’, ‘violation’ als ‘overtreding’ of ‘schending’. Geen ‘viol’.
In de recensie van De Standaard viel te lezen dat Koopman een “vlotte, ongeremde, spitante stijl” hanteert, “die het echt spannend houdt”. Met het eerste kan ik volmondig akkoord gaan. Spannend vond ik het op geen enkel moment.
[In mijn editie zat pagina 246 er twee maal in. Eén keer op de juiste plaats, één keer tussen de pagina's 363 en 365. Pagina 364 houd ik nog te goed.]
Zo genoten van dit boek! Van het mooie, spannende verhaal over een onmogelijke verliefdheid, en van alle essay-achtige passages waarin Koopman allerlei zijweggetjes inslaat en zichzelf en de wereld analyseert. In het boek komen veel (literaire, filosofische, psychologische) ideeën voor die ik interessant dan wel herkenbaar vond: over vrouwelijkheid en mannelijkheid en liefde en obsessie.
‘Tekenen van het universum’ is een levendige en gepassioneerde roman. Ik raakte met de schrijver mee verstrikt in haar ingewikkelde verliefdheid, haar zelfonderzoek, vragen en herhalende gedachten. Enerzijds had ik misschien iets meer uitwerking gewild van het object van verliefdheid (en zijn vriendin), toch past die onvolledigheid ook bij het verhaal: er is veel verlangen op afstand, een connectie die vooral bestaat in het hoofd van de schrijver. Het boek leest als een soort verwerking van wat haar is overkomen, en wat ze heeft aangericht. Daarin gaat ze ver, is ze heel eerlijk en volledig. Van begin tot eind stelt Koopman zich erg kwetsbaar op en dat maakt het voor mij zo’n krachtig boek.
De achterflap zegt dat het een boek is om dicht tegen je aan te drukken en dat geldt al helemaal voor mijn specifieke exemplaar, dat volgeschreven is met lieve afscheidsberichtjes van mijn (ex-)mede-Vooysredacteuren. Ik heb zo vaak geglimlacht tijdens het lezen en dit tilde mijn hele leeservaring (die dus al goed was) nog verder op <3
“We blijven onszelf maar verschuilen, schouderophalend, glimlachend, scheldend of grijnzend. We blijven onszelf maar uitlachen voor ons zogenaamde teveel aan gevoel - meer dan een specifieke of ingebeelde ander voelde, dus te veel. We blijven onszelf maar haten om ons gebrek aan verharding. In plaats van dat we zeggen: ja, het klopt, ik was weerloos. Ja, het klopt, ik voelde. Want ja, ik leef en ik ben kwetsbaar. Maar jij ook.” (317)
‘We blijven onszelf maar verschuilen, schouderophalend, glimlachend, scheldend of grijnzend. We blijven onszelf maar uitlachen voor ons zogenaamde teveel aan gevoel - meer dan een specifieke of ingebeelde ander voelde, dus te veel. We blijven onszelf maar haten om ons gebrek aan verharding. In plaats van dat we zeggen: ja, het klopt, ik was weerloos. Ja, het klopt, ik voelde. Want ja, ik leef en ik ben kwetsbaar. Maar jij ook. Jij ook’ (317)
In 'Tekenen van het universum' brengt Emy Koopman een verslag van een obsessieve verliefdheid. De "symptomen" zijn herkenbaar: berichten die voelen als een shot dopamine, de vreugde van uitroeptekens, de paniek wanneer een reactie uitblijft. Toch begint alles al snel puberaal en sentimenteel te voelen. Net dan schudt Koopman je wakker: in felle en kraakheldere taal wijst ze op de vooroordelen die er bestaan over sentimentele literatuur, die gezien wordt als vrouwelijk, niet-rationeel en minderwaardig. Een terechte tirade, die jammer genoeg wat aan kracht inboet door de overdaad van het boek.
Meelezen met een vrouwenhoofd ❤️ Erg mooi, halverwege wel een dip waar ik een beetje geërgerd was en het aanstellerig vond, maar vond het al met al onderhoudend en mooi
1 ster voor de herhaaldelijke herkenning 1 ster voor de nieuwe woorden en mooie zinsnedes 1 ster voor de nieuwe denkers en gedachtes 1 ster voor de spanning in het verhaal en in de mensen 1 ster ter aanmoediging van iedereen die dit overweegt te lezen
Voor wie graag Rooney leest of Hofstede is dit een must. Een grondig gefileerde obsessieve verliefdheid, hyperpersoonlijk maar tegelijk zo universeel, in een reeks omcirkelingen die telkens een nieuwe laag blootleggen, parallel met het intense verlangen dat niet afneemt, de stappen die het hoofdpersonage willens nillens neemt en de tol die dat van haar eist. Koopman schrijft door de schaamte heen en eist de hysterie op als iets wat geen schaamte behoeft.
Ik hou van de openlijke analyse van haar gevoelens en gedachten, die geduid en genuanceerd worden met wat filosofen, literatuurwetenschappers, schrijfsters en veel feministische denkers over dat particuliere aspect publiceerden, en ik voelde me afwisselend begrepen, betrapt, beschaamd, en ook gesterkt. Het puzzelen met kleine stukjes, de beklemmende asymmetrie, het irrationele verlangen naar meer, het fysieke gemis, de beredeneerde zelfkwelling, de cool girl, het willen gezien worden: zo herkenbaar dat het pijn deed.
En dat niet alleen: toen ik in Newcastle woonde, schreef ik een paper over gothic fiction, later een paper over ethiek in de literatuur met referenties aan Nussbaum en Levinas, en ik herinner me de impact die een paviljoen over Bataille in Documenta op me had … Heerlijk om dat vermengd te zien met haar persoonlijke verhaal. Ik las ook het werk van Perel, en vind het wel opmerkelijk dat zij de enige is die enkel met haar voornaam wordt vermeld — enkel voor wie haar standpunten kent? Of is het om het gevoel van een bekende op te roepen? Of staat haar achternaam in de noten en las ik erover?
(Edit — van Emy Koopman zelf (🥰): En over Perel bij de voornaam noemen: ik doe dat bij alle vrouwen in dat hoofdstuk, omdat het 'de vergadering' (van de meisjes en vrouwen) is komt er steeds een andere vrouw langs die haar visie op relaties laat horen of zien. Dus inderdaad een intiemere setting dan bij een meer analyserend stuk.)
De roman brengt voor mij een accuraat relaas en feministische analyse van een reeks obsessies, met bedenkingen over de aanhoudende zucht naar vervulling en hang naar transgressie, de waarheid van het lichaam, de druk van verwachtingen en het gevaar van geweld dat steeds op de loer ligt. Ik kan blijven verwijzen naar sensaties en inzichten die me bijbleven, maar ik ga ze voor mezelf opschrijven en wie ze wil horen mag me bellen!
3,5 ik vond dit heel mooi, hoe de relatie voor de helft in haar hoofd bestond, maar begon me te storen aan de hoeveelheid verwijzingen naar kunstwerken, liedjes en boeken, die ook in dialogen gepropt werden. de auteur gaf ons eigenlijk net iets te veel, zoals ze ook haar romantische obsessie steeds te veel gaf.
“Ik geloof wel in geheimen, ik houd van geheimen. Als je het uitspreekt maak je het alleen maar groter.” “Nee joh, gevoelens worden juist groter als je ze verzwijgt, als het niet mag.” “Die gevoelens zijn er toch wel, maar een geheim kan je vrijheid geven, iets wat van jou alleen is, waar niemand je op kan pakken.” - Een boek dat me precies gaf wat het beloofde: verslag van een obsessie die de lezer had kunnen overkomen. Of hoe bangmakend snel het verlangen naar een nieuwe connectie kan leiden tot zelfverloochening. Hoe andere geliefden je engelbewaarders kunnen spelen in die storm aan emoties. Hoe je liefde kan kneden tot een vorm die voor jullie werkt.
De korte inhoud intrigeerde mij omdat ik toch vermoedde dat het verhaal herkenbaar zou zijn voor iedereen die al eens hopeloos verliefd was op de onbereikbare persoon.
Al bij al heb ik dit boek heel vlot uitgelezen, sommige verwijzingen naar andere literatuur maakten me nieuwsgierig - andere analyses of bedenkingen hadden, volgens mij, niet echt een meerwaarde ( zoals de discussie over 'Call me by your name')
Naarmate ik verder las, vond ik dat de auteur te veel bij ieder detail bleef hangen, het boek duurde te lang en ik heb me ook wel af en toe geërgerd aan de structuur van het verhaal met de plotse uitweidingen over haar verliefdheden als tiener, jongvolwassene. Emy Koopman wil, in mijn ogen, ook te veel vertellen maar vertelt dan eigenlijk niks noemenswaardig over haar worsteling met anorexia, boulemia, zelfmutulatie. Dit gevecht lijkt ondergeschikt aan de eeuwige strijd met de hopeloze verliefdheden. Van waar komt die worsteling? Dat antwoord vermijdt ze en daarover gaat het boek ook niet. Mijn bedenking is dan enkel: waarom wil ze het toch vermelden...
Ergernis niet zozeer over alle tegenstrijdige emoties waarmee een obsessionele verliefdheid gepaard gaat maar eerder over feit dat ik het verwerkingsproces van iemand zit te lezen en me dan afvraag of ze daar nu per se een boek over moest schrijven en het niet eerder bij een therapeut kon gaan bespreken ( ik heb nu eenmaal een aversie tegen dit soort therapeutisch schrijven) maar anderzijds beschrijft ze haar emoties, haar gedachten, vooral haar schaamte en haar gevoel van vernedering wel ook heel eerlijk en dapper. Dat vond ik toch sterk.
Ik kan me wel goed voorstellen dat dit boek therapeutisch kan zijn voor veel hopeloos verliefde vrouwen. Ik kan me ook voorstellen dat veel vrouwen geïrriteerd zijn en denken: 'Mens, get on with your life! - Laat die man toch lopen. Hij is het niet waard dat jij daar al jouw tijd en energie aan verspilt :-)'
Dus ja, je leeft wel mee met Emy Koopman - in die zin dat je haar begrijpt en dat je je ook mateloos ergert aan haar, zoals je dat hebt bij je goede vriendinnen en bij jezelf en op die manier voer je een gesprek met haar, met dit boek.
Het antwoord van de man op haar verhaal zou mij wel heel erg interesseren - hoe zo’n man dat allemaal ervaart blijft voor vrouwen toch onduidelijker.
This entire review has been hidden because of spoilers.
dit boek voelde als een waarschuwing, maar voor wat, als verlangen onvermijdelijk is.. moet ik mijn hysterie omarmen of niet…? wat zou er gebeuren als? heb ik hier het antwoord? ik laat het maar gewoon bestaan in mijn hoofd tot het hopelijk verdwijnt.
‘Waarom volstaat dat niet, waarom wil ik dat híj me begrijpt? (Omdat jij, of jouw lichaam, hem heeft verheven tot een godheid, een weifelachtige, gemakzuchtige godheid met slaapproblemen, maar een godheid. Of anders in elk geval een zielsverwant, een zielsverwant die je naam verkeerd uitspreekt en je in een geheim hoekje houdt, maar een zielsverwant. Zelfs al wil jij hem ook niet helemaal, niet altijd, toch is het cruciaal dat hij jou wil, helemaal, altijd. Hij dat uitverkoren instrument tot eenwording, zijn omhooggestoken duim, zijn warme glimlach het teken van jouw bestaansrecht. Dat het niet rationeel is, maakt het niet minder waar, hier regeert een andere waarheid.)’
‘Geef me die ‘wij’ van hem en laat me alle pootjes eruit trekken, trappen op de ‘i’ en de ‘j’ en vooral op die ‘w’, w w w w, dacht je dat je beter was, daar, met z’n tweeën, een eenheid van twee, die overal exact hetzelfde over denkt, en voelt, en spreekt?’
4*, wordt sowieso 5* bij het herlezen (want ja, dit is een herleesboek). Pijnlijk eerlijk én herkenbaar boek over een obsessieve verliefdheid. Alsof de auteur de kans kreeg in mijn hoofd en herinneringen te neuzen. Absolute aanrader voor lezers die wel houden van een boek af en toe weg te leggen en even te mijmeren over zichzelf en de eigen obsessies. Erg benieuwd naar ander werk van Koopman! (En wat had ik haar die Boon gegund!)
Als iemand die schuldig is aan het zien/ervaren van tekenen van het universum -confirmation bias if you will-, spreekt dit boek een taal die als een tweede natuur aanvoelt. Daar waar ik onafgewerkte ideeën en vlugge bedenksels laat hangen in mijn hoofd, vult Emy -de schrijfster en tevens het hoofdpersonage- de hiaten in met weloverwogen, rake en schilderachtige woorden. Nog maar zelden zoveel zinnen overgepend uit een boek. Geheel in het thema, ging ik enorm goed op het voelen van raakvlakken. Voor mij beschrijft dit boek de strijd tussen zoeken naar bevestiging, onafhankelijk willen zijn en verlangen naar verbondenheid. En dat op het kruispunt van emotie, zelfinzicht, empathie en rationaliteit. Maar maak er vooral zelf je ding van :)
‘Verslag van een obsessie’ is de ondertitel. En dat is het boek ook. Het verslag van de obsessie van de Nederlandse Emy voor haar Frans-Canadese fixer A. (nergens bij zijn hele naam genoemd). Ze belanden samen op een hotelkamer maar er gebeurt niets; een relatie is niet mogelijk aangezien zij samen is met Johannes en hij met Charlotte. Wat er dan wel (of niet) gebeurt lees je in dit autobiografische boek dat in mijn ogen vaak Amerikaans aandoet. Het heeft de rauwe eerlijkheid van een Maggie Nelson of Eileen Myles.
Een obsessie, wie kent het niet? Iedereen is wel eens jong en waanzinnig verliefd geweest. Het klinkt niet echt als iets boeiend voor een buitenstaander maar dat is dit boek wel. Het is boeiend, broeierig, verslavend, zinnenprikkelend, stemt tot nadenken en daagt je uit.
Koopman is pijnlijk eerlijk, super intiem en persoonlijk zonder de grens tussen een soort van biecht en zielige aandachttrekkerij ooit te overschrijden. (Haar verhaal is persoonlijk maar ook veel breder dan dat, het gaat over meisje, vrouw zijn in een wereld die ons leert om geen grenzen te stellen, te behagen, lief te zijn.) Ze kan schrijven, en hoe. Iets dat zich voornamelijk in haar hoofd afspeelt weet ze tot leven te brengen op papier, op een manier die je doet nadenken, die wringt en schuurt en je vraagt om je eigen relatie(s) te (her)bekijken. Wat Emy en Johannes samen hebben, hoe ze zichzelf samen vormgeven; met aandacht voor de waarheid en elkaar, lijkt me een na te streven voorbeeld.
Dit is een boek over grenzen, ze overschrijden, ze laten overschrijden. Over wat liefde is en hoe indringend verliefdheid ons doen en laten bepaalt. Bovendien is dit het verhaal van een moedige, intelligente vrouw die niet altijd weet wat ze wil maar wel met open blik en een moedig hart bereid is om zichzelf te zoeken, te verliezen, te ontdekken en dat op een geniale wijze met ons te delen. Aanrader.
Heel mooi boek waarin Koopman beschrijft hoe ze verliefd wordt op iemand en zichzelf daarin verliest. Ze beschrijft wat zich afspeelt in haar hoofd, wat liefde voor haar betekent en hoe je de grip op jezelf kunt verliezen. Het boek was onverwacht herkenbaar en daardoor soms een beetje een spiegel. Koopman schrijft ergens aan het eind over Kraus' I Love Dick en dit boek lijkt er wel wat op. Beide boeken gaan over een verliefdheid, de irrationaliteit daarvan, en het onderzoeken van de verliefdheid terwijl de hoofdpersoon in een relatie zit met een ander.
Ik zal beginnen met de dingen die me wel bevielen. Koopman smijt je meteen in het verhaal, zonder achtergrondinformatie, zonder al te veel context. Je zit meteen midden in een cruciaal plotpunt. Later blikt ze terug op het verleden met persoonlijke anekdotes. Daarmee geeft ze het patroon in haar verlangens en keuzes weer en dat doet ze goed. Schrijven, dat kan ze. Ik las meermaals zinnen of passages opnieuw omdat Koopman het zó goed wist te verwoorden. Bepaalde hoofdstukken waren van het begin tot het einde interessant, ze zetten me aan het denken en ze waren prachtig geschreven. Ik denk hierbij aan passages over feminisme (in al haar vormen), literatuur en relaties (romantische en platonische).
Maar ik benadruk ‘bepaalde hoofdstukken’. Helaas kon het grooste deel van dit boek me écht niet boeien. Pas in de helft kreeg ik wat oprechte interesse maar Koopman wist me niet vast te houden doorheen haar verhaal. Ik had vooral moeite met de personages. Op de hoofdpersoon na (je zit het hele boek lang in haar hoofd en beleeft alles vanuit haar standpunt) heb ik nog steeds niet het gevoel dat ik de personages ken. Terwijl dat net zo belangrijk is in een verhaal als dit. Er wordt van je verwacht dat je meeleeft met de personages, die allemaal hun rol spelen in een complexe verhouding. Dat ik me in geen enkel personage kon herkennen, dat is oké. Maar ik kon me nauwelijks inleven, want ik had geen idee wie deze mensen echt waren. In bijna 400 pagina’s heb je nochtans wel wat ruimte om je personages te ontwikkelen.
Ik moest me door dit boek sleuren. En dat vond ik zo jammer, want ik had verwacht dat dit helemaal mijn ding zou zijn.
3,5. Ik moet nog even bijkomen van dit boek, dat zo vreselijk dicht op mijn eigen huid zit, dat me ergerde omdat ik telkens dacht: ik had het precies zo kunnen zeggen. Emy Koopman zegt het, schrijft het allemaal wél en dat is vreselijk dapper, ongemakkelijk, verfrissend.
Waauw, ik vond dit een geweldig boek! De ondertitel 'verslag van een obsessie' vond ik een beetje afdoen aan de inhoud. Het is het verslag van een verliefdheid en die wordt zo meticuleus omschrijven, elk sprankeltje hoop, elk hersenspinsel, elke pijn, elke verwensing, alle boosheid, ik voelde het helemaal. Ik herkende het ook, vanuit mijn tienerjaren. Gelukkig word ik niet meer zo verliefd. Omdat het gevoel zo eerlijk ontrafeld en geanalyseerd wordt, vond ik dit bv. veel beter dan Sally Rooney, waar het qua thematiek wel aan dat denken. De spanning blijft ook in heel het boek duren, ik bleef alleszins samen met het hoofdpersonage against all odds hopen op meer lef van het liefdesobject. Wat dit boek extra de moeite maakt, zijn de beschouwingen over de rol van de vrouw in een (liefdes)relatie. Er wordt gerefereerd naar de filosoof Georges Bataille, die schreef dat penetratie in wezen altijd een gewelddaad is. Naar ' de ondraaglijke lichtheid van het bestaan' die moet ik nog eens herlezen), waarin partners wat ze 'werkelijk denken en voelen voortdurend verbergen' omdat ze eigenlijk verliefd werden op het beeld dat ze van elkaar hadden en niet op wie ze echt zijn. Ook andere vrouwelijke auteurs zoals Simonne de Beauvoir komen aan bod, wanneer het gaat over de socialisatie van meisjes in hun onderdanige, zorgende, 'kleinere' rol, en hoe we die eigenschappen internaliseren. Hoe 'one of the guys' voor vrouwen een eretitel lijkt te zijn - fool's gold. Treffend citaat: "Het zal niet toevallig zijn dat er zo veel vrouwelijke schrijvers en intellectuelen een afkeer lijken te hebben van vrouwelijkheid. De eigen, maar toch vooral die van de andere vrouwen, die veel te lichamelijke wezens, die met hun wulpsheid de weg wijzen naar wat er ook in hen schuilt, zou kunnen schuilen. Trek een overhemd aan, een pak, zet een hoed op, ga voor een kale kaft, een krachtige toets, streep nog wat gevoelens door, streep het woord 'gevoelens' door, streep alles door wat riekt naar roze. Minacht de lichamen van die andere vrouwen, ook als je ze aanraakt, juist als je ze aanraakt, zoals Simone de Beauvoir, beul je eigen lichaam af, verwaarloos het, zoals Susan Sontag, totdat dat lichaam, onvermijdelijk, zich tegen je begint te keren, door ziek te worden, of verliefd - buiten controle, redeloos. Vernederd, voel je je dan, en je ziet het niet, je wilt het niet zien, dat die vernedering voortkomt uit langdurige zelfontkenning." Bam! Uppercut! Topboek!
Emy Koopman heeft haar oprechte, enigszins obsessieve, verliefde gevoelens blootgesteld aan ons als lezer. Dit maakt dat ik het heel moeilijk vind om te vinden wat ik vind.
Enerzijds irriteerde ik me mateloos aan de gedragingen en extreme gedachtes van deze vrouw. Haar ervaringen, stemmingen en eigenwaarde waren afhankelijk van een ander. Een man wie aan de ene kant tekenen van aantrekking en mogelijkheden toonde, maar haar aan de andere kant links liet liggen tot hij niks beters te doen had.
Anderzijds heb ik enorm veel respect voor Emy, omdat zij zo eerlijk en expressief dit verhaal op papier heeft gezet. Verliefd zijn heeft toch een gênant aspect in zich, dus vind ik het heel puur dat ze dat met ons wilde delen.
Ik hoop voor haar dat ze geluk kan vinden in zichzelf en niet meer in een ander. Man of vrouw: ze stelde zich namelijk afhankelijk van zowel A’s liefde als Charlotte’s begrip.
Ik kan me goed inbeelden dat anderen het boek heel herkenbaar vinden, maar zelf vond ik er weinig herkenning in. Ben ik te nuchter om het 'hysterische' zoals Emy het zelf noemt te kunnen begrijpen? Ik voelde vaak vooral irritatie omwille van haar gebrek aan empathie, vooral ten opzichte van Johannes - die ik graag eens uit het boek had getrokken om hem een dikke knuffel te geven - maar ook ten opzichte van A en Charlotte. Misschien is dat wat hartstochtelijke verliefdheid met je doet, dan heb ik daar blijkbaar weinig ervaring mee. Het metaliteraire aspect van het boek kon ik wel smaken maar zorgt er wel voor dat het boek eerder een nichepubliek bereikt. Ik ben benieuwd hoe de studenten van onze hogeschool het boek zullen ervaren, want het is genomineerd voor een Boekenpanda :)
Het eindeloos wachten op een berichtje, steeds je grenzen overgaan, de ander maar blijven behagen en daarmee jezelf verloochenen; veel van wat Koopman schrijft is herkenbaar. Het gaat echter maar door en dat wordt op een gegeven moment ietwat vermoeiend en frustrerend - maar is dat juist het punt? Mooi hoe Koopman haar verhaal omgeeft met voorbeelden uit de kunst en literatuur over gendergerelateerde rollen in de liefde.
'Twee schrijvers samen,' zeg ik, 'dat werkt toch niet goed.' Hij is het daar niet mee eens. Tussen De Beauvoir en Sartre werkte het wel, beweert hij. 'Werkelijk?' zeg ik. 'Ja,' zegt hij. 'Misschien Paul Auster en Siri Hustvedt,' zeg ik. Hij kent Siri Hustvedt niet.