Bắt Đầu Cất Lên Tiếng Cười

by Hồ Anh Thái

“Tây nào đến cà phê đường tàu vào giờ tàu không chạy qua thì biết ngay đấy là kẻ du lịch không chuyên. Đám chuyên nghiệp thì đã truyền nhau giờ tàu chạy. Phải đến đúng giờ thì mới được rung, mới chụp được cái ảnh tàu chạy qua, cảnh “máy bay địch đã bay xa, mọi sinh hoạt trở lại bình thường”, dân lại từ trong nhà ào ra đặt bàn ghế ăn uống ngay trên đường tàu. Chuyên nghiệp hơn nữa, bên u - Mỹ đã có sách du lịch Việt Nam in hẳn giờ tàu chạy qua khu vực này, ghi rõ ngày có mấy chuyến.

Trong cuộc chuyện trò, có người đùa hỏi một giáo sư người Đức, ông đến Hà Nội thì đã đi xem khu cà phê đường tàu ở Điện Biên Phủ, Phùng Hưng chưa. Giáo sư lắc đầu, tôi có nghe miêu tả và xem ảnh các quán cà phê ở đấy rồi, nhưng tôi sẽ không bao giờ đến đó. Dù thế nào đi nữa, dựng những quán cà phê rung ở đấy, trang trí đẹp mắt cho nó cũng chỉ là một ý tưởng sáng tạo của người bản xứ nhưng mang tính thực dân mà thôi.”

Tập tiểu luận Bắt đầu cất lên tiếng cười của nhà văn Hồ Anh Thái, với những góc nhìn độc đáo về các hiện tượng văn hóa và đời sống đương đại, có thể khiến người đọc bật cười, nhưng sau đó là ngẫm nghĩ khôn nguôi.

Genres: Nonfiction

308 pages, Paperback

Published July 1, 2021

About the author

Tiểu sử

Hồ Anh Thái sinh ngày 18 tháng 10 năm 1960 tại Hà Nội. Nguyên quán ông ở Nghệ An. Ông theo học bậc Đại học ngành Quan hệ Quốc tế. Sau khi tốt nghiệp, ông tham gia viết báo và làm công tác ngoại giao ở nhiều quốc gia Âu - Mỹ, đặc biệt là Ấn Độ. Giỏi ngoại ngữ, ông là một nhà ngoại giao, nhà nghiên cứu Ấn Độ, giảng viên. Hiện nay ông là Tiến sĩ ngành Văn hóa phương Đông, công tác tại Bộ Ngoại giao Việt Nam.

Sự nghiệp văn chương

Khởi nghiệp viết văn, Hồ Anh Thái nổi lên như một hiện tượng, với giọng văn trẻ trung, tươi mới, về đời sống thanh niên, sinh viên với những cuộc phiêu lưu, những khát khao khám phá đời sống. Những tác phẩm tiêu biểu của ông thời gian này được biết đến là "Trong sương hồng hiện ra", "Người và xe chạy dưới ánh trăng", "Người đàn bà trên đảo", truyện ngắn "Món tái dê", "Chàng trai ở bến đợi xe"...
Đầu những năm 1990, sau nhiều năm nghiên cứu và làm việc ở nhiều nước Âu - Mỹ, đặc biệt là 6 năm tại Ấn Độ, ông trở lại trên văn đàn với những chùm truyện ngắn độc đáo, hài hước mà thâm trầm về Ấn Độ: "Người đứng một chân", "Người Ấn", 'Tiếng thở dài qua rừng kim tước", "Cuộc đổi chác"...
Từ năm 2000, ông có những tác phẩm được đánh giá cao và gây tranh luận như "Cõi người rung chuông tận thế", "Tự sự 265 ngày", "Bốn lối vào nhà cười", "Mười lẻ một đêm"... Cũng trong năm 2000, ông được bầu là chủ tịch Hội Nhà văn Hà Nội.
Năm 2007, ông trở lại với đề tài Ấn Độ bằng tiểu thuyết "Đức Phật, nàng Savitri và tôi". Đây là cuốn tiểu thuyết đầu tiên của văn học Việt Nam tái hiện chân dung Đức Phật thông qua một cốt truyện hấp dẫn, một văn phong giản dị, một đa cấu trúc có hiệu quả mở rộng chiều kích không gian và thời gian. Sách của ông thường được phát hành với số lượng lớn và đã được dịch ra hơn 10 ngôn ngữ, trong đó có tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Thụy Điển...

Tác phẩm

Các tác phẩm:[2]
Chàng trai ở bến đợi xe (1985)
Phía sau vòm trời (1986)
Vẫn chưa tới mùa đông (1986)
Người và xe chạy dưới ánh trăng (1987)
Người đàn bà trên đảo (1988)
Những cuộc kiếm tìm (1988)
Mai phục trong đêm hè (1989)
Trong sương hồng hiện ra (1990)
Mảnh vỡ của đàn ông (1993)
Người đứng một chân (1995)
Lũ con hoang (1995)
Tiếng thở dài qua rừng kim tước (1998)
Họ trở thành nhân vật của tôi (2000)
Tự sự 265 ngày (2001)
Cõi người rung chuông tận thế (2002)
Bốn lối vào nhà cười (2005)
Đức Phật, nàng Sivitri và tôi
Mười lẻ một đêm (2006)
Namaskar! Xin chào Ấn Độ (2008)
Hướng nào Hà Nội cũng sông (2009)
SBC là săn bắt chuột (2011)

Giải thưởng

Giải thưởng truyện ngắn 1983-1984 của báo Văn nghệ (truyện Chàng trai ở bến đợi xe).
Giải thưởng văn xuôi 1986-1990. của Hội Nhà văn Việt Nam và Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam (tiểu thuyết Người và xe chạy dưới ánh trăng).
Giải thưởng văn học 1995 của Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Việt Nam (tập truyện ngắn Người đứng một chân). [2]

Nhận định

Hồ Anh Thái đã góp phần tạo nên một động hình ngôn ngữ mới và giọng điệu văn xuôi khác hẳn so với văn xuôi 1945-1975. Thông điệp của Hồ Anh Thái mang đến không hiện ra lộ liễu mà toát lên từ tình th

Reviews

[VINH BINH · Rating 4 out of 5]

Một cuốn tiểu luận có phần ... hơi lộn xộn???
Bắt đầu cất lên tiếng cười được chia làm 3 phần: Phần 1 nói về đủ thứ trên đời, và Hindu giáo; phần 2 bàn về điện ảnh, phần cuối cuần luận về nghiệp làm văn.

Y thích nửa đầu phần 1, vẫn cái giọng văn trào phúng sâu cay đã khiến y thích Hồ Anh Thái từ Mười lẻ một đêm; và không quan tâm lắm đến Brahma hay Vishnu hay Đức Phật.

Phần 2 và 3 thì có nhiều điểm y thấy đáng đọc, vì y yêu nghệ thuật, mà ngặt nỗi hội họa hay kiến trúc lại chẳng lay động được y. Chỉ còn điện ảnh và văn học là có thể khiến y khóc cười. Dẫu vậy, không biết cố ý hay vô tình, nhưng có nhiều luận điểm được tác giả lặp đi lặp lại đâm ra nhàm. Hơn nữa, có vẻ như cuốn tiểu luận này bàn về những vấn đề không mới lắm, chắc phải khoảng hơn mười năm trước.

Rồi không hiểu sao trên laptop review goodreads bị lỗi font luôn :)

[Hưng Việt · Rating 4 out of 5]

Thấy nhiều người đánh giá cuốn sách này không cao vì sự phiến diện, mình thì không nghĩ như vậy. Mình nghĩ khi đặt bút xuống, tác giả thửa hiểu sẽ có nhiều người như vậy, nhưng tác giả vẫn chọn lối viết như thế. Mình nghĩ những gì trong cuốn sách này như một lời “nhắc nhở nhẹ nhàng”, một hướng suy nghĩ khác về cuộc đời. Nếu là người có cái tôi cao dễ tự ái, người đọc sẽ rất khó dung nạp, cũng vì lẽ đó mà cuốn sách có tiêu đề như vậy. Nếu bỏ cái tôi sang một bên, tiếp nhận những luồng ý kiến một chiều như một sự đóng góp thì sẽ thấy cuốn sách thú vị hơn đáng kể. Mình để 4 vì thấy phần tác giả viết về phim hơi dài và có phần trùng lặp ý tưởng, và cũng không có nhu cầu xem review phim. Phần đầu tiên mang lại cảm xúc mạnh nhất, tuy nhiên đến cuối sách, những phân tích tâm lý thực sự manh nhiều giá trị, đặc biệt liên quan tới nghệ thuật.

[Emma Tran · Rating 2 out of 5]

Đây là criticize mà không được critical. Chắt lọc khỏi những phiến diện, những cục cằn của bác Thái thì vẫn đãi được những thứ đẹp đẽ về Ấn Độ, về văn chương nhưng còn đâu thì cứ trôi tuột hết, chẳng thể chịu mà thấm nổi.

[Nguyen Ha Phuong · Rating 2 out of 5]

Trân trọng vì sự uyên bác, không thích vì sự phiến diện.

[202 unknown · Rating 4 out of 5]

những suy tư của bác Thái về nền văn hóa nghệ thuật điện ảnh nước nhà. bác hiểu biết rộng, nhưng do vậy mà cũng k ngạc nhiên khi cuốn sách kén người đọc

[Duong · Rating 3 out of 5]

Mình có nhiều điểm hơi lấn cấn trong quyển này, phần nhiều về tính áp đặt, nhưng ý kiến mỗi người 1 khác, nên thiết nghĩ mỗi người tự đọc rồi tự nhận xét.

Thêm nữa mình không thích điện ảnh, mà 1/2 cuốn này nói về điện ảnh rồi, nên đọc chán lắm. Một cuốn tiểu luận đối với mình toàn nói về những vấn đề đã cũ, không có gì nổi bật.

3 sao là những phần về Ấn Độ, đọc rất hay và giúp mình có cái nhìn khác, Ấn Độ không chỉ là nghèo đói, thất học, mê tín và chia rẽ, ở đó còn có những điểm sáng về chính trị, con người và văn hoá.