Μέχρι τις τέσσερις

by Χάρης Μαύρος

Θεσσαλονίκη, 1993. Μια φθινοπωρινή μέρα του Οκτώβρη, τέσσερις φοιτητές φυσιοθεραπείας, ο Βίκτωρας, η Μαρία, ο Θάνος και η Έλσα, έρχονται πιο κοντά εξαιτίας μιας έντονης κακοκαιρίας. Σε ένα παιχνίδι εξομολογήσεων ξεδιπλώνονται σε βάθος οι κρυφές πτυχές των ζωών τους, με έντονη την πρότερη οικογενειακή παθολογία. Το κοινό αίσθημα της στερημένης παιδικής ηλικίας τούς οδηγεί σε μια πρωτόγνωρη γι αυτούς συναισθηματική αλληλεπίδραση, που με τη σειρά της θα εντείνει τη σεξουαλική έλξη. Χωρίς να το έχουν επιδιώξει, βρίσκονται παγιδευμένοι σε ένα ερωτικό κουαρτέτο. Συνάπτουν μια σχέση με τους δικούς της κανόνες και λειτουργίες. Μοιάζει πολύ με την ιδανική σχέση σεβασμού και αφοσίωσης ενός τυπικού ζευγαριού. Η σχέση αυτή διαρκεί περίπου έναν χρόνο, ωστόσο ο δεσμός τους διακόπτεται απότομα.

2012. Οικονομική κρίση, social media, μια ολόκληρη χώρα σε νέους ρυθμούς. Εκείνοι κρυμμένοι σε σκιές συμβάσεων. Ένα συνέδριο φυσιοθεραπείας αυξάνει τις πιθανότητες να ξανασυναντηθούν. Τι θα γίνει όταν το ρολόι δείξει τέσσερις;

Το "Μέχρι {τις} τέσσερις" θα μπορούσε να είναι ένα βιβλίο για τη διαφορετικότητα, όμως δεν είναι. Θα μπορούσε να είναι ένα βιβλίο για τη δύναμη του σεξ, όμως δεν είναι. Γιατί αυτό είναι ένα βιβλίο για την αγάπη.

368 pages, Paperback

Published December 14, 2015

Reviews

[Maria Tsiakalou · Rating 5 out of 5]

Τετράγωνο - 4 ίσες πλευρές που συνδέονται μεταξύ τους (πάνω, κάτω και διαγωνίως).

Το τέσσερις [το "τις" το αγνοώ γιατί με στεναχωρεί], είναι ένα βιβλίο ιδιαίτερο, πολύ συγκινητικό, πάρα πολύ τολμηρό και ερωτικό! Είναι πολυδιάστατο, ρεαλιστικό σε πάρα πολλά σημεία, μια ωδή στον έρωτα!

Μια ιδιαίτερη σύνθεση τεσσάρων διαφορετικών μεταξύ τους χαρακτήρων, που όλα ξεκίνησαν σαν ένα παιχνίδι, άνοιξαν τις καρδιές τους, εξομολογήθηκαν την απελπισία τους, αποδυναμώθηκαν ψυχικά και κατέληξαν τελικά να έχουν σεξουαλικές και συναισθηματικές επαφές!

Μια βροχή , τέσσερις άνθρωποι στο ίδιο μέρος την "ίδια χρονική στιγμή"(1993), μοναξιά, ανάγκη!
Ένας χρόνος γεμάτος έρωτα, επικοινωνία, φροντίδα, πληρότητα, προστασία, οικογένεια.
" Ένας για όλους και όλοι για έναν".

Με το τέλος της φοιτητικής ζωής, ήρθε και το τέλος της ιδιόμορφης σχέσης.
Απομονώθηκαν, απογοητεύτηκαν, συμβιβάστηκαν, προσπάθησαν για 20 χρόνια να ξεχάσουν, αλλά ένα σημαντικό κομμάτι της καρδιάς τους έμεινε για πάντα στο παρελθόν!
"Ανάγκη να γίνουμε ζωντανές αποδείξεις της ανύπαρκτης ευτυχίας μας" (δανεισμένο από το βιβλίο).

2012 η παρέα ξαναντάμωσε.
Θα είναι όλα όπως τότε;
Θα μπορέσουν να είναι για πάντα μαζί;; Θα λυτρωθούν;;

Ο συγγραφέας θίγει πολλά και σοβαρά θέματα (παιδική κακοποίηση, βια στο σπίτι, ορφάνια, οικονομικές δυσκολίες, πορνεία, γηρατειά, εγκατάλειψη...). Επίσης οι αναφορές που γίνονται για τη θρησκεία, την πίστη και το θέο που αγαπάει όλα του τα παιδία είναι πολύ ενδιαφέρουσες και πρωτοποριακές!

Μέσα στο βιβλίο θα "δούμε" πολύ όμορφες εικόνες της Θεσσαλονίκης, της Καβάλας, του Πηλίου..!
Χρησιμοποιεί παρομοιώσεις και περιγραφές τόσο παραστατικά που είναι σαν να τις βλέπεις μπροστά σου (κλαμένα παράθυρα, χαμόγελο σαν ανάποδο μοιρογνωμόνιο, κλειδιά που αναζητούν βιαίως τη συνουσία με την κλειδαριά...).

Οι αρκετές ερωτικές σκηνές που περιγράφονται (χωρίς λογοκρισία) είναι έντονες, γλαφύρες και ποικιλοτρόπες.

Έντονα λυρικά στοιχεία συναντάμε στις τριτοπρόσωπες διηγήσεις.
Οι σκέψεις των ηρώων σε πρώτο πρόσωπο (ειδικά του αγαπημένου Βίκτωρα) είναι δοσμένες με ακομπλεξάριστη και κάποιες στιγμές θρασεία και ωμή γλώσσα!

Με την πρώτη ματιά στο εξώφυλλο , στην περίληψη , την εισαγωγή αλλά ειδικά τις 4-5 πρώτες γραμμές , έχεις την εντύπωση ότι πρόκειται για ένα άκρως σεξουαλικό βιβλίο.
ΔΕΝ είναι!!
Είναι ένα ψυχογράφημα , με τόσο συναίσθημα, που υπάρχουν στιγμές που θα δακρύσεις, θα γελάσεις , θα χαρείς και θα στενοχωρηθείς!
Εμένα με έπεισε για την αγάπη των τεσσάρων νέων!!

Είναι ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΟ για ανθρώπους που σοκάρονται εύκολα, αυτούς που κρύβονται πίσω από το δάχτυλό τους, ομοφοβικούς, στενόμυαλους ,συντηρητικούς ..!

Ένα μεγάλο μπράβο στο Χάρη Μαύρο που τόλμησε να βγάλει ένα βιβλίο , που πιθανά για κάποιους δεν είναι κοινωνικά αποδεκτό! Έχουμε "ανάγκη" να διαβάσουμε κάτι διαφορετικό!

[Anna Patera]

Το πρώτο μυθιστόρημα του κ.Χ.Μαύρου,που είναι τολμηρό?σοκαριστικό? λόγω και της σχέσης που αναπτύσσεται ανάμεσα σε τέσσερα άτομα (και όχι δύο που είναι το φυσιολογικό?κοινωνικά αποδεκτό?) αλλά και της γραφής /φρασεολογίας με την οποία αυτή περιγράφεται.Για μένα είναι ένα υπέροχο ψυχογράφημα με πολλά μηνύματα...
Θεσσαλονίκη 1993 τέσσερις φοιτητές φυσιοθεραπείας (Βίκτωρας,Μαρία,Θάνος,Έλσα)έρχονται πιο κοντά εξαιτίας μιας έντονης κακοκαιρίας.Και ξεκινά μια σχέση σεξουαλική..ερωτική..και στην πορεία βαθιάς αγάπης!!!
Και παρακολουθούμε και ζούμε τη σχέση αυτή αλλά και την ζωή των τεσσάρων πρωταγωνιστών και πως αυτή εξελίσσεται σε διάρκεια 20 χρόνων....
Και παρακολουθώντας τον δρόμο που πήρε η ζωή των ηρώων μετά την αποφοίτηση,δρόμο ξεχωριστό για τον καθένα μέχρι να ανταμώσουν 20 χρόνια μετά,βλέπουμε να θίγονται με εξαιρετικό τρόπο από τον συγγραφέα σοβαρά θέματα όπως οι ανθρώπινες σχέσεις(φιλικές,ερωτικές/σεξουαλικές,οικογενειακές,οικονομικές),η παιδική/σεξουαλική/οικογενειακή κακοποίηση,η ορφάνια,η υιοθεσία,η εγκατάλειψη,η πορνεία,ο τζόγος,η ασθένεια(αλτσχάιμερ),τα γηρατιά,ο θάνατος....και τόσα άλλα.......
Και όταν το τελείωσα δεν σκεφτόμουν καθόλου την ιδιαίτερη αυτή σχέση των τεσσάρων ή τις τολμηρές σε αρκετά σημεία περιγραφές του συγγραφέα αλλά όλα τα όσα με έκανε να νιώσω,να αισθανθώ,να αναρωτηθώ,.....Πολλά και σημαντικά τα μηνύματα που περνάει για όλα τα θέματα που θίγει και άσχετα αν συμφωνώ με τις επιλογές των ηρώων ή την πορεία της ζωής τους (που οφείλω να πω πως μου άρεσε και όσο περισσότερο το σκέφτομαι δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετική σύμφωνα με το χαρακτήρα και τις επιλογές τους)το θεωρώ ένα υπέροχο βιβλίο και ''κρατάω'' πολλές από τις σκέψεις του συγγραφέα....

Ένα μικρό απόσπασμα:''Όχι καλέ μου παππού,ο γάμος δεν είναι παρακαταθήκη για το μέλλον.Δεν παντρεύεσαι για να μην βιώσεις τη μοναξιά,δεν θα την γλιτώσεις,ούτως ή άλλως.Δεν κάνεις παιδιά για να σε γηροκομήσουν,δεν είναι υποχρεωμένα.Μόνο αγαπάς,αγαπάς στα τριάντα,στα σαράντα,στα ογδόντα.Αγαπάς ανθρώπους,είτε αυτό είναι τα παιδιά σου,είτε άγνωστοι,που έχουν ανάγκη να αγαπηθούν και να αγαπήσουν.Δε χάνεσαι όταν αγαπάς,παππού,όχι όταν κάνεις παιδιά''.

[Χρήστος Αναστασόπουλος · Rating 5 out of 5]

Εξαιρετική γραφή!!! Ένα υπέροχο και καλογραμμένο μυθιστόρημα όπου ο συγγραφέας του, σαν άψογος πλαστικός χειρουργός, έχει τοποθετήσει σωστά το νυστέρι του στις ψυχές των ανθρώπων και άλλοτε μας παρουσιάζει την ασχήμια τους κι άλλοτε την ίσως επίπλαστη ομορφιά τους. Οι περιγραφές και οι παρομοιώσεις που χρησιμοποιεί είναι τόσο καθαρές που μονάχα ένας πραγματικά ταλαντούχος συγγραφέας, λογοτέχνης καλύτερα, θα μπορούσε να μας χαρίσει. Αν τώρα κάποιος διαβάζει όσα γράφω κι έχει πρόβλημα με τις λέξεις ή είναι σεμνότυφος καλύτερα να μην το διαβάσει, γιατί ο συγγραφέας είναι αρκετά ωμός στις περιγραφές του σεξ, κάτι που εγώ λάτρεψα ιδιαίτερα.

[Anna Patera]

Το πρώτο μυθιστόρημα του κ.Χ.Μαύρου,που είναι τολμηρό?σοκαριστικό? λόγω και της σχέσης που αναπτύσσεται ανάμεσα σε τέσσερα άτομα (και όχι δύο που είναι το φυσιολογικό?κοινωνικά αποδεκτό?) αλλά και της γραφής /φρασεολογίας με την οποία αυτή περιγράφεται.Για μένα είναι ένα υπέροχο ψυχογράφημα με πολλά μηνύματα...
Θεσσαλονίκη 1993 τέσσερις φοιτητές φυσιοθεραπείας (Βίκτωρας,Μαρία,Θάνος,Έλσα)έρχονται πιο κοντά εξαιτίας μιας έντονης κακοκαιρίας.Και ξεκινά μια σχέση σεξουαλική..ερωτική..και στην πορεία βαθιάς αγάπης!!!
Και παρακολουθούμε και ζούμε τη σχέση αυτή αλλά και την ζωή των τεσσάρων πρωταγωνιστών και πως αυτή εξελίσσεται σε διάρκεια 20 χρόνων....
Και παρακολουθώντας τον δρόμο που πήρε η ζωή των ηρώων μετά την αποφοίτηση,δρόμο ξεχωριστό για τον καθένα μέχρι να ανταμώσουν 20 χρόνια μετά,βλέπουμε να θίγονται με εξαιρετικό τρόπο από τον συγγραφέα σοβαρά θέματα όπως οι ανθρώπινες σχέσεις(φιλικές,ερωτικές/σεξουαλικές,οικογενειακές,οικονομικές),η παιδική/σεξουαλική/οικογενειακή κακοποίηση,η ορφάνια,η υιοθεσία,η εγκατάλειψη,η πορνεία,ο τζόγος,η ασθένεια(αλτσχάιμερ),τα γηρατιά,ο θάνατος....και τόσα άλλα.......
Και όταν το τελείωσα δεν σκεφτόμουν καθόλου την ιδιαίτερη αυτή σχέση των τεσσάρων ή τις τολμηρές σε αρκετά σημεία περιγραφές του συγγραφέα αλλά όλα τα όσα με έκανε να νιώσω,να αισθανθώ,να αναρωτηθώ,.....Πολλά και σημαντικά τα μηνύματα που περνάει για όλα τα θέματα που θίγει και άσχετα αν συμφωνώ με τις επιλογές των ηρώων ή την πορεία της ζωής τους (που οφείλω να πω πως μου άρεσε και όσο περισσότερο το σκέφτομαι δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετική σύμφωνα με το χαρακτήρα και τις επιλογές τους)το θεωρώ ένα υπέροχο βιβλίο και ''κρατάω'' πολλές από τις σκέψεις του συγγραφέα....

Ένα μικρό απόσπασμα:''Όχι καλέ μου παππού,ο γάμος δεν είναι παρακαταθήκη για το μέλλον.Δεν παντρεύεσαι για να μην βιώσεις τη μοναξιά,δεν θα την γλιτώσεις,ούτως ή άλλως.Δεν κάνεις παιδιά για να σε γηροκομήσουν,δεν είναι υποχρεωμένα.Μόνο αγαπάς,αγαπάς στα τριάντα,στα σαράντα,στα ογδόντα.Αγαπάς ανθρώπους,είτε αυτό είναι τα παιδιά σου,είτε άγνωστοι,που έχουν ανάγκη να αγαπηθούν και να αγαπήσουν.Δε χάνεσαι όταν αγαπάς,παππού,όχι όταν κάνεις παιδιά''.

[Fani Tr Kem · Rating 5 out of 5]

Λοιπόν το “Μέχρι [τις] τέσσερις” είναι σπουδαίο βιβλίο γιατί έχει έναν σπουδαίο συγγραφέα. Προσέξτε, δεν είναι τόσο απλό αυτό. Ίσως το ίδιο βιβλίο με την ίδια θεματολογία αν είχε γραφτεί από έναν ��λλο συγγραφέα να μην έλεγε και τίποτα σπουδαίο. Όμως ευτυχώς αυτό το βιβλίο το έγραψε ο Χάρης και γι’ αυτό λέει πολλά.

Το βιβλίο διαπραγματεύεται ένα ανορθόδοξο θέμα, την ερωτική και σεξουαλική σχέση τεσσάρων ανθρώπων, με τέτοιο τρόπο που ακόμη και οι πιο δύσπιστοι, καχύποπτοι (συμπεριλαμβανομένης εμού) οι οποίοι σκεφτόμαστε πως τέτοιες καταστάσεις είναι καλές ως φαντασιώσεις και αδύνατες να πραγματοποιηθούν, ενώ διαβάζουμε το βιβλίο αρχίζουμε να σκεφτόμαστε “Βρε λες να μπορούσε να συμβεί κάτι τέτοιο;” ή “Άραγε υπάρχουν άνθρωποι που έχουν ήδη ζήσει κάτι ανάλογο;”. Αυτό νομίζω είναι το πρώτο και το μεγαλύτερο στοίχημα που κερδίζει το “Μέχρι [τις] τέσσερις”: Αν και μυθοπλασία, σε πείθει πως κάλλιστα οι καταστάσεις που περιγράφονται μες σ’ αυτό θα μπορούσαν να πάρουν σάρκα και οστά στις ζωές κάποιων από εμάς – ακόμη κι αν πολλοί από εμάς μονολογούμε “Αποκλείεται!”.

Σε δεύτερο επίπεδο το βιβλίο αυτό είναι ένα εξαιρετικό ψυχογράφημα της μέσης ελληνικής οικογένειας – η ανάλυση παθολογικών κι εφιαλτικών ενδοοικογενειακών καταστάσεων μου έφερε στη μνήμη μου περιγραφές του Κορτώ απ’ “Το βιβλίο της Κατερίνας”. Είναι αξιέπαινο το θάρρος πολλών συγγραφέων της νέας γενιάς ν’ αναφέρονται με ειλικρινή και ξεκάθαρο τρόπο στον προβληματικό τρόπο ανατροφής πολλών Ελλήνων προηγούμενων αλλά και σημερινών γενεών. Τις περισσότερες φορές η ανικανότητα πολλών ανθρώπων ν’ αφεθούν ολοκληρωτικά σε σχέσεις ουσιαστικής αγάπης σχετίζεται με τις προβληματικές καταστάσεις που βίωσαν κατά την παιδική κι εφηβική τους ηλικία και πλέον δεν υπάρχει κανένας λόγος αυτό να μην επισημαίνεται στη νεοελληνική λογοτεχνία. Αν στον 20ο αιώνα οι γνώσεις των συγγραφέων περί Ψυχολογίας και Ψυχοθεραπείας ήταν πολύ λιγότερες και μη διαδεδομένες, στις μέρες μας ένας καλά διαβασμένος λογοτέχνης πρέπει την εδραίωση της επιστήμης της Ψυχολογίας να την χρησιμοποιήσει ορθά κι έξυπνα στα βιβλία του. Κι αυτό ο Χάρης το κάνει και με το παραπάνω.

Κάτι ακόμη που λάτρεψα στο βιβλίο του Χάρη ήταν η αίσθηση ισορροπίας και μέτρου που είχε σε όλα τα επίπεδα: Από το μέγεθος των κεφαλαίων του (κανένα κεφάλαιο δεν ξεχώριζε ως πολύ μεγαλύτερο ή μικρότερο απ’ τα υπόλοιπα) μέχρι τη χρήση του εντελώς συμβολικού αριθμού τέσσερα. Τέσσερις ήρωες, στις τέσσερις η ώρα ήταν τα ραντεβού τους, σε τέσσερα μέρη χώρισε ο Χάρης το βιβλίο του. Ακόμη και οι ερωτικές σκηνές είχαν μια αίσθηση μέτρου, δικαιοσύνης, υπέροχου ρυθμού. Ήταν κάμποσες, μα δε κατέκλυσαν το βιβλίο. Ήταν ερεθιστικές, μα όχι χυδαίες. Περιείχαν τέσσερα σώματα που αντάλλασσαν ρόλους, επιθυμίες, φαντασιώσεις και νιώθω πως σε κάθε ερωτική σκηνή διαφορετικός κάθε φορά πρωταγωνιστής είχε το πάνω χέρι και τον έλεγχο των εξελίξεων.

Τέλος, να πω πως το βιβλίο του Χάρη είχε συνεχείς ανατροπές οι οποίες κορυφώνονται όσο πλησιάζουμε στο φινάλε. Κατά τη διάρκεια πολλών κεφαλαίων έτυχε να συγκινηθώ εξαιτίας της γνησιότητας και της αληθοφάνειας που μετέδιδαν οι ήρωες μέσα απ’ τις λέξεις που επέλεξε ο συγγραφέας να τοποθετήσει στο χαρτί. Όμως στο τέταρτο και τελευταίο μέρος έκλαψα αυθόρμητα και αβίαστα, δεν το περίμενα. Προβληματίστηκα μαζί με τους πρωταγωνιστές, αναρωτήθηκα “Τι θα κάνουν; Εγώ τι θα έκανα αν ήμουν στη θέση τους;” κι αφέθηκα να διαβάσω ως την τελευταία σελίδα όπου βρήκα ένα είδος κάθαρσης. Περισσότερα δεν τολμώ να πω για το τέλος του βιβλίου γιατί αξίζει να το διαβάσετε και να νιώσετε ανεπηρέαστοι όσα “γεννηθούν” μέσα σας.

[Lia Panagiotidou · Rating 4 out of 5]

Ένα δυνατό βιβλίο από κάθε άποψη... Ορθά δομημένοι χαρακτήρες, ο συγγραφέας κάνει τον αναγνώστη αν όχι να καταλάβει, σίγουρα να δικαιολογήσει τις επιλογές των ηρώων του, να νιώσει μαζί τους, να πονέσει, να χαρεί, να δακρύσει και, είτε συμφωνεί είτε όχι με την σχέση των τεσσάρων, να αισθανθεί σίγουρα την αγάπη που υπάρχει.
Στα μειονεκτήματα (αν μπορώ να τα χαρακτηρίσω έτσι) του βιβλίου εγώ θα εβαζα τις πολυσέλιδες, αναλυτικές ερωτικές περιγραφές που δεν μου αρεσουν γενικά στα βιβλία που διαβάζω, αλλά και τις 7-10 τελευταίες σελίδες που ακυρώνουν όλη την σχέση των τεσσάρων και τα όσα μας είχε κάνει να αισθανθούμε...

[Νικη Παπαγεωργίου · Rating 5 out of 5]

Μια αγάπη,ένας έρωτας ανάμεσα σε τέσσερις και όχι ανάμεσα σε δύο όπως ειναι κοινωνικά αποδεκτό ,ποιός όμως μας λέει ότι αυτό ειναι και το φυσιολογικό,το σωστό ;Όταν είσαι ευτυχισμένος,και νιώθεις ολοκληρωμενος
τότε δεν σε απασχολέι τί ειναι κοινωνικά αποδεκτό και τί όχι!!
Θίγονται τόσα προβλήματα της κοινωνίας μας :οικονομική κρίση,ενδοοικογενειακή βία,παιδοφιλία,πορνεία,εγκατάλειψη ατόμωντρίτης ηλικίας .Προσωπικά συγκινήθηκα αρκετές φορές και
προβληματίστηκα ..Ένα τέλος τόσο απρόσμενο και συγκινητικό.'Ενα μυθιστόρημα γεμάτο έρωτα,αγάπη,χιούμορ ,συγκίνηση και ρεαλισμό!

[Τζένη Μανάκη · Rating 4 out of 5]

'' Αν κάποιος μας ζωγράφιζε ... θα ζωγράφιζε καμένα λιβάδια , καπνούς που ξετυλίγονται στον ουρανό τριγύρω μας, κι εμάς μικροσκοπικές φιγούρες σε απόσταση μεγάλη. Ο καθένας μόνος του στο δικό του λιβάδι, στη δική του καμένη γη.'' Χ.Μ.

Αυτή είναι συνήθως η αιτία. Η μοναξιά ανάμεσα στους άλλους. Η αγάπη που λείπει. Αυτή αναζητούμε στο βλέμμα του άλλου, στο άγγιγμα του, στην αποδοχή του. Ο καθένας με τον τρόπο του...

Σκωτσέζικο ντους θα χαρακτήριζα την αίσθηση που προκαλεί το μυθιστόρημα του Χάρη Μαύρου, καθώς η αφήγησή του κυμαίνεται μεταξύ περιγραφής τρυφερών σκηνών και αισθημάτων και ωμού ρεαλισμού.
Κατά την άποψή μου το ιδιόλεκτο περιγραφής των επαναλαμβανόμενων σεξουαλικών σκηνών αφαιρεί μέρος της ποιότητας των συγγραφικών δυνατοτήτων του Χάρη Μαύρου. Το συμπεραίνω από το γεγονός ότι ακολουθούν ενδοσκοπικοί σχολιασμοί της ψυχοσύνθεσης των ηρώων ως συνέπεια παρελθοντικών και σύγχρονων τραυμάτων τους, που πραγματικά με εξέπληξαν τόσο με το βάθος όσο και με την διατύπωσή τους. Δεν είναι λίγα τα σαγηνευτικά κεφάλαια στα οποία στάθηκα με ιδιαίτερη προσοχή και θαυμασμό θα έλεγα, για την ψυχογραφική δυνατότητα του συγγραφέα.

'' Δεν είχε πια ζωή μπροστά του να περιμένει. Δεν ξέρω τι νόμισε πως θα έλεγα ή αν τρόμαξε για την υστεροφημία του στο πλαίσιο της οικογένειάς του. Αυτή η ανθρώπινη φύση που τρέμει ακόμη να χάσει πράγματα ενώ είναι σχεδόν νεκρή, με συγκλόνισε. Και ξέρετε, η ψυχή μου ηρέμησε που δεν ήθελα πια να του ξεσκίσω τη σάρκα, να του βγάλω τα μάτια, να τον κάψω ζωντανό. ΄ Ενιωθα μόνο οίκτο. Είναι συγχώρεση αυτό λέτε; '' σελ. 262

Δεν θα έλεγα ότι έχω σοκαρισθεί από τις λεπτομερείς υπερβαλλόντως ρεαλιστικές, έως ακραίες περιγραφές του σεξ μεταξύ τεσσάρων νέων, δεν συνηθίζω να ηθικολογώ, ούτε εντάσσω τον έρωτα σε πλαίσια ''ηθικής''. Εξηγούμαι: Ανήκω σε μια άλλη γενιά, που όμως διάβασε και θαυμάζει τους Ναμπόκοφ , Λώρενς , Ροϊδη ...
Οι περί ων ο λόγος σκηνές όμως θα μπορούσαν ν΄ αποδοθούν από την πένα του συγγραφέα και με λιγότερο ... ρεαλισμό. ΄Ισως κι εδώ κάνω λάθος , πιθανόν να είναι ο τρόπος έκφρασης πολλών σημερινών νέων, και οπωσδήποτε υπάρχει ένα ευρύ κοινό που θέλγεται από παρόμοιες αφηγήσεις. Φαντάζομαι ότι ο συγγραφέας που διακρίνεται για την ευγένεια και την δοτικότητά του ως άνθρωπος, δεν είχε ως στόχο μόνο την εμπορική απήχηση του πρώτου έργου του και αυτό αποδεικνύεται και από την πρόθεσή του να γράψει ένα βιβλίο για την '' Αγάπη '', όπως μας πληροφορεί στο οπισθόφυλλο.

Οι ήρωές του τέσσερα νεαρά άτομα, δύο γυναίκες και δύο άντρες, φοιτητές φυσιοθεραπείας, εμπλέκονται σ΄ ένα ερωτικό γαϊτανάκι, ψυχική παρηγοριά – φάρμακο για τις απογοητεύσεις, απορρίψεις, ματαιώσεις, καταστροφές της ζωής τους Γυρίζουν την πλάτη τους στο παρελθόν και απολαμβάνουν αυτόν τον παράξενο έρωτα, σαν να ζουν ανάποδα, γιατρεύοντας τις παιδικές πληγές τους. Η σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ τους είναι η ικανοποίηση του σεξουαλικού τους ενστίκτου άνευ όρων και ορίων. Τα κάποια αισθήματα φροντίδας του ένα για τον άλλο που μοιραία αναπτύσσονται, ίσως είναι μια ιδιότυπη αγάπη που η μνήμη της παραμένει αναλλοίωτη στο πέρασμα του χρόνου. Αυτή είναι τουλάχιστον η πρόθεση του αφηγητή.

''Γυμνό ίσον χυδαίο, γυναίκα ίσον αδύναμη, ευαίσθητος ίσον ευάλωτος. Δεν ντρέπομαι που είμαι γυμνή καμιά φορά ντρέπομαι που είμαι άνθρωπος.'' σελ. 109

Μια σχεδόν δεκαετία απουσίας και σιωπής από το ''μακάριο'' εκείνο έτος που συντέλεσε στην έξω από τα κοινωνικά αποδεκτά πλαίσια σχέση τους, παίρνουν την ''ηρωική'' απόφαση να απολαύσουν τον έρωτά τους σε μία χώρα γνωστή για την ελευθερία των ηθών της, εγκαταλείποντας κάθε δεδομένο τους. Εδώ εμπλέκεται κα�� συντελεί και η οικονομική κρίση, . Η απόφαση φαντάζει περισσότερο σαν προσπάθεια ωραιοποίησης της μνήμης τους, με την προσθήκη αισθημάτων που ο χρόνος δεν κατόρθωσε να σβήσει. Η εξελικτική πορεία της αφήγησης μετά την ''θυσία'' ίσως και ''τιμωρία'' του πιο δυνατού ήρωα του, αίρει ένα μέρος της πρόθεσης του συγγραφέα να είναι το πόνημά του ''ένα βιβλίο για την αγάπη''. Σίγουρα είναι ένα βιβλίο για τον θολό ορίζοντα των νέων που αναζητούν απελπισμένα τρόπους διαφυγής από το ζοφερό παρόν αντλώντας ευχαρίστηση από αυτό που προσφέρουν τα νιάτα. Ενα βιβλίο για την αποκοπή από ό,τι πλήγωσε, θύμωσε, στο παρελθόν, ακόμη και μέσα από την συγχώρεση. Ενα βιβλίο για μια γενιά που προσπαθεί να βρει τον εαυτό της μέσα στην λαίλαπα των διαρκώς μεταβαλλόμενων προς το χειρότερο δεδομένων.

Τζένη Μανάκη

[Secret Love13 · Rating 5 out of 5]

Γέλιο, πάθος, λύπη, έρωτας, αγάπη είναι μερικές από τις λέξεις κλειδιά της ιστορίας. Κλειδιά που ξεκλειδώνουν τα άδυτα των χαρακτήρων. Γλώσσα ωμή δίνει το ρεαλισμό και την απλότητα του ανθρώπου. Στιγμές πάθους μας κάνουν να αναζητάμε ένα ζεστό χάδι. Εικόνες μαγικές και αληθινές ταυτόχρονα.
Διαβάζοντας τις πρώτες σελίδες ο αναγνώστης σοκάρεται. Πολλοί ίσως το αφήσουν από τις πρώτες κιόλας σειρές. Όχι γιατί η γραφή είναι άσχημη ή γιατί οι λέξεις είναι απρόσιτες. Ο λόγος που κάποιοι θα το αφήσουν σε ένα σκονισμένο ράφι, είναι η πραγματικότητα. Βλέπετε έχουμε μάθει πως τα βιβλία σε ταξιδεύουν και σε γλιτώνουν από τον φθόνο και τα προβλήματα του πραγματικού κόσμου. Και τώρα κρατώντας το βιβλίο στα χέρια μας καθώς διαβάζουμε διστακτικά τις λέξεις αυτές κοροϊδεύουμε τον εαυτό μας πως είναι πολύ ωμές και κοινές για ένα μυθιστόρημα.

  Προσωπικά το “κοινές” είναι για μένα το κλειδί. Η ιστορία μιλάει για τέσσερις ανθρώπους, ανθρώπους που στην ουσία είναι σαν έμενα και εσάς. Πονούν, μοχθούν, ερωτεύονται ζούνε και παλεύουν όπως εμείς. Ο καθένας με τους δικούς τους προσωπικούς δαίμονες. Η γραφή του Χάρη είναι ζωντανή, δημιουργώντας εικόνες γεμάτες χρώματα και συναισθήματα. Μέσα από τα μαύρα τυπωμένα γράμματα ανακαλύπτουμε μια διαφορετική έννοια για την αγάπη.

Οι χαρακτήρες έχουν πλάστει με αγάπη και υπομονή. Ενώ ο συγγραφέας έχει αφιερώσει χρόνο στις λεπτομέρειες του πως και του γιατί, με αποτέλεσμα να ξεπηδούν μπροστά σου με την χάρη χορευτή. Ο Βίκτορας, η Έλσα, ο Θάνος και Μαρία άνθρωποι ιδιόρρυθμοι, άνθρωποι χαμογελαστοί, ή τουλάχιστον αυτό θέλει ο συγγραφέας να πιστέψουμε μέχρι εκείνη την καθοριστική στιγμή της συνάντησης. Εκεί μαθαίνουμε τι κρύβει ο καθένας από τους τέσσερις πίσω από τις καλοσχηματισμένες μάσκες που φοράνε. Ρίχνοντας λοιπόν αυτά τα προσωπεία βλέπουμε τέσσερις ανθρώπους γυμνούς και ελεύθερους από μυστικά που φύλαγαν ο ένας από τον άλλο.


  Προχωρώντας πιο βαθιά στις ζωές αυτών των τεσσάρων ανθρώπων, οι οποίοι ερωτεύθηκαν και αγαπήθηκαν σαν σαιξπηρικοί εραστές, ερχόμαστε αντιμέτωποι με τους ίδιους φόβους που έχουν εκείνοι. Με εκείνα τα αναπάντητα “γιατί” και τα άγνωστα “αν” καθώς οδεύουν προς στη διάλυση αυτού του ιδιαίτερου δεσμού. Ο αναγνώστης παλεύει μαζί με το Βίκτορα ώστε να γίνει ξανά ολόκληρος. Παράλληλα νιώθει το παραλήρημα της Μαρίας σε μια φαινομενική ουτοπία. Απελπίζεται με τις σκέψεις και τα προβλήματα του Θάνου ενώ την ίδια στιγμή ερωτοτροπεί με την αδιαφορία της Έλσας.

  Φτάνοντας λοιπόν στο τώρα όπου για τους χαρακτήρες μας είναι το έτος 2012, το έτος που σηματοδοτεί την καθοριστική συνάντηση των ηρώων. Είτε από τύχη είτε από καθαρή απελπισία αυτές οι τέσσερις ψυχές γίνονται ξανά μια ολόκληρη. Χτίζουν από την αρχή όνειρα, κόβουν παλιά και ψυχοφθόρα δεσμά και αγωνίζονται για το τώρα το δικό τους τώρα όπως το έχουνε ονειρευτεί τότε.

  Η οικογένεια θεσμός δυνατός, θεσμός επίπονος παρελαύνει στις ζωές και τον τεσσάρων ταρακουνώντας σκέψεις και δημιουργώντας αμφιβολίες. Μια μάνα χαμένη στην άνοια, ένας πατέρας στην άρνηση. Γονείς απόντες και τέλος μια άλλη μάνα πιο δυνατή και από βράχο στη μέση του κυκλώνα. Μέσα από όλα αυτά τα κύματα και τα διλήμματα περνούν οι ήρωές μας


Και έτσι φτάνουμε στο τέλος, με αυτούς τους τέσσερις ανθρώπους ένα τέλος γλυκόπικρο, ένα τέλος γεμάτο συναίσθημα. Γεμάτο αγάπη, γιατί ας μην ξεχνάμε πως το Μέχρι {τις} τέσσερις είναι ένα βιβλίο για την αγάπη.

[Traikoudi Dimitra · Rating 5 out of 5]

Έρωτας πέρα από την συνήθη οπτική και εγκεφαλική μας εικόνα, σε μια άλλη έκταση. Αγάπη όμορφη, λειτουργική, ζηλευτή από πολλές απόψεις. Βγάλτε τυχών παρωπίδες, αφήστε να σας ταξιδέψουν οι λέξεις . Χαίρομαι ιδιαίτερα που έφτασε ένα τέτοιο βιβλίο στα χέρια μου, διαφορετικό που αν αφεθεις σε αφήνει να δεις τις λέξεις εικόνα σου... μέρος της..
Περιγραφικό, λεπτομερές, ψυχολογικό, περιπετειώδη, η μία έκπληξη φέρνει την άλλη όσο αλλάζεις σελίδα.
Σκέφτεσαι όπως ένας άντρας.
Σκέφτεσαι όπως μία γυναίκα .
Όλοι οι χαρακτήρες ο ένας πιο δυνατός από τον άλλο και όλοι μαζί.. μία αναστάτωση, μία γαλήνη , μία ολοκληρωμένη εικόνα που δεν θέλεις να λείψει κανείς μέσα από αυτή.. υπέροχο.

[Agapi Doka · Rating 4 out of 5]

Τέσσερις άνθρωποι, δύο άντρες και δύο γυναίκες, μπλεγμένοι σ' ένα ερωτικό γαϊτανάκι αγάπης. Αυτό που τους δένει, δεν περιγράφεται με λέξεις, μα με χτύπους καρδιάς.
Ένα μυθιστόρημα με απαγορευμένο/απαγορευτικό περιεχόμενο για τους ανθρώπους που η ηθική τους τούς επιτρέπει μόνο το κοινωνικώς αποδεκτό ως φυσιολογικό.
Μην το διαβάσετε αν δεν έχετε ανοιχτό μυαλό...
Χάρη, μπράβο για το θάρρος σου να μπεις στον κόσμο της συγγραφής με ένα τέτοιο "θρασύτατο" βιβλίο!

[Σοφία Σιδηροπούλου]

Γέλιο, πάθος, λύπη, έρωτας, αγάπη είναι μερικές από τις λέξεις κλειδιά της ιστορίας. Κλειδιά που ξεκλειδώνουν τα άδυτα των χαρακτήρων. Γλώσσα ωμή δίνει το ρεαλισμό και την απλότητα του ανθρώπου. Στιγμές πάθους μας κάνουν να αναζητάμε ένα ζεστό χάδι. Εικόνες μαγικές και αληθινές ταυτόχρονα.
Διαβάζοντας τις πρώτες σελίδες ο αναγνώστης σοκάρεται. Πολλοί ίσως το αφήσουν από τις πρώτες κιόλας σειρές. Όχι γιατί η γραφή είναι άσχημη ή γιατί οι λέξεις είναι απρόσιτες. Ο λόγος που κάποιοι θα το αφήσουν σε ένα σκονισμένο ράφι, είναι η πραγματικότητα. Βλέπετε έχουμε μάθει πως τα βιβλία σε ταξιδεύουν και σε γλιτώνουν από τον φθόνο και τα προβλήματα του πραγματικού κόσμου. Και τώρα κρατώντας το βιβλίο στα χέρια μας καθώς διαβάζουμε διστακτικά τις λέξεις αυτές κοροϊδεύουμε τον εαυτό μας πως είναι πολύ ωμές και κοινές για ένα μυθιστόρημα.

  Προσωπικά το “κοινές” είναι για μένα το κλειδί. Η ιστορία μιλάει για τέσσερις ανθρώπους, ανθρώπους που στην ουσία είναι σαν έμενα και εσάς. Πονούν, μοχθούν, ερωτεύονται ζούνε και παλεύουν όπως εμείς. Ο καθένας με τους δικούς τους προσωπικούς δαίμονες. Η γραφή του Χάρη είναι ζωντανή, δημιουργώντας εικόνες γεμάτες χρώματα και συναισθήματα. Μέσα από τα μαύρα τυπωμένα γράμματα ανακαλύπτουμε μια διαφορετική έννοια για την αγάπη.

Οι χαρακτήρες έχουν πλάστει με αγάπη και υπομονή. Ενώ ο συγγραφέας έχει αφιερώσει χρόνο στις λεπτομέρειες του πως και του γιατί, με αποτέλεσμα να ξεπηδούν μπροστά σου με την χάρη χορευτή. Ο Βίκτορας, η Έλσα, ο Θάνος και Μαρία άνθρωποι ιδιόρρυθμοι, άνθρωποι χαμογελαστοί, ή τουλάχιστον αυτό θέλει ο συγγραφέας να πιστέψουμε μέχρι εκείνη την καθοριστική στιγμή της συνάντησης. Εκεί μαθαίνουμε τι κρύβει ο καθένας από τους τέσσερις πίσω από τις καλοσχηματισμένες μάσκες που φοράνε. Ρίχνοντας λοιπόν αυτά τα προσωπεία βλέπουμε τέσσερις ανθρώπους γυμνούς και ελεύθερους από μυστικά που φύλαγαν ο ένας από τον άλλο.


  Προχωρώντας πιο βαθιά στις ζωές αυτών των τεσσάρων ανθρώπων, οι οποίοι ερωτεύθηκαν και αγαπήθηκαν σαν σαιξπηρικοί εραστές, ερχόμαστε αντιμέτωποι με τους ίδιους φόβους που έχουν εκείνοι. Με εκείνα τα αναπάντητα “γιατί” και τα άγνωστα “αν” καθώς οδεύουν προς στη διάλυση αυτού του ιδιαίτερου δεσμού. Ο αναγνώστης παλεύει μαζί με το Βίκτορα ώστε να γίνει ξανά ολόκληρος. Παράλληλα νιώθει το παραλήρημα της Μαρίας σε μια φαινομενική ουτοπία. Απελπίζεται με τις σκέψεις και τα προβλήματα του Θάνου ενώ την ίδια στιγμή ερωτοτροπεί με την αδιαφορία της Έλσας.

  Φτάνοντας λοιπόν στο τώρα όπου για τους χαρακτήρες μας είναι το έτος 2012, το έτος που σηματοδοτεί την καθοριστική συνάντηση των ηρώων. Είτε από τύχη είτε από καθαρή απελπισία αυτές οι τέσσερις ψυχές γίνονται ξανά μια ολόκληρη. Χτίζουν από την αρχή όνειρα, κόβουν παλιά και ψυχοφθόρα δεσμά και αγωνίζονται για το τώρα το δικό τους τώρα όπως το έχουνε ονειρευτεί τότε.

  Η οικογένεια θεσμός δυνατός, θεσμός επίπονος παρελαύνει στις ζωές και τον τεσσάρων ταρακουνώντας σκέψεις και δημιουργώντας αμφιβολίες. Μια μάνα χαμένη στην άνοια, ένας πατέρας στην άρνηση. Γονείς απόντες και τέλος μια άλλη μάνα πιο δυνατή και από βράχο στη μέση του κυκλώνα. Μέσα από όλα αυτά τα κύματα και τα διλήμμα��α περνούν οι ήρωές μας


Και έτσι φτάνουμε στο τέλος, με αυτούς τους τέσσερις ανθρώπους ένα τέλος γλυκόπικρο, ένα τέλος γεμάτο συναίσθημα. Γεμάτο αγάπη, γιατί ας μην ξεχνάμε πως το Μέχρι {τις} τέσσερις είναι ένα βιβλίο για την αγάπη.

[CHRISTOS GKOLIDAKIS · Rating 5 out of 5]

Το βιβλίο του Χάρη Μαύρου Μέχρι τις τέσσερις εντυπωσιάζει με την ��όλμη την οπτική και τις περιγραφές του. Με έντονες επιρροές από Μπόρις Βιάν έως Μπουκόφσκι στο ερωτικό κομμάτι του Βιβλίου. Την σημερινή όψη της χώρας μας όπου κανείς δεν βλέπει ελπίδα και όλοι θέλουν να φύγουν . Η αναφορά στην ανθρώπινη ψυχή με τόση ευαισθησία και ρεαλισμό που αγγίζει τον ποιητικό λόγο. Όταν τέλος ο αναγνώστης φτάνει στο σημείο να ταυτίζεται με έναν από τους ήρωες του βιβλίου τότε μιλάμε για ένα πετυχημένο βιβλίο
Η πρώτη σας προσπάθεια μας εντυπωσίασε κ.Μαύρε αναμένουμε και επόμενο

Υ.Γ Μια αναφορά για τους ηθικολόγους. Τολμηρή η γλώσσα συμφωνούμε μα και άλλες λέξεις να χρησιμοποιουσε το Νόημα το ίδιο θα είναι

[Harris (GrecOnTrek) · Rating 3 out of 5]

Το πρώτο βιβλίο του Χάρη Μαύρου περιγράφει με ένα ιδιαίτερο τρόπο την ιστορία τεσσέρων ατόμων, φοιτητών τη ίδιας σχολής, που η μοίρα τους έφερε κοντά μια αλλότινη βροχερή ημέρα. Μέσα από σελίδες που ξεχειλίζουν άλλοτε μελοδραματικό ρομαντισμό και άλλοτε προβληματίζουν τον αναγνώστη, θίγονται θέματα μιας καθημερινότητας, φαινομενικά σκοτεινής, που υπάρχει συνήθως γύρω μας, μα είτε αδυνατούμε να αντιληφθούμε είτε απορρίπτουμε να προσεγγίσουμε. Ως πρώτο βιβλίο και έχοντας την τύχη να διαβάσω προηγούμενα κείμενα και ιστορίες του συγγραφέα, θεωρώ πως πραγματοποίησε μια δυνατή, επίσημη πια είσοδο στο κόσμο του βιβλίου με δυνατότητες ακόμα μεγαλύτερης εξέλιξης!

[VASILIKI DIMOUDI · Rating 4 out of 5]

Σαν σε νότες σε μουσικό πεντάγραμμο παρατάσσονται οι λέξεις στο νέο μυθιστόρημα του Χάρη Μαύρου "Μέχρι τις τέσσερις".Η ακουστικότητα τους,διάχυτη, συνθέτει άλλοτε μια γλυκιά ,εύθυμη και αισιόδοξη μελωδία,εφάμιλλη, σε πολλά σημεία, της συναισθηματικής κατάστασης των ηρώων του και άλλοτε έναν μελαγχολικό τόνο,ένα κύκνειο άσμα, που καλείτε κάθε φορά να περιγράψει τον εσώτερο ψυχισμό τους,την "παθογένεια"τους.
Ελσα,Θάνος,Μαρία,Βίκτωρας....άτομα διαφορετικά...που έχουν "παγιδευτεί"στο παρελθόν τους,στο κοινωνικό τους περιβάλλον ο καθένας...που θα τους ενώσει εντέλει όμως η κοινή τους ανάγκη να αγαπήσουν και να αγαπηθούν...ενάντια στους ίδιους τους τους φόβους,στις αναστολές τους...
Χειμαρρώδης ο λόγος τους,η φωνή τους...τους ακούς και θα αισθανθείς πολλές φορές τη φωνή τους σαν τη δική σου φωνή συνειδήσεως,θα ταυτιστείς πολλές φορές με τη σκέψη τους, τα συναισθήματα τους,τις συμπεριφορές τους.
Σε όλο το βιβλίο υπάρχει έντονη η μετάβαση από το παρόν στο παρελθόν και τανάπαλιν,ένα ταξίδι στο χώρο και στο χρόνο,διατηρώντας κατ'αυτόν τον τρόπο αμείωτη την ένταση των συναισθημάτων,της αγωνίας ,του ενδιαφέροντος για την εξέλιξη της πλοκής...
Λάτρεψα τις μεταφορές και τις παρομοιώσεις ,που ενέδυσαν ποιητικά το κείμενο,συγκινήθηκα,νευρίασα, και μαγεύτηκα από την απλή, αλλά μεστή νοήματος, γραφή του συγγραφέα!
Παραθέτω ορισμένα αποσπάσματα από το βιβλίο και σας αφήνω με τη γλυκιά νοσταλγία που αποκόμισα και εγώ διαβάζοντας το και με την προσμονή να διαβάσουμε γρήγορα το επόμενο μυσθιστόρημα του!
"Δεν είναι καλύτεροι εκείνοι από εμάς,δε θα ζούμε τη ζωή μας όπως θέλουν όσοι υποκρίνονται καθημερινά κάτι άλλο.Πολιτισμένες κοινωνίες και πολιτισμένοι άνθρωποι!Στις πλάτες ποιών Θάνο;Πόσοι πεινάνε και υποφέρουνε για να συντηρείται ο δήθεν πολιτισμός μας;Πόσοι καταπιέζουν αυτό που πραγματικά θέλουν να είναι,αυτό που όντως είναι.."
"Δεν παντρεύεσαι για να μη βιώσεις τη μοναξια,δε θα τη γλυτώσεις..Μονο αγαπάς...αγαπάς στα 30,στα 40,στα 80...Αγαπάς ανθρώπους...Δε χάνεσαι όταν αγαπάς..."