Verboden boeken

by Marjoleine Molenaar

Door de eeuwen heen zijn er vele boeken gemaakt die eindigden in een rechtszaal of op een brandstapel. Eigenzinnige schrijvers en denkers namen risico’s, omdat hun drang om een verhaal te vertellen sterker was dan de angst voor de gevolgen. Dat leverde de wereld een rijkdom aan boeken op, maar ook talloze boekverboden. Wat maakt dat een boek verboden wordt?

Ja, Mein Kampf, dat weten we, maar waarom werd Hongerjaren in de ban gedaan? En wat was er mis met Girls of Riyadh en met het ogenschijnlijk onschuldige stripboek Young Avengers? Marjoleine Molenaar daagt je als lezer uit om na te denken – en stevig met anderen in gesprek te gaan – over boeken die verboden waren of verboden zijn, of die volgens jou over grenzen gaan. Of juist niet.

As we read liggen er schrijvers, gewoon mensen zoals jij en ik, ineengedoken in een cel te wachten, met pijn in hun lijf door de straffen van afgelopen nacht, wetend dat er weer een nieuwe nacht aankomt. Er zijn landen waar meisjes hun rugtas niet vol mogen proppen met boeken, maar alleen stiekem mogen lezen, verborgen in een bezemkast – als ze geluk hebben. Dat is geen fictie, dat is werkelijkheid.

Genres: Nonfiction

231 pages, Paperback

Published March 21, 2024

Reviews

[Sandra Van den Bosch · Rating 4 out of 5]

Boeiend, interessant maar ook leerrijk en schokkend. Helaas ook (opnieuw) erg actueel.

[Elisa Goudriaan · Rating 4 out of 5]

Het mooist vormgegeven boek dat ik de laatste jaren zag. Zo mooi als ook hieraan wat aandacht gegeven wordt! Sommige van de verboden boeken kende ik nog niet en daarvan vond ik het interessant de geschiedenissen te lezen en de commotie die erom heen bestaat of bestond. Andere boeken kende ik wel al en het bijbehorende verhaal was dan niet meer nieuw voor mij. Toch is alles aantrekkelijk opgeschreven. Het einde met een interview met de Nederlandse vertaalster van de Duivelsverzen is heel indrukwekkend.

[Melissa · Rating 4 out of 5]

Superinteressant om meer te weten te komen over boeken die overal ter wereld verboden worden.

De lege pagina bij "Zonder titel - Auteur onbekend" deed me toch even stilstaan bij de dingen die we vooral níét weten.

[Antje Van · Rating 4 out of 5]

Zo’n fijn en ontroerend boek. Heel fijn ingedeeld en leest als een speer.

[Bart Decaigny · Rating 5 out of 5]

Simpelweg: de kracht van woorden.
Maar tegelijk een verhaal van hoop: uiteindelijk leidden de meeste verboden tot een discussie, en soms de nodige veranderingen. Al zijn nog niet alle opgelijste boeken terug toegelaten.

[Karel-Willem Delrue · Rating 3 out of 5]

Verbodjes

In ‘Verboden boeken’ brengt bibliothecaris Marjoleine Molenaar 24 voorbeelden samen van boeken die op een bepaald moment op een bepaalde plek verboden werden. Wat verboden is, lonkt. Verboden boeken spreken aan en ik begon vol gretigheid te lezen maar de manier waarop de inhoud gepresenteerd wordt in dit boek viel tegen.

Al na een paar hoofdstukken valt op dat alles erg behapbaar, helder en vlot beschreven moest worden. Een bladerboek voor een breed publiek, moet de uitgever gedacht hebben. Molenaar schrijft narratieve journalistiek volgens het boekje. Maak het herkenbaar en beschrijf de werkelijkheid als een fictief verhaaltje met tastbare personages.

Eileen Godfrey deed, zoals iedere week, de grote boodschappen bij BJ’s Wholesale Club, een megamarkt met torenhoge schappen. Een boodschappenlijstje had ze niet nodig: cornflakes, pasta, wc-papier; het ging automatisch. Bij de kassa gooide ze, in een opwelling, toch nog een legpuzzel in haar kar – een puzzel die gemaakt was van bladzijde 2 en 3 uit Where is Waldo?: de strandscène.

In wat volgt verwoordt Molenaar in Podcastnederlands het relaas van de verontwaardiging van Eileen over een zichtbare tepel op die afbeelding.

Dat trucje wordt 20 keer overgedaan en wordt na een aantal hoofdstukken niet alleen doorzichtig maar ook wat afgezaagd. En ook de filosofische vragen achteraan in het boek wegen te licht. Zou er een grens moeten bestaan die aangeeft welke verhalen of beelden gepast zijn voor kinderen? Daar hadden we ook zonder dit naslagwerkje kunnen opkomen. Molenaar noemt haar boek een praatboek. Het is niet af en het wil graag in dialoog treden – dat doen bibliotheekboeken ’s nachts ook volgens haar. Maar daarvoor is dit boek naar mijn mening te weinig dwingend, te weinig uitdagend, te weinig dwars. ‘Gun jezelf weids, onverwacht en ongepast lezen’ luidt de quote op de achterflap en toch is dit boek over verboden boeken net erg gestroomlijnd, prachtig vormgegeven en vrij braaf.

Los daarvan slaagt Molenaar er wel in om een prachtige boodschap onder woorden te brengen:
Tegelijkertijd is het ruimte geven aan meerstemmige boeken, ook al strijken ze tegen individuele veren in, wat collectieve vrijheid mogelijk maakt.

Met ‘Verboden boeken’ serveert Marjolein Molenaar 24 toastjes. Allemaal zeer leuk en gezellig maar ik blijf op mijn honger zitten. Misschien wordt het toch maar eens tijd om mijn tanden te zetten in die duivelsverzen.

[Heleen Bosma · Rating 4 out of 5]

Mooie waaier aan verboden boeken, en daarom een goed vertrekpunt voor een genuanceerd gesprek rond censuur. Ook heel verrassende verhalen rond deze boeken, wat een speurwerk moet hierin zitten, petje af! Liefst wilde ik alle verhalen graag onthouden, maar ik kan nu al zeggen dat dat niet lukt, dus dat wordt herlezen over een tijdje, dat zal ik tegen die tijd met plezier doen. :)

[An Ansoms · Rating 3 out of 5]

Leuk boekje met interessante weetjes en mooie lat out. Mar ik had er iets meer van verwacht, wat meer diepgang. Het leest wel vlot, voor mij iets te vlot.

[Tine · Rating 3 out of 5]

3,5/5

[David Rozema · Rating 5 out of 5]

Belangrijk, inspirerend boek.

[M.I · Rating 4 out of 5]

een boek voor de podcast, een heel fijn boek met goede voorbeelden van censuur en verboden boeken. alledaags geschreven en een aanrader voor mensen die hier nog meer over willen weten.

[Elise Miltenburg · Rating 4 out of 5]

"Tegelijkertijd is het ruimte geven aan meerstemmige boeken, ook al strijken ze tegen individuele veren in, wat collectieve vrijheid mogelijk maakt."

[Miranda · Rating 4 out of 5]

Leest lekker weg.
Genoeg diepgang om een helder beeld te schetsen van - en tegelijkertijd nieuwsgierig te maken naar de rest van het verboden boek.

Heb een aantal titels kunnen toevoegen aan mijn "want to read" lijstje.

[Jezley · Rating 4 out of 5]

interessant boek, waar je veel kan van leren!

[Esther · Rating 4 out of 5]

To-the-point, mooi startpunt om na te denken en met anderen te praten. Fraai geillustreerd.