آپارتمان، دریا

by احمدرضا احمدی

متن معرفی: از پشت جلد این ویرایش: هنوز تلفن آپارتمانم قطع نشده است. صاحب‌خانه یا در سفر است یا رحمش آمده است. رؤیاها هم مرا فراموش کرده‌اند. از جوانی این رؤیا همراه من بود که در آسمان‌خراشی مشرف به دریا، من یک آپارتمان مجلل دارم که معماران ایتالیایی و فرانسوی آن‌را تزئین کرده‌اند و من هر صبح عبور قایق‌های الوان را در دریا می‌بینم. نه، خودم خوب می‌دانم دیگر رؤیایی نیست. هرچه هست واقعیت گزنده‌ی روزها و شب‌ها است. پیری آرام‌آرام همه‌ی رؤیاها را نابود می‌کند. همه‌ی رؤیاهای من از پنجره‌های بیمارستان به آسمان پرتاب شده است.

Genres: Novels

208 pages, Paperback

First published November 1, 2013

About the author

احمدرضا احمدی در ساعت ۱۲ ظهر روز دوشنبه ۳۰ اردیبشهت ماه ۱۳۱۹ در کرمان متولد شد. پدر وی کارمند وزارت دارایی بود و ۵ فرزند داشت که احمدرضا کوچکترین آنها بود. جد پدری وی ثقةالاسلام کرمانی، و جد مادری‌اش آقا شیخ محمود کرمانی است. سال اول دبستان را در مدرسه کاویانی کرمان گذراند و در سال ۱۳۲۶ با خانواده به تهران کوچ کرد. در دبستان ادب و صفوی تهران دوران ابتدایی را به پایان برد و دورهٔ دبیرستان را در دارالفنون تهران به پایان رساند. در سال ۱۳۴۵ دورهٔ خدمت سربازی را به عنوان سپاهی دانش در روستای ماهونک کرمان آموزگاری کرد.

Reviews

[ZaRi · Rating 2 out of 5]

شاید روزی باد هرچه سهم من و تو از این جهان است را باخود بیاورد. آن روز دیگر نه شب شاهد من و تو است نه خورشید. از آن روز، باران پیوسته همراه من وتو خواهد بود. در ایستگاه های اتوبوس، در بیمارستان ها، در فرودگاه ها، در ایستگاه های قطار. در آن روز هم باز به یاد تو هستم که در پاریس با هم بودیم. رادیوی کهنه ی مسافرخانه یک آهنگ تانگوی قدیمی را با خش خش پخش می کرد.
ایستگاه بعد مترو بهشت بود. من در ایستگاه بعدی مترو پیاده شدم. تو در انتظارم بودی. همه ی اینها حقیقت بود. تو را در باران پاریس گم کرده بودم. باران به پایان نبود اما تو خیس از باران پاریس به مسافرخانه آمدی. ما فقط فرصت داشتیم که بگوییم این مهتاب، این باران، این مسافرخانه، این مهتاب، این آهنگ قدیمی تانگو ابدی نیست!

[Yasmin M. · Rating 5 out of 5]

وقتي اين كتاب تمام شد، تقريبا اشك در چشمانم حلقه زده بود. باور نمي كردم شاعري كه تمام اين سالها از آثارش گريخته بودم، اين چنين زيبا به زانو درم آورد. تنها كساني كه همچون من، و كودكي آن شرلي عزيز، در رمانس و زيبايي رويايي آن غرقه اند، مي توانند از خواندن اين كتاب لذت ببرند.
باورم نمي شود كه فرصت ديدار احمدرضا احمدي را داشتم واز دستش دادم.
گرچه، بهتر است او را نبينم.
مي ترسم اين جادو باطل شود.

[Hastee · Rating 4 out of 5]

در اينجا كسي آرميده است كه هيچ گاه شك نكرد . وقتى ميمرد پنداشت كه از نو متولد ميشود ...

[Liloofar · Rating 2 out of 5]

*انسان بی رویا کالبد بی جانی است.
*اگر رویا و تخیل نبود انسان چه کور و کر بود.

اینکه برای هر شخصیت به جای اسم، یک صفت انتخاب کرده بود خیلی قشنگ بود.
گاهی منم همینکارو میکنم، سعی میکنم برای کسانی که میشناسمشون یک صفت انتخاب کنم که خیلی واضح معرفیشون کنه.
و اینکه منم شبیه اون عاشق 'باد'ام.

[Safura · Rating 5 out of 5]

همون قلم، همون زبان، همون نگاه، همون نویسنده، اما این بار شخصیت یک بزرگسال است نه یک کودک. شیفته کتاب های کودک این نویسنده هستم. عاشق رمان بزرگسالش هم شدم.
البته به قول نقدهای مختلفی که خوندم رمان مشکل روایت و داستان داره و هزار جور ماجرای تکنیکی. به نظر میاد من این کتاب رو دوست داشتم چون به شکل زندگینامه بهش نگاه کردم. انگار که روایت درونی نویسنده باشه.

[Beliphaty · Rating 2 out of 5]

"یک پلیس گذرنامه‌ی مرا نگاه کرد، گفت: شما از چریک‌های آمریکای لاتین هستید؟ گفتم نه، من عاشق هستم."

[Parastoo · Rating 4 out of 5]

نثر و زبان شاعرانه و لطیف. جریانی بین رویا و بیداری. فریادی علیه بی‌عدالتی و جنون جامعه‌ی شهری و میل بازگشت به طبیعت.

[Mahmoud YH · Rating 4 out of 5]

گرسنه ، خسته ، سرمازده
اما هنوز زنده بودم
که صدای باران را در تاریکی دوست داشتم

من هر وقت در آستانه ی نیستی هستم
باران آن شب پاریس را
روی کاغذهای کاهی و کهنه
پاک نویس می کنم
...

[Betsabeh · Rating 4 out of 5]

نمي دانم چرا هميشه مي گفت روى سنگ قبر من اين شعر (پل الوار) را بگذاريد:در اينجا كسي آرميده است كه هيچ گاه شك نكرد . وقتى ميمرد پنداشت كه از نو متولد ميشود

[乂]

آپارتمان، دریا / احمدرضا احمدی / تهران: کتاب نشر نیکا، چاپِ اول 1392
داستان‌های فارسی: قرن14

دخترِ چشم‌عسلی برای اسبِ پا شکسته، ویلن‌سل می‌زد و اسب، همراهِ باران می‌گریست. [20]
و فواره‌ی شیری-رنگی میان‌شان می‌جوشید و خاطراتِ هنوز نیامده را در خود محو می‌کرد...


در این کتاب، روایت‌های یک فردِ «ظاهراً» چهل‌ساله [98] [پیرمردی/چهل‌ساله] را می‌خوانیم که راوی گذشته‌هایی دور و نزدیک از تنهایی‌های روزمره است. او در آپارتمانی اجاره‌ای و سرد، [9] و در فضاهایی تار و خاکستری، میانِ ترنمِ موسیقیِ باخ و آژیر آمبولانس‌ها، و پشتِ پنجره و در میانِ خیابان‌ها، خیره به لباس‌هایی کهنه و تنگ‌شده‌ اما چرخان در چرخه‌ای ماشینی [72] و مسیرِ گم‌شده‌ی کرواتی نایاب از دورانِ جوانی [11] روزگار می‌گذراند. او ساکنِ طبقه‌ی چهارم از یک برج است که در طبقه‌ی او همگی بی‌کارند جز یک دختر ویلن‌سل-نواز. [95]
بی‌کار؟!
بله:
دندان‌پزشکی که از کشیدنِ دندان هراس دارد زیرا تحملِ دیدنِ خون و بوی دهان‌های مریض را ندارد.
معلمِ فیزیکی که حوصله‌ی شاگردهای خنگ را ندارد اما معتقد است مشکلاتِ جهان از افرادِ باسواد نشأت می‌گیرد و بی‌سوادها از زندگی توقع چندانی ندارند.
موزیسینی که ظاهراً از شهرت و پول فراری است و موسیقی را فقط برای نوشتن می‌داند نه اجرا کردن.
کارگردانی که درصدد است درآمدِ فروشِ دستمال‌‌های کاغذی از فروشِ خودِ فیلم بیش‌تر شود. [92] ... و همسایگانی که همیشه بشقاب‌های تهی از غذا و بطری‌های خالی از اشربه را به‌هم تعارف می‌کنند. [49]

و خودِ راوی کیست و چه‌کار می‌کند؟
او یک «جراح/روزنامه‌نویسِ» مغرور بوده که با هیچ‌کس و هیچ‌جریانی سر آشتی نداشته و اکنون نیز بی‌کار است. ناامید و نگران از ابتلا به سرطان است. در آپارتمانِ خود و حمامِ سرد آن پرسه می‌زند و با خاطراتِ دختری که زمانی عاشقش بوده اما او را در «فرود/گاهِ» «پا/ریس» گم‌کرده است [83] روزگار می‌گذراند و اکنون که گویی خود را نیز گم‌کرده است، بر باندِ دل و ذهن خود در حالِ فرود آمدن بر زمینی «سرد/تر» و پر از درد است:

«باید از چیزهایی حرف زد که به‌زودی محو می‌شوند یا در حال سقوط هستند.» [84]

او میان آپارتمان‌ها و امواجِ خیال‌برانگیزِ دریاها روزگار می‌گذراند؛ او را که یک‌بار به‌صورتِ قاچاقی وارد یک کشتی می‌شود مجبور می‌کنند تا در آشپزخانه کار کند؛ در آن‌جا هنگامِ دیدار با «آلبر کامو» که از دست‌پختِ او به وجد آمده، همه‌ی نمایش‌نامه‌ی «سوءتفاهم» و رمانِ «بیگانه» و «سقوط» را از بر می‌خواند. «کامو»، می‌پرسد پس چرا این‌جا «آشپزی» می‌کنی؟ راوی پاسخ می‌دهد: همه‌ی زندگی من حادثه بوده، از این کشتی به آن کشتی؛ از این آپارتمان به آن آپارتمان؛ عاشقِ این زن و آن زن؛ همه‌اش ناکامی و حسرت. [85] و چه‌بسا «کامو» نیز متوجه نمی‌شود: پختنِ چنین آشِ هر دم‌جوشی، به‌غیر از آموختنِ هنرِ «آشپزی»، آن‌هم بر تلاطمِ امواجی خیالی، مگر چه هنرِ دیگری می‌طلبد که باید راویِ اندر خمِ یک ماکارونی-مانده‌ی ما، مستمسک به پیچ و خمِ آن نیز می‌شد و عزمِ سفر در محفوظات خود را والانشین‌تر می‌کرد؟

«در یک بندرِ مه‌آلود از کشتی پیاده شدم. هزاران نفر به استقبالم آمده بودند. فهمیدم که عمر به‌پایان رسیده است. البته به دریا که خیره شدم، نه موج داشت نه تلاطم، پس دریا نبود.» [90]

با او در ابتدای رمان، واردِ برجِ محلِ سکونتش می‌شویم. و با یک آسانسورِ خراب و بشقابی ماکارونی مواجه می‌شویم. [9] همان غذایی که در کودکی، هرگاه والدینش او را به رستوران می‌بردند، مادرش برایش سفارش می‌داد و در پاسخِ اعتراضِ پدرش که بگذار بچه خودش انتخاب کند، می‌گفت: انتخاب، مال پول‌دارها است نه ما که سالی یک‌بار می‌توانیم به رستوران بیآییم. [81]
اما اکنون نیز که در برجی سکنا گزیده است، آپارتمان‌هایی که در همسایگیِ وی قرار دارند، تقریباً همگی بی‌زمان، و راهروهایی که آن‌ها را به‌هم وصل می‌کنند متروک و بی‌امان‌اند. [43] او هیچ‌گاه نمی‌فهمد تعدادِ همسایگانش چند نفر است و فقط می‌داند لعابِ صورت‌های سنگی‌شان از جنسِ فقر و حرمان است: [44]
یک دکترِ زنان که گویا دچار آلزایمر است. [مدعیانِ سلامت و خود بیمار؟]
پسری صرعی و عاصی با فریادهایی گاه و بی‌گاه. [بیمارانِ عاصی از والدینی پر آزار؟]
زنی شوهر-مرده که به دو سیاه‌پوستِ نیویورکی مظنون است. [9] [متوهمانِ توطئه‌های فرا دیوار؟]
و شاعری‌پیر که تفنگ‌های افتاده در کفِ راهروها را مانند نان گاز می‌زند و هراسان می‌گریزد [44] و هرگاه نیز آرام و موقر به آسمان نگاه می‌کند و مرموز شاخه‌ای از کاج‌های هنوز ایستاده را بو می‌کشد گویی به قتلی که در جوانی انجام داده است می‌اندیشد [23] و معتقد است «ما چه خوشبخت هستیم که بی‌کاریم» و سپس پیشنهاد خودکشی می‌دهد. [93]
آری! یخچالِ شاعرِ پیر، پر از جوراب و پیراهن، [92] و ماشینِ رخت‌شویِ راوی، گهواره‌ای چرخان است. [16]

قصه‌گوی ما یک‌بار سکته‌ی قلبی کرده و از یک چشم کور است. از همسرش جدا شده و به‌تازگی جسدِ برادرش را که خودکشی کرده به قبرستان بدرقه کرده است. برادری که برای او پلِ رابط میانِ «طاووس‌»هایی زیبا و «معلم‌»هایی بی‌رحم بوده است. و او، که خود تربیت‌شده‌ی کتک‌های وحشیانه‌ی پدر است [82] می‌خواهد نگهبانِ قرقاول‌های حیاتِ کودکی و ناظم‌های بی‌رحمِ حیاطِ مدرسه‌ی برادرش شود؛ [13] نتیجه، واهمه‌ها و آرزوهایی است که وی را در بزرگ‌سالی نیز راکبِ ترس‌هایی نهفته در پسِ آرزوهایی چاق و بی‌قواره‌ می‌کند [12] تا فقط بر بالِ آرزومندی‌هایی شکست‌خورده، در حسرتِ اتاق‌های آیینه‌کاری شده و کاشی‌های آبی‌شان روزگار بگذراند. [14]
راویِ «ما»، گرچه برادر«ش» خودکشی کرده اما مادر«ش» به خودکشی اعتقادی ندارد. [80] چرا؟ چون مایل است قبل از این‌که بمیرد این جهان را «بی/حافظه» ترک کرده باشد. [103] و آن‌قدر شیفته‌ی این شعر از «پل الوار» است که اصرار دارد بر سنگِ قبرش آن‌را بنویسند: در این‌جا کسی آرمیده است که هیچ‌گاه شک نکرد. وقتی مُرد، پنداشت که از نو متولد می‌شود. [73]

«حافظه‌ام پر از نیستی، حرمان، و بی‌عدالتی‌های این جهان؛ پر از خشم و رذالت‌های آدمی است. دلم می‌خواهد روزی این حافظه‌ی غم‌بار را به دریا بریزم.» [103]

پیرمردِ قصه‌گوی ما، یک همسایه‌ی ویژه نیز دارد: دختری چشم‌عسلی که شاید یادگارِ عشقی فراموش‌نشدنی باشد. عشقی ناکام که نت‌های به‌خاطر مانده‌ از آن، نغمه‌سازِ ناکامی‌های او در فرود بر سرزمینی موعود است. [42] اما این دختر و ویلن‌سل‌اش اگر هم از ترسِ همسایه‌ها فرصتی برای حضور در راهرو بیابد، سوار بر قایقی کاغذی است که بر دریایی متلاطم از حریق‌هایی بی‌زمان گرفتار است. [43]

او همه را در شیدایی و دریا غرق کرده بود: دخترِ چشم‌عسلی با گیسوانی بلوطی و دستانی مرمرین، که از جنسِ عاج و ابریشم، و عطرِ اقاقیا بود. [48]

وقتی «رؤیا» نیاید، بی‌رحمی و سنگدلی، شک و تردید و خشم می‌آید. [51] من از کودکی، عاشقِ ویلن‌سل بودم، مرا یادِ دریا می‌انداخت. [64]

ما بیرون از پنجره‌ی راوی، به مرور نظاره‌گرِ ستاره‌هایی هستیم که دانه‌دانه در آسمان پیدا می‌شوند اما منگ و تار و ساکن هستند. او می‌گوید: اگر مصیبت‌ها و حرمان‌ها شفاف بودند می‌توانستم آن‌ها را علاج کنم اما همیشه از دفع مصیبت‌ها و حرمان‌های گم و تیره ناتوان بوده‌ام. [55]

چه سود اگر دردِ دندان‌های‌مان به عصب برسد، زیرا دیگر نه فلسفه‌ی افلاطون و ارسطو، نه فلسفه‌ی رواقی و اگزیستانسیالیسم، نه هگل و کاپیتالِ مارکس، نه ایلیادِ هومر، و نه دن‌کیشوتِ سروانتس، هیچ‌کدام مرهمی نخواهند شد؛ فقط درد است، درد است و باز هم درد. [46]

[...]


همیشه، دویدنِ لباس‌ها را در ماشینِ رخت‌شویی دوست داشتم، مرا تسلی می‌داد. آن‌قدر گردشِ لباس‌ها به‌دنبال هم را از شیشه‌ی گردِ ماشین نگاه می‌کردم که خوابم می‌برد و با صدای تخلیه‌ی آب از خواب بیدار می‌شدم. بعد به بالکن رفته و در حضورِ مهتاب، لختی منتظر می‌ماندم بل‌که «سوفیا لورن» بیاید و مانند فیلمِ «یک روزِ به‌خصوص» دوباره رخت‌ها را با هم پهن کنیم. [16و17]

همسرم زنگ زد و باز هم پرسید: «چرا ما از هم جدا شدیم؟ ما که آن‌قدر با هم تفاهم داشتیم.» بعد هشدار داد که عاقبت، همسایه‌هایم بابتِ صدای «ماشینِ» رخت‌شویی [همسر/ماشین] از من شکایت خواهند کرد. به او اطلاع دادم که وضعِ پسرِ صرعی همسایه و فریادهایش هم‌چنان همان است که بود و ما جماعتِ پنجره-بسته نیز چاره‌ای نداریم جز آن‌که عاجزانه یکدیگر را تحمل کنیم. [18]

[Meraj Sharifi · Rating 3 out of 5]

وقتي يك شاعر، رمان مي نويسد ميشه با يك تير، دو لذت برد

كتاب خوبي بود. كتاب من را ياد آثار كريستين بوبن مي انداخت.
تمام كتاب شرح احوال و تغييرات كُند نگاه انسان را پرداخت ميكرد(البته كه شاعرانه) .
موضوع مرگ را هم كه هرگز نبايد از آثار ايشان جدا دانست.

"همه از خوشي و خوشبختي فصيح و رسا گمان مرگ داشتيم"
"دلم ميخواهد روزي اين حافظه غم بار را به دريا بريزم، قبل از مرگم جهان را بي حافظه ترك گويم"

[راحله پورآذر · Rating 2 out of 5]

من احمدرضا احمدی را دوست دارم. کتاب بیشتر من را یاد کارهای وودی آلن انداخت که خب مطمئنا وودی آلن در فضاهایی که می‌سازد قصه‌های خیلی خوبی می‌گوید. دلیل انتخاب نیویورک به عنوان مکان داستان زیاد برایم روشن نشد.

[Samiraz · Rating 3 out of 5]

غمگينم ميكنه كتاب ... با خودم ميگه حتي اگه كمي وصف خودش باشه ، چقد پر از اندوهه

[Tina · Rating 3 out of 5]

همه از خوشي و خوشبختي فصيح و رسا گمان مرگ داشتيم.

[Payam Nazari · Rating 4 out of 5]

شاید روزی باد هرچه سهم من و تو از این جهان است را باخود بیاورد. آن روز دیگر نه شب شاهد من و تو است نه خورشید. از آن روز، باران پیوسته همراه من وتو خواهد بود. در ایستگاه های اتوبوس، در بیمارستان ها، در فرودگاه ها، در ایستگاه های قطار. در آن روز هم باز به یاد تو هستم که در پاریس با هم بودیم. رادیوی کهنه ی مسافرخانه یک آهنگ تانگوی قدیمی را با خش خش پخش می کرد. ایستگاه بعد مترو بهشت بود. من در ایستگاه بعدی مترو پیاده شدم. تو در انتظارم بودی. همه ی اینها حقیقت بود. تو را در باران پاریس گم کرده بودم. باران به پایان نبود اما تو خیس از باران پاریس به مسافرخانه آمدی. ما فقط فرصت داشتیم که بگوییم این مهتاب، این باران، این مسافرخانه، این مهتاب، این آهنگ قدیمی تانگو ابدی نیست!

[Ebrahimemami · Rating 3 out of 5]

رؤیا همیشه مجلل و جوان است،واقعیت همیشه پیر و هولناک و تلخ و نخ نماست.

[Babak Radfar · Rating 5 out of 5]

بی نظیر...!

[Niloofar Sasanfar · Rating 4 out of 5]

باید سراسیمه از جنگل بیرون آمد
تا صدای قطع شدن درختان را نشنید

احمد رضا احمدی شاعر محبوب سال های زندگی من ، این بار رمانی نوشته است شاعرانه که هر لحظه تو را به عالم خیال می برد و باز می گرداند .