Fatma Aliye: Bir Osmanlı Kadın Yazarın Doğuşu

by Ahmed Midhat Efendi, Bedia Ermat (Transliteration)

Fatma Aliye, Osmanlının son döneminde yaşamış önemli kadın yazarlarımızdan birisidir.

Elinizdeki kitap, onun doğumundan aile yaşamı içindeki ilişkilere, aldığı eğitimin içeriğinden yazar olarak ilk karalamalarına, evlilik hakkındaki düşlerden, evlilik gerçeği içinde bir kadın ve yazar olarak kendini gerçekleştirme konusunda karşılaştığı engellemelere kadar birçok konuyu Ahmet Mithat’ın kalemiyle göz önüne serer. Eser, Fatma Aliye’nin yaşamının 32 yıllık dönemini kapsar. Ama, bu yapısıyla bile önemli bir biyografik çalışma olarak önümüzde durur.

Biyografiler kadınların tarih içinde görünürlük kazanmasına hizmet eden temel kaynaklardandır. Tarih içinde kadınların görünür kılınması, bugünkü kadın deneyimlerinin geleceğe aktarılmasının da ön koşulunu sağlayacaktır. Saklı kalmış pek çok kadın deneyimi bizi bekliyor. O halde geriye dönelim, hatırlayalım ve yazalım.

Serpil Çakır

117 pages, Paperback

First published January 1, 1915

About the author

Ahmet Mithat was an Ottoman journalist, author, translator, and publisher during the Tanzimat period. In his works, he was known as Ahmet Mithat Efendi, in order to distinguish him from the contemporary politician Midhat Pasha. Ahmet Mithat Efendi adopted his name in homage to Ahmed Şefik Midhat Pasha, with whom he had been associated professionally, serving as an official and newspaper editor in Midhat Pasha's Vilayet of the Danube.

He was a prolific writer, with more than 250 of his works having survived to the present day. In 1878, he began publishing a newspaper entitled Tercüman-ı Hakikat (Interpreter of Truth). Prior to this, he was a contributor to Basiret, a newspaper published between 1870 and 1879. His editorship and publication of Olga Lebedeva's translations of Russian literature into Turkish served as an introduction of Tolstoy, Lermontov, and Pushkin to Turkey's readership. Additionally, he was a patron and teacher to Fatma Aliye, one of the most renowned female Ottoman authors.

Reviews

[Elif · Rating 4 out of 5]

Hiç düşündünüz mü, 50 TL'nin üzerindeki Fatma Aliye'nin nasıl bir hayatı olduğunu ve yazar olmayı nasıl başarabildiğini?
Fatma Aliye, Ahmet Cevdet Paşa'nı kızıdır. Ahmet Mithat Efendi'nin gözünde de onun manevi kızıdır. Fatma Aliye'nin hayatı tam bir kendini yetiştirme mücadelesi denilebilir. Sürekli olarak etrafındakilerin "kadınlar kitap okumamalıdır" deyişine aldırmadan okumuş ve bilgi peşinde koşturmuştur. Ahmet Mithat Efendi de onun hayatını kitaplaştırarak anlatmak ister. Aslında kitabın amacı Osmanlı'da bir kadın yazarın nasıl ortaya çıktığını anlatmaktır. Çünkü günümüz düşüncesiyle başta bu kolay gibi gelse de aslında tam anlamıyla topluma karşı verilen mücadeledir Osmanlı'da kadın yazar olmak.
"Fatma Aliye: Öncü bir kadın, aydın, yazar ve felsefeci" olarak adlandırılır ve edebiyat dünyasında büyük bir öneme sahip olur.
Osmanlıcadan çevrilmiş bir kitap ama dili biraz ağır, yer yer beni zorladı. Oldukça öğretici bir kitap özellikle de Fatma Aliye'nin neden önemli olduğunu daha iyi anlamamı sağladı. Bana kısım kısım Virginia Woolf'un Kendine Ait Bir Oda'yı hatırlattı desem yanlış olmaz, benzer mücadele ve farklı hayatlar söz konusu.
Metnin bir kısmında Fatma Aliye'nin babası onun hakkında eğer erkek olsaydı ve düzenli bir eğitim görebilseydi büyük bir deha olabileceğinden bahsediyordu. Bu yorumuna katılıyorum. Fatma Aliye'nin hayatı sahip olduğu zekayı herkese kanıtlamakla geçmiş eğer erkek olsaydı bu kanıtlama mücadelesi hiç yaşanmaz zekası direkt kabul edilirdi.

[Janeite · Rating 3 out of 5]

Dili akıcı, okuması kolay bir biyografi ancak Fatma Aliye'nin hayatını öğrenmek için oldukça yetersiz. Sadece çok meraklı, araştırmayı seven, dil öğrenme konusunda hevesli biri olduğunu öğreniyoruz kitaptan. Kişisel hayatına dair bilgi edinemiyoruz.

[Ahsen]

Bitirmekte çok zorlandığım bir kitap oldu. Keşke günümüz Türkçesi ile bir basımı daha olsaymış dedim. Dipnot olarak kelimelerin günümüzdeki kullanımı verilmişti ama orası da başlı başına başka bir kitapmış dedim okurken. Fatma Aliye ile ilgili yeni bir şeyler öğrendiğim için mutlu olsam da bu kadar zor olmamalıydı diye düşünüyorum...

[Betül · Rating 5 out of 5]

Fatma Aliye Hanım'ın hayat hikayesinin anlatıldığı, Osmanlı Devleti'nin son döneminde kadınların eğitimine dair de fikirler barındıran naif bir eser. Özellikle son bölümdeki baba- kız arasında geçen mektuplar, dönemin iyi eğitimli insanlarının seviyesini göstermesi bakımından okunmaya değer...