What do you think?
Rate this book
Consumeren als konijnen: De mythe van de overbevolking
In het vlijmscherpe essay Consumeren als konijnen veegt Soumaya Majdoub (VUB) de hardnekkige mythe van de aardbol dat overbevolking de motor van de klimaatverstoring is. Green Growth en geboortebeperking zijn slechts schijnoplossingen, gestoeld op verkeerde veronderstellingen en bangmakerij.
De angst die de onterechte focus op de zogenaamde wereldwijde bevolkingstoename oproept, wordt bewust ingezet bij thema’s als migratie en armoedebestrijding en vuurt nu ook de klimaatactivisten aan. Met zwak wetenschappelijk bewijs en met bedenkelijke argumentatie.
In dit essay corrigeert de auteur het dominante narratief over overbevolking en verlegt ze de aandacht naar de kern van het (klimaat)probleem: overconsumptie en de nood aan een paradigmashift.
De angst die de onterechte focus op de zogenaamde wereldwijde bevolkingstoename oproept, wordt bewust ingezet bij thema’s als migratie en armoedebestrijding en vuurt nu ook de klimaatactivisten aan. Met zwak wetenschappelijk bewijs en met bedenkelijke argumentatie.
In dit essay corrigeert de auteur het dominante narratief over overbevolking en verlegt ze de aandacht naar de kern van het (klimaat)probleem: overconsumptie en de nood aan een paradigmashift.
104 pages, Paperback
First published December 17, 2021
2 people are currently reading
45 people want to read
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 5 of 5 reviews
January 30, 2022
Ik heb me weer laten vangen. Een interview in een weekendkrant met wat provocerende tussentitels en “citaten” , gevolgd door een kleine Twitterstorm en een mens denkt dat hij dat moet lezen. Ik ben niet zeker of er veel min of meer geïnformeerde mensen denken dat overbevolking hèt klimaatprobleem is, maar het ontmantelen van deze “mythe”, zo vertelt ons de boekenmarketing, is waar het in dit pamflet (want “essay” vind ik echt te flatterend) om draait.
Maar goed, het zijn inderdaad niet het aantal mensen op de wereldbol die het probleem zijn, maar het consumptiepatroon en de bijbehorende CO2 producerende processen van een geprivilegieerd deel van de wereldbevolking die aan de basis van de klimaatcrisis liggen. Zo daar hebt u het in één zin.
Ik laat de mogelijkheid open dat het aan mijn gebrekkig begripsvermogen en te beperkte kennis ligt, maar de bricolage waarmee hier van alles en nog wat in het karkas van een dwingende conclusie geforceerd wordt, kan toch bezwaarlijk een wetenschappelijk methode genoemd worden. Majdoub is demografe, zo wordt ons verteld. Ik ga dat niet betwisten maar er staan erg weinig demografische bevindingen in dit boekje. Erg zuinig met cijfers. Wel ruim voorhanden: discours analyses en ideologische interpretaties.
Majdoub besteedt veel aandacht aan Thomas Malthus (1766-1834), Brits econoom en demograaf, en zijn theorie dat armoede het gevolg is van het natuurlijke feit dat de mens zich altijd sneller zal voortplanten dan de groei van de voedselproductie. Volgens haar is deze visie “de hoeksteen van de moderne economie”. Ze besteedt heel veel woorden aan het bewijzen dat de malthusiaanse mythe van de schaarste de oorzaak is van enerzijds de drang naar groei in de economie en anderzijds het kwalijke beeld dat “we” hebben van de arme en/of migrerende andere. En route construeert ze ook een karikaturale voorstelling van het kapitalisme, de bron van alle schreeftrekkingen in de wereld. Heel pijnlijk is hoe ze Darwin nog maar eens reduceert tot “het recht van de sterkste” in een sociale context. Er was overigens geen enkele reden om iets over Darwin te zeggen binnen de logica van haar betoog, maar zulke sneren leveren goede punten op in eigen kringen, kan ik maar vermoeden.
Een goede verstaander ziet het plaatje al: eugenetica, racisme, kolonialisme, kapitalisme (allemaal “westers” uiteraard) hebben ons tot op dit punt van planetaire rampspoed gebracht.
Maar het is nog niet gedaan! Na 85 bladzijden van blaming & shaming, zijn er ook 4 bladzijden gewijd aan de te volgen weg vanaf nu: het ecofeminisme. “Klimaatverandering en overconsumptie zijn het gevolg van masculinistische ideologieën”. Naar verluidt is dat een goed gedefinieerde term in de sociale wetenschappen, maar ik ben er niet mee vertrouwd. Maar een gevolg is wel dat we geen vertrouwen moeten stellen in bijdragen van technologie in oplossingen voor het klimaat: te masculien. Het heeft ook iets te maken met het patriarchaat en met “othering”. Er zijn intersectionele en postkoloniale analyses nodig.
Het is niet dat er geen terechte kritiek kan zijn op de manier waarop de internationale markten functioneren. Zowel vanuit het standpunt van het klimaat als met het oog op sociale rechtvaardigheid. En dat daar veel verbeterd kan worden. Maar (met mijn beperkte inzichten) denk ik dat we geen meter vooruit komen met dergelijke manicheïstische oordelen en papieren remedies.
Maar goed, het zijn inderdaad niet het aantal mensen op de wereldbol die het probleem zijn, maar het consumptiepatroon en de bijbehorende CO2 producerende processen van een geprivilegieerd deel van de wereldbevolking die aan de basis van de klimaatcrisis liggen. Zo daar hebt u het in één zin.
Ik laat de mogelijkheid open dat het aan mijn gebrekkig begripsvermogen en te beperkte kennis ligt, maar de bricolage waarmee hier van alles en nog wat in het karkas van een dwingende conclusie geforceerd wordt, kan toch bezwaarlijk een wetenschappelijk methode genoemd worden. Majdoub is demografe, zo wordt ons verteld. Ik ga dat niet betwisten maar er staan erg weinig demografische bevindingen in dit boekje. Erg zuinig met cijfers. Wel ruim voorhanden: discours analyses en ideologische interpretaties.
Majdoub besteedt veel aandacht aan Thomas Malthus (1766-1834), Brits econoom en demograaf, en zijn theorie dat armoede het gevolg is van het natuurlijke feit dat de mens zich altijd sneller zal voortplanten dan de groei van de voedselproductie. Volgens haar is deze visie “de hoeksteen van de moderne economie”. Ze besteedt heel veel woorden aan het bewijzen dat de malthusiaanse mythe van de schaarste de oorzaak is van enerzijds de drang naar groei in de economie en anderzijds het kwalijke beeld dat “we” hebben van de arme en/of migrerende andere. En route construeert ze ook een karikaturale voorstelling van het kapitalisme, de bron van alle schreeftrekkingen in de wereld. Heel pijnlijk is hoe ze Darwin nog maar eens reduceert tot “het recht van de sterkste” in een sociale context. Er was overigens geen enkele reden om iets over Darwin te zeggen binnen de logica van haar betoog, maar zulke sneren leveren goede punten op in eigen kringen, kan ik maar vermoeden.
Een goede verstaander ziet het plaatje al: eugenetica, racisme, kolonialisme, kapitalisme (allemaal “westers” uiteraard) hebben ons tot op dit punt van planetaire rampspoed gebracht.
Maar het is nog niet gedaan! Na 85 bladzijden van blaming & shaming, zijn er ook 4 bladzijden gewijd aan de te volgen weg vanaf nu: het ecofeminisme. “Klimaatverandering en overconsumptie zijn het gevolg van masculinistische ideologieën”. Naar verluidt is dat een goed gedefinieerde term in de sociale wetenschappen, maar ik ben er niet mee vertrouwd. Maar een gevolg is wel dat we geen vertrouwen moeten stellen in bijdragen van technologie in oplossingen voor het klimaat: te masculien. Het heeft ook iets te maken met het patriarchaat en met “othering”. Er zijn intersectionele en postkoloniale analyses nodig.
Het is niet dat er geen terechte kritiek kan zijn op de manier waarop de internationale markten functioneren. Zowel vanuit het standpunt van het klimaat als met het oog op sociale rechtvaardigheid. En dat daar veel verbeterd kan worden. Maar (met mijn beperkte inzichten) denk ik dat we geen meter vooruit komen met dergelijke manicheïstische oordelen en papieren remedies.
March 13, 2022
Probeert uitdagend en polemisch te zijn, met veel sneren onder water en boven de aarde, naar iedereen die cijfers anders interpreteert. De stijl sneeuwt de inhoud onder, terwijl het met wat zorg en diepgang een mooi boekje zou zijn om een debat te beginnen.
March 14, 2022
Dit is een bijzonder interessant boek.
De auteur ontkracht en nuanceert in dit essay de mythe van de overbevolking. Daarnaast plaatst Majdoub het thema in een historisch perspectief.
Afsluitend krijg je als lezer een kijk op de toekomst met richtlijnen hoe het klimaatprobleem op te lossen.
De auteur ontkracht en nuanceert in dit essay de mythe van de overbevolking. Daarnaast plaatst Majdoub het thema in een historisch perspectief.
Afsluitend krijg je als lezer een kijk op de toekomst met richtlijnen hoe het klimaatprobleem op te lossen.
December 23, 2023
Top boek dat ik zeker nog een aantal keer zal lezen. Interessant perspectief op bevolking, economie en klimaat. Een boek dat elke (economie) student en econoom eens zou moeten lezen!
June 10, 2024
I felt too stupid for this when I shouldn't be too stupid for this. Chaotic arguments and lacking cohesion.
Displaying 1 - 5 of 5 reviews