Σπάσε την πατριαρχία

by Αθηνά Μαλαπάνη

Μια συλλογή μικροδιηγηματων με ιστορίες που μαρτυρούν πώς τα φυλετικά στερεότυπα και η έμφυλη βία μπορούν να σκοτώσουν ψυχές και σώματα...

40 pages, Paperback

Published June 18, 2021

About the author

Βιογραφικό

Η Αθηνά Μαλαπάνη γεννήθηκε το 1990 στην Αθήνα. Είναι φιλόλογος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών όπου παρακολούθησε και τις μεταπτυχιακές σπουδές της στην Κλασική Φιλολογία με ειδίκευση στα Αρχαία Ελληνικά (2008-2014). Έχει επίσης παρακολουθήσει το πρόγραμμα Επιχειρηματικότητας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και το πρόγραμμα Digital Copywriting του e-learning του ΕΚΠΑ. Μιλάει αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά κι έχει συμμετάσχει σε πολυάριθμα συνέδρια ως ομιλήτρια σε Ελλάδα, Κύπρο και εξωτερικό. Έχει παρακολουθήσει πλήθος σεμιναρίων και webinars στην ψυχολογία ενηλίκων, παιδιών και εφήβων, στα παιδαγωγικά, τη γλωσσική διδασκαλία και την επιχειρηματικότητα.
Εργάζεται εδώ και παραπάνω από μία δεκαετία στον χώρο της ιδιωτικής εκπαίδευσης ως φιλόλογος, καθηγήτρια αγγλικών και καθηγήτρια δημιουργικής γραφής. Ασχολείται και με την επιμέλεια-διόρθωση κειμένων, τη συγγραφή και τη λογοτεχνική κριτική. Άρθρα της έχουν δημοσιευτεί σε ιστοσελίδες και διαδικτυακά περιοδικά. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα της: Athena’s Creative Writing Academy (https://acwa.info) και στο κανάλι της στο YouTube (https://www.youtube.com/@user-ro7qc7pg4f).

Εργογραφία
 Αλόη, Γανόδερμα, Κίσθος, Πρόπολη: Πολύτιμα μυστικά ομορφιάς (αυτοέκδοση), 2020.
 Σπάσε την πατριαρχία (κυκλοφορεί και σε ηλεκτρονική μορφή), εκδ. Οσελότος, 2021.
 Materia Medica στην Αρχαία Κυπριακή Γραμματεία (διπλωματική εργασία, κυκλοφορεί σε ηλεκτρονική μορφή), εκδ. Οσελότος, 2022.
 Καραμέλες Τσάρλεστον (ρομαντικό μυθιστόρημα, έντυπη και ηλ. μορφή), εκδ. Οσελότος, 2022.

Reviews

[Marialena M. (marialena.s_bookwormstories) · Rating 5 out of 5]

Το συγκεκριμένο βιβλίο είναι μία συλλογή μικρών διηγημάτων που επικεντρώνονται γύρω από την κακοποίηση που δέχεται κάποιος σε πολλούς τομείς, όπως είναι η εργασία, οι σχέσεις και το οικογενειακό περιβάλλον. Περιλαμβάνει μαρτυρίες ατόμων που έχουν βιώσει τέτοιου είδους κακοποίηση, άτομα που "γνωρίζουμε" και άτομα που δεν θα μάθουμε ποτέ. Είναι σύντομο μα λέει όλα όσα πρέπει να πει.

[Konstantina Karagiannopoulou · Rating 5 out of 5]

Αυτό δεν είναι ενα review για κάποιο μυθιστόρημα ή διήγημα, είναι οι σκέψεις μου για ένα βιβλίο που υπενθυμίζει πως τα εμφυλα στερεότυπα οδηγούν σε διάφορες μορφές βίας κατά των γυναικων αλλά και των αντρών. Ιστορίες που πήραν τεράστιες διαστάσεις δημοσιοτητας, όπως η περίπτωση της Μυρτώς και άλλες πιο προσωπικές που έμειναν στην αφάνεια, γιατί η κοινωνία είναι τέτοια που κάνει το θύμα να νιώσει ντροπή και τύψεις σαν να φταίει το ίδιο.

Ίσως αν γράφονταν πιο συχνά τέτοια βιβλία, να υπήρχε μεγαλύτερη ευαισθητοποιηση σε τέτοια θέματα... Μπορεί και όχι, γιατι πάντα θα υπάρχει και το "μη ευαισθητοποιημενο κοινό", αυτό που θα σφίξει το στομάχι του και θα προχωρήσει αδιαφορώντας, γιατί πολύ απλά δεν έτυχε να κακοποιηθει!
Σίγουρα όμως, τέτοια βιβλία δίνουν το έναυσμα και το θάρρος σε κάθε θύμα να μιλήσει για την δική του εμπειρία.

Το βιβλίο αυτό δεν μιλάει μόνο για την σεξουαλικη κακοποίηση, αλλά και για την λεκτική, η οποια έχει ψυχοσωματικές συνέπειες. Ξεχώρισα την ιστορια της Νεφέλης, που πάντα ανέχονταν σχόλια για τα κιλά και το σώμα της, καθώς πήγαινε ρυθμική γυμναστική. Το γνωστό σε όλους συμπέρασμα απ' αυτή την περίπτωση, είναι ότι η οπισθοδρομικη κοινωνία θέλει μονίμως την γυναίκα να διατηρεί την σιλουέτα της. Όμως κάθε είδους σχόλιο για την εξωτερική εμφάνιση μπορεί να βλάψει ανεπανόρθωτα την ψυχοσύνθεση μιας γυναίκας, καθώς είμαστε ένα φύλο δυνατό μα και αρκετά ευαίσθητο. Φυσικά κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός και αντιμετωπίζει με τον δικό του τρόπο καταστάσεις, αλλά κατά βάση η γυναίκα βγαίνει νικημένη απ' την μάχη με τα κιλά. Κάθε ρατσιστικό σχόλιο για το γυναικείο σώμα αφήνει ενα μικρό σημάδι στην ψυχή και το τραύμα αυτό δεν θα κλείσει εύκολα.

Πολλοί σοκάρονται όταν ακούνε ως θύματα σεξουαλικης βίας τους άντρες. Ένας ακόμη λόγος που κάνει την πατριαρχία να 'ναι και εις βάρος των αντρών είναι αυτός. Μια κοινωνία που θέλει τον άντρα να κυνηγά συνεχώς τον ανδρισμο του (γιατί αυτό είναι ο,τι πιο σημαντικό έχει) και να τον επιδεικνύει συνεχώς ώστε να υποτάξει τους υπόλοιπους, μια κοινωνία που θέλει τον άντρα να σηκώνει όλες τις ευθύνες και τα βάρη τότε σίγουρα δεν είναι ευνοϊκή ούτε γι' αυτόν.

[KIRIAKI(Dominica Amat) · Rating 4 out of 5]

https://dominicamat.blogspot.com/2021...

Όταν υπάρχουν πολύ σοβαρά θέματα που προβληματίζουν τις κοινωνίες,θεωρώ πως τόσο οι άνθρωποι των τεχνών καί του πολιτισμού,όσο κι οι εν γένει άνθρωποι του πνεύματος θα πρέπει να ''ανεβαίνουν'' πάνω στο βήμα καί να παίρνουν θέση για όλα αυτά. Να γίνονται νοητοί φάροι που με το φως που εκπέμπουν να καθοδηγούν καί να αφυπνίζουν συνειδήσεις καί να οξύνουν την κριτική ικανότητα καί σκέψη των πολιτών. Για μένα είναι πολύ σημαντικό να συμβαίνει αυτό,όταν έχουν πραγματικά κάτι που πρέπει να ειπωθεί κι όχι να εκμεταλλεύονται την όποια θέση στην οποία βρίσκονται απλά για να βρουν αφορμή να ακουστεί το όνομά τους,πως τάχα μου κάτι έκαναν κι εκείνοι/ες με τη σειρά τους. Συγγνώμη γι'αυτό που θα πω,αλλά δε χρειαζόμαστε άλλους ''μαϊντανούς'' στη ζωή μας που προσπαθούν να εκμεταλλευτούν τα πάντα γύρω τους προς ίδιον όφελος. Αρκετά! Θέλουμε ανθρώπους που θα γίνονται ορθά πρότυπα καί θα μας βοηθήσουν να μιλάμε μελλοντικά για κοινωνίες πιο φιλικά προσκείμενες στους πολίτες που τις αποτελούν.

Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Οσελότος το τρίτο βιβλίο της συγγραφέως Αθηνάς Μαλαπάνη με τίτλο ''Σπάσε την πατριαρχία''. Ένα βιβλίο που παρά το μικρό σχετικά όγκο του (μόλις 44 σελίδες) είναι γεμάτο από νοήματα καί σκέψεις. Έχοντας διαβάσει όλα τα έργα της συγγραφέως -αν καί δεν την έχω συναντήσει ποτέ από κοντά- δύναμαι να αντιληφθώ πως πρόκειται για έναν άνθρωπο με βαθειές ανησυχίες που νοιάζεται για τον συνάνθρωπό της καί επιλέγει να μιλήσει όταν ξέρει πως είναι η κατάλληλη στιγμή. Μία συγγραφέας που τη χαρακτηρίζουν το ήθος καί η παιδεία,τα οποία ''ντύνουν'' όλα τα έργα της έως σήμερα. Όταν,λοιπόν,επικοινώνησε μαζί μου για να μου αποστείλει το βιβλίο της,χάρηκα όχι μόνο γιατί θα είχα τη δυνατότητα να το διαβάσω,αλλά γιατί ήθελα να δω τον τρόπο που εκείνη αντιλαμβάνεται όλα αυτά καί ποια,εντέλει,είναι η δική της άποψη. Βλέπετε,για μένα είναι κύριος παράγοντας στο αν θα διαβάσω τα έργα κάποιου/ας δημιουργού ο τρόπος που εκφράζεται για τόσο καίρια ζητήματα. Τί να το κάνω,αν είναι δεινός/η χρήστης/στρια της γλώσσας καί να γράφει όμορφα βιβλία,αλλά να μην με ''καλύπτει'' αλλού; Η συγγραφέας,λοιπόν,δε με απογοήτευσε καθόλου! Τουναντίον,μάλιστα,με έκανε να την εκτιμήσω ακόμη παραπάνω.

Οι γιαγιάδες καί οι παππούδες μου,οι γονείς μου μα κι εγώ με τον αδελφό μου είχαμε την τύχη να γεννηθούμε καί να μεγαλώνουμε μέσα σε μητριαρχικές οικογένειες όπου η αξιοπρέπεια,η εμπιστοσύνη,ο σεβασμός,η αγάπη,η συντροφικότητα καί η αλληλοκατανόηση είναι δεδομένα ανάμεσα σε όλα τα μέλη ανεξαρτήτως φύλου καί ηλικίας. Καί για να σας προλάβω,το πρότυπο του πατέρα είναι πολύ δυνατό καί ακλόνητο. Κανείς καί καμία δεν ''καπελώνει'' κάποιο άλλο μέλος. Όλοι κι όλες είμαστε ισότιμα μέλη. Αυτό,όμως,ως γεγονός δε συνεπάγεται πως δεν αντιλαμβάνομαι καί δεν αποδέχομαι πως οι σύγχρονες κοινωνίες ''πληγώνονται'' από το αόρατο αγκάθι που ακούει στο όνομα ''πατριαρχία''. Καί είτε μας αρέσει,είτε όχι,δυστυχώς,έτσι είναι τα πράγματα. Όμως,η λύση επαφίεται στο δικό μας χέρι. Κι όσο ακατόρθωτο κι αν φαντάζει,δεν είναι έτσι. Όλοι κι όλες μαζί μπορούμε να νικήσουμε αυτόν τον ''εχθρό''. Μία μάστιγα που τα θύματά της δεν είναι μόνο γυναίκες,αλλά καί άνδρες. Μία μάστιγα που τα τραύματα που αφήνει δεν είναι μόνο σωματικά,αλλά καί ψυχικά.

Η πατριαρχία φαίνεται πως επηρεάζει πολλούς τομείς της καθημερινής μας ζωής. Όπως προείπα,τα θύματά της είναι κι άνδρες καί γυναίκες. Η συγγραφέας μέσα από έντεκα αυτοτελείς ιστορίες μας παρουσιάζει μερικά από τα φαινόμενα που σχετίζονται με την παρουσία της πατριαρχίας στη ζωή μας. Με άρτιο,οικείο λόγο θα μιλήσει για τη γυναικοκτονία,τη μη αποδοχή της διαφορετικότητας,το trafficking,τις γυναίκες που ζουν υποταγμένες στο ρόλο που τους δόθηκε από την κοινωνία καί τους συζύγους τους,την εκμετάλλευση,την αδικία,την υποτίμηση καί την χειραγώγηση στον εργασιακό τομέα,τον τρόπο με τον οποίο μπορεί η οικογένεια να έχει γαλουχήσει τα παιδιά της (αγόρια,κορίτσια) καί να τα έχει πείσει πως πρέπει να φέρονται με συγκεκριμένο τρόπο ανάλογα με το φύλο τους καί πως οτιδήποτε άλλο είναι μη επιτρεπτό κι μη αποδεκτό,το πως η μη ένδειξη συναισθημάτων -τάχα μου- μας κάνει πιο δυνατούς/ες καί τέλος,το πως οι λανθασμένες παγιωμένες αντιλήψεις καί προκαταλήψεις μας προκαλούν περισσότερο κακό απ'όσο νομίζουμε.

''Αυτό το βιβλίο είναι μια συλλογή μικρο-διηγημάτων. Οι ήρωές του και οι ηρωίδες του παρουσιάζονται στον αναγνώστη με τα ονόματά τους -αληθινά ή ψεύτικα;- και προβάλλουν τις δικές τους ιστορίες για τα σεξιστικά και φυλετικά στερεότυπα που παραβίασαν τα δικαιώματά τους. Ιστορίες που μπορεί να φανούν γνωστές, κοινότυπες, συνηθισμένες ή άγνωστες, πρωτόγνωρες, θλιβερές, ίσως και τρομακτικές... Ωστόσο, μπορεί να βρείτε κι εσείς κάποια δικά σας κομμάτια μέσα σε αυτές, να σκεφτείτε, να προβληματιστείτε, να αναθεωρήσετε... Εύχομαι αυτή η ανάγνωση να σας οδηγήσει σε μια προσωπική, εσωτερική αναζήτηση..." διαβάζουμε στην περίληψη του οπισθοφύλλου καί είναι αυτό ακριβώς που θα συναντήσουμε μέσα στο βιβλίο. Ίσως καί κάτι παραπάνω από άποψη ψυχικής δύναμης καί πίστης πως μπορούμε!

Καί κάπου εδώ θα ολοκληρώσω την αναφορά μου στο βιβλίο,μένοντας γεμάτη από θετικά συναισθήματα καί πιο πεπεισμένη από ποτέ,πως το ''τέρας'' έχει αρχίσει να χάνει τη δύναμή του καί πως εντέλει ένα καλύτερο αύριο μας περιμένει. Ένα βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί τόσο από άνδρες,όσο κι από γυναίκες. Μπράβο στη συγγραφέα που έβαλε κι εκείνη το δικό της λιθαράκι για να πετύχουμε!

Καλές σας αναγνώσεις!

[Eleni · Rating 3 out of 5]

Μακάρι να μην υπήρχαν περιστατικά έμφυλης βίας, και οτιδήποτε άλλο άπτεται αυτής, ή γενικά οποιαδήποτε μορφή κακοποίησης. Ας είμαστε όμως ρεαλιστές! Έτσι έχει η κατάσταση, και από τη στιγμή που αποτελούμε μέρος της κοινωνίας και έχουμε λόγο ως προς την εξέλιξ�� και βελτίωση των συστημάτων που την διακατέχουν, οφείλουμε (κάποια στιγμή τουλάχιστον) να ευαισθητοποιηθούμε σε τέτοιου τύπου, αλλά και σε άλλα εξυπακούεται, κοινωνικά ζητήματα.

Μια τέτοια προσπάθεια είναι και αυτή της Αθηνάς Μαλαπάνη. Με τη συλλογή 17 σύντομων ιστοριών, γνωστών και άγνωστων προσώπων, δίνει το βήμα να ακουστούν όσοι κάποτε σιώπησαν. Θα είχε ενδιαφέρον αν το βιβλίο συμπεριλάμβανε ίσως συνεντεύξεις αυτών των ατόμων, και μια πιο εκτεταμένη ανάλυση της ιστορίας τους ώστε να σταλεί ένα ισχυρότερο, πιο ηχηρό μήνυμα υπέρ της ισότητας, της ειρήνης, του σεβασμού.