Το Τζόκερ

by Μαργαρίτα Αλευρίδη

Ένα όνειρο, δυο δελτία του Τζόκερ, μια αποκάλυψη που δένει τους κόμπους, μια πραγματικότητα που τους λύνει.

Με λένε Σοφία και αύριο που θα κλείσω τα τριάντα οκτώ η μαύρη συμπαντική τρύπα θα έχει καταπιεί για τα καλά απαντήσεις ζώσης σημασίας, αφήνοντας πίσω μόνο ερωτηματικά να αιωρούνται μεσίστια.
«Προλαβαίνω να κάνω οικογένεια ή θα γεράσω παρέα με καμιά τριανταριά γάτες;»
«Για πόσο ακόμα η καριέρα μου θα βρίσκεται πεταμένη πίσω από τα φωτοτυπικά;»
«Οι ψηλοί με τις φαρδιές τις πλάτες είναι διαθέσιμοι μόνο στα Άρλεκιν;»

Όπως κατάλαβες, οι δικοί μου πλανήτες ήταν ανάδρομοι από γεννησιμιού τους και γι’ αυτό τα όνειρά μου έχουν προ πολλού αυτομολήσει, βρίσκοντας την υγειά τους στις πασιέντζες που βγαίνουν πάντα σε άλλες. Εγώ, μια ζωή στον κοινωνικό πάγκο, αναπληρωματική μιας άλλης που σε ένα παράλληλο σύμπαν βάζει τα τρίποντα το ένα μετά το άλλο. Εγώ, μια ζωή σε αναμονή μίας ιδανικής στιγμής που θα με βάλει αυτόματα στον αγωνιστικό χώρο.

Τα νεανικά όνειρα της Σοφίας έμειναν ανεκπλήρωτα. Η προαγωγή που περίμενε δεν ήρθε ποτέ και κανένα βατράχι από όσα φίλησε δεν έγινε πρίγκιπας. Ένα άλλο όνειρο όμως, αυτό που θα δει το βράδυ των γενεθλίων της, θα πυροδοτήσει μια σειρά από γεγονότα που θα φέρουν τα πάνω κάτω στη ζωή της και τότε θα συνειδητοποιήσει πως κάποιες φορές μπορεί όλα να καθοριστούν όχι απαραίτητα από την έκβαση μιας κλήρωσης αλλά από το πόσα είναι διατεθειμένος κανείς να ποντάρει σε ένα και μόνο στοίχημα. Από το αν είναι σε θέση τελικά να διακρίνει τη μοναδική εκείνη ευκαιρία που μπορεί να αλλάξει ολόκληρη τη ζωή του.

392 pages, Paperback

First published October 2, 2020

About the author

Η Μαργαρίτα Αλευρίδη γεννήθηκε το 1970 στην Αθήνα. Είναι απόφοιτη της Σχολής των Πολιτικών Μηχανικών του Ε.Μ.Π. και εργάζεται στον ιδιωτικό τομέα.

Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια αρθρογραφεί στον ηλεκτρονικό τύπο. Διηγήματά της έχουν διακριθεί σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς. Τα δύο πιο πρόσφατα, το "Δυο στενά πιο κάτω" και το "Μαγκντάνο" συμπεριλαμβάνονται στις συλλογικές εκδόσεις Συνοικία το Όνειρο (Εκδόσεις Εύμαρος) και Αντιθέσεις (Εκδόσεις IANOS) αντίστοιχα.

Στο διήγημά της με τίτλο "Ο δικός μου μονόλογος" απονεμήθηκε το πρώτο βραβείο από τις Εκδόσεις Εντύποις στον λογοτεχνικό διαγωνισμό ΑΣΗΜΕΝΙΑ ΣΕΛΙΔΑ ΙΙ

Το μυθιστόρημά της με τίτλο Το Τζόκερ κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 2020 από τις Εκδόσεις BELL.

Η συλλογή ιστοριών με τίτλο Β6 κυκλοφόρησε τον Ιανουάριο του 2022 από τις εκδόσεις Εύμαρος.

Reviews

[Mary Bookitsa · Rating 5 out of 5]

Ενα καθαρό πεντακάθαρο πεντάρι για το Τζόκερ.
Επειδή σε φέρνει αντιμέτωπο με αλήθειες που δε θες να παραδεχτείς.
Επειδή η Σοφία είναι όλες οι Σοφίες του κόσμου που στα 38 τους δεν έχουν βρει τον πρίγκηπα. Ουτε καν το βάτραχο.
Επειδή τα κοινωνικά πρέπει είναι τόσα πολλά και βουΐζουν μεσα στο κεφάλι της σαν ενοχλητικές μύγες. Επειδή είχε μια γιαγιά που πήρε τη ζωη και την ξεζουμισε, και η γαγιά μια φίλη που δεν θα περνούσε ποτέ απαρατήρητη. Είχε όμως και μια μάνα με μόνη διέξοδο το Αρλεκιν στο συρτάρι με τα εσώρουχα. Ενα κορίτσι που ζει ανάμεσα μας, αναπνέει τον ίδιο αερα, φοβάται, ελπίζει, απελπίζεται.
Και ενα δελτίο Τζόκερ που περιμένει να τη βγάλει απο την απραξία και τη στασιμότητα και να φέρει τούμπα τη μίζερη ζωη της.
Η εναλλαγή παρελθόντος και παρόντος στα κεφάλαια, τη μια σε βουτάει στη νοσταλγία και την αθωότητα των παιδικών χρόνων σε γειτονιές γεμάτες αρώματα, και την αλλη σε προσγειώνει απότομα στο σήμερα στην πραγματικότητα των ηρωών. Οι διάλογοι είναι απολαυστικοί, με αρκετή δόση χιούμορ και τόσο ζωντανοί σαν να συμβαίνουν στο δωμάτιο που κάθεσαι και διαβάζεις το βιβλίο σου.
Ενα κοινωνικό μυθιστόρημα πολύ διαφορετικό, που ξεχειλίζει συναισθήματα και ζωντανια.
Θα μπορούσε άνετα να γράφει στον επίλογο : Οποιαδήποτε ομοιότητα με πρόσωπα και καταστάσεις δεν είναι καθόλου συμπτωματική.

[Giota Kariofilla · Rating 5 out of 5]

Ενα βιβλίο τελείως διαφορετικό από αυτά που συνηθίζω να διαβάζω και όμως με άγγιξε πάρα πολύ.
Ενα βιβλίο τρυφερό, συγκινητικό, νοσταλγικό, που σε κκάνει να σκεφτείς πάρα πολλά πράγματα όσον αφορά τις επιλογές σου και τον τρόπο που έχεις διαμορφώσει την ζωή σου.
Όταν το ξεκίνησα ένιωσα ότι έπινα φρέσκο ελληνικό καφέ με την μυρωδιά να ευωδιάζει τόσο έντονα στον χώρο. Το χιούμορ και ο αυτοσαρκασμός της πρωταγωνίστριας Σοφίας με έκαναν να γελάσω αρκετές φορές αλλά και να σκεφτώ πόσες φορές έχω έρθει και εγώ στην θέση της.
Όταν προχωρούσα στην ανάγνωση του και γυρνούσα τις σελίδες η ιστορία του και οι εικόνες του με συνεπήραν και με πήγαν σε μια άλλη εποχή. Ήταν τόσο καλά δοσμένες που φαντάστηκα για μια στιγμή ότι ζούσα μεσα στην ιστορία.
Ενώ φαίνεται να μοιάζει με μια συνηθισμένη ιστορία τελικά είναι ιδιαίτερη και ξεχωριστη.
Όλα λοιπόν ξεκινούν από την ημέρα των γενεθλίων της Σοφίας που βλέποντας σε ένα όνειρο κάποιους αριθμούς, πιστεύει ότι μπορεί να της αλλάξει όλη της την ζωή παίζοντας τους στο Τζόκερ.
Πώς μπορεί όμως ένα όνειρο στα αλήθεια να σου αλλάξει όλη σου την ζωή? Είναι τα χρήματα η οι άνθρωποι τελικά που βοηθούν στο να βρεις την ευτυχία και μερικές φορές τον εαυτό σου που μοιάζει να έχει χαθεί και δεν ξέρει τι θελει?
Το τζόκερ είναι ένα βιβλίο που περιγράφει την μεγάλη σημασία της φιλίας, των οικογενειακών αλλά και ερωτικών δεσμών και δίνει εξήγηση στην έννοια της ευτυχίας.
Είναι ένα βιβλίο που μου άφησε μια έντονη συγκίνηση με γεύση από λικέρ κεράσι, ζάχαρη άχνη και κανέλλα.

[Γιώργος Δάμτσιος · Rating 5 out of 5]

Δεν διαβάζω συχνά μυθιστορήματα αυτού του είδους, ωστόσο ποτέ δεν λέω όχι εκ των προτέρων σε κανένα βιβλίο και ειδικά όταν έχω ακούσει για αυτό καλά λόγια από άτομα που εμπιστεύομαι την άποψή τους.

Με το «Τζόκερ» δικαιώθηκα. Ήδη προτού το ολοκληρώσω, είχα αρχίσει να λέω στον εαυτό μου ότι διαβάζω κάτι το πραγματικά επίκαιρο και, κυρίως, κάτι το «ζωντανό». Η γραφή της συγγραφέως είναι διεισδυτική, κανονικό ξυράφι ώρες ώρες, ενώ έχει καταφέρει να εμποτίσει τις σελίδες του βιβλίου και με ισχυρές δόσεις χιούμορ, το οποίο για μένα είναι τεράστιο συν σε κάθε ιστορία.

Η πρωταγωνίστρια ήταν πραγματικά απολαυστική, ακριβώς επειδή μου θύμισε την κοπέλα (τη γυναίκα έστω) που θα μπορούσα κάλλιστα να συναντήσω στους δρόμους της Ελλάδας το 2020, και με την κρίση που υπάρχει. Είναι δηλαδή βγαλμένη από το σήμερα, με τα κοινωνικά, τα ερωτικά και τα οικογενειακά προβλήματα που απασχολούν τη μέση εργαζόμενη Ελληνίδα, ενώ ο χαρακτήρας της είναι γεμάτος με ελαττώματα και προτερήματα που και πάλι θα συναντούσε κανείς… σήμερα. Τη συμπάθησα πάρα πολύ.

Δεν ξέρω αν είμαι ο πλέον κατάλληλος για να τα πω όλα αυτά, σίγουρα υπάρχουν πολύ πιο έμπειροι από μένα στο είδος, που ενδεχομένως θα κάνουν πιο εύστοχες αναφορές, ωστόσο εγώ ξέρω ότι στο συγκεκριμένο ποντάρισμα βγήκα κερδισμένος!

[Πάνος Τουρλής · Rating 4 out of 5]

Η Σοφία Πετρίδη, που η ζωή της είναι τελματωμένη και κατ’ εκείνη αποτυχημένη, παιδί κλασικής μεσοαστικής οικογένειας, βλέπει ένα προφητικό όνειρο που της δείχνει κάποιους αριθμούς. Μήπως είναι τα νούμερα του Τζόκερ; Σπεύδει λοιπόν και καταθέτει το δελτίο της. Θα κερδίσει; Θα αλλάξει η ζωή της; Θα καταφέρει να φύγει από το ασήμαντο σήμερα και ν’ αγκαλιάσει ένα λαμπερό αύριο; Μήπως όμως δεν είναι αυτό το στοίχημα που πρέπει να κερδίσει για να είναι ευτυχισμένη;

Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα ρομαντικό, βαθιά κοινωνικό, chick-lit και χιουμοριστικό ταυτόχρονα, με κάθε γνώρισμα να εμφανίζεται ακόμη και στην ίδια παράγραφο! Εκεί δηλαδή που θεωρείς τη Σοφία ρηχή ή απελπισμένη, έρχεται μια «σοβαρή» κίνηση ή σκέψη κι εκεί που πας να την αγκαλιάσεις πετάγεται μια ξεκαρδιστική ατάκα. Κι εκεί που λες, άλλη μια κοπέλα με αδιέξοδα και χωρίς σύντροφο, ωραία περνάμε, για πες, με υποδειγματικό τρόπο επιστρέφουμε στο 1949 και στη ζωή μιας γυναίκας που ζει στα μπουλούκια και μεγαλώνει ένα παιδί. Εξίσου έξυπνος είναι στην αρχή του δεύτερου μέρους ο διαχωρισμός των κεφαλαίων στα νούμερα του Τζόκερ που καταθέτει η Σοφία, ώστε να γνωρίσουμε μέσα από αυτά το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον της και να κατανοήσουμε λίγο περισσότερο τη νοοτροπία της και τον χαρακτήρα της! Εναλλαγές από πρωτοπρόσωπη σε τριτοπρόσωπη γραφή, οικεία περιστατικά από τις δικές μου παιδικές αναμνήσεις εφόσον η Σοφία μεγάλωσε στην Κυψέλη της δεκαετίας του 1980, ειλικρίνεια, αμεσότητα και ζωντάνια είναι μερικά από τα θετικά γνωρίσματα ενός βιβλίου που δεν ήθελα να τελειώσει!

Η Σοφία είναι 38 ετών και προσπαθεί να κρατηθεί από την αισιοδοξία για να μην πέσει σε κατάθλιψη. Αγαπημένο της μότο: «…στο τέλος όλα θα πάνε καλά και αν όχι, τότε δεν είναι το τέλος…» (σελ. 17). Παρ’ όλ’ αυτά δεν παύει να νιώθει πως ο χρόνος κυλάει σα νερό και πως φεύγει η ζωή της μέσα από τα χέρια της. Εργάζεται σε διαφημιστική εταιρεία σε θέση κάτι σαν «παιδί για τις φωτοτυπίες», οι σχέσεις της έχουν όλες αποτύχει, με την καλύτερή της φίλη και συνάδελφο δοκιμάζουν κάθε είδους ενδιαφέροντα και προτάσεις για εξόδους όπου ίσως βρουν τον επόμενο σύντροφο, μόνο που πια έχουν μπει και οι απαιτήσεις στο πρόγραμμα της Σοφίας, ακριβώς γιατί δε βλέπει φως στον ορίζοντα. Από τη μια ζει στην όχθη του «τι σκατά κάνεις μετά το γραφείο» κι από την άλλη νιώθει πως οι οικογενειακές υποχρεώσεις ενός γάμου με παιδιά ίσως είναι κάτι που το θέλει πολύ, μόνο που οι άντρες της ηλικίας της δύσκολα ξεφεύγουν από τον κλοιό: «μπίρες με κολλητούς, πηδάμε ό,τι κάτσει, επιστρέφουμε στο φαΐ της μαμάς». Παρ’ όλ’ αυτά, βλέποντας τις μανάδες να συζητούν όλα αυτά τα χιλιοειπωμένα, αντιπαθεί την γκρίνια τους: «,,,η νοοτροπία τους αυτή θυμίζει πολύ τα ρούχα που απλώνεις στο μπαλκόνι ενώ ξέρεις πως θα βρέξει. Δηλαδή ξέρεις και παρ’ όλ’ αυτά απλώνεις. Δηλαδή απλώνεις για να έχεις κάτι να τρέχεις να προλάβεις σαν τρελή μετά. Δηλαδή για να έχεις κάτι να σε κυνηγάει μέσα στις ώρες σου…» (σελ. 33).

Ενδιαφέρουσα είναι η συζήτηση της Σοφίας με την ηλικιωμένη γειτόνισσά της γύρω από τους τυχερούς αριθμούς και τις πιθανότητες επιτυχίας που βασίζονται στα νούμερα από τις αναμνήσεις μας. Μέσα σε τρεις σελίδες δόθηκαν στρωτές και όμορφες εξηγήσεις (έστω και υποκειμενικές) για το σύμπαν, την πίστη, την έμπνευση, τις μηχανικές κινήσεις των ανθρώπων που παίζουν συστηματικά Τζόκερ χωρίς ουσιαστική έμπνευση και πολλά άλλα. Συγκινητικές είναι οι αναμνήσεις της Σοφίας από το πατρικό της στην οδό Κεφαλληνίας στην Κυψέλη, όπου γνωρίζονταν οικογενειακώς με τους γείτονες, τους οποίους έδεναν μια κοινή ρουτίνα («…και μετά να σερβίρει το ίδιο φαγητό στα ίδια πιάτα την ίδια πάντα ώρα», σελ. 92) και ίδιες φιλοδοξίες. Ήταν τόσο οικείοι στ’ αυτιά μου οι μονόλογοι της μάνας που είναι παγιδευμένη στην κουζίνα χωρίς διακοπές, χωρίς ελευθερία οικονομικών κινήσεων, οι αναμνήσεις του παιδιού από τα κυριακάτικα τραπέζια, η αγωνία του πατέρα πάνω από τους λογαριασμούς του σπιτιού, με αποτέλεσμα κάποια στιγμή να δακρύσω: «Ξεκινούσε ν�� σφουγγαρίζει τοποθετώντας στο σπίτι τα νοητά φράγματα Μην πατήσετε στο διάδρομο, Μην μπείτε στο μπάνιο…Έτσι, ήταν όλοι όμηροι της τελευταίας τους θέσης, της θέσης Μόλις σφουγγάρισα!, λες και ήθελε να κάνει σαφές και στον πιο βραδύνου το πόσο εγκλωβισμένη ένιωθε η ίδια στα εβδομήντα εκείνα τετραγωνικά του διαμερίσματος του πρώτου ορόφου στον αριθμό 26 της οδού Κεφαλληνίας» (σελ. 92). Και η χαριστική βολή: «…ξέρει πια πολύ καλά πως οι γονείς της, που έκαναν αιματηρές οικονομίες στα πάντα για να στερηθούν τα περισσότερα, σπατάλησαν τελικά τις μέρες, τους μήνες και τα χρόνια τους αλόγιστα, προσπαθώντας τελικά να αντέξουν ο ένας τον άλλον» (σελ. 94-95). Μόνο στις γιορτές οι αγκαλιές «έβγαιναν από τη ναφθαλίνη»!

Η Σοφία και η αδελφή της, Ελένη, δε μεγάλωσαν σε τοξικό περιβάλλον αλλά σε αυτά τα συνηθισμένα, καθημερινά μεσοαστικά της δεκαετίας του 1980 κυρίως, με αποτέλεσμα η μία να απεύχεται ουσιαστικά τη δημιουργία μιας οικογένειας και η άλλη να παντρευτεί όπως όπως για να φύγει μακριά. Η Ελένη μάλιστα έμεινε έγκυος τον τελευταίο χρόνο του σχολείου κι αποφάσισαν με τον Θανάση να το κρατήσουν. Μέσα από αυτό το «ανενήλικο» ζευγάρι ξεπηδούν όλες οι ελπίδες και τα όνειρα δυο αθώων ψυχών που ετοιμάζονται να πολεμήσουν το σύστημα με τριαντάφυλλα και χάδια, μόνο και μόνο για να διαπιστώσουν πως μάχονται με καρφιά κι αγκάθια. Η συγγραφέας αναμιγνύει ιδανικά την παιδικότητα της ηλικίας τους και την αποφασιστικότητα της ψυχής τους για να χωρέσουν «έναν ωκεανό παιδικού έρωτα σε δυο κρεβάτια δανεικά και μετά έχει ο Θεός» (σελ. 112). Η δε ημέρα του γάμου τους είναι γραμμένη με συγγραφική λεπτοβελονιά: «Έτσι που γελάνε δυνατά στο παρά πέντε του γάμου τους και στο και πέντε μιας εφηβείας που χάθηκε πρόωρα πάνω στην τρέλα μιας στιγμής» (σελ. 122).

Η Σοφία είναι από τα παιδιά μιας οικογένειας που, αν αποτύχουν, αναζητούν: «Την ανάγκη να νοθεύσει τις παιδικές της προσδοκίες ώστε αυτές να πάψουν να βαραίνουν κ άλλο στις αποσκευές της. Ώστε να πάψουν να στοιχειώνουν το μέλλον της» (σελ. 104). Το σχολείο της, το 39ο Γυμνάσιο Αθηνών στην Κυψέλη, οι εφηβικές της αναμνήσεις, τα καρδιοχτύπια, οι καθηγητές που σε πιάνουν αδιάβαστο ζωντανεύουν εξίσου παραστατικά κι ήταν σα να έφερνε στο σήμερα δικές μου αναμνήσεις και στιγμιότυπα, όχι λόγω της Κυψέλης όπου μεγάλωσα όπως προανέφερα αλλά λόγω της «γλυκιάς κοινοτοπίας» που όλοι αναμασούμε όταν βολτάρει ο νους στα σχολικά μας χρόνια, απλά λίγοι συγγραφείς καταφέρνουν να το αναπαραστήσουν τόσο σωστά και ρεαλιστικά. Έτσι καταγράφονται και τα όνειρα των γονιών που τα φορτώνουν στα παιδιά τους τάχα μου «για το καλό τους»: «Δύο πράγματα κληρονομούνται από γενιά σε γενιά. Τα οικογενειακά κειμήλια και τα απωθημένα. Φτάνουν στα χέρια σου και δεν ξέρεις τις περισσότερες φορές τι ακριβώς να τα κάνεις» (σελ. 151). Έτσι ασφυκτικά μεταφέρονται τα σχέδια των γονιών για μια σχολή στη Σοφία που ακολουθεί τα δικά της σχέδια, καταρρακώνοντάς τους (κυρίως τον πατέρα). Κι όλα αυτά δοσμένα με μετρημένη λογοτεχνικότητα και περιορισμένες μεταφορές και παρομοιώσεις: «Αυτός ο ήλιος μέχρι να δύσει σήμερα θα έχει μαζέψει σε κουβάδες τον ιδρώτα όλου του κόσμου» (σελ. 161). Και αργότερα: «Αμέσως μετά άφησε την τελευταία του πνοή να βγει από το σώμα του όπως ένα παιδάκι αφήνει προσεκτικά το μπαλόνι του να πάει ψηλά στον ουρανό» (σελ. 207).

Και το τρίτο μέρος… Αχ, αυτό το τρίτο μέρος… όπου παράλληλα με τη μεγάλη ανατροπή γνωρίζουμε και τους «κομπάρσους» της ιστορίας, ακόμη και τη γιαγιά Σοφία ανάμεσα στα μπουλούκια που γυρίζουν την Ελλάδα του 1949 και την Αθήνα που παραμένει ένα μεγάλο χωριό πρόθυμο για κουτσομπολιό, κάνοντας τον βίο της αβίωτο ώσπου να μεγαλώσει την κόρη της, που όμως τελικά είναι όλοι τους απαραίτητοι για τον ιστό της πλοκής. Ο απολογισμός μιας μάνας: «Θα ήθελε να είχε μπορέσει να του δώσει όλο το θάρρος του κόσμου αλλά δεν τα κατάφερε. Στάθηκε δίπλα του και τον τύλιξε μέσα στις φτερούγες της για να τον προστατέψει από τα πάντα αλλά τελικά το μόνο που κατάφερε ήταν να τον αφήσει εκτεθειμένο στις αδυναμίες του» (σελ. 201). Ο καθωσπρεπισμός της αριστοκρατικής κοινωνίας: «Εκείνες όμως είχαν μάθει να μη θέλουν να επιλέξουν. Τις είχαν μάθει οι μανάδες τους έτσι. Τις είχαν μεγαλώσει μέσα στις φυλακές που μεγάλωσαν και οι ίδιες. Τους είχαν αφαιρέσει όσα δικαιώματα είχαν στερηθεί κάποτε κι εκείνες. Σαν να ανυπομονούσαν να τις εκδικηθούν με τη δική τους τιμωρία» (σελ. 219). Και πολλές άλλες αναφορές μεταμορφώνουν το κείμενο, το οδηγούν σε εντελώς αναπάντεχα μονοπάτια, σε σημείο που και να έχει γίνει η κλήρωση δε με ένοιαζε, γιατί ήθελα να δω πώς θα εξελιχθούν τα γεγονότα και πώς θα αλλάξουν οι ζωές των χαρακτήρων με ή χωρίς επιτυχία στο Τζόκερ. Παραδέχομαι, χωρίς ίχνος έπαρσης, πως μάντεψα από νωρίς τη μεγάλη ανατροπή κι ευτυχώς, γιατί έτσι μπόρεσα να απολαύσω λέξη προς λέξη όλο τον ιστό που έστησε η συγγραφέας γύρω από τις ηρωίδες (κυρίως), να παρατηρήσω με ποιες λέξεις και με ποια σειρά φέρνει τον αναγνώστη στη μεγάλη αποκάλυψη και πόσο εύστοχα και υποδειγματικά ανατρέπει τα ως τότε κείμενα και δεδομένα της πλοκής.

Δυστυχώς όλα αυτά τα θετικότατα χαρακτηριστικά γνωρίσματα άρχισαν σιγά σιγά να υποχωρούν μπροστά σ’ ένα εκτενές σουρεαλιστικό σκηνικό που ουσιαστικά ολοκλήρωνε την καταγραφή του ψυχισμού συγκεκριμένων χαρακτήρων, αφήνοντας ανοιχτές κάποιες επιμέρους υπο-πλοκές που θα ήθελα να μάθω τι συνέβη και σ’ αυτές, όπως επίσης θα προτιμούσα λιγότερη σε έκταση την ανωτέρω σκηνή λίγες σελίδες πριν το τέλος ενός ονείρου που φέρνει στο προσκήνιο μια ψυχή διψασμένη να μιλήσει. Ήταν τόσο ενδιαφέροντα όλα τα περιστατικά, τόσο ζωντανοί και απαραίτητοι στο σύνολο της ιστορίας όλοι οι χαρακτήρες που θεώρησα εκκρεμές, για να μην πω ημιτελές, το μυθιστόρημα, αφού έμειναν κάποιοι απ’ έξω και δεν είδα πώς συνέχισαν τις ζωές τους, αν οι ανατροπές και οι εκπλήξεις τούς άλλαξαν ή τους άφησαν ανεπηρέαστους.

«Το Τζόκερ» είναι ένα μυθιστόρημα με την ατμόσφαιρα της Φωτεινής Ναούμ, το βλέμμα της Αλκυόνης Παπαδάκη και τις αναμνήσεις του Γιάννη Ξανθούλη. Είναι αφιερωμένο στις συμπτώσεις, στις πρωτοβουλίες, στα χαμένα όνειρα, στις προσδοκίες που διαψεύδονται μέσα από ποικίλες αλληλεπιδράσεις μοίρας και οικογένειας, όχι αυτής που σχηματίζεται από τα κοινωνικά πρέπει: «…οικογένεια είναι όποιος μπορεί, όποιος θέλει μέσα από την ψυχή του, όποιος πάλεψε για να μη μείνει από λάστιχο η μεγαλύτερή σου λαχτάρα… οικογένεια δεν είναι πάντα το αίμα σου…» (σελ. 377).» Κι αν σου κάτσει», όπως λέει η σχετική διαφήμιση του τυχερού παιχνιδιού, απλά δε σε νοιάζει, γιατί το μυθιστόρημα χρησιμοποιεί την κλήρωση ως αφετηρία για πρωτότυπες αλληλεπιδράσεις και βαθιά κοινωνικά μηνύματα, η γραφή αναδίδει φρεσκάδα, η πλοκή έχει έναν άψογο χειρισμό, τα γεγονότα έρχονται στην επιφάνεια με έξυπνο τρόπο και ο καμβάς πάνω στον οποίο δρουν οι ήρωες του βιβλίου είναι ευρηματικός και αληθοφανής.

Πρώτη δημοσίευση στο site μου: www.vivliokritikes.com/%cf%84%ce%bf-%...

[Giota]

Όταν ταυτίζεσαι απολύτως με την ηρωίδα...

Το να σου τύχει το τζόκερ σου αλλάζει τη ζωή. Μπορεί όμως να σου αλλάξει τη ζωή και χωρίς να σου τύχει; Η Σοφία, 38 χρονών ανύπαντρη, άφραγκη και γενικώς πολλά με α- στερητικό, βιώνει μια περίεργη εποχή και της παρουσιάζεται μία ευκαιρία που θα τη βάλει σε σκέψεις, ακόμα και ν΄αλλάξει χαρακτήρα...

[Ελεωνόρα Ορφανίδου]

Χαίρομαι πολύ που είμαστε όλοι απόψε εδώ για το βιβλίο της Μαργαρίτας Αλευρίδη, "Το Τζόκερ" . Ειδικές ευχαριστίες στη Bookia, τον Παναγιώτη Σιδηρόπουλο, στις εκδόσεις Bell και τον εκδότη Χάρη Νικολακάκη. Τους ευχαριστώ για την πρόσκληση κι ελπίζω οτι με αυτά που θα πούμε θα γνωρίσουμε καλύτερα την ηρωίδα της Μαργαρίτας, τη Σοφία, μια τόσο συνηθισμένη μα με όλους τους λογοτεχνικούς τρόπους ασυνήθιστη γυναίκα. Ελπίζω επίσης ότι θα γνωρίσουμε καλύτερα και την ίδια την συγγραφέα που όταν δεν ρίχνει μπετά στις οικοδομές που εποπτεύει καλλιεργεί τον κήπο της και τώρα τους δικούς μας κήπους όπως θα έλεγε ο Βολταίρος.

Το κομβικό για την πλοκή συμβάν είναι αυτό που μας δείχνει σαν φωτεινός πίνακας που αναβοσβήνει, ο τίτλος: ένα δελτίο τζόκερ. Διαχρονικά οι άνθρωποι δεν μπορούν να αντισταθούν στην υποταγή της πραγματικότητας στο αδύνατο, στο απίθανο ως καλύτερη επιλογή. Για φανταστείτε, πόσο υπέροχο είναι να κερδίζεις το τζόκερ! Το κερδίζει η Σοφία; Δεν θα το πω. Μπορώ όμως να αποκαλύψω ότι η Σοφία είναι ένα πλάσμα που ταιριάζει άβολα αλλά απολύτως σε μια κοινωνία γεμάτη αντινομίες και αμφισημία, όπως είναι η κοινωνία μας έξω από τα βιβλία, και ότι η συγγραφέας ακολουθώντα�� άλλοτε τη μέθοδο της κατακράτησης του αισθήματος, άλλοτε της έξαρσής του μένει πιστή στην 38χρονη γυναίκα που μεταμορφώνεται μπροστά στα μάτια μας μέσα σε 388 σελίδες από χρυσαλίδα σε πεταλούδα, ακόμη εύθραυστη αλλά με πλήρη γνώση του κύκλου της ζωής. Βλέπουμε μπροστά μας κάποιου είδους τέλος της αθανασίας, όπως μόνο η ωριμότητα μπορεί να την αντιληφθεί, ηττημένη αλλά σοφή.
Η Μαργαρίτα Αλευρίδη με το Τζόκερ δημιουργεί σε πρώτη ανάγνωση μια ιστορία του καθημερινού, των σημερινών ανθρώπων, ανδρών και γυναικών, ανθρώπων σε κρίση ταυτότητας, στο μεταίχμιο της νεότητας και της ωρίμανσης, εκεί που πρώτη φορά καταλαβαίνουν ότι μπορεί να υπάρχουν τρένα που έχουν ήδη χάσει.
Μας συστήνει μια ηρωίδα η οποία χρειάζεται να αφήσει πίσω βεβαιότητες, όνειρα, να διανύσει μια περίοδο αποξένωσης, να εκτίσει ποινή και μαθητεία, στα 38 της χρόνια: Πολύ μεγάλη για να είναι νέα, πολύ μικρή για να είναι ώριμη.
Μας λέει επίσης μια ιστορία των γυναικών του ανήσυχου 21ο αιώνα, για την αδυναμία της ερμηνείας του κόσμου, για το τετελεσμένο παρελθόν που συγκλονίζει: για κάποια πράγματα ό,τι ήταν να γίνει έγινε.
Η συγγραφέας δημιουργεί μια ιστορία εξημέρωσης του τραγικού. Η ιστορία της Σοφίας αποτελεί μια τολμηρή διαπραγμάτευση των στερεότυπων, του χρόνου που περνάει, των ψευδαισθήσεων του σύγχρονου ανθρώπου ότι όλα είναι αιώνια, όλων εκείνων των πραγμάτων που χαρακτηρίζουν αυτό που αποκαλούμε ανθρώπινη κατάσταση.
Το τζόκερ γίνεται στο μυαλό της ο επικίνδυνος κόσμος του πιθανού. Κι αν κερδίσει; Δεν θα αλλάξουν όλα; Δεν θα πραγματωθούν όλα τα όνειρα;
Το ιδιότυπο ταξίδι ενηλικίωσης ενός ενήλικα μόλις έχει ξεκινήσει μαζί με την επανακάλυψη του εαυτού.
Τι σκέφτεται η Σοφία; Σκέφτεται μας λέει η συγγραφέας στη σελ. 86 πως από αύριο όλα μπορούν ν αλλάξουν και αυτό γίνεται ξαφνικά μια τεράστια λαχτάρα για όσα καινούργια θα έλθουν. Και αποπλέει από το διαμέρισμα της οδού Ιθάκης, εκεί όπου μένει, σαν τον Οδυσσέα σε πορεία ανάστροφη, στο νούμερο 26 της οδού Κεφαλληνίας, εκεί όπου γεννήθηκε. Στον πρώτο αριθμό του τζόκερ της. Στο 18,το 39,το 2,3,1 τα οδόσημα της ζωής της: τότε που παντρεύτηκε η αδερφή της, το σχολείο που πήγε, το σπίτι της αλλόκοτης γειτόνισσας, ενός πολύχρωμου εξωτικού πουλιού, που δοκιμάζει επίσης την τύχη της στο απέναντι πρακτορείο, το σπίτι της, κληρονομιά της γιαγιάς της. Περνάει απ όλα και θυμάται. Τα αναπολεί, τα αποχαιρετά; Αν η απάντηση ήταν «ναι» θα ήταν όλα στη θέση τους, τακτοποιημένα αλλά λογοτεχνικά προβλέψιμα. Η Μαργαρίτα όμως τάσσεται με τον αναγνώστη και όχι με τις εύτακτες κοινοτοπίες. Η Οδύσσεια εκείνης της μέρας γίνεται η αφετηρία απρόβλεπτων ανατροπών, η αναπόληση δεν είναι τοποθετημένη τυχαία εκεί, η ιστορία της Σοφίας θυμίζει τον τρόπο που μπουσουλάνε τα μωρά: πρώτα πηγαίνουν πίσω και μετά βγαίνουν μπροστά. Οι πραγματικότητές της αθροίζονται για να συγκροτήσουν μια άλλη, νέα πραγματικότητα, τα προσωπικά της διλήμματα συναντούν το κοινωνικό σε ένα βιβλίο με ευρύτατη εισαγωγή κοινωνικών στοιχείων, γεμάτο επίσης με την έμφυλη κοινωνική εμπειρία μιας γυναίκας συγγραφέως και πολλών γυναικείων χαρακτήρων εκτεθειμένων στην πατριαρχικού χαρακτήρα κοινωνική εμπειρία.
Δεν είμαστε συνοριοφύλακες των ειδών και δεν θα ήθελα να πω εδώ ότι το Τζόκερ είναι ένα καθαρόαιμο κοινωνικό μυθιστόρημα, ή ότι η γυναικεία χειραφέτηση είναι ένας άξονας κεντρικός του βιβλίου. Σκέφτομαι ότι η Σοφία, όπως και η συνονόματη γιαγιά της, όπως και η Ρωξάνη, η Ελένη και η Νίκη θέτουν σε όλη τη διάρκεια της ανάγνωσης τα βασικά ζητήματα του ανθρώπου: «ποιος είμαι, ποιος είναι αυτός ο κόσμος, γιατί είναι αυτός που είναι και πώς σχετίζεται με τη δική μου εμπειρία»(J. Bruner).

[Ευτυχία Κοκκίνη · Rating 4 out of 5]

Ήταν ένα βιβλίο που είχα για καιρό κρυμμένο στην πίσω σειρά της βιβλιοθήκης μου. Όταν είδα τη συγγραφέα μπροστά μου στο πάρτι των εκδόσεων παραμονές Χριστουγέννων αποφάσισα να το πιάσω με τη νέα χρονιά. Αφορμή για τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο ανάγνωσης στάθηκε η τυχαία αγορά ενός δελτίου τζόκερ, το οποίο έπαιξα από κοινού με φίλη. Στη ζωή χρειαζόμαστε αφορμές για τις επιλογές μας, για να απολαμβάνουμε στο μέγιστο κάθε βιβλίο συνδυάζοντας το με προσωπικές μας στιγμές. Ας μην περιαυτολογώ όμως και ας μιλήσω για αυτό το ιδιαίτερο βιβλίο, το οποίο αναφέρεται σε δύο χρόνους, παρουσιάζοντας τη ζωή μερικών ξεχωριστών ανθρώπων στις πιο καθοριστικές στιγμές τους. Εξαιρετική γραφή, έξυπνες κωμικές στιγμές, πρωτότυπη συγκίνηση. Και νοήματα βαθυστόχαστα.
Διότι στη ζωή, όπως και διαβάζοντας αυτό το βιβλίο, αυτό που έχει περισσότερη σημασία από το να πιάσεις το τζακ-ποτ είναι να βάλεις τις ίδιες τις σκέψεις σου σε τάξη, να γαληνέψεις με την ψυχή σου και να γεμίσεις κατανόηση ακόμη και για τις "μυστικές" ζωές του περίγυρου σου.

[Yiota · Rating 3 out of 5]

Πολλοί και διαφορετικοί τρόποι αφήγησης χρησιμοποιούνται για να γνωρίσουμε ιστορίες κατά βάσει θηλυκές της Ελλάδας των τελευταίων 80 περίπου χρόνων.
Νόμιζα ότι θα ήταν μια ανώδυνη βόλτα αλλά διαψεύστηκα. Από τα μισά και μετά η ένταση άρχισε να αυξάνει, η πλοκή να διανθίζεται και εγώ να νιώθω σα να διαβάζω ένα μεγάλο μυθιστόρημα που τόσο μου αρέσουν. Το σουρεαλιστικό τέλος δεν με οδήγησε στο να γειωθώ, αντιθέτως ενίσχυσε τη συγκίνηση μου.
Τώρα πια ανυπομονώ για το τι θα ανακαλύψω στο δεύτερο βιβλίο που έρχεται.

[Emily · Rating 3 out of 5]

*3.5 για την ακρίβεια

Πολύ ενδιαφέρουσα προσπάθεια, με σκηνικό γνωστά μέρη της Αθήνας, ανθρώπους της διπλανής πόρτας, οικεία συναισθήματα και καθημερινές εικόνες.

Ένα όνειρο το τζόκερ που πάνω του υφαίνεται μια ονειρεμένη ζωή ...
Το τέλος μου θύμισε τη χοντρή της επιτυχημένης τηλεοπτικής σειράς που φεύγει καβάλα στη μηχανή του ομορφόπαιδου ...

[Lefteris Bouros · Rating 5 out of 5]

Αυτό το βιβλίο ήταν μια ευχάριστη έκπληξη.
Καλογραμμένο, με εμβάθυνση στους χαρακτήρες, πειστικό και συγκινητικό.

[Alexander Stamelos · Rating 4 out of 5]

Το ξεκίνησα πιστεύοντας ότι θα είναι μια ανάλαφρη χαζομαρίτσα. Εν τέλει αποδείκτηκε ότι ήταν το ακριβώς αντίθετο.