Escrita en 1932, esta novela trata del tema eterno de la emigración, en este caso la de los húngaros que marcharon a la tierra de promisión que fue Estados Unidos durante el periodo de entreguerras. Aquí, el protagonista nos narra -en una suerte de autobiografía- su andadura por el Nuevo Mundo, desde su inadaptación inicial y su posterior éxito profesional, hasta sus amores, pasando por el descubrimiento de la modernidad; pero sobre todo da cuenta de cómo va perdiendo poco a poco su alma húngara, hasta el extremo de plantearse si ha valido la pena o no el sacrificio. Y es que no en vano el adagio «Extra Hungariam nulla sallus» deja claro que para un húngaro no hay salvación posible fuera de la patria magyar, que, por cierto, es más que una mera geografía: es una civilización. Debe reseñarse que el propio autor emigraría en 1947 a Estados Unidos, y que allí permaneció muchos años. Con ésta, Lajos Zilahy firmó otra de sus obras de tema universal. La novela fue publicada en España durante los años 40 y reeditada varias veces en las décadas posteriores, siempre con gran éxito.
Lajos Zilahy was a Hungarian novelist and playwright. Born in Nagyszalonta (called Salonta in Romania) in Transylvania, then part of the Kingdom of Hungary, an entity of Austria-Hungary, he studied law at the University of Budapest before serving in the Austro-Hungarian army during the First World War, in which he was wounded on the Eastern Front - an experience which later informed his bestselling novel Two Prisoners (Két fogoly).
He was also active in film. His 1928 novel Something Is Drifting on the Water (Valamit visz a víz) was filmed twice. His play The General was filmed as The Virtuous Sin in 1930 and The Rebel in 1931.
Edited Híd (The Bridge) 1940-1944, an art periodical. Opposed both fascism and communism. In 1939 he established a film studio named Pegazus, which operated until the end of 1943. Pegazus produced motion pictures and Zilahy directed some of them. In 1944, his play Fatornyok (Wooden Towers) was banned. Gave all assets to government treasury in early 1940s for use in educating youth in world peace, which led to the establishment of Kitűnőek Iskolája.
He wrote the 1943 screenplay himself and co-directed it with Gusztáv Oláh in Hungary under the international English title Something Is in the Water. The Czechoslovakian screenplay was written by Imre Gyöngyössy, Ján Kadár and Elmar Klos, and directed by the latter two with a Serbian, Slovak, Hungarian, Czech and American cast on location at the Danube in Slovakia under the title Desire Called Anada in Czech (Touha zvaná Anada, 1969) and Slovak (Túžba zvaná Anada), with Adrift as its English title.
Lajos Zilahy became the Secretary General of Hungarian PEN but his liberal views placed him at odds, first with the right-wing Horthy regime and later with the post-war Communist government. Zilahy left Hungary in 1947,[1] spending the rest of his life in exile in the USA, where he completed A Dukay család, a trilogy of novels (Century in Scarlet, The Dukays, The Angry Angel) chronicling the history of a fictitious Hungarian aristocratic family from the Napoleonic era to the middle of the twentieth century. He died in Novi Sad, Serbia, then part of Yugoslavia.
Kada govorimo o upečatljivim piscima i tragu u vremenu koji ostavljaju, nekako primetim da se slabo govori o Zilahiju. Za mene, njegove knjige su istančano povezane sa dubokim pitanjima i emocijama koje možemo dovesti u povezanost i sa životom danas. Vremena se menjaju ali ljudske dubine , i ono što prati životni put, ostaje donekle isto. Tako i patnje, brige, strahovi. ''Kad duša zamire'', bila je omiljena knjiga mog deke. Kroz nju sam upoznala suštinu njegovog bića. Malo je govorio a mnogo rekao svojim ukusom za čitanje. Sada, kada ga više nema među nama, ova knjiga pomaže da oživim njegovu ljubav koju je gajio prema životu , ali i da se uhvatim u koštač sa onim što život nosi. Moj deka je ,svojevremeno, napustio trošnu rodnu kuću sa juga Srbije i ,kao običan majstor sa 16 godina, tek stasali zidar, krenuo put Beograda trbuhom za kruhom. Nosio se sa besparicom, raznim izazovima a takodje i sa ismevanjem ljudi sa sela jer ide grlom u jagode, pošto se za Beograd ne stiže tek tako, sa dva kofera puna snova. No, Vlastimir, kako se deka zvao, bio je uporan, neki bi rekli tvrdoglav, sledio je ono što je u sebi imao a to je napaćeno srce željno boljeg puta, boljeg života. Gledao je majku i oca kako se muče sa dve motike , žive u trošnoj kući i jedva othranjuju još troje braće i sestara. Nije to hteo za svoju budućnost. I sada, priča o mom deki i ne bi bila tako bitna da se ne poistovećuje sa pričom u knjizi gde naš glavni lik biva primoran da ode iz svoje rodne Mađarske u Ameriku, vođen čistim nagonom za preživljavanjem. Odlazak zvuči jednostavno, ali ga na svom putu ka sreći sprečava toliko toga. Zilahi vrlo emotivno predstavlja i njegov put i samo stizanje u obećanu zemlju gde mu se srce vuče za petama tugujući za rodnim krajem. U Americi on upoznaje ženu znatno mladju od sebe i proći će mnogo momenata, vremena i slučajnosti pre nego što mu se nemoguća misao, da ona postane njegova žena, na kraju ostvari. No, knjiga nije toliko ovisila o pitanju ljubavi. Ona je žal za mestom na kome počiva naše detinjstvo, segmenti sećanja na najbezbrižnije doba, refleksija tih sunčanih dana koji, i da nisu bili nešto specijalno sunčani, bili su naši, neotuiđeni. Osećali smo se na tom tlu kao svoji na svome, da pripadamo, da dišemo i rastemo sa drvećem, proplancima i sežemo u visine, onakve kakve tuđa zemlja, i da ima, nema kao skovane za nas. Jer mi smo ukalupljeni u to odakle potičemo, kao nekom krvnom vezom, kao da postoji pupčana vrpca pa nas drži za rodno tle i tiho prošaptava -''tu pripadaš i nigde drugde''. Zilahi je pisao o toj poteškoći pronalaženja pripadnosti tamo gde ne govoriš njihov jezik, pa onda ga i savladaš ali to nisu ti proplanci niti to poznato društvo, okolina a ni dobrodošlica koju ti može prirediti samo majka i sestra. Nije to topao zagrljaj i stisak šake prijatelja kakve doživiš dok rasteš tamo gde si rođen. Srceparajuće misli, večiti izazovi da se nešto od sebe napravi, glavni lik ide do čitavog raspona očaja i nesnalažljivosti, kolebanja da li da se vrati u rodnu zemlju ili istraje i ostane...I na samom rubu ponora gde gubi snagu, sumnja u sebe, proklinje vreme i trud koji je uložio a nisu doneli rezultata, kada odluči da je bilo dosta uzaludne borbe...baš tad na ivici sudbonosne odluke da se vrati, dolazi do čuda, spoznaje, koja mu menja tok života. Ako ostaneš u rodnom kraju, ne stigneš da vidiš svet, ostaje ti večito pitanje da li bi uspeo da si krenuo van poznatog. Ako kreneš, zauvek ćeš se vraćati, jer duša je vezana za ono iskonsko i nevino što smo doživeli dok smo rasli, pa makar to bila trošna kuća, pocepane pantalone, pohabano sudje i siromaštvo oko nas. Sladak je hleb koji pojedemo sa rodnog tla, sladji od tanjira prefinjenog jela tamo gde te niko ne smatra svojim. I moj se Vlastimir svuda kretao, vraćajući se dušom i melanholičnim uspomenama. Sagradio je kuću u Beogradu, uspeo je. Doživeo je prosvetljenje i kultivisao se , onako kao da je iz Beograda i potekao.Tu je pustio korenje, tu sam rođena i ja. I mene je put odneo daleko od Beograda, te smo , svo troje-i glavni lik knjige, i deda koga više nema, i ja, a za nama će sigurno i još mnogo drugih, saznati šta znači kada živiš a duša jednim delom zamire. I nikad ne umre sasvim.To je proces koji ne prestaje.
"Ima u životu trenutaka koji se nikada ne mogu zaboraviti. Ima i onih koji se kao sićušne igle zabadaju u meso i živce čoveka, koji se u sećanje zariju toliko oštro i duboko da ih iz nas vreme nikad ne može izbrisati. Bučne velike trenutke života čovek češće obnavlja, svakom zgodom ih oboji, preslika...zanimljivi veliki trenuci polako blede, izumiru za vinskim stolom u dimu cigareta. Samo su oni trenuci, o kojima se ne može pričati, večni. Ovi sitni, goli trenuci, skrivaju se stidljivo u srcu i tako provode svoj samotni život....."
Otići. Ostati. Lutati. Vratiti (se). Imati malo, dok drugi misle da plodno ti je - baš plodno. Imati mnogo - drugi te sažaljevati; od tebe (se) skrivati - iz prikrajka vrebati, podsmevati. Nemati. Davati. Predavati...
Živeti. Disati. Snevati.
I, Zilahija čitati - međ' mnogima i njemu mesto odrediti.
Un joven húngaro se ve en la necesidad de emigrar ante la falta de oportunidades en su país, viajando solo y sin siquiera saber el idioma a EEUU. El libro cuenta todo lo que este joven va viviendo y sintiendo en el proceso de abrirse camino en este nuevo mundo, donde por una parte siente gran arraigo por su patria, pero poco a poco comienza una transformación en la cual su alma comienza a "dividirse" en un proceso que intuye que ya no tendrá vuelta atrás. OPINIÓN: Terminé este libro hace varios días pero no puedo dejar de pensar en él. En varias historias que he leído últimamente se tratan temas de inmigración y del sueño americano que lo venden como muy bonito pero en la realidad no lo es tanto. Sin embargo, este libro se centra más en lo que pasa en el interior de la persona que ve con pesar como toda su vida conocida queda atrás, lo que tiene que ver con familia, amigos, cultura, costumbres. La historia logra que el lector empatice con este joven, que pasa tantas penurias y solo piensa en enviar dinero a su madre, que le escribe contando que todo está muy bien cuando en realidad solo pasa de uno a otro trabajo mientras lleva a cuestas una soledad inmensa. En la desesperación llega a situaciones que ponen a prueba su integridad, pero él no se da por vencido. El final a mí me pareció desolador, una genialidad de Lajos Zilahy. Buscando datos del autor me di cuenta de que fue bastante conocido en los años 60, pero actualmente casi no se encuentran libros de él en español. Este lo encontré en ediciones más recientes como "El alma se extingue", pero no había mucha más información. De hecho es la primera vez que leo a un autor húngaro y lo encontré extraordinario, no me puedo creer que nadie hable de él ni de sus libros. Yo ya tengo anotadas otras de sus obras como "Las cárceles del alma " y "El ángel enfurecido".
Hawái, años 30. El húngaro János Pákri emigró a Estados Unidos hace diez años; pasó los cinco primeros en Nueva York, realizando distintos trabajos, y lleva los cinco últimos en Hawaii, ya nacionalizado como John Pacree, siendo patrón de un pequeño barco de pesca y recreo. Mientras su esposa y su hijo están visitando a su propia familia en California, Pákri sufre un arrebato de nostalgia al constatar que está olvidando palabras de su idioma y lugares y nombres de su tierra natal, y decide poner por escrito sus memorias: los recuerdos de su infancia, las circunstancias que en su adolescencia lo hicieron emigrar a Estados Unidos, y las experiencias de su viaje y sus primeros años en Nueva York.
El libro relata de modo muy verosímil la vida de un joven pobre e ignorante al llegar a un país rico y creer que lo va a tener todo rodado: desde sus expectativas de ganar millones en poco tiempo y volver a su país como un magnate, pasando por el deslumbramiento ante la abundancia, el lujo y hasta el derroche de lo que lo rodea, hasta la dura constatación de que no basta con ser trabajador y honrado para hacerse rico en dos días. Pákri llega a Nueva York con muy poco dinero y sin saber una palabra de inglés, y sin embargo se avergüenza de tener que realizar trabajos humildes para subsistir, y se avergüenza también cuando recibe consejo o ayuda de gente tan pobre como él. Cuando tiene alguna ocupación, la desempeña con seriedad y diligencia, pero aun así, los mejores empleos que obtiene no los logra por ser competente, sino gracias a tremendos golpes de suerte que no tienen ninguna relación con su esfuerzo o su valía personal.
Aunque aprecio su realismo, encuentro dos fallos graves en esta novela. El primero es el hecho de que se trate de unas memorias, de que János lo cuente todo en retrospectiva. Sabemos desde el principio que se ha establecido en Honolulú, que tripula un barco de pesca, que está casado con Jennifer y que tienen un niño. Que rememore sus dificultades para encontrar trabajo, los obstáculos a su relación con Jennifer, y sus pensamientos de acabar con su vida o regresar a su país no causa ningún impacto ni ninguna intriga, porque el lector ya sabe desde el principio cuál es su situación actual, y que por supuesto se va a casar con Jennifer, no va a volver para quedarse en Hungría, ni mucho menos suicidarse. Y esto nos lleva al segundo defecto: el melodramatismo. Todo es enorme, todo es exagerado, y si algunas escenas ya son tremendas, pero generarían algo de expectación, se vuelven grotescas cuando sabemos de antemano el final.
Aparte de todo, he encontrado el libro aburrido. Aburridísimo. No ha logrado interesarme el emigrante ni ninguno de los otros personajes que deja en Hungría o que encuentra en Estados Unidos, ni su pasado en su tierra natal, ni su viaje, ni sus vivencias. El protagonista tiene un código moral variable, que le impide ganar dinero fácil a costa de engaños o estafas, pero no le impide intentar colarse de polizón en un barco, mirar sin ningún reparo los pechos y los muslos de un grupo de chiquillas de catorce años y describir los deseos sexuales que le inspiran, o perseguir e intentar seducir más tarde a una de esas muchachas. Su nostalgia y sus lamentos por no volver a su país parecen hipócritas, en cuanto que tiene apenas treinta años pero no contempla el volver a ahorrar para ir de visita a Hungría, no enseña ni una palabra de húngaro a su mujer ni a su hijo, y admite que no lee los libros que él mismo pidió a su familia que le enviara. Mi impresión final es que su añoranza va por rachas, y que la desencadena algo trivial como haber olvidado el nombre de una calle, pero el resto del tiempo no le afecta para nada.
Esta novela se puede encontrar en castellano con dos títulos. Las primeras traducciones de los años 40 y 50, de Ediciones Lauro, Plaza y Círculo de Lectores (seguramente alguna más), lo tradujeron como El alma se apaga; una edición más reciente, de 2011, de Funambulista, lo traduce como El alma se extingue. Personalmente, el título, en cualquiera de sus dos versiones, es lo que encuentro mejor de todo el libro.
Encontré este libro tirado en la basura, justo debajo de casa. Al principio lo cogí solo para adornar la estantería, pero algo en él me pedía que lo leyera. Y menos mal que lo hice. Desde las primeras páginas me atrapó el estilo del autor: muy certero Me sorprendió lo fácil que fue conectar con el protagonista. No sé si fue por lo parecido de nuestros caracteres o porque el autor tiene una habilidad increíble para retratar al ser humano. Al terminarlo, busqué en internet, y resulta que la novela es en gran parte autobiográfica. ¡Gran descubrimiento!
A főszereplő egy pedofil. 20 évesen egy ÉPPENHOGY 15 éves lesz a szeretője. Ráadásul eléggé egyértelműen az jön be neki, hogy a csaj egy gyerek. Akárhányszor a lányra gondol a főszereplő folyton amiatt csorog a nyála, hogy ő gyerek és se ő se a könyv nem viselkedik úgy, mint ha ez rossz dolog lenne. Amikor olvasom erről a könyvről a véleményeket és azt látom, hogy valaki romantikusnak hívja, elgondolkozom, hogy milyen intézetből szökhetett meg az az ember aki ezt gondolja. De ha még ha ki is vennénk ezt a történetből, akkor is egy borzasztó könyvről van szó ami nem más mint időpazarlás. A történetnek semmi struktúrája nincsen. Rengetegszer ugrik az időben és mindig a legunalmasabb dolgokat írja le részletesen. Egy mondatot ír arról, hogy a főszereplő hogyan lett kapitány viszont 5 oldalt arról, hogy éppen mit horgászott. Nagyon érdekelt volna, hogy hogyan érzi magát a főszereplő amikor megtudja, hogy végre visszavehetné az apja földjét viszont nincs elég pénze rá de valamiért az író szart bele, hogy erről bármit is mondjon. Érdekelt volna, hogy hogyan tudott összeházasodni a Jenniferrel, mikor két oldallal ellőtte megtudták, hogy nem lehetnek együtt de ezt sem tudtam meg. Borzasztó drámai a történet legtöbbször a semmiért. Azt állítja a főszereplő, hogy nem mehet többet vissza Magyarországra de miért ne mehetne?? Még csak 30 éves és simán összetudna gyűjteni elég pénzt rá, hogy visszamenjen. Amikor nem volt se munkája se pénze, akkor is vett egy hajójegyet, hogy visszamenjen tehát miért ne mehetne vissza most, hogy van egy rendes munkája? Ha azért nem akar visszamenni mert a felesége és fia nem beszélnek magyarul, akkor tanítsa meg nekik vagy menjen vissza egyedül. A könyv elején a felesége is elment négy hónapra a hazájába tehát ha ő meg teheti akkor a főszereplő miért ne tehetné meg?? A történet egy jó ötleten alapul és a könyv eleje még tetszett is, de minél tovább olvastam, annál rosszabb lett. Azt hallottam, hogy ez Zilahy egyik legigényesebb műve, de ha ezt igényesnek merik hívni, akkor nem is akarom tudni milyen lehet a többi...