Türk Masalları

by Ignác Kúnos, Elif Nihan Akbaş (Translator), Selin Saraçoğlu (Editor)

Geniş bir coğrafyaya yayılan Türklerin masalları…

Göçebe olan Türklerin kültüründe sözlü anlatım önemli bir yer tutmuştur. Masallar da bunun belli bir kısmını oluşturur.

Ünlü Macar Türkolog Ignác Kúnos’un derlediği bu 21 masal sözlü anlatı kültürünü yazıya döküyor.

Ağızdan ağıza, kuşaktan kuşağa anlatılarak günümüze kadar gelen bu Türk masallarında padişahlardan şehzadelere, sabır taşından sihirli aynaya, geyik prensten yedi başlı ejderhaya kadar pek çok figür yer almaktadır.

Geçmişle geleceği birbirine bağlayan bu masallar, masal seven herkesin kitaplığında bulunmalı.

Genres: Fairy Tales, Folklore, Audiobook

232 pages, Paperback

First published January 1, 1886

About the author

Ignác Kúnos was a Hungarian linguist, turkologist, folklorist, a correspondent member of the Hungarian Academy of Sciences.
Ignác Kúnos (22 Ekim 1860 – 12 Ocak 1945), Türk dili, halk edebiyatı ve halkbilimi üzerine yapıtlarıyla tanınmış Macar Türkolog.
Kúnos Ignác vagy Kunos Ignác, 1881-ig Lusztig Ignác (Hajdúsámson, 1860. szeptember 22. – Budapest, 1945. január 12.) nyelvész, turkológus, folklorista, a Magyar Tudományos Akadémia levelező (1893) tagja.

At his time he was one of the most recognised scholars of the Turkish folk literature and Turkish dialectology. Grandfather of George Kunos (1942) American-Hungarian neuroendocrinologist, pharmacologist. He attended the Reformed College in Debrecen, then studied linguistics at the Budapest University between 1879 and 1882. With the financial support of the Hungarian Academy of Sciences and the Budapest Jewish community he spent five years in Constantinople studying Turkish language and culture. In 1890 he was appointed at the Budapest University as professor of the Turkish philology. Between 1899-1919 he was the director of the newly organized Oriental College of Commerce in Budapest. From 1919 until 1922 he held the same post at the Oriental Institute integrated into the Budapest University of Economics, and then from 1922 he taught Turkish linguistic at the university. In the summer of 1925 and 1926, invited by the Turkish government, he was professor at the Ankara and Istanbul Universities, besides this in 1925 he organized the Department of Folkloristics at the Istanbul University. He died during the soviet siege of Budapest.

Ignác Kúnos (22 Ekim 1860 – 12 Ocak 1945), Türk dili, halk edebiyatı ve halkbilimi üzerine yapıtlarıyla tanınmış Macar Türkolog. Kúnos, Türk halk edebiyatının Batı ülkelerine tanıtılmasında öncü olmuştur. İlk ve orta öğrenimini Debrecen'de yaptı. Üniversiteyi Budapeşte'de bitirdi. Öğrencilik yıllarında Macar halk diline ve kültürüne ilgi gösterdi; Hungaristik alanında çalışmalar yaptı. Daha sonra Türkçe öğrendi ve Ármin Vámbéry, Josef Budenz ve Bernát Munkácsi gibi ünlü türkologların derslerini izledi. 1885'te bir süre Bulgaristan'daki Türkler arasında yaşadıktan (1885) sonra Anadolu'da beş yıl süren bir araştırma gezisine çıktı. Bu sırada Macar Bilimler Akademisi'ne gönderdiği veriler, bilim çevrelerinde ilgiyle karşılandı. 1890'da Macaristan'a döndü. Gezi boyunca derlediği türküleri, halk masalları ve öykülerini, ayrıca Karagöz, ortaoyunu, Nasreddin Hoca ve bazı geleneklere ilişkin notlarını yayımlayarak kısa sürede Türk halkbilimi alanındaki en ünlü adlardan biri oldu. Rumeli ve Anadolu Türkleri arasındaki farklılıkları da yansıtarak tanıttığı Türk dili ve edebiyatı ürünlerinden bir bölümü, Vasili Radlof'un 10 ciltlik Proben der Volkslitteratur der türkischen Stämme (1866-1907; Türk Kavimlerinin Halk Edebiyatından Örnekler) adlı yapıtının 8. cildi (1899) içinde yayımlandı.
1925-26'da Türk hükümetinin çağrılısı olarak Ankara ve İstanbul'a gitti ve konferanslar verdi. Bernát Munkácsi ile birlikte, dönemin önde gelen Türkoloji yayınlarından Keleti Szemle dergisini yönetti. Macar Bilimler Akademisi, Uluslararası Orta ve Doğu Asya Derneği, Paris'teki Asya Derneği gibi kuruluşların da üyesiydi.

Kúnos Ignác vagy Kunos Ignác, 1881-ig Lusztig Ignác (Hajdúsámson, 1860. szeptember 22. – Budapest, 1945. január 12.) nyelvész, turkológus, folklorista, a Magyar Tudományos Akadémia levelező (1893) tagja. Addig egyedülálló terjedelmű és úttörő jellegű török népköltészeti gyűjtéseinek – és legfőképp a török népmesekincs feltárásának – köszönhetően korának európai szinten legelismertebb turkológusai közé tartozott, elévülhetetlen érdeme a török népköltészeti alkotások be bevonása az európai szövegfolklorisztikai kutatásokba. Számottevő eredményeket ért el a török nyelvészet és dialektológia területén, fél évszázadon keresztül volt a budapesti tudományegyetemen a török filológia tanára.

Reviews

[cansung · Rating 3 out of 5]

Tam olarak neyi değerlendireceğimi bilemedim aslında. Halk Edebiyatı hakkında değerlendirme yaparken insan kendini biraz hatta belki birazdan da fazla hadsiz hissediyor en azından ben öyle hissediyorum. Sadece Türk masalları değil çoğu masal ırkçı, cinsiyetçi ve çoğunlukla aynı. O yüzden masalı masal olarak görüp bugünün koşullarında bile yaşanan ırkçılık ve cinsiyetçiliği göz önünde bulundurup geçmişten gelen bir kültürü bu minvalde eleştirmek pek hakkaniyetli olmaz diye düşünüyorum. O sebeple hazırlayanın, derleyenin ellerine, dilden dile aktaranların ağızlarına sağlık ama ben okurken aldığım keyfe göre değerlendirmeye karar verdim. Bir küçük tavsiye olarak da ortalama 3-4 olay örüntüsü ile yazılmış 17si Türk, 4ü Romen olmak üzere 21 masalı peşpeşe okumak çok meraklısı değilseniz mantıklı değil, arada açıp birer tane okumak daha fazla keyif verebilir diye düşünüyorum.

[Agape · Rating 3 out of 5]

Bir varmış, bir yokmuş, evvel zaman içinde, kalbur saman içinde, develer tellâl, pireler berber iken, ben anamın beşiğini sallar iken… Böyle başlardı çocukluğumda dinlediğim masallar. O günlerin özlemiyle aldığım ve pişman olmadığım bir kitap Türk Masalları.

Kitabın ilk 180 sayfası Türk Masalları, geriye kalan 50 sayfasında ise Romen Masalları var. Bazı masallar birbirine çok benziyor. Aralarında ufak tefek değişiklikler var tabi. Bazı masalları ise o kadar korkutucu ki ürperiyorsunuz. Eğer karanlıktan korkuyor ve bazen geceleri evde yürürken sizi birinin takip ettiği düşüncesine kapılan birisi iseniz gün ışığı varken okumanız tavsiye edilir.

Ben kitapta iki tane masalı pek beğenmedim. Geri kalanı çok güzeldi. Çocukluğumda tüm masalları babaannemden dilediğim için ister istemez onun anlatım tarzı ve sesiyle okudum. Bazı kelimeleri o kadar çok uzatırdı ki zaten uykunuz gelirdi ve masalların sonları hep kaçardı. En azından bu sefer uyuya kalsanız bile masalların sonu kaçmıyor. Ertesi gün rahatça okuyabiliyorsunuz.

Kitabın içerisinde yer yer resimler var. Bazıları biraz fazla gelişigüzel olsa da bazıları gerçekten çok hoş. Ayrıca kitapla birlikte gelen ayraçlar da gayet güzel. İçerisindeki masallar ise şöyle:

Türk Masalları:

Geyik Prens
Üç Turunçlar
Gül Güzeli
Yarım Akıllı Mehmet
Altın Saçlı Kardeşler
At-Cin ile Cadı
Kül Oğlan
Bir Parça Ciğer İçin
Sihirli Sarık, Sihirli Kamçı ve Sihirli Halı
Rüzgar İblisi
Karga Peri
Kırk Şehzade ile Yedi Başlı Ejderha
Dünyanın En Güzel Kızı
Kırk Perinin Padişahı
Yılan Peri ile Sihirli Ayna
Sabır Taşı ile Sabır Bıçağı
Kuyu Hayaleti ve Acuze

Romen Masalları:

Aksak Bir Atın Hasta Yarısına Binmiş Yarım Adamın Hikayesi
Efsunlu Domuz
Güzel Çocuk, Altın Elmalar ve Kurt
Yaşsız Gençlik ve Ölümsüz Hayat

[Köksal KÖK · Rating 5 out of 5]

içindekiler, kitaptaki hikayeler-masallar;

-karga peri,
-sihirbaz ile öğrencisi,
-bahtiyar beyin masalı,
-yedi başlı ejderha,
-ceylan hanımla padişahın oğlu,
-kamer tay,
-ahmet ağanın oğlu ile kızı,
-kara dev ile kızıl dev,
-şah yusuf,
-nar tanesi,
-oduncu ile kurdun masalı,
-sabır taşı ile sabır biçağı,
-çiğdem çiçeği ile padişahın oğlu,
-sihirli ayna,
-meram şah ile sade sultan,
-kuyu ifriti,
-yılan peri,
-kandehar padişahının kızı,
-kara inek masalı.

[Sercan Çağlarca · Rating 1 out of 5]

Kapak resmi yanıltıcı. Orta Asya Türk halklarına ait masallar değil Osmanlı masalları anlatılıyor.

[Ercan Temiz · Rating 1 out of 5]

I regret every "kuruş" I spent on this. These are not real Turkish folk tales but nonsense Ottoman tales altered and edited by a Hungarian. Almost all of them are boring.

[okumadan_olmaz · Rating 3 out of 5]

Dillere destan güzellikte kızlar, büyük sarayları ve serveti olan padişahlar, yakışıklıklığı anlatmakla bitmeyen şehzadeler...Ve masal kahramanlarımızın başına ne gelirse gelsin, masalların sonu hep mutlu sonla biter.
Kitapta yer alan masallar benzer konuları anlattığı ve nerdeyse hepsinde benzer öğeler kullanıldığı için bir zaman sonra yeni bir masal okuyormuş gibi değil de aynı masalların değiştirilmiş versiyonlarını okuyor gibi hissettim.
Belki yayınevi özellikle benzer masalları bir araya getirdi ya da varolan tüm masallar zaten birbirine benziyordu. Sebebini bilemiyorum.
Ama siz aralıklarla tek tek okursanız alacağınız keyif daha fazla olacaktır.
Bir ufak eleştirim ise kitaptaki çizimler hakkında. Masalların iyiliğine ve güzelliğine uymayan, başarılı bulmadığım çizimlere yer verilmiş. Keşke hiç olmasaydı dedirtti.

[Kürşat Karabulut · Rating 1 out of 5]

This is the dumbest fairy tales book ever written. Tales make no sense, not even in the fantasy world. Don't waste your time on this. I can't even inamgine how this author collected and wrote these stories.

[Tamara Mayo · Rating 5 out of 5]

Wonderfully told stories that I cannot WAIT to read again for the millionth time. This one is next on my re-read list.

[♡sebozdag♡ · Rating 3 out of 5]

Güzeldi

[Cameron · Rating 2 out of 5]

These tales were ok but nothing special. I wouldn’t read them again, though they did introduce me to the peri of Persian mythology.

[Mary Catelli · Rating 4 out of 5]

A collection of fairy tales. I recognized all the types, but they are not the commonest, and they were all distinct variants.


One fool type struck me as particularly ill-organized, and there was one cumulative tale, but most were pure fairy tales.

The openings were full of flourishes, and I particularly like

Once upon a time in the old old days when straws were sieves, and the camel a chapman, and the mouse a barber, and the cuckoo a tailor, and the donkey ran errands, and the tortoise baked bread, and I was only fifteen years old, but my father rocked my cradle, and there was a miller in the land who had a black cat --

[Köksal KÖK · Rating 5 out of 5]

içindekiler, kitaptaki hikayeler-masallar;

-balıkçı dedenin oğlu,
-sümbüllü köşk,
-gül güzeli, bir göze bir gül,
-şap ile şeker masalı,
-iki kardeş,
-sihirli gül,
-turunç perileri, üç turunçlar,
-balıkçı mehmet,
-üç peri kızı,
-parmaksız ahmet,
-devoğlu,
-macun,
-zümrüdüanka,
-külah, kamçı ve seccade,
-odun yarıcı,
-keloğlan,
-ciğer masalı,
-ejderha kuyusu,
-çiftçinin oğlu ile beyin kızı,
-rüzgar dev,
-kırk yılan (yalan) masalı,
-ağlayan elma ile gülen elma,
-atın oğlu,
-zengin kardeşle yoksul kardeş,
-yıldız falı,
-seksenlik kocakarı ile doksanlık kocakarı.

[Talha · Rating 2 out of 5]

Kitabı çok büyük beklentiyle almıştım, hayal kırıklığı yaşadım. Türk Masalları deyince daha epik şeyler bekliyordum fakat klasik vezir-padişah masallarını görünce bir yıkıldım açıkçası. Ama işte bu biraz da Halk Edebiyatı olduğu için o kısmına laf edemem. Tamamen benim beklentimin altında olduğu için keyif alamamış olabilirim. Halk Edebiyatı seven insanlara tavsiye edebilirim.

"Zaman dünyada hızla akarken masallarda daha da hızlı akarmış ama en hızlı akıp giden de gerçek aşkla geçen zamanlarmış."

[Nanci · Rating 4 out of 5]

I've long been a reader of international fairy tales but had read very few Turkish ones before finding this book. Other folklore fans will recognize familiar aspects of these stories: nameless princes/princesses/commoners encountering talking creatures, the repeating significance of sets of three, beautiful heroes/heroines and ugly villains, etc. I enjoyed noticing the cultural differences between these tales and others I've read, and examining the lovely illustrations. Definitely a keeper!