Ο Χρόνος στην Ελληνική Τραγωδία

by Jacqueline de Romilly, ΜΑΡΣΕΛΛΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ (Μεταφραστής)

Η τραγωδία δεν στηρίζεται σε μια αποσαφηνισμένη αντίληψη για το χρόνο, προκύπτει μάλλον από την έλλειψή της και συμβάλλει με τα μέσα της στο σχηματισμό της - κατ' ανάγκην, αφού το ίδιο της το θέμα δεν είναι κάθε φορά παρά μια ορισμένη χρονική κρίση. Ο καθένας από τους τρεις μεγάλους τραγικούς έχει, όμως, το δικό του τρόπο να σκηνοθετεί την κρίση αυτή, αλλάζοντας τους συσχετισμούς γνωστού και αγνώστου: στον Αισχύλο κινητήριος μοχλός της είναι η άγνοια της αποφασιστικής στιγμής, στον Σοφοκλή η αβεβαιότητα επεκτείνεται στο τι θα συμβεί, στον Ευριπίδη ο πολλαπλασιασμός των απρόβλεπτων χαλαρώνει την πλοκή μέχρι αποδιάρθρωσης. Έτσι η εξέλιξη από τον ένα στον άλλο ακολουθεί μια κανονική καμπύλη. Αν στον Αισχύλο, τον άνθρωπο των Μηδικών πολέμων, ο χρόνος καθιστά δυνατή την αποκατάσταση της κοσμικής τάξης τιμωρώντας την ενοχή από γενιά σε γενιά, στον Σοφοκλή, που ζει το αποκορύφωμα της αθηναϊκής δύναμης και ο ορίζοντάς του είναι ήδη αυτός της ατομικής ανθρώπινης ζωής, ο χρόνος δεν είναι πλέον παρά μια αναπόφευκτη πηγή αναταραχής. Και αν στο Σοφοκλή διατηρεί ακόμη κάτι από την προηγούμενη αίγλη του αφού, ως το τέλος, πάντα φέρνει την αλήθεια στην επιφάνεια, στον Ευριπίδη είναι απλώς παράγοντας φθοράς και το μόνο που μπορεί ο άνθρωπος πλέον να περιμένει από αυτόν είναι το τέλος των δεινών που τον βασανίζουν και η λήθη. Η εξέλιξη είναι λοιπόν εντυπωσιακά γοργή, μας οδηγεί ως το κατώφλι της νεότερης συνείδησης του χρόνου χωρίς να το διαβαίνει - έχοντας όμως στο μεταξύ μεταλλάξει την εμπειρία της αθηναϊκής δημοκρατίας σε κτήμα της ανθρώπινης ψυχής εν γένει.
(ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)

Genres: Academics

208 pages, Paperback

First published October 1, 1968

About the author

Jacqueline Worms de Romilly (March 26, 1913-December 18, 2010) was a French philologist, Classical scholar and writer of fiction of Jewish ancestry.

Born in Chartres, Eure-et-Loir, she studied at the lycée Molière, where she was the winner of the Concours général de latin and took the second prize in Greek in 1930. She then prepared for the École Normale Supérieure at the lycée Louis-le-Grand. She entered ENS Ulm in the class of 1933. She then passed the agrégation of Classics in 1936, and became a doctor of letters in 1947.

After having taught for some time in a school, she became a professor first at the University of Lille and subsequently at the Sorbonne (from 1957 to 1973). She was then elevated to the chair of Greek and the development of moral and political thought at the Collège de France — the first woman nominated to this prestigious institution. In 1988, she was the second woman (after Marguerite Yourcenar) to enter the Académie française, being elected to Chair #7, previously occupied by André Roussin. In 1995, she obtained Greek nationality and in 2000 was nominated Ambassador of Hellenism by the Greek government.

She was at one time president of the Association Guillaume Budé, and remains the honorary president of that institution.