What do you think?
Rate this book
Flessenpost
Op 14 juli 1864 is het windkracht 11 als in de buurt van Kaap Hoorn een fles met een boodschap in zee wordt geworpen en begint aan een reis die bepalend zal blijken voor ons begrip van oceanen en stromingen. Samen met vele andere flessen maakte hij deel uit van het grootschalige maritieme onderzoek van geofysicus en poolonderzoeker Georg von Neumayer, die de meer dan zeshonderd reacties op de drijvende berichten van over de hele wereld verzamelde.
In Flessenpost vertelt Wolfgang Struck aan de hand van Neumayers verzameling over de vaak raadselachtige routes die de flessen aflegden, over de kapiteins en passagiers die ze in zee wierpen, over de vissers, strandjutters en havenbeambten die ze vonden en over de brieven die zij Neumayer als antwoord stuurden.
In Flessenpost vertelt Wolfgang Struck aan de hand van Neumayers verzameling over de vaak raadselachtige routes die de flessen aflegden, over de kapiteins en passagiers die ze in zee wierpen, over de vissers, strandjutters en havenbeambten die ze vonden en over de brieven die zij Neumayer als antwoord stuurden.
187 pages, Kindle Edition
Published April 18, 2024
1 person is currently reading
19 people want to read
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 4 of 4 reviews
October 3, 2024
Een interessant boek over een vergeten aspect van Victoriaanse wetenschap : het gebruik van overboord gegooide flessen (met boodschap erin) om de oceaanstromingen te bestuderen. De pionier van deze methode was een zekere Neumayer, Duitse aardrijkskundige en ontdekkingsreiziger.
Ieder hoofdstuk in het boek wordt ingeleid door een reproductie van één van Neumayer’s formulieren, netjes ingevuld door de vinder van de flessen en teruggestuurd naar zijn Seewarte Instituut in Hamburg. Er hangt ook meestal een anecdote aan vast: hoe de fles gevonden werd op een strand, hoe die fles in de handen van de dichtstbijzijnde Duitse consul is geraakt, en hoe die dat plichtsgetrouw naar het vaderland heeft opgestuurd. Want we spreken hier over vondsten in Australia, Tasmania, Afrika, Zuid-Amerika, waar het bijlange niet gegarandeerd was dat de Duitstalige (later: meertalige) formulieren zouden begrepen worden. Dit is een interessant voorbeeld van “scientific crowfunding avant la lettre”: men ging ervan uit dat iedereen hetzelfde enthousiasme had voor het vooruitdrijven van de kennis van de aardbol als de geleerden in hun universiteiten en instituten, dat strandjutters en eenzame wandelaars met veel genoegen hun steentje zouden bijdragen voor een beter begrip van de oceaan.
De auteur van dit boek is professor van literatuur, niet van wetenschapsgeschiedenis, en op het einde van het boek was ik eigenlijk niet veel wijzer voor wat betreft de vraag die me oorspronkelijk tot het boek had aangetrokken: hoe heeft dat flessenpostexperiment eigenlijk tot inzichten geleid over de oceaan? De opbrengst van die experiment was zeer laag- slechts een zeer klein percentage van de flessen vond zijn weg naar Hamburg terug – en rare observaties zoals het feit dat twee flessen, op hetzelfde moment overboord gegooid van hetzelfde schip, aan twee verschillende kanten van de aardbol aandobberden, moeten het trekken van concrete besluiten toch wel zeer moeilijk gemaakt hebben.
Gelukkig bracht de auteur andere troeven in het spel. Hij heeft zeer grondig onderzoek gevoerd, niet alleen in de Duitse archieven, maar ook in Australische kranten, schipvaartsberichten en gelijkaardige bronnen. Zoals men van iemand met een literaire achtergrond zou verwachten, kent hij de literatuur over flessenpost (in de meer romantische zin, als noodkreet van schipbreukelingen) op zijn duimpje. Wat hebben Jules Verne, Charles Dickens, Edgar Allan Poe, Bertold Brecht, Hans Christian Andersen en Wilkie Collins met elkaar gemeen? Ze hebben allemaal een roman of verhaal geschreven waarin flessenpost een rol speelde.
Hier vindt de auteur zijn element: hij beschrijft hoe de flessenpost oorspronkelijk werd beschouwd als vehikel voor de laatste boodschappen van wanhopige passagiers op een zinkend schip (en hij geeft een paar voorbeelden), en hoe dit tot de romantische verbeelding sprak. Neumayer’s inspiratie was het omtoveren van dit zeldzaam fait divers tot een techniek voor systematische studie van de oceaan. Het is geen toeval dat de tweede helft van de 19e eeuw de periode was waarin wereldwijd transport en communicatie met reuzenstappen vooruit ging (een van de themas van de boeken van Jules Verne, trouwens). De auteur merkt terecht op dat flessenpost enkel kan functioneren als er ook “gewone” post is. Anders gezegd: er moet een manier bestaan om een flesseboodschap vanuit de Karaiben naar Hamburg terug te sturen -zoniet heeft het experiment geen zin. Dit was ook de periode waarin de oceaan niet enkel een oppervlakte was om van punt A naar punt B te geraken, maar zelf ook beschouwd werd als een onderwerp voor studie.
Ik wil een verrukkelijk voorbeeld van ironie van het lot vermelden. Op een bepaald ogenblik verscheen er een eilandje “Tabor” (alias St Marie Therese) op de kaarten, en voorbijvoerende schepers keken er vergeefs naar uit. Wat bleek later? Dat een zekere Kapitein Taber, walvisvaarder uit Massachusetts, daar ooit “breaches” had genoteerd (walvissen die uit het wateroppervlak opduiken). Dat werd verkeerd gelezen of geinterpreteerd als “breakers” (golven die de nabijheid van vasteland aanduiden) en zo, via een paar sprongetjes van de aardrijkskundige inbeelding, werd er een volledig imaginair eilandje op de kaart aangetekend.
Al in al, een boek dat zowel verrijkend is (over een vergeten aspect van wetenschapsgeschiedenis) als charmant (over de romantiek en de tragedies van de mysterieuze oceaan).
Ieder hoofdstuk in het boek wordt ingeleid door een reproductie van één van Neumayer’s formulieren, netjes ingevuld door de vinder van de flessen en teruggestuurd naar zijn Seewarte Instituut in Hamburg. Er hangt ook meestal een anecdote aan vast: hoe de fles gevonden werd op een strand, hoe die fles in de handen van de dichtstbijzijnde Duitse consul is geraakt, en hoe die dat plichtsgetrouw naar het vaderland heeft opgestuurd. Want we spreken hier over vondsten in Australia, Tasmania, Afrika, Zuid-Amerika, waar het bijlange niet gegarandeerd was dat de Duitstalige (later: meertalige) formulieren zouden begrepen worden. Dit is een interessant voorbeeld van “scientific crowfunding avant la lettre”: men ging ervan uit dat iedereen hetzelfde enthousiasme had voor het vooruitdrijven van de kennis van de aardbol als de geleerden in hun universiteiten en instituten, dat strandjutters en eenzame wandelaars met veel genoegen hun steentje zouden bijdragen voor een beter begrip van de oceaan.
De auteur van dit boek is professor van literatuur, niet van wetenschapsgeschiedenis, en op het einde van het boek was ik eigenlijk niet veel wijzer voor wat betreft de vraag die me oorspronkelijk tot het boek had aangetrokken: hoe heeft dat flessenpostexperiment eigenlijk tot inzichten geleid over de oceaan? De opbrengst van die experiment was zeer laag- slechts een zeer klein percentage van de flessen vond zijn weg naar Hamburg terug – en rare observaties zoals het feit dat twee flessen, op hetzelfde moment overboord gegooid van hetzelfde schip, aan twee verschillende kanten van de aardbol aandobberden, moeten het trekken van concrete besluiten toch wel zeer moeilijk gemaakt hebben.
Gelukkig bracht de auteur andere troeven in het spel. Hij heeft zeer grondig onderzoek gevoerd, niet alleen in de Duitse archieven, maar ook in Australische kranten, schipvaartsberichten en gelijkaardige bronnen. Zoals men van iemand met een literaire achtergrond zou verwachten, kent hij de literatuur over flessenpost (in de meer romantische zin, als noodkreet van schipbreukelingen) op zijn duimpje. Wat hebben Jules Verne, Charles Dickens, Edgar Allan Poe, Bertold Brecht, Hans Christian Andersen en Wilkie Collins met elkaar gemeen? Ze hebben allemaal een roman of verhaal geschreven waarin flessenpost een rol speelde.
Hier vindt de auteur zijn element: hij beschrijft hoe de flessenpost oorspronkelijk werd beschouwd als vehikel voor de laatste boodschappen van wanhopige passagiers op een zinkend schip (en hij geeft een paar voorbeelden), en hoe dit tot de romantische verbeelding sprak. Neumayer’s inspiratie was het omtoveren van dit zeldzaam fait divers tot een techniek voor systematische studie van de oceaan. Het is geen toeval dat de tweede helft van de 19e eeuw de periode was waarin wereldwijd transport en communicatie met reuzenstappen vooruit ging (een van de themas van de boeken van Jules Verne, trouwens). De auteur merkt terecht op dat flessenpost enkel kan functioneren als er ook “gewone” post is. Anders gezegd: er moet een manier bestaan om een flesseboodschap vanuit de Karaiben naar Hamburg terug te sturen -zoniet heeft het experiment geen zin. Dit was ook de periode waarin de oceaan niet enkel een oppervlakte was om van punt A naar punt B te geraken, maar zelf ook beschouwd werd als een onderwerp voor studie.
Ik wil een verrukkelijk voorbeeld van ironie van het lot vermelden. Op een bepaald ogenblik verscheen er een eilandje “Tabor” (alias St Marie Therese) op de kaarten, en voorbijvoerende schepers keken er vergeefs naar uit. Wat bleek later? Dat een zekere Kapitein Taber, walvisvaarder uit Massachusetts, daar ooit “breaches” had genoteerd (walvissen die uit het wateroppervlak opduiken). Dat werd verkeerd gelezen of geinterpreteerd als “breakers” (golven die de nabijheid van vasteland aanduiden) en zo, via een paar sprongetjes van de aardrijkskundige inbeelding, werd er een volledig imaginair eilandje op de kaart aangetekend.
Al in al, een boek dat zowel verrijkend is (over een vergeten aspect van wetenschapsgeschiedenis) als charmant (over de romantiek en de tragedies van de mysterieuze oceaan).
May 30, 2024
Wie is er nu niet geïnteresseerd in de boodschap die een aangespoelde fles op het strand kan brengen?
Ik alvast wel. Daarom las ik dit boek. Nu ben ik meester in de geschiedenis van de flessenpost.
Dit boek handelt voornamelijk over de verzameling van Georg Neumayer, een fysicus en poolonderzoeker. Hij had een boek met een 600-tal boodschappen uit flessen.
Deze man was verbonden aan het Duits maritiem instituut, en ijverde ervoor om flessenpost wetenschappelijker te maken.
Dat deed hij door formulieren mee te geven aan zeelui waarin de lengte- en breedtegraad bij het uitwerpen van de fles moet genoteerd worden, en eveneens door de vinder moet worden ingevuld en teruggestuurd naar Duitsland.
Uiteraard is het probleem hiermee dat je soms niet weet welke reis de flessenpost precies heeft ondernemen, en het vinden van twee op hetzelfde moment uitgeworpen flessen op verschillende continenten maakte de zaken er niet makkelijker op.
Ook gaat het over de wonderbaarlijke verhalen van Jules Verne en Hans Christian Andersen die te maken hebben met het mysterie van flessenpost.
Dit is best een interessant boek, maar ondanks sommige leuke weetjes, is het toch ietwat droge lectuur.
Ik alvast wel. Daarom las ik dit boek. Nu ben ik meester in de geschiedenis van de flessenpost.
Dit boek handelt voornamelijk over de verzameling van Georg Neumayer, een fysicus en poolonderzoeker. Hij had een boek met een 600-tal boodschappen uit flessen.
Deze man was verbonden aan het Duits maritiem instituut, en ijverde ervoor om flessenpost wetenschappelijker te maken.
Dat deed hij door formulieren mee te geven aan zeelui waarin de lengte- en breedtegraad bij het uitwerpen van de fles moet genoteerd worden, en eveneens door de vinder moet worden ingevuld en teruggestuurd naar Duitsland.
Uiteraard is het probleem hiermee dat je soms niet weet welke reis de flessenpost precies heeft ondernemen, en het vinden van twee op hetzelfde moment uitgeworpen flessen op verschillende continenten maakte de zaken er niet makkelijker op.
Ook gaat het over de wonderbaarlijke verhalen van Jules Verne en Hans Christian Andersen die te maken hebben met het mysterie van flessenpost.
Dit is best een interessant boek, maar ondanks sommige leuke weetjes, is het toch ietwat droge lectuur.
September 11, 2024
Niet uitgelezen - zelfs voor een non-fictie boek zit er te weinig rode draad in voor mij.
November 14, 2024
Lollige afwisselende lectuur
Displaying 1 - 4 of 4 reviews