Edebiyatta Spinoza Hayati herhangi bir seye inanarak anlamlandiranlar, onunla akip giderken, ozgur olduklarini dusunurler. Ondan bir anlam bulamayanlarsa Zorunluluk'un pencesine dustuklerine inanirlar. Bunlar icin iki yol Umitsizce isyan etmek ya da bilgenin ozerkligini secmek. Spinoza dusuncesi Zorunluluk icinde Ozgurluk arayisiyla sanata ve ozellikle edebiyata genis kapilar BORGES, BUCHNER, CALVINO, CANETTI, CORTAZAR, FLAUBERT, GOETHE, HOLDERLIN, MILLER, MURDOCH, TOLSTOY, TOURNIER, UNAMUNO ve digerleri... Sisler ardindaki bir Spinoza dusuncesini farkli yollardan izlerler. Ama onun ozgurlestirici bir dusunce oldugunda birlesirler. Cunku Spinoza onlara hep su can alici soruyu Neden insanlar, sanki ozgurluklerinin ardindaymiscasina, hirsla kolelige dogru kosarlar? Icinde bulundugu topluluga, onun kurallarina, degerlerine koru korune boyun egmektense elestirel gozle bakabilen, akli ve bedeni hareketsizlestiren baglari koparabilen her insan Spinoza'da, Spinoza'yi olmasa bile, kendini bulacaktir. Zenginlik, Guc, Un isteginden ve tum Tutkular'indan uzaklasarak...