''Εκεί που καίνε βιβλία,μετά θα καίνε καί ανθρώπους'' αυτή η μικρή φράση που κοσμεί το εξώφυλλο του νέου βιβλίου,''Το τέρας μέσα τους'',της συγγραφέως Κανής Καραβά σε συνδυασμό με το νόημα (το οποίο είναι σαφέστατο καί θα σας μιλήσω στη συνέχεια) του τίτλου,που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Κέδρος,έρχεται να αποδώσει στο μέγιστο βαθμό την κτηνωδία καί όλον τον όλεθρο που έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου πολέμου με θύματα,όχι μόνο το σώματα των ανθρώπων,αλλά καί τις ψυχές τους. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερο μυθιστόρημα που παντρεύει την ιστορία με το αστυνομικό νουάρ που καλύπτει με ένα ομιχλώδες πέπλο μυστηρίου όλη την υπόθεση. Μία υπόθεση όπου ο θάνατος αντιπαρατίθεται με τον έρωτα καί η ελπίδα με την φρίκη αποδεικνύοντας για ακόμη μία φορά το πόσο τραγικά παιχνίδια παίζουν εις βάρος των ανθρώπων η ζωή καί η μοίρα...
Η συγγραφέας εύστοχα -κατ'εμέ- επιλέγει ως τίτλο του βιβλίου της την φράση ''Το τέρας μέσα τους''. Άν το καλοσκεφτούμε,ίσως μέσα στις ψυχές όλων μας να κατοικεί ένα τέρας,που καιροφυλακτεί την κατάλληλη στιγμή καί μία αφορμή να χιμήξει καί να κατασπαράξει ό,τι σταθεί μπροστά στο διάβα του. Άλλα θα μείνουν για πάντα ''κοιμισμένα'' κι άλλα θα ενεργοποιηθούν ταχύτατα. Έχουμε να κάνουμε με ένα αόρατο τέρας που το μίσος,ο ρατσισμός,η μισαλλοδοξία κι άλλα αρνητικά συναισθήματα,κατά κόρον επίκτητα καί μεταλαμπαδευμένα από τους γύρω μας,είναι η κύρια τροφή του που ακόμη καί σε μικρές,μα καθημερινές,δόσεις το δυναμώνει με ολέθρια πάντα αποτελέσματα.... Ποιο,όμως,το όπλο μας απέναντί του σε αυτήν την άνιση καί επίπονη μάχη; Εγώ θεωρώ -μπορεί να είμαι σωστή,μπορεί καί λάθος- πως δεν είναι ανίκητο. Εμείς το κάνουμε να φαντάζει ως τέτοιο. Άν δεν του αφήσουμε ελεύθερο χώρο να εισχωρήσει καί να αναπτυχθεί βγάζοντας γερές ρίζες στην ψυχή καί στο μυαλό των ανθρώπων,μπορούμε να καταφέρουμε να το νικήσουμε καί να το εξαλείψουμε παντελώς. Ξέρω πως μπορεί να φαντάζει ακατόρθωτο,αλλά όλοι κι όλες μαζί έχοντας ως στόχο αυτό,δυνάμεθα να το πραγματοποιήσουμε. Ναι,θα βρούμε εμπόδια,αλλά να θυμάστε πως τίποτα δεν δύναται να μας σταματήσει...
"Ο Βίγκο Μπέργκερ,αξιωματικός της γερμανικής αντικατασκοπείας,κάνει μια αναπάντεχη γνωριμία σε ένα λεηλατημένο εβραϊκό σπίτι την επομένη της Νύχτας των Κρυστάλλων και μπλέκει σε μια περιπέτεια που θα τον φέρει αντιμέτωπο με πραγματικούς και φανταστικούς εχθρούς στο κοσμοπολίτικο Βερολίνο του 1938. Η αναπόδραστη υπαρξιακή μοναξιά του και η εσωτερική μάχη με τα φαντάσματά του θα βρουν διέξοδο τη στιγμή που ο δρόμος του θα διασταυρωθεί με τον δρόμο μιας νεαρής Ελληνίδας που σπουδάζει στο Παρίσι. Μπλεγμένοι σε μια παράξενη ιστορία που εγκυμονεί κινδύνους για τη ζωή τους,θα οδηγηθούν σε περιπέτειες με απρόβλεπτη έκβαση,χωρίς νικητές και ηττημένους,καθώς τίποτα δεν είναι έτσι όπως φαίνεται. Με φόντο το παγωμένο Βερολίνο,όπου χιλιάδες πράκτορες κυκλοφορούν παριστάνοντας τους ευυπόληπτους πολίτες,εκεί που η ζωή έχει μηδενική αξία,η συγγραφέας,σκάβοντας βαθιά στη συνείδηση των ηρώων,συνθέτει την εικόνα της εποχής ζωντανεύοντας συγχρόνως μια πρωτεύουσα, μήτρα και λίκνο του ναζισμού. Σε μια κοινωνία όπου η συλλογική ευθύνη μοιάζει να αφορά τρίτους και η ατομική ταυτίζεται με ένα φασματικό τέρας που καταβροχθίζει τα πεπρωμένα και τα λάθη της,όλοι μοιάζουν ένοχοι και όλοι αθώοι." (Περίληψη οπισθοφύλλου)
Η συγγραφέας κάνει ένα νοερό ταξίδι πίσω στο παρελθόν καί πιο συγκεκριμένα σε μία από τις πιο μαύρες καί σκοτεινές περιόδους της νεότερης ιστορίας. Μία εποχή όπου το αιματοκύλισμα,ο φόβος καί οι ανείπωτες τραγωδίες διαδέχονταν το ένα το άλλο με ταχύτατους ρυθμούς,αδιαφορώντας αν πίσω άφηναν ερείπια,όχι μόνο υλικά καί οικονομικά,μα κυρίως ανθρώπινα. Βάζει τα πρόσωπα της πλοκής να έρθουν αντιμέτωποι/ες με επώδυνες αποφάσεις,να κάνουν πράγματα που σε αντίθετη περίπτωση δεν θα έκαναν καί εντέλει,να θυσιάσουν ακόμη κι ένα κομμάτι της ψυχής τους,επιτρέποντας στο τέρας μέσα τους να τους/τις κατασπαράξει. Ερχόμενοι/ες εμείς οι αναγνώστες/στριες κοντά σε αυτά τα πρόσωπα,τα οποία τα διακρίνει μία αληθοφάνεια που αποδεικνύει τα ανθρώπινα πάθη τους,θα αναρωτηθούμε αν,άραγε,ο πόλεμος μπορεί να δικαιολογήσει τα πάντα. Φυσικά καί όχι! Αυτό,άλλωστε,είναι ένα από τα παράλογά του...
Η αγωνία,το σασπένς καί τα πληθώρα συναισθήματα κάνουν δειλά-δειλά την εμφάνισή τους από τις πρώτες σελίδες του βιβλίου. Κατά την άποψή μου,η συγγραφέας εσκεμμένα εντείνει την ένταση καθώς βαδίζουμε όλο καί πιο βαθειά στην πλοκή. Για να είμαι ειλικρινής,από την μέση του βιβλίου καί έπειτα ένιωθα μία μεγαλύτερη έξαψη για το που θα οδηγούμασταν καί κορυφώθηκε στις τελευταίες τριάντα σελίδες. Βέβαια,αυτό είναι ειδωμένο από την καθαρά υποκειμενική μου ματιά. Κατά τ'άλλα,μιλάμε για ένα αρκετά καλογραμμένο βιβλίο με ουσία. Κρατήστε αυτό που σας λέω. Η συγγραφέας δεν γράφει απλά για να γεμίσει τις λευκές σελίδες ενός μυθιστορήματος. Αναδεικνύει την ασχήμια του πολέμου με τον αντιπολεμικό του χαρακτήρα καί την έννοια του ανθρώπου καί των διαπροσωπικών σχέσεων μέσα σε αυτήν τη δίνη. Η αγάπη καί η ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο θα είναι πάντα στο πλάι μας καί θα φωτίζουν τα σκοτάδια των ημερών.
Αθήνα και Βερολίνο στα 1938 είναι το χωροχρονικό κάδρο στο οποίο εκτυλίσσεται η νέα ιστορία της Κάνη Καραβά «Το τέρας μέσα τους» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος. Πρόκειται για ένα νουάρ μυθιστόρημα, από το οποίο δε λείπει ο έρωτας, ο πόλεμος, αλλά και η ελπίδα…
Ένα ιδιαίτερα ατμοσφαιρικό μυθιστόρημα σε τόνους αστυνομικού νουάρ καταθέτει η δημοσιογράφος και συγγραφέας Κανή Καραβά από τη Δράμα, το οποίο εκτυλίσσεται στην Αθήνα και το Βερολίνο τα έτη πριν από το ξέσπασμα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.
Η ιδιαιτερότητά του έγκειται στο γεγονός ότι δεν υπάρχει κάποιος φόνος προς εξιχνίαση, αλλά αντίθετα μία μυστηριώδης εξαφάνιση και μία εξίσου αινιγματική εύρεση μίας γυναίκας, θύματος του ναζιστικού πογκρόμ της Νύχτας των Κρυστάλλων, τον Νοέμβριο του 1938. Δεν πρόκειται, επομένως, για αμιγώς αστυνομικό μυθιστόρημα. ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ 7 βιβλία για το Πάσχα 2022, επιμέλεια Τέσυ Μπάιλα Βαδίζω με τους άλλους, συμπάσχω, γίνομαι Εγώ
Κεντρικός ήρωας είναι ο αξιωματικός της γερμανικής αντικατασκοπείας, ο Βίγκο Μπέργκερ και η Ελληνίδα Κασσάνδρα, η κόρη του αστυνομικού διοικητή στην Αθήνα Δημήτρη Μαρινάκη. Η Κασσάνδρα θα βρεθεί στο Βερολίνο στις παραμονές του πολέμου και ο Μπέργκερ θα είναι αυτός που θα την βοηθήσει να επιστρέψει σώα στην πατρίδα της, όταν αυτή θα βρίσκεται όμως υπό γερμανική πλέον κατοχή.
Αξίζει στο βιβλίο η έξοχη παρουσίαση της καθημερινής ζωής στο Βερολίνο στο λυκαυγές του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, όταν η πόλη βρίσκεται υπό την εξουσία των ναζί. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι πολλοί αξιωματικοί των ναζί, ιδιαίτερα τα μέλη της Αμπβέρ, της γερμανικής υπηρεσίας αντικατασκοπείας, δεν ήταν ιδιαίτερα πιστοί στον Χίτλερ, τον οποίο μάλιστα, απεχθάνονταν πολλές φορές, όπως ο επικεφαλής της υπηρεσίας και προϊστάμενος του Βίγκο, Βίλχελμ φον Κανάρις. Πολλοί από αυτούς τέθηκαν στην υπηρεσία των ναζί όχι επειδή το ήθελαν και επειδή συμμερίζονταν τις ρατσιστικές και φυλετικές αντιλήψεις τους, αλλά επειδή δεν μπορούσαν να κάνουν αλλιώς.
Μέσα από τις νυχτερινές περιπλανήσεις του Βίγκο και τις γνωριμίες του με τις διάφορες “πεταλούδες της νύχτας”, ο αναγνώστης σχηματίζει μία πολύ καλή εικόνα για το Βερολίνο του Χίτλερ και την καθημερινότητα των απλών πολιτών, τον ψυχισμό και τους φόβους τους.
Η συγγραφέας εμπλουτίζει με χρήσιμες υποσημειώσεις το κείμενό της, το οποίο περιέχει εξάλλου και αρκετές ιστορικές πληροφορίες για τους ναζί και τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Από την Αθήνα των τελευταίων δεκαετιών του ’30 στο Βερολίνο της ίδιας εποχής και πάλι πίσω στην Αθήνα της Κατοχής, η Κανή Καραβά αναπαριστά γλαφυρά το προπολεμικό και το πολεμικό κλίμα της εποχής, αποδεικνύοντας ότι όλοι οι άνθρωποι εκείνη την εποχή έκρυβαν τελικά ένα “τέρας” μέσα τους, το οποίο περίμενε απλά τις κατάλληλες περιστάσεις προκειμένου να ανέλθει στην επιφάνεια.
Όσο για τον υπότιτλο που συνοδεύει το βιβλίο “εκεί που καίνε βιβλία, μετά θα καίνε και ανθρώπους“, τη ρήση του Χάινριχ Χάινε αποδεικνύεται πέρα ως πέρα αληθινός και δίνει εξαρχής το στίγμα του πονήματος της Καραβά. Αναδημοσίευση από το Literature
Διάβασα με αμείωτο ενδιαφέρον το βιβλίο της Πόπης Καραβά "Το τέρας μέσα τους". Η ιστορία ξεκινά από την Αθήνα, μεταφέρεται στη Γαλλία, διαδραματίζεται κυρίως στη Γερμανία του 1938 και κάνοντας κύκλο, τελειώνει στην Ελλάδα. Τα ιστορικά στοιχεία για την άνοδο του ναζισμού, με λεπτομέρειες άγνωστες στο ευρύ κοινό, ισορροπούν με την αγωνιώδη ιστορία αγάπης, κατασκοπείας και αντικατασκοπείας και συνθέτουν ένα συναρπαστικό ανάγνωσμα. Το ενδιαφέρον για την τύχη των ηρώων και για την έκβαση των υποθέσεών τους ξεκινάει από τις πρώτες σελίδες, πράγμα που κορυφώνει την περιέργεια για τη συνέχεια της ιστορίας. Το μυθιστόρημα έχει σφιχτή και καλοδουλεμένη πλοκή. Ο ήρωας του βιβλίου, ο Βίγκο Μπέργκερ, αξιωματικός της γερμανικής αντικατασκοπείας βρίσκεται σε ηθικό δίλημμα, μία εσωτερική μάχη ανάμεσα στις πεποιθήσεις του και στο καθήκον του προς την υπηρεσία του. Η συγγραφέας δίνει καταπληκτικές περιγραφές και ιστορικά στοιχεία του Βερολίνου κυρίως -και κατά δεύτερον του Παρισιού-, καθώς και της ατμόσφαιρας που επικρατούσε κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου πολέμου. Αξιοσημείωτο στοιχείο του κειμένου είναι η διαχρονικότητα των καταστάσεων που ιστορούνται, η ταύτιση, η επίγνωση, ο φόβος ότι η φρίκη μπορεί να επαναληφθεί και η ελπίδα ότι ο άνθρωπος ωριμάζει και υποκλίνεται στη μοναδικότητα της ζωής.