สิ่งที่ข้าพเจ้าพบเห็น

by พูนพิศมัย ดิศกุล

สิ่งที่ข้าพเจ้าพบเห็น ฉบับรวมเล่มนี้ นำมาจาก สิ่งที่ข้าพเจ้าพบเห็น 2 เล่ม ที่สำนักพิมพ์มติชน เคยพิมพ์ไปแล้ว ครั้งนี้พิเศษนำ 2 เล่ม นั้นมารวมเป็นเล่มเดียวกัน ซึ่งเป็นหนังสือที่ได้รับความนิยมเป็นอย่างสูง เพราะเป็นบันทึกของเจ้านายพระองค์หนึ่งที่อยู่ในเหตุการณ์ทั้งก่อนและหลังในช่วงเปลี่ยนแปลงการปกครอง 2475 ซึ่งหาอ่านไม่ได้ในเอกสารประวัติศาสตร์เล่มอื่น ๆ เพราะทำให้เห็นภาพทางฟากฝั่งเจ้านายว่าจะต้องเผชิญอะไรบ้างในช่วงเปลี่ยนแปลงการปกครอง เห็นภาพไม่วางไว้ใจกันระหว่างคณะราษฎรกับกลุ่มเจ้า

Genres: History

463 pages, Hardcover

First published November 1, 2000

About the author

หม่อมเจ้าพูนพิศมัย ดิศกุล (ท่านหญิงพูน) เป็นพระธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ประสูติแต่หม่อมเฉื่อย ดิศกุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม ยมาภัย) เมื่อวันที่ 17 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2438 ที่วังสามยอด เชิงสะพานดำรงสถิตย์ ได้ทรงศึกษาภาษาไทยชั้นต้นกับคุณหญิงวิทยาปรีชามาตย์ (อ่อง) และข้าราชการผู้ทรงคุณวุฒิอีกบางท่าน และทรงศึกษาภาษาอังกฤษ และภาษาฝรั่งเศสกับครูสตรีชาวต่างประเทศเจ้าของภาษานั้น ๆ นอกจากทรงศึกษาความรู้รอบตัวจากพระบิดา และจากสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์แล้ว ยังทรงศึกษาวิชาสำหรับกุลสตรีจากสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้านิภานภดล วิมลประภาวดี กรมขุนอู่ทองเขตขัตติยนารีด้วย

แหล่่งที่มา: Wikipedia

Reviews

[Thanawat · Rating 4 out of 5]

ทั้งลึก และ real
เป็นบันทึกความทรงจำ (memoir) ที่ทรงคุณค่าจริงๆ

บันทึกความทรงจำนี้ บันทึกความทรงจำของผู้เขียนถึงยุคสมัยที่มีการ “อภิวัฒน์สยาม พศ 2475” ซึ่งผู้เขียนนั้นเป็นเชื้อพระวงศ์

เล่าปูพื้นฐานตั้งแต่ช่วงที่รัชกาลที่ 7 กำลังจะเสด็จครองราชย์ฯ, ช่วงที่เกิดการอภิวัฒน์ฯ, ช่วงกบฎบวรเดช จนปิดท้ายในตอนที่พระยาดำรงฯ สิ้นพระชนม์ในยุคจอมพล ป.

แน่นอนว่าผู้เขียนเป็น “เจ้า” ดังนั้น ผู้อ่านจะได้อ่านผ่านเลนส์ของความเป็น “เจ้า”
ซึ่งจะได้กลิ่นอายของความคิดเชิง “ปฏิปักษ์ปฏิวัติ (counter revolution)” อยู่ไม่น้อย

มันสนุกที่เรื่องลึกๆ ในวัง ที่ผู้เขียนและเหล่าเชื้อพระวงศ์ประสบพบเจอ จนเล่าออกมาเหมือนเป็น gossips นี่แหละ ซึ่งขอบอกตามตรงว่าสำนวนของพระองค์ ทรงเขียนได้มันส์พะยะค่ะ
และอย่าลืมว่าเสด็จพ่อของผู้เขียนคือกรมพระยาดำรงราชาณุภาพ ผู้ซึ่งเป็นราชวงศ์พระองค์สำคัญของยุคสมัย ดังนั้น จึงมีเรื่องราว และผู้คนสำคัญๆ ร่วมสมัยรายล้อมเสมอ

อ่านด้วยใจเป็นกลาง มันจะได้อรรถรส ได้รู้มุมมองของ “เจ้า” อย่างผู้เขียนและพระยาดำรงฯ ที่มีต่อการปฏิวัติ และสถาบันกษัตริย์มาก

บันทึกนี้ เป็นหนังสือกึ่งๆ วิชาการ ที่อ่านง่าย อ่านเพลิน
แม้จะต้องเผชิญกับคำราชาศัพท์มโหฬาร ผสมผสานไปกับสำนวนที่ค่อนสมัยใหม่ ปะปนไปกับภาษาอังกฤษที่มีทับศัพท์บ้าง รวมๆ กันไป แต่ก็ไม่ได้เป็นอุปสรรคในการอ่านนัก
เห็นบุคลิกของผู้เขียนผ่านสำนวนในบันทึกนี้

[ดินสอ สีไม้ · Rating 3 out of 5]

เป็นอีกหนึ่งบันทึกเหตุการณ์การเปลี่ยนแปลงการปกครองในมุมมองที่เราไม่เคยคุ้น
เป็นการเปิดโลกทัศน์อีกด้านหนึ่งของผู้อ่าน
มีข้อน่าเสียดายอยู่นิดเดียวตรงที่
การตัดทอนชื่อและพระนามของผู้ที่เกี่ยวข้อในเหตุการณ์ต่างๆ
ทำให้อรรถรสของเนื้อหาลดไปจริงๆ

[Jeab · Rating 5 out of 5]

เป็นการเล่าเรื่องราวประวัติศาสตร์อย่าง​ first hand narrator ในยุคที่บ้านเมืองเกิดการเปลี่ยนแปลง​ ทำให้ได้รับรู้เรื่องราว​ความรู้สึก​ความเห็นของชนชั้นที่ได้รับผลกระทบโดยตรงในอีกแง่มุมนึง​จากผู้ที่อยู่ในฐานะวงในชั้นสูงที่ท่านเมตตาแบ่งปันให้ผู้อ่านได้รับรู้​ หนังสือเล่มนี้ต่างจากแบบเรียนประวัติศาสตร์เล่มอื่นใด​ที่ทำการรวบรวมข้อมูลหลักฐานจากแหล่งต่างๆ​โดยบุคคล​ที่สาม​ เป็นเหมือนบันทึกจากความทรงจำ​ที่ท่านหญิงถ่ายทอดได้อย่างไม่มีที่ติ​แม้ว่าจะมีความไม่ลื่นไหลในการอ่านไปบ้างจากการเขียนแบบเก่า​ และการถอดคำภาษาต่างประเทศ​ แต่การที่ท่านหญิงถ่ายทอดเนื้อหาครบถ้วน​ กินใจ​ ตรงไปตรงมา​ ไม่มีปิดบังอย่างนี้ ทำให้ภาพประวัติศาสตร์การเมืองยุคนั้นสมบูรณ์มากขึ้น​ หากไม่ใช่คนชั้นสูงเขียน​เราคงจะไม่ได้รู้เรื่องราวที่เกิดขึ้นจริงๆ​ และคงยังเข้าใจอะไรผิดๆแบบคิดไปเองอยู่

[Terdsak Jaidee · Rating 3 out of 5]

อ้างอิงประวัติศาสตร์ช่วงเปลี่ยนแปลงการปกครอง จนถึงช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง แต่มองในฐานะฝ่ายที่สูญเสียอำนาจ

[Eric · Rating 3 out of 5]

หนังสือเล่มนี้จะเป็นจักรวาลคู่ขนานกับ”อยากลืมกลับจำ”ซึ่งซื้อพร้อมกันกับเล่มนี้ เป็นหนังสือที่เล่าเรื่องราวเกี่ยวกับช่วงก่อนและหลังพ.ศ.2475ผ่านบันทึกของม.จ.พูนพิศมัย ดิศกุล เหมาะสำหรับผู้ที่สนใจประวัติศาตร์บ้านเมืองสมัยนั้นแบบอ่านได้เพลินๆ

[Gift C · Rating 4 out of 5]

เป็นบันทึกความทรงจำม.จ. พูนพิศมัยจากช่วงหลังของยุคสมบูรณาญาสิทธิราชย์ ไปสู่การเปลี่ยนแปลงการปกครอง 2475 และจบลงที่หลังสงครามโลกครั้งที่สอง โดยสำนวนการเขียนของผู้เขียนนั้นอ่านง่ายมากและอ่านสนุก ถ้าในภาษายุคนี้ก็เรียกว่า “เล่าเรื่องได้แซ่บมาก” เสียดายก็แต่การเซ็นเซอร์ชื่อบุคคลต่างๆที่ถูกพาดพิงในหลายๆจุดที่ทำให้การอ่านสะดุดไปเยอะเหมือนกัน

เรามองว่าหนังสือเล่มนี้มีคุณค่าในแง่ทำให้เราสามารถเข้าใจมุมมองของชนชั้นปกครองบางส่วน(specifically กรมพระยาดำรงราชานุภาพและผู้เขียน) ทำให้เห็นภาพค่านิยม moral values การมองโลก และความคิดทางการเมืองของชนชั้นสูงไทย(บางส่วน)นี้ ซึ่งเป็นบุคคลสำคัญในการเมืองไทยยุคสมบูรณาญาสิทธิราชย์

ส่วนตัวแล้วเราไม่ได้ศึกษาประวัติศาสตร์เพื่อจะตัดสินขาวดำ แต่เพื่อทำความเข้าใจมุมมองที่เป็นที่มาของการกระทำและความคิดของคนกลุ่มต่างๆในยุคสมัยนั้น เพื่อพยายามทำความเข้าใจรากความขัดแย้งของการแบ่งขั้วที่ยังส่งผลกระทบสือเนื่องต่อมาในสังคมไทยทุกววันนี้

[Teerasak Vichadee · Rating 5 out of 5]

เนื้อหาดึงมาจากบันทึกของ ม.จ. พูนพิศมัย ดิศกุล ลูกสาวของกรมพระยาดำรงฯ และยังมีอายุรุ่นราวคราวเดียวกับร.7 และเป็นเพื่อนเล่นกัน เนื้อหาทั้งหมดจะผสมกันไปทั้งเรื่องที่มีเอกสารยืนยัน เรื่องที่ผู้เขียนพบเจอเอง รวมทั้งเรื่องที่ผู้เขียนได้ยินได้ฟังมา

โดยเนื้อหาจะเน้นในช่วงตั้งแต่ก่อนที่ร.7จะครองราช จนถึงช่วงสวรรคต ซึ่งจะมีเรื่องซุบซิบนินทามากเป็นพิเศษ แต่ก็ทำให้เราได้เห็นชื่อ และเอกสารที่น่าสนใจหลายๆชิ้น