Αρχαία ελληνική γραμματολογία

Αρχαιογνωσία και αρχαιογλωσσία στη Μέση Εκπαίδευση #2

by Φάνης Ι. Κακριδής, Δ.Ν. Μαρωνίτης (Series Editor)

Η σύνταξη αρχαία ελληνικής γραμματολογίας προορισμένης για το Γυμνάσιο αποτελεί εκπαιδευτική πρόκληση, στον βαθμό μάλιστα που υπόσχεται ανανέωση κριτηρίων και στόχων. Σε αυτή την υπόσχεση ανταποκρίθηκε ο Φάνης Κακριδής και τη μετέφρασε σε συντελεσμένο έργο συντακτικής και συνθετικής αρτιότητας.

Θεμέλιος λίθος της ο πολύμορφος και πολύτροπος λόγος: προφορικός και γραπτός, ακροαματικός και αναγνωστικός, μουσικός και απαγγελλόμενος, ανώνυμος και επώνυμος, λαϊκός και λόγιος, αυθόρμητος και φροντισμένος, αφηγηματικός και δραματικός, συγκινησιακός και στοχαστικός, ευκαιριακός και ανθεκτικός.

Οι πολλαπλές αυτές ταξινομήσεις των ελληνικών γραμμάτων διακρίνονται κάθε φορά σε πρωτεύουσες και δευτερεύουσες, κάθετες και οριζόντιες, συγχρονικές και διαχρονικές, σχηματίζοντας ένα σύνθετο σταυρόλεξο. Προηγείται η ποίηση και έπεται η πεζογραφία, καθώς διαδέχεται η μια εποχή την άλλη: την ομηρική η αρχαϊκή, την αρχαϊκή η κλασική, την κλασική η αλεξανδρινή (άλλως πως: ελληνιστική), την ελληνιστική η ρωμαϊκή. Σε αυτές τις πέντε εποχές διαβαθμίζεται το εγχειρίδιο, εκβάλλοντας στο ευρετήριό του και στο πολύτιμο "Μικρό λεξικό φιλολογικών και αρχαιογνωστικών όρων".

Στα προσόντα της προκείμενης γραμματολογίας εξέχουν δύο τουλάχιστον σπάνιες αρετές. Η μία αφορά στη διαφάνεια με την οποία συντάσσονται στοιχεία των ελληνικών γραμμάτων που συνιστούν συμπληρωματικού τύπου αντιθέσεις (μύθος και λόγος· παράδοση και πρωτοτυπία· συνέχεια, καμπές και τομές· ομοιότητες, παραπομπές και διαφορές· ποιοτικές κορυφώσεις, μεταλλαγές και μεταπτώσεις). Η δεύτερη αρετή: σε κάθε γραμματειακή εποχή αναλογούν σχόλια που αφορούν στις ιστορικές της συνθήκες, στις πολιτικές και κοινωνικές της τάσεις και εντάσεις, στις συγχρονικές διασταυρώσεις γραμμάτων και τεχνών. Έτσι, τα ελληνικά γράμματα δεν απομονώνονται από τα γεγονότα, τα πρόσωπα και τα πράγματα που τα περιβάλλουν και τα διαφωτίζουν, ενώ η αξιολογική διάκρισή τους προκύπτει από τεκμηριωμένες κρίσεις που βασίζονται στη σύγκριση.

Δ. Ν. Μαρωνίτης

324 pages, Paperback

First published December 1, 2006

About the author

Ομηριστής και ομότιλος καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, ο Φάνης Κακρίδης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1933. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και δίδαξε κλασική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Στο συγγραφικό του έργο ασχολείτα με την ιστορία, την ερμηνεία, την κριτική και τη μετάφραση της αρχαίας ελληνικής γραμματείας.

Reviews

[Anastasia Ts. · Rating 4 out of 5]

Ένα βιβλίο βοηθητικό, σε εντάσσει στο ιστορικό πλαίσιο της εποχής δίνοντας παράλληλα τα έργα του κάθε ποιητή, ιστορικού. Ένα καλό βιβλίο για την βιβλιοθήκη κάθε φιλολόγου αλλά και αναγνώστη αρχαίων έργων.
(4.5 αστέρια)

[Μιτς Γιωτίξ · Rating 5 out of 5]

Alright! A bookload of information about what the ancients wrote, their philosophy, their sciences, poetry, theater- all things that can be considered to be part of the "ancient greek culture". It also gives a lot of information about the greek civilisation and its relations with other geographical and political states and how these affected the way the ancients wrote. Plus the friendly or hostile situations between artists and scientists, the differrences between various time periods, religious and other kinds of interference (both positive and negative)... it was awesome although it could get a little bit technical- only a little though!
All in all this is a solid 5/5, if not for any other reason but for its way to give you a lot of nifty clues about a past age without getting boring.

[Vasilis Kanatas · Rating 5 out of 5]

Σύμφωνα με τα λόγια του συγγραφέα αντικείμενο της Γραμματολογίας είναι ο κάθε λόγος, προφορικός ή γραπτός, απλός ή φροντισμένος, έντεχνος ή άτεχνος. Σε αυτό το βιβλίο παρατίθενται όσοι είχαν γραπτή συνεισφορά στον Αρχαίο Ελληνικό λόγο από τον 15ο αιώνα π.Χ. έως το 330 μ.Χ.
Είναι μια αξιόλογη προσπάθεια που κρατά το ενδιαφέρον του αναγνώστη αμείωτο.
Η παράθεση όλων των Αρχαίων λογίων από τον Όμηρο ως τον Πρόκλο είναι πολύ ενδιαφέρουσα και γιατί αναφέρει όλα τα έργα τους και ξεχωρίζει αυτά που έχουν σωθεί.