What do you think?
Rate this book
Als je een meisje bent
Je houdt het niet tegen, groot worden. Maar Maartje Smits wilde het eigenlijk niet. In Als je een meisje bent probeert zij het volwassen worden te vangen door het schimmige gebied tussen kind en vrouw vast te leggen in beelden en bekentenissen. Maar de dichtbundel is tevens een gebruiksaanwijzing voor meisjes (m/v), alsook de definitieve omhelzing en tegelijkertijd het afscheid van het meisje.
- GenresPoetry
48 pages, Paperback
Published November 1, 2015
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 6 of 6 reviews
January 31, 2018
‘voel me een veldje te smal
voor een weiland’
Deze bundel verwoordt heel fijn het tussen-servet-en-tafellakengevoel (love die uitdrukking).
voor een weiland’
Deze bundel verwoordt heel fijn het tussen-servet-en-tafellakengevoel (love die uitdrukking).
October 21, 2016
3.5 ik weet niet helemaal of dit het net wel of net niet is: het voelt soms net iets te makkelijk in onderwerpkeuze, net iets teveel ironie en daardoor afstand. maar wel zo'n soort van boek waarvan je blij bent dat het er überhaupt is (zeker in nederland), met een aantal hele mooie stukken ("ik ontwaak een groenstrook / tussen Autobahn spoorweg / voel me een veldje te smal / voor een weiland").
June 9, 2016
De jongste beatnik
In de jaren vijftig begonnen een aantal Amerikaanse dichters en schrijvers zich in ronkende taal te manifesteren. Allen Ginsberg, Gregory Corso, Jack Kerouac, Lawrence Ferlinghetti en nog wat anderen vormden een vrij hechte gemeenschap. In hun werk speelden ze zeker ook met de vorm zoals grote modernistische voorbeelden als Pound en Joyce, maar doordat ze zo dichtbij de straat bleven ontsnapten ze aan de typische ivoren toren waar deze kunstenaars zich in teruggetrokken. Deze groep werd toen de beats genoemd en later beatniks.
In Nederland was de equivalent ervan de Vijftigers, met Lucebert, Vinkenoog en zo. In Nederland werd in tekst de maatschappij iets meer op een afstand gehouden, maar was er niettemin de oprechte behoefte iets te veranderen. Maartje Smits laat in haar debuut Als je een meisje bent zien dat ze een waardig opvolger is van deze naoorlogse opstandelingen. Haar inzet is niet enkel persoonlijk. Ze is niet bezig met wat ‘poëzie’ is, maar probeert door haar schrijven de wereld te beïnvloeden. Met een specifiek oog voor de mindere kanten van het leven van meisjes.
Zij begint met subtiele gedichten om te tonen waar het om gaat. In een moeder een meisje functioneert de intense binding tussen moeder en dochter als metafoor van de binding tussen meisje en maatschappij. Door het afwisselen van moeder en meisje wordt er een eenvoudig tegenstelling gecreëerd die langzaam ontspoort:
een moeder lacht
het meisje uit
een meisje klampt
een moeder weert
een meisje krimpt
een moeder scheert
een meisje weg
In de gedichten die volgen laat Maartje Smits in allerlei tinten het straatrumoer door haar woorden wandelen. De onvrede van de dichter met de geschetste situatie laat zich spaarzaam zien:
wij zoeken een halfmeisje dat niet lekt
een kind dat zich inhoudt
- borsten
- botsen
forenzen die dagelijks schuren
wij bietsen een meisje (m/v)
van hard fruit
dat maar niet kan wennen
aan de omvang van die beesten
(uit Halfmeisje)
De ‘wij’ in deze verzen is De Maatschappij die van meisjes eist te voldoen aan een ideaal. In het volgende gedicht, stil schaduw schip, is er sprake van een kanteling. Ik ben geneigd dit te lezen als de bewustwording van de dichter. Er kan niet aan die eis worden voldaan:
de keuze is gemaakt, maar nog niet
gesproken, alles verwacht, het
klapt, kantelen, alles
maar nu nog niet
je zweeft
Er is aarzeling, er is beweging en een te proeven angst voor verandering. Waar het ook alle sporen van draagt is de berekenende instelling van iemand die haar kansen afwacht.
Smits verzet zich door in tongen te spreken. Het samenvallen van verschillende talen is bij haar een zoektocht naar eenheid. In het eigenlijke kantelpunt van de bundel, Mijn benen, probeert ze voorbij de maatschappelijke eisen te reiken:
Mijn benen
ik möchte een vrouwship
zijn shallow schouwdek weze
een beetje bitse lust objection
met dikke dije
dikes off all men deck
deilig zandspuiters dijen die
alles af teren, teder gegen
genegenheid halten
ik wil dijen die faul
behouwen en durven te tonen
see du siegst
minne Seekontainer legs
siegst minne peal d'orange
cellulite royal 't squirt
lauwe theeslib in mijn lui deinen dans lui
weil toe kies mal du weint
mijn zwaar natte benen voorbij
Natuurlijk is dat al eens eerder gedaan, de taal laten ontsporen. De woorden die zij schrijft, de beelden die zij oproept, ze zijn niet noodzakelijk ‘nieuw’, maar dit zijn de woorden die nodig zijn om vrijheid te bereiken. Het gaat niet om een ontregeling van de zintuigen of om orakelen. Het gaat erom heersende normen te ontwortelen door de taal aan te vallen. Laat alle buitensporige eisen aan vrouwen vallen, net zo goed als aan mannen. Vier de vrijheid in vrije woordassociatie, in het Babylonische plezier van de grenzen opheffen
Het is mooi dat we hier een dichter hebben die niet monomaan voor het gekke of afwijkende gaat. Ze laat eerder een zoektocht zien. Het is geen perfecte bundel, maar niemand zou dat moeten willen van een debuut. Het schuurt en wrikt van de ideeën en de dichter heeft er overduidelijk plezier in hoe de woorden en beelden tot haar komen. Als heldere bloemen in de nacht ontspringen ze aan haar verbeelding en herscheppen de wereld in een nachtmerrieachtige spiegel. Van deze opstand tegen de gevestigde waarden hoop ik alleen maar dat ze in de volgende bundels nog harder en vuriger zal worden gevochten. Maartje Smits is stoer en avontuurlijk met een hang naar relevante maatschappijkritiek.
Toevallig weet ik dat Maartje Smits nauwe contacten onderhoudt met Maarten van der Graaff en Frank Keizer, twee dichters die ook niet wars zijn van directe en indirecte maatschappijkritiek met een zekere flair. Misschien is hier wel iets moois gegroeid dat later als een beweging binnen de kunst en maatschappij zal worden gezien, net als de beatniks van toen. Zij maakten ook de aanzet tot de vrijheid van de jaren zestig. Daar hebben we zeker een vleugje van nodig in deze tijden.
In de jaren vijftig begonnen een aantal Amerikaanse dichters en schrijvers zich in ronkende taal te manifesteren. Allen Ginsberg, Gregory Corso, Jack Kerouac, Lawrence Ferlinghetti en nog wat anderen vormden een vrij hechte gemeenschap. In hun werk speelden ze zeker ook met de vorm zoals grote modernistische voorbeelden als Pound en Joyce, maar doordat ze zo dichtbij de straat bleven ontsnapten ze aan de typische ivoren toren waar deze kunstenaars zich in teruggetrokken. Deze groep werd toen de beats genoemd en later beatniks.
In Nederland was de equivalent ervan de Vijftigers, met Lucebert, Vinkenoog en zo. In Nederland werd in tekst de maatschappij iets meer op een afstand gehouden, maar was er niettemin de oprechte behoefte iets te veranderen. Maartje Smits laat in haar debuut Als je een meisje bent zien dat ze een waardig opvolger is van deze naoorlogse opstandelingen. Haar inzet is niet enkel persoonlijk. Ze is niet bezig met wat ‘poëzie’ is, maar probeert door haar schrijven de wereld te beïnvloeden. Met een specifiek oog voor de mindere kanten van het leven van meisjes.
Zij begint met subtiele gedichten om te tonen waar het om gaat. In een moeder een meisje functioneert de intense binding tussen moeder en dochter als metafoor van de binding tussen meisje en maatschappij. Door het afwisselen van moeder en meisje wordt er een eenvoudig tegenstelling gecreëerd die langzaam ontspoort:
een moeder lacht
het meisje uit
een meisje klampt
een moeder weert
een meisje krimpt
een moeder scheert
een meisje weg
In de gedichten die volgen laat Maartje Smits in allerlei tinten het straatrumoer door haar woorden wandelen. De onvrede van de dichter met de geschetste situatie laat zich spaarzaam zien:
wij zoeken een halfmeisje dat niet lekt
een kind dat zich inhoudt
- borsten
- botsen
forenzen die dagelijks schuren
wij bietsen een meisje (m/v)
van hard fruit
dat maar niet kan wennen
aan de omvang van die beesten
(uit Halfmeisje)
De ‘wij’ in deze verzen is De Maatschappij die van meisjes eist te voldoen aan een ideaal. In het volgende gedicht, stil schaduw schip, is er sprake van een kanteling. Ik ben geneigd dit te lezen als de bewustwording van de dichter. Er kan niet aan die eis worden voldaan:
de keuze is gemaakt, maar nog niet
gesproken, alles verwacht, het
klapt, kantelen, alles
maar nu nog niet
je zweeft
Er is aarzeling, er is beweging en een te proeven angst voor verandering. Waar het ook alle sporen van draagt is de berekenende instelling van iemand die haar kansen afwacht.
Smits verzet zich door in tongen te spreken. Het samenvallen van verschillende talen is bij haar een zoektocht naar eenheid. In het eigenlijke kantelpunt van de bundel, Mijn benen, probeert ze voorbij de maatschappelijke eisen te reiken:
Mijn benen
ik möchte een vrouwship
zijn shallow schouwdek weze
een beetje bitse lust objection
met dikke dije
dikes off all men deck
deilig zandspuiters dijen die
alles af teren, teder gegen
genegenheid halten
ik wil dijen die faul
behouwen en durven te tonen
see du siegst
minne Seekontainer legs
siegst minne peal d'orange
cellulite royal 't squirt
lauwe theeslib in mijn lui deinen dans lui
weil toe kies mal du weint
mijn zwaar natte benen voorbij
Natuurlijk is dat al eens eerder gedaan, de taal laten ontsporen. De woorden die zij schrijft, de beelden die zij oproept, ze zijn niet noodzakelijk ‘nieuw’, maar dit zijn de woorden die nodig zijn om vrijheid te bereiken. Het gaat niet om een ontregeling van de zintuigen of om orakelen. Het gaat erom heersende normen te ontwortelen door de taal aan te vallen. Laat alle buitensporige eisen aan vrouwen vallen, net zo goed als aan mannen. Vier de vrijheid in vrije woordassociatie, in het Babylonische plezier van de grenzen opheffen
Het is mooi dat we hier een dichter hebben die niet monomaan voor het gekke of afwijkende gaat. Ze laat eerder een zoektocht zien. Het is geen perfecte bundel, maar niemand zou dat moeten willen van een debuut. Het schuurt en wrikt van de ideeën en de dichter heeft er overduidelijk plezier in hoe de woorden en beelden tot haar komen. Als heldere bloemen in de nacht ontspringen ze aan haar verbeelding en herscheppen de wereld in een nachtmerrieachtige spiegel. Van deze opstand tegen de gevestigde waarden hoop ik alleen maar dat ze in de volgende bundels nog harder en vuriger zal worden gevochten. Maartje Smits is stoer en avontuurlijk met een hang naar relevante maatschappijkritiek.
Toevallig weet ik dat Maartje Smits nauwe contacten onderhoudt met Maarten van der Graaff en Frank Keizer, twee dichters die ook niet wars zijn van directe en indirecte maatschappijkritiek met een zekere flair. Misschien is hier wel iets moois gegroeid dat later als een beweging binnen de kunst en maatschappij zal worden gezien, net als de beatniks van toen. Zij maakten ook de aanzet tot de vrijheid van de jaren zestig. Daar hebben we zeker een vleugje van nodig in deze tijden.
September 8, 2016
'Als je een meisje bent' was voor mij lastig te volgen. De gedachtenflarden van Smits schieten soms alle kanten uit, waardoor ik regelmatig het spoor bijster was. Toch zijn er schitterende woordspelingen en situatie-omschrijvingen te vinden die raken en bijblijven.
February 2, 2019
*2,5
Het begon zo goed, maar de stijl werkte me naarmate het eind naderde steeds meer op mijn zenuwen. Te veel om het drie sterren te geven. Sorry, Maartje. Desondanks een mooi debuut.
Het begon zo goed, maar de stijl werkte me naarmate het eind naderde steeds meer op mijn zenuwen. Te veel om het drie sterren te geven. Sorry, Maartje. Desondanks een mooi debuut.
Displaying 1 - 6 of 6 reviews