Jump to ratings and reviews
Rate this book

Handicap: een bevrijding

Rate this book
Anaïs Van Ertvelde werd geboren met een korte rechteronderarm. Voor haar een vanzelfsprekend gegeven, dacht ze. Vooral andere mensen leken er vragen bij te hebben. Tot ze ontdekte dat er veel meer achter die handicap schuilgaat. Niet alleen persoonlijk maar ook maatschappelijk.
Van Ertvelde onderzoekt ‘handicap’ als een politieke conditie. Ze fileert wat de wereld ons over handicap vertelt en maakt duidelijk wat handicap ons over de wereld kan vertellen. Hoe handicap onze blik op kunst, seks, werk, intimiteit, burn-out, burgerschap, verzet en op wie we zelf zijn beïnvloedt – al hebben we dat zelden door.

Handicap is ook het verslag van een intieme en soms heftige zoektocht: hoe kan je thuishoren in een wereld waartoe je niet vanzelfsprekend behoort? Hoe ontwar je de manieren waarop lichaam, beperking en verlangen verknoopt zijn? Waarom voelt het zo gevaarlijk om je met een handicap te identificeren en ligt in dat gevaar misschien vrijheid verborgen?

252 pages, Paperback

First published January 19, 2024

48 people are currently reading
706 people want to read

About the author

Anaïs van Ertvelde

4 books18 followers

Ratings & Reviews

What do you think?
Rate this book

Friends & Following

Create a free account to discover what your friends think of this book!

Community Reviews

5 stars
265 (61%)
4 stars
136 (31%)
3 stars
29 (6%)
2 stars
2 (<1%)
1 star
0 (0%)
Displaying 1 - 30 of 98 reviews
Profile Image for Geert Verheyen.
16 reviews8 followers
February 28, 2024
Ik voel me zo gezien door dit boek. Zo erkend. Ik heb tijdens het lezen de gehele tijd quotes gestuurd naar vrienden omdat Anaïs Van Ertvelde werkelijk elk onderwerp aanraakt dat leven met een handicap met zich meebrengt en waar ik ooit al iets rond gevoeld, gedacht of ervaren heb. Alleen doet zij dat meer doordacht en in betere woorden dan ik het ooit gekund heb.

Het liefst zou ik 100 exemplaren van dit boek kopen om ze te beginnen uitdelen. Hetzij als hart onder de riem voor diegenen die het kunnen gebruiken, hetzij voor zij die inzichten missen.

Ik noem mezelf na het lezen van dit boek iets trotser "gehandicapt."
Eindelijk heeft iemand dit boek geschreven.
Profile Image for Kelly Deriemaeker.
Author 4 books831 followers
May 13, 2024
Kan deze op de leeslijst van elke middelbare school? Dankjewel om mij mijn denkkaders op zo'n boeiende wijze in vraag te laten stellen, Anaïs. ❤️
Profile Image for Nina.
353 reviews
March 2, 2024
Nextttt level goed... Ik weet niet of Nederlandstalige non-fictie klaar is voor DIT niveau. Anaïs Ertevelde raising the bar voor iedereen!!! FUCK. Ik begin er gewoon spontaan van te vloeken, zo goed was dit
Profile Image for Axellesbooks.
869 reviews159 followers
April 17, 2024
Niets dan lof voor dit boek! Dit zou echt iedereen moeten lezen. Zelfs ik, ja ook ik heb een handicap, heb uit dit boek kunnen leren terwijl ik dacht al veel te weten. Eigenlijk was ik nog maar een leek.
Profile Image for Anna Claes.
55 reviews1 follower
May 17, 2024
Een boek dat zich verhoudt tegenover het Vlaamse literatuur- en medialandschap over beperking als een oase temidden van een woestijn.

Van Ertvelde gaat op zoek naar radicale antwoorden over wat het betekent gehandicapt door het leven te gaan, en weigert zichzelf te reduceren tot een cliché. Haar ontdekking van beperking (die van haarzelf, die van anderen) is complex, tegenstrijdig, chaotisch. Ze schrijft over lichamen die nooit helemaal begrepen zullen worden door niet-gehandicapten, die aan elke vorm van eenduidig denken ontsnappen.

Ze gaat op zoek naar andere, niet-normatieve manieren van 'zijn', en vindt die in het monsterlijke, het marginale, het (be)vreemde(nde), het afgrijselijke, het weerzinwekkende, het gewelddadige. Het gehandicapte lijf, in al zijn vormen, neemt ruimte in en protesteert. Eindelijk.
Profile Image for Renee Godding.
855 reviews979 followers
December 19, 2024
Rating: 5/5 stars

English follows Dutch

Zonder overdrijven kan ik zeggen dat Handicap: een Bevrijding haar naam eer aan deed. Het lezen van dit boek voelde voor mij ook een beetje als een persoonlijke bevrijding. Dit is een van de best geschreven, treffende en meest inzichtelijke werken over disability als cultureel én persoonlijk fenomeen dat ik ooit heb mogen lezen Anaïs van Ertvelde is kritisch, genuanceerd en eloquent in haar woordkeuze. Ik herkende mezelf op vele plaatsen, ook in zaken waarvan ik misschien zelf niet precies de woorden kon vinden om ze uit te drukken. In het lezen van deze tekst heb ik nieuwe inzichten opgedaan én gelijktijdig in stilte naar de pagina’s geschreeuwd “Dit! Precies dit!”
Ik hoop in de toekomst toe te komen aan een diepte-review, maar daarvoor zal ik het boek eerst moeten herlezen. Wat ik natuurlijk met alle plezier zal doen…
Ik hoop daarnaast van harte dat een overzeese uitgever het oppikt voor vertaling, want Anaïs’ woorden verdienen het om ook over de grens gehoord te worden.

At the risk of sounding like hyperbole, Handicap: een Bevrijding did its title justice and felt like a little bit of a liberation to me personally too. This has to be one of the best penned, most insightful and striking explorations of disability as a personal and cultural phenomenon I’ve ever read. Deeply relatable, even with regards to things I didn’t know quite how to voice, critical and nuanced; this book taught me things ánd had me pointing at the pages inwardly screaming “This! YES, this!”
I hope to do a more in-depth review in the future, once I’ve had the chance to read it a second time.
I deeply hope that this book is picked up for translation somewhere along the way, because Anaïs van Ertvelde has a voice that deserves to be heard beyond borders.
Profile Image for Lisa.
32 reviews2 followers
March 17, 2025
Ja, dus wanneer wordt dit verplichte lectuur? -herlezen voor de boekenclub!
Profile Image for Sofie.
35 reviews4 followers
May 31, 2024
Dat laatste hoofdstuk 💚
Profile Image for Katelijne.
82 reviews7 followers
May 2, 2024
Wat een ongelofelijk goed boek. Ik begon met lichte tegenzin, wil ik nou echt een boek over dit thema lezen? Ja dus, absoluut. Ik blijf een beetje ontredderd achter. Dat is bijzonder en dat komt volgens mij door de volstrekte synergie tussen een essayistische stijl, met heel veel kennis, expertise en verwijzingen over een onderwerp schrijven; en een prachtige persoonlijke vertelstijl. Het gesprek met N., over prenatale diagnostiek, is zo precies beschreven, je gaat als lezer echt mee in het hoofd van Anaïs, je volgt de redeneringen en ervaart de emoties die alle kanten opschieten, dat is meesterlijk. Het boek is zo slim opgebouwd, het is meeslepend, het sneed soms echt in mijn ziel, met allerlei gescheurde oordelen daaromheen.
De auteur legt ook goed uit waarom ze het schrijven over (haar) handicap lang heeft uitgesteld, maar wat ben ik blij dat ze uiteindelijk voor dit boek, voor deze vorm heeft gekozen.
Absolute aanrader, een van de allerbeste non-fictie boeken die ik ooit las.
Profile Image for Hannah Cornelus.
17 reviews1 follower
November 25, 2024
Erudiet en complex maar ook heel helder en leesbaar. Een boek dat je uitdaagt en je confronteert met je eigen vooringenomenheden en vastgeroeste denkkaders, een boek vol strijdvaardigheid en hoop. Een aanrader, dus.
Profile Image for Jolien.
20 reviews
November 26, 2025
Een boek dat letterlijk iedereen eens zou moeten lezen
Profile Image for Senna.
9 reviews
August 28, 2024
"Als mijn lichaam ontwricht, laat het dan ontwrichtend zijn." ❤️❤️❤️
Profile Image for Liselotte.
92 reviews
February 13, 2025
Ik hou non-fictie meestal als extraatje naast mijn vaste doorleesfictie, maar dit boek eist met gemak zijn plaats op als doorleesboek. Het is zo goed geschreven en zo waar en is een meerwaarde voor iedereen die leeft en liefheeft, ergens op het spectrum tussen ‘able’ en ‘disabled’.

Zoals handicap grenzen blootlegt en veel fluïder is dan we denken: niet enkel trauma en tragedie, vaker dan we denken ontstaan door uitbuiting en agressie, maar ook een zinvolle manier om te leven, een waardevolle vorm van diversiteit — zo is dit boek ook een mix van memoire, manifest, autofictie, die je moeiteloos meeneemt op weg naar meer inzicht.

Het is wellicht een bevrijding voor de auteur geweest om denkkaders om te woelen en een hybride genre te vinden, om haar handicap radicaal te omarmen en niet uitsluitend de ‘able disabled’ te zijn, maar het is ook een bevrijding van de lezer — bevrijd van al te enge denkkaders en denkbeelden — en een bevrijding van handicap zelf als iets vaststaands en definitiefs en onheilspellends, zoals het bij prenatale testen gezien wordt, in de vele metaforen in literatuur, film en theater, in de maatschappij als geheel.

Je krijgt citaten te lezen van crip theorists en handicapactivisten, maar het is geen wetenschappelijk traktaat. De inzichten zijn perfect gedoseerd en bieden net wat je nodig hebt om het doorleefde verhaal van de auteur en later zijdelings haar lief beter te begrijpen.

Er staat een prachtig stuk in over hun kennismaking, verliefdheid, seks ‘waar queer seks me op heeft voorbereid’ (185), ‘altijd iets intuïtiefs en creatiefs, een kruisbestuiving met een open einde, een zoeken naar genotvolle aanrakingen en geen opeenvolging van standaardhandelingen in standaardschema’s tussen standaardlichamen’ (175). ‘Gewoon twee lijven op zoek naar aanrakingen die genot kunnen brengen.’ (185) Ze zoeken taal voor hun verlangen.

Het is strijdbaar — ook tegen de ‘mass disablement’ van bijvoorbeeld Palestijnen, die door hun bezetters zo goed als ongestraft gehandicapt gemaakt kunnen worden (182, uit Jasbir Puar, The Right To Maim) — en probeert hoopvol te zijn, te dromen van een utopie die zo evident zou moeten zijn maar helaas nog veraf lijkt.

Dit boek lezen is alvast een eerste stap op weg naar een radicaal inclusieve realiteit, biedt een blik op het hele veld van onderzoekers en activisten die al zo lang aan de weg timmeren, toont van binnenuit hoe waardevol het is om van op een afstand naar een collectief instandgehouden norm te kijken en maakt zo’n wereld zichtbaar.

Hulde!
Profile Image for Raya Schaduwjaagster.
Author 2 books12 followers
March 28, 2024
Een intelligent, maar toegankelijk boek dat de schijnwerper vanuit verschillende standpunten op het fenomeen handicap richt. Ik had nog nooit een boek zoals dit gelezen, het rekte mijn begripsvermogen in alle richtingen. Prachtig gecomponeerd, persoonlijk, zoekend, soms wrang, soms wondermooi.
Profile Image for Nathalie.
Author 2 books30 followers
December 11, 2025
Een steengoed boek dat mijn blik op leven met een beperking ontzettend heeft verruimd. Ik noteerde af en toe wat memorabele of interessante passages, maar dit hadden er nog tien keer zoveel kunnen zijn.

‘Memoires lijken soms de enige toevlucht voor gehandicapte schrijvers (…) en die persoonlijke verhalen maken een handicap veel te vaak tot een tragedie, voorzien van een helder ‘voor’ en ‘na’. Handicap als een donderslag bij heldere hemel. We lezen over de wereld die nooit meer hetzelfde is door het ongeluk of de ongelukkige geboorte. We worden daarna gerustgesteld dat, eenmaal de initiële schok voorbij, zo’n handicap een obstakel is om moedig te overwinnen, of in het beste geval een louterende leermeester die je tot een beter mens maakt. Zo overtuigen die persoonlijke verhalen ons dat we met behulp van één eenvoudig narratief schema toegang krijgen tot alle complexe ervaringen die iets met de beperking van lichaam en/of geest te maken hebben.’

‘De wereld maakt sommige mensen tot een vraag (…) ‘Waar kom jij vandaan?’ (…) ‘Wat is er met jou gebeurd?’ (…) Eenmaal tot vraag gemaakt, moet je voortdurend rapporteren over je anders-zijn.’

‘Is een beperking een medische aandoening of ook een identiteit? En selecteren we dan met een pre-screening [tijdens de zwangerschap] op een medische aandoening of op een leven met een bepaalde identiteit?’

‘Hoe meer aandacht er op die korte arm [van mij] gevestigd zou worden, hoe meer het een probleem zou worden, meer dan een alledaags vertrouwd iets.’

‘Ik wil geen enkele gehandicapte, mijzelf incluis, voorschrijven dat ze niets dan positieve gevoelens mogen hebben over hun handicap, over hun lichaam. Moet de arbeider die heel zijn leven achter de band stond tot zijn rug het begaf, moet de poetsvrouw wier handen en knieën stijf staan van de artrose zich daarom verheugen? Zij mogen gehandicapte woede voelen, gehandicapt verdriet. Is het niet omdat de staat van handicap waarin ze nu verkeren onbegeerlijk is, dan wel omdat ze nauwelijks zeggenschap hadden over de omstandigheden die hen in deze staat deden belanden, terwijl anderen eraan verdienden. En dat geldt helemaal voor de vele mensen in conflictsituaties, waarin handicap als een wapen van onderdrukking wordt ingezet.’

‘Toch voel ik zelf vaak de verplichting om alleen in positieve termen over handicaps te spreken, bij wijze van middelvinger naar een wereld die er niets dan slechts over te melden heeft. Om dezelfde reden voel ik de verplichting om meer van mijzelf te houden dan de doorsnee persoon.’
Profile Image for Selma.
9 reviews
February 19, 2025
Handicap. Een bevrijding.
Een verademing.
Een opluchting.
Anaïs Van Ertvelde brengt woorden op gevoelens die zich al jaren achter mijn hart verschuilen, en die ik niet wist te verwoorden.
Uitgelezen, leg ik het boek weer neer, met een gevoel van zachtheid dat ik tot de crip gemeenschap behoor.
Profile Image for Elly Lewin.
267 reviews10 followers
October 28, 2025
In de inleiding van Handicap: Een bevrijding schrijft Van Ertvelde over haar worsteling met het schrijven van dit boek. Een van haar voornaamste problemen is de peilloze onwetendheid van haar niet-gehandicapte publiek wat betreft handicaps. Steeds als ze een ernstig gesprek wil voeren over gehandicapt zijn, moet ze weer bij het begin beginnen en 'met de blokken spelen', zoals ze zelf schrijft. Het deed me ergens denken aan het uitgangspunt van Hallo witte mensen van Anousha Nzume: een boek over zwart zijn voor witte mensen versus een boek over gehandicapt zijn voor niet-gehandicapte mensen. Maar waar Nzume de oplossing zoekt in een potsierlijk betuttelend toontje, neemt Van Ertvelde haar lezer serieus. Ze vraagt - expliciet - iets van hem: als ik een stap in jouw richting doe, zet jij er dan ook een naar mij? Dat resulteert in een relaas waarin toegankelijkheid (pun not intended) niet ten koste gaat van diepgang en nuance. Van Ertvelde gaat lastige onderwerpen niet uit de weg, durft stelling te nemen én vragen open te laten, haar boek te laten schuren en wringen. Het is doordacht en doorvoeld; pijnlijk, grappig, verhelderend. Ik schaamde me tijdens het lezen dat ik hoor bij die argeloze massa die nooit hoeft stil te staan bij de hoogte van een aanrecht en de breedte van een stoepje en ieder ander van de miljoen details die mijn dagelijks leven vanzelfsprekend comfortabel maken (praktisch en anderszins). Ik schaamde me voor mijn beperkte visie op beperking, en ben blij dat dit boek me heeft uitgedaagd die visie te herzien.
Profile Image for Anuja.
8 reviews27 followers
September 27, 2025
Ik raad iedereen aan om dit boek te lezen.
Profile Image for Marthe Debyser.
123 reviews5 followers
September 6, 2025
wauw, deze mag (moét) van mij worden vertaald in elke taal en in elke bib en boekenwinkel vooraan uitgestald. Merci Anaïs!!!
Profile Image for Myrthe.
22 reviews
August 12, 2025
Heel mooi, zeker een aanrader. Vooral het laatste hoofdstuk liet voor mij heel duidelijk zien hoe veel er nog moet veranderen - en hoe basaal de utopie er eigenlijk uitziet.
Profile Image for Mirjam Kok.
45 reviews2 followers
August 1, 2024
Wauwauwauw!

“We wrikken ons los uit de betekenis die aan onze handicaps verleend werd, de taal die we door anderen aangeboden kregen. We vrijen als mankemensen in de kreukelzone. Hoe ben jij de mindervalide keuze? Ik brouw toverdranken met kippenpoten. We maken magie met restjesvlees. Onze compost bevrucht ooit weer alles. Als dit invalide seks is, dan wil ik nooit nog iets waard zijn.”
Profile Image for Sarah Poesen.
51 reviews3 followers
January 28, 2025
Dit boek bracht veel aan het wankelen in m'n hoofd. Waar toch meer ingebakken, doorgegeven of vastgeroeste deeën over handicap leven dan ik dacht. Verfrissend en nodig, dit boek. Ik lees het nog eens, want denkkaders hebben veel herhaling nodig om echt te veranderen. Denk ik. Aanrader!
Profile Image for Lisa Verhelst.
Author 2 books4 followers
February 2, 2025
Een ware bevrijding. Ik huilde twee keer bij het laatste hoofdstuk van dit boek, een Crip Utopie. De eerste keer toen iemand van de Rosa boekenclub het voorlas, nadat we met een groep mensen praatten over wat handicap nu eigenlijk betekent en de tweede keer toen ik het zelf herlas, op een terras in de februarizon. Als handicap betekent dat je lichaam of geest niet functioneert in een maatschappij zoals de onze, waar begint en eindigt dat? Als zovelen uitvallen met burn-outs, zijn wij dan niet aangepast of is het de maatschappij? Misschien ligt de genezing niet in de strijd om Het aan te kunnen, maar in de omarming van het besef dat Het niet eens goed voor ons is.
2 reviews
March 1, 2024
Waar ik normaal 300 bladzijden op een dag lees heeft dit boek me bijna 4 weken gekost door de vele stompen in mijn maag die me aan het denken hebben gezet over mijn eigen handicap ( wil ik dat wel als identiteit omarmen!) de handicap van mijn dochter (ja, ook als ik het van tevoren had geweten had ik haar geboren laten worden). Het heeft me ook nieuwe plaatsen gegeven die ik wil bezoeken en mensen met wie ik me wil verenigen.
Displaying 1 - 30 of 98 reviews

Can't find what you're looking for?

Get help and learn more about the design.